Балалар үйіндегі оқушыларды рухани адамгершілікке тәрбиелеу

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

« Педагогика және психология » кафедрасы

Д И П Л О М Д Ы Қ Ж Ұ М Ы С

Тақырыбы: БАЛАЛАР ҮЙІНДЕГІ ОҚУШЫЛАРДЫ РУХАНИ АДАМГЕРШІЛІККЕ ТӘРБИЕЛЕУ

Орындаған:

Ғылыми жетекшісі:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . . . . . 3

I. АДАМГЕРШІЛІК ТӘРБИЕСІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

1. 1. Қазақтың ұлттық мінез бітістерінің ерекшелігі . . . 16

1. 2. Халық педагогикасындағы адамгершілiк тәрбиесi…… . . . . . 21

II. БАЛАЛАР ҮЙІНДЕ АДАМГЕРШІЛІК ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ ПЕДАГОГТЫҢ РОЛІ

2. 1. Адамгершілік құндылықтарды қалыптастырудың педагогикалық диагностикасы . . .

2. 2. Балалар үйіндегі тәрбие жұмысы деген мәселелер қарастырылған.

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 43

ПАЙДАЛЫНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 46

КІРІСПЕ

Ұзақ жылдар бойы қалыптасқан балалар мен жастар ұйымдарының өз қызметін тоқтатуы, бұқаралық ақпарат құралдарының зорлық-зомбылықты насихаттауы, индивидуализм мен ішін-жеп пайдалану психологиясы жастарды тәрбиелеу ісіне үлкен зиян келтіреді. Мәнді өлшемде азаматгық, патриоттық тәрбиенің ғана емес, сонымен қатар азамат-патриоттық жеке басын қалыптгастыру идеясының беделі түсіп, оған сенім жойылды.

Өкінішке орай қазіргі кезде көптеген жастар маңызды азаматтық борыштарды орындауға жауапкершіліксіз қарап, рухсыздық пен әлеуметтік жетілмегендікті, басқа адамдарға келгенде шыдамсыздықты, тіші агрессивтікті байқатады. Сонымен қатар құңдылық бағдарлар. іс-әрекет түрткілері, қоршап ал әлемге деген қатынас, өз қабілет-бейімдері мен Қазақстан тағдырына деген көзқарастар өзгерді. Жастардың көптерінің бойында білімге, еңбекке, әдебиетке, өнерге, шығармашылық қызметпен адамгершілік құндылықтарға деген қызығушылықтар жойылған.

Жастар арасымдағы бұндай жайға жол беруге болмайды, өйткені бұл жай Қазақстан республикасының ұлттық қауіпсіздігіне тура қатер туғызады. Әсіресе әскери борыштарды орындауда бұл жай ерекше өткір байқалады. Жоғарыда айтылған жағдайдың себебінің бірі патриоттық азаматтық тәрбиенің рөлі мен маңызының төмендеуімен байланысты. Мемлекеттің стратегиялық қызығушылықтар тәрбие жұмысының жалпы принциіттерін жасап шығаруды, мемлекеттің тәрбие үрдісі мен жастар саясатының барлық аспектілеріне әсер беруіне арттыруды талап етеді.

Қазақстан Ресиубликасының Елбасы Н. Назарбаев толық тұжырымдағандай қазіргі кезде білім және тәрбие саясаты Қазақстан халықтарының ұлттық мәдениеті мен салт-дәстүрлерін есепке ала отырып жүргізуде қалыптасқан, сондықтан, тұлға еуразиялық мәдениет пен еуразиялық ынтымақтастықта дамиды. Тәрбиенің жалпы адамзаттық бастауы кейбір ағартушылық бағдарлама мен идеология шеңберінде іске асырылуы міндет. Ал қазіргі тәрбиенің мақсаты мен нәтижесі бойына өз халқының мәдениетін сіңірген, басқа халықтардың мәдениетін бағалайтын, өмірінің барысында түрлі іс-әрекетті өз басымен ұйымдастыруға қабілетті адам. Адмгершілік тәрбиенің мазмұнын тәжірибеде іске асыру жастарды өмірде бағыт алып, ізгіліктілік пен демократияның мұаттарын қорғай білуге үйретуге жағдай туғызады.

Тәрбие әлеуметтік ішкі жүйе, азаматтық қоғам институты ретінде азамат тәрбиесінің негізгі факторы болады. Азаматтық тәрбие ден біз қоғам мен мемлекеттің мүшесі ретінде өсіп жатқан адамның әлеуметтік-саясаттық. қүқықтық, экономикалық экологиялық моральдық-этикалық бөімдерін, тәжірибелік іс-әрекет адамдарын қалыптастыру жүйесінің процесі деп түсінеміз. Әлеуметтік және басқа қатынастар туралы білімдер стандарттары азамат тәрбиенің келелі мәселелерін әрқашан жаңа тұрғыдан көріп қарастыруды талап етеді. Бұл салада әлемдік стандарттарға интеграциялау мәні негізінде жас азамат бойында әлеуметтік іс-әрекет субъектісі ретінде көзқарастар мен сенімдер, ой-сана мен адамгершіліктік қасиеттер қалыптасады. Тәжірибелік іс-әрекетте өсіп жатқан алам оның әлеуметтік ортадағы орнын белгілейтін айқындалған азаматтық қасиеттермен ұстамдардың этикалық негіздерінде дамып қалыптасады. Қазіргі заманның жеке адамы қоғамда жүріп жатқан үрдістердің бәріне де белсенді әсер береді.

Айта кететін жағдай азамат пен мемлекет арасындағы саясаттық-құқықтық қарастардың әлемдік үлгілері мен стандарттары азаматтық тәрбиенің келелі мәселелерін әрқашан жаңа тұрғыдан көріп қарастыруды талап етеді. Бұл салада әлемдік стандарттарға интеграциялау тек олардың ортасынан орын алып қала қоймай, адамның мемлекеттік және қоғаммен қатынастарнның басқа аспектерін де жандандыра түседі. Бұл біздің республикамыздың азаматтық тәрбие жуйесі үшін егемендік пен тәуелсіздікті нығайту жағдайында және осы салада өз тәжірибемізді жинақтауға қажет ереекше көкейтесті мәселе.

Азамат тәрбиесінің келесі мәселелерін қайта қарастыруға қоғамдағы идеологиядан бас тарту жайы ерекше әсер береді. Бұрын түрлі құбылыс, түсініктер, өзінің ішкі, сыртқы ерекшелітетеріне қарамастан, бәрі түгел қосылып қарастырыла берді. Оған себеп идеология мен саясат бір болды да догматикалық көзқарастар басым орын алды. Осыған орай азаматық көптеген қасиеттер қоғамда басым белгіленбеген (көбінесе саяси сипатпен) нұсқауларға тәуелді талданып құрылымданды. Жаңа заман азаматтық тәрбиенің құрылымын, компонентерін (тәрбиенің өзін де) саяси конықтурадан жеке алып қарастыруға жағдай жасады. Ерекше айта кететін жай жоғарыда айтылғандар, әсіресе азаматтық тәрбие мәселелеріне өте қажетті нәрселер.

Азаматты қалыптастыру мәселелері ішінде біздің республикада ерекше өзектісі азаматтық тәрбие жүйесінде жаңа стандарттарды зерттеп дайындау. Біздің республикамыздағы қазіргі азаматтық тарбие жүйесі бүгінгі күнде ұлттық менталитетінің және әлеуметтік ортаның көпұлттылық ерекшеліктері ерекшеліктері мен өзгешеліктерін толық есепке алып байқатпайды десек артық болмас. Әрине, бұрын азаматтық тәрбиенің теориялық негіздері мен қолданбалы аспектері, сонымен қатар, оның стандарттары зерттеліп дайындалған жоқ деуге болмайлы.

Азаматты тәрбиелеу жүйесі өз мәнін қазіргі замандық педагогикалық жүйеден алады, бірақ кеңес Одағының бұрынғы республикасы егемендік пен тәуелсіздік алғаннан соң өздігімен дами бастады. Тіпті бүгінгі күн шындығы ондағы өзгерістер бұл негіздерді қайта қарастыруды талап етеді. Бұл талатағы тағы бір айқындаушы себеп - кеңес педагогикасындағы азаматты тәрбиелеу жүйесі басқа кұндылиқтарда құрылған, кей жағдайда тіпті жаңа өзгерістерге мүлдем келіспейді, өйткені, Қазақстан халықтары мен қазақ халкының ерекшелік өзгешеліктері бар. Әр адам ғылыми тұжырымдалған өнегелдік принциптер көмегімен құлықтың әділеттілігін, тәртіптің дұрыстығын бағалай алады, өз өмірін қоғамдық үлгілер және мұраттар мен салыстырады, мораль талаптары тұрғысынан өз қылықтарына баға бере алады. Мектепте өнегелікке тәрбиелеудің әдіснамалық негізін зерттеу объектісі мораль болып табылатын мінез-құлық ілімі құрайды. Ол философиялық ғылым.

Біздің болашақ болатын мораліміз - бүкіл адамзаттың адамгершілік прогресінің жоғары сатысы, ол қоғам мұраттарына мүлтіксіз берілгендіктен және жоғары өнегеліліктің Отанға сүйіспеншіліктің, барлық елдердің еңбекшілермен туысқандық ынтымақтастық, қауымдастық және қоғамдық борышты бұзуға төзімсіздіктің берік берлігі болып табылады. Біздің қоғамдық мораль адамзат қалыптастырған адамгершіліктің гуманистік ережелерін мұра етіп алады және дамытады. Біздер жаңа қоғамның ең тәуір өнегелі кедергі келтіретінің бәрінен түпкілікті құтылумыз керек.

Бүгінгі таңда білімнің өзінің шынайы міндетіне жауап беруден қалғанына бүкіл дүние жүзінің педагогтары алаңдатушылық танытуды. Оқушылардың ғылым негіздері туралы білімдер мен шектен тыс «жұмысбасты» етумен білімнің мақсаты айтарлықтай кеміп кетті. Үлгерімнің жоғары процентіне қол жеткізу бірінші кезектегі маңызды міндет болып санала бастады. Сол үшін де оқытудың барлық үрдісі әр түрлі тестілер мен емтихандарды жаттап алуға және тапсыруға алып келді.

Біздің жағдайларымызда мектептің ықпалы әлеуметтік ортаның, бүкіл біздің құрылысымыз бен адамдар арасындағы қоғамдық қатынастардың системасымен тереңдетіліп, толықтырыла түседі. Осының нәтижесінде баланы қоршаған бүкіл шындық өмірдің ықпалымен күшейтіле түскен мектептің мақсат көздеген ықпалдарының нәтижесінде адамның адамгершілік дамуы, оның бүкіл рухани бет-бейнесінің қалыптасуы болып жатады.

Қазіргі өтпелі заманда ата-аналардың қолында тәрбиелеген баланың адамгершілік қасиеттері шамалы болып тұрғанда, жетімдер үйінде, яғни, балалар үйінде тәрбиленген баланың жағадайы қандай болмақ. Осы сұраққа жауап беру - біздің «Балалар үйі оқушыларын рухани адамгершілікке тәрбиелеу» атты диплом жұмысымыздың өзектілігін анықтап отыр.

Зерттеудің мақсаты:

А) Педагогикалық, әдістемелік әдебиеттерді оқып танысу, талдау;

Ә) Рухани адамгершілік туралы түсінік беру;

Б) Қазіргі таңдағы рухани адамгершілік тәрбиені балалар үйіндегі оқушыларда қалыптастыру

Зерттеудің міндеттері:

Қоғамның саяси-әлеуметгік, экономикалық жағдайының өзгерістеріне байланысты адамдардың жалпы дамуына, әрбір адамның өзіндік ерекшеліктеріне, олардың үжымдық, топтық өзара қарым-қатынастарының ықпалын арттыруға аса зор мән берілуде.

Жеке түлғаның жан-жақты дамуына әсер ететін қоғамдық жағдайлардың мазмұны өзгеріп, оқыту мен тәрбие берудің психологиялық бағыттары шығармашылықпен іздестірілуде.

Зерттеудің нысанасы: балалар үйіндегі рухани адамгершілік тәрбие.

Диплом жұмысының ғылыми болжамы:

1. Егер балалар үйінде рухани адамгершілік тәрбие дұрыс жолға қойылса, бала тәрбиесіне мемлекет пен қоғамның тұтас ерекше қамқорлығы болса ғана еліміздің болашағы болады.

2. Жастарды ұлттық идеология, халықтық педагогика приоритеттерінде тәрбиелегенде, тілдің, мәдениеттің, дәстүр саясаттардың, ұлттық патриотизмнің дамуы мүмкін.

Зерттеу жұмысы кіріспеден, екі тараудан, қортындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Кіріспеде жұмыстың мақсаты, міндеттері айқындалды, зерттеу әдістері таңдап алынып, оқыту объектісі, зерттеу заты, дипломның ғылыми болжамы көрсетілді.

Намысқа кір келтірушілік, моральдық рухтың асқақтығын қорлау - масқара болушылық.

Б. Момышұлы

I. АДАМГЕРШІЛІК ТӘРБИЕСІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

1. 1. Қазақтың ұлттық мінез бітістерінің ерекшелігі

Адамгершілік тәрбиесі дегеніміз - оқушылардың бойында мінез-құлықтың белгілі бір сипаттарын қалыптастыру және оларға өздерінің бір-біріне, жанұяға, басқа адамдарға мемлекетке, Отанға деген қатынасын анықтайтын мінез нормалары мен ережелерін дарыту жөніндегі тәрбиешілердің арнаулы мақсат көздеген қызметі.

Маркстік педагогика мен психология туа біткен адамгершілік қасиеттерінің болуын үзілді-кесілді жоққа шығарады және бұлардың қалыптасуы өмір бойында болып жатады, әрі тәрбие мен бүкіл қоршаған шындық өмірдің ықпал етуі арқасында ғана осы қасиеттерге бала өзінің жеке басының әлеуметтік тәжірибесі үстінде ие болады деп дәлелдейді.

Темпераментте көрінетін жоғары нерв қызметінің адам мұраланған типі, сөзсіз, адамның мінез-құлқына да белгілі дәрежеде өз табын қалдырады. Бірақ біз, алайда, тәрбие мейлінше үлкен шекте жоғары нерв қызметінің типін қалыптастыру процесіне ықпал ете алатындығын, ал ең бастысы темперамент өзінен-өзін алғанда мінез-құлыққа, жақсы немесе жалғандыққа, ізгілікке немесе зұлымдыққа, әділдікке немесе жалғандыққа бағытты анықтайтынын білеміз. Сангвиник те, флегматик те, холерик те, меланхолик те, ізгі зейінді де батыл бола алады. Дәл осындай ұнамсыз қылық жасаған адамдардың арасында да сан алуан темпераментті адамдар кездеседі. Сондықтан да жоғарғы нерв қызметі типтерінде туа біткен айырмашылықтар қандай да болсын моральдық қасиеттердің дамуын алдын-ала белгілемейді деп айтуға болады.

Осыдан келіп аса маңызды педагогикалық қорытынды шығады: дұрыс тәрбиелеу жолымен және оңды ықпал еткенде тәрбиенің мақсаттары мен міндеттеріне сай келетін моральдық қасиеттерді қалыптастыру ісін қамтамасыз етуге болады.

Біз оқушыларда кездестіретін теріс қасиеттер - нашар тәрбиенің және ортаның теріс ықпалының нәтижесі. Бұлар туа біткен болып қойылады.

Қайта тәрбиелеу - тәрбие ісіне қарағанда, анағұрлым үлкен ұзақ та еңбекті көп керек ететін процесс. Алайда, дұрыс тәрбиелеуді ортаның оңды ықпалымен ұштастырып алғанда, өмір мен тәрбиенің ұнамсыз жағдайларының ықпалымен баланың бойындағы көрінетін теріс қылықтарды жоюға болады.

Бұған М. Горький атындағы колония мен Ф. Э. Дзержинский атындағы коммунадағы А. С. Макаренко жүзеге асырған тәрбие системасы тамаша дәлел бола алады. Өз өмірінің алғашқы кезеңінде көптеген теріс әдеттер мен мінез-құлықты және қоғамға қарсы бағдар-бағыттарды қалыптастырып игерген, педагогикалық тұрғыдан алғанда өз бетімен кеткен жүздеген балалар А. С. Макаренко мен ол құрған педагогтар мен тәрбиешілердің тәрбие беру ықпалының арқасында өз елінің пайдалы азаматтарына айналды.

Кәдулігі мектептің жағдайларында қазірдің өзінде-ақ қайта тәрбиелеу мүмкін болмай отырған педагогикалық тұрғыдан алғанда өте күшті бетімен жіберілген балалар бүгінгі күнде де кездесетіні даусыз. Мұндай балалар қатаң режимі бар арнаулы балаларды тәрбиелейтін мекемелерге барады, мұнда олардың көп бөлігі қайта тәрбиелеу ісіне көнеді. Әлеуметтік қауіпті жасөспірім балалар жөнінде бұдан да гөрі қатаң шаралар қолданылады, бірақ олар жөнінде жаза қолдану арнаулы тәрбие беру жұмысымен ұштастырылады, көптеген жағдайларда бұл жұмыс та өзінің нәтижелерін беріп келеді.

Осының бәрі біздің елімізде адамгершілік тәрбиесіне көзқарастың негізнде теріс сипаттарды жеңіп шығуға сенім, тәрбиенің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес тәрбиеленушінің жеке басын жобалауға мүмкіндік бар екендігін көрсетеді.

Біздің елімізде адамгершілік тәрбиесінің негізгі міндеті - оқушыларды мораль рухына тәрбиелеу болып табылады, яғни басқа сөздермен айтқанда, мораль оқушылардың мінез-құлқының олардың бір-біріне, жанұяға өздерін қоршаған адамдарға, өз мемлекетіне, Отанына қатынасының негізіне алынуға тиіс.

Осы міндеттерді жүзеге асырудың жолдарын жақсылап анықтап алу үшін, ең алдымен жалпы алғанда, мораль дегеніміздің өзі не екенін оның ықпал ету күшінің неден көрінетіндігін, мораль дегеніміз қандай екендігін, мұның буржуазиялық, діни моральдан айырмашылығы неден екенін айқын да нақты көз алдымызда келтіруіміз керек.

Моральдық-этикалық нормалар, халықтың ұлттық әдет-ғұрыптары, қалыптасқан дәстүрлері ұрпақтан-ұрпаққа ауысып отырады, жастардың мінез-құлқына байымды әсер етеді. Өйткені, халқымыздың өзі келешекке - ұрпаққа - айтар ақылын, адамгершілік үлгісін, салт-санасын, дәстүрлерді насихаттап келеді. Халқымыз өзінің бай тәжірибесіне сүйеніп, ұрпақты адал еңбекке, өнер-білімге тәрбиелейді, үйелменнің, ауыл-аймақтың, елдің ар-намысын қорғау сияқты ізгі адамгершілік қасиеттерін қалыптастырады.

Қай қоғамда болмасын, оның барлық салаларында, өмірде, еңбекте, тұрмыста, үйелмендік және басқа қатынастарда, мораль адамның мінез-құлқын, сана-сезімін реттейді: мораль принциптері барлық адамдарға тарайды, оладың өзара қатынас мәдениетін құрайды. Мораль принциптері белгілі қоғамдық бастауларды, өмір құрылысын, қарым-қатынас формаларын қуаттайды, бекітеді немесе, керісінше, өмір талаптарына байланысты олардың өзгеруін талап етеді.

Өкінішке орай, біздің еліміздің саясатын, моральдық нормалардың принциптерін біле тұрып, қоғамдық жатаққана ережелерін бұзушы адамдар да кездеседі.

Бұлар кім?

Біріншіден, кейбір адамдар біздің адамгершілік көзқарасымызды қабылдаудың орнына, бізге жат адамдардың идеясын мақұлдап, соның тұтқыны болған.

Екіншіден, кейбіреулер адамгершілік мінез-құлық принциптерін және нормаларын біледі. Бірақ мораль олардың сана-сезіміне, әдетіне айналмаған.

Үшіншіден, қайсы біреулер адамгершілік принциптерін мінез-құлқын нормаларын дер кезінде қабылдаған. Бірақ олар бұл дәрежеде өздерін ұстай алмайды, түрлі кешірілмейтін қылықтармен айналысады. Мысалы: мемлекет мүлкін талан-таражға салу, үйлерді тонау, адам өлтіру, анаша шегу т. б.

Бұл жағдайлар көбінесе жастар арасында жиі кездеседі, олар өмір мектебінен өтпеген, тәжірибесіз, өзіне қажетті адамгершілік әдетін бойына сіңірмеген және еңбек етуден қашатын арамтамақ, жатып ішер адамдардың ықпалына түскен жастар. Мұндай адамдар елімізде онша көп емес, бірақ қоғамға үлкен зиян келтіреді.

Сонымен қазіргі кезеңде көпшілік арасында жүргізілетін тәрбие жұмыстарының мақсаты мен мазмұны әр адамға, оның ой-өрісіне. сезіміне, мінез-құлқына ықпал жасау тиіс.

Бұл орайда мектептің мұғалімнің ролі өте зор, өйткені олар оқушылардың тәрбиесіне байланысты міндеттерді шешеді және тәрбие әдістері мен тәсілдерін жетілдіреді. Бұл міндеттер мұғалімнің сауаттылықты, ізденпаздықты, өз ісіне асқан шеберлікті талап етеді.

Біздің әрқайсымыз күнделікті ондаған тәртіп ережелерін орындаймыз, мысалы: таныс кісімен кездескенде сәлем береміз, көк сигнал берілген көшеден өтеміз, кино мен театрларда өз орнымызға отырып, дауыстап сөйлемеуге тырысамыз (қоғамдық орында тәртіп ережесі) т. б.

Кез-келген қоғамда қауымдасып өмір сүру ережелерін сақтау қоғамдық тәртіпті ұстаудың ең маңызды шарты болып табылады. Түрлі елдерде бұл ережелердің жергілікті жағдайларға, дәстүрлер мен салттарға тәуелді өзіндік ерекшеліктері болады. Бірақ олардың ортақ жағы көп болуына байланысты тіл білмеген күннің өзінде әр түрлі ұлт өкілдерінің бірін-бірі түсінуіне мүмкіндік береді. Шындығына келгенде, мұның өзі адамдар әлемінің жануар әлемінен өзгешелігін білдіретін белгілердің қатарына жатады және ол елеулі сыртқа белгі. Ал сыртқы белгілерге қарап, қоғам туралы пікір айту қиын. Ғасырлар бойы қалаптасқан үйелмендегі және қоғамдағы тәртіп ережелерін үйреншікті орындауда адамдардың өндіріс пен тұрмыстағы өзара қарым-қатынасы тасада қалады.

Бейбітшілік, Еңбек, Бостандық, Теңдік, Туысқандық, Бақыт бүкіл адамзаттың ежелден арман еткен асыл мұраттары. Ең әділетті, ең дұрыс күрес осы асыл мұраттардың салтанат құруы жолында болады. Бұл морльдық талаптар адам санасын да өмір сүреді, мұның қайнар көзі көп.

Әр адам ғылыми тұжырымдалған өнегелдік принциптер көмегімен құлықтың әділеттілігін, тәртіптің дұрыстығын бағалай алады, өз өмірін қоғамдық үлгілер және мұраттар мен салыстырады, мораль талаптары тұрғысынан өз қылықтарына баға бере алады. Мектепте өнегелікке тәрбиелеудің әдіснамалық негізін зерттеу объектісі мораль болып табылатын мінез-құлық ілімі құрайды. Ол философиялық ғылым.

Қазіргі кездегі білімнің мәні материя заңдары үстемдік ететін үлкендердің әлеміне «сәттілікпен» кіруге мүмкіндік беретін білімдердің белгілі бір көлемін игеруге жағдай туғызатын құрал ретінде түсіндіріледі.

Рас, материалдық қажеттіліктер өте маңызды, оған ешкімнің таласы жоқ. Күн сайын жеу, ішу, киіну қажет, басында бастаған болу керек. Сол себепті де кейбір ата-аналар бала тәрбиелеу ісіне өзінің қатысын, тек «материалдық» қамқорлық жасау: киіндіру, ішіндіру . . . деп түсініп жүр.

Алайда адам - тек қана тән емес, сонымен қатар үлкен қажеттігі бар жан да. Нақты өз аттарымен атайтын болсақ, жан деп отырғанымыз - рух , ал тән - нәпсі . Қазақта мынадай фразеологиялық сөз тіркестері көп кездеседі: рухани бай адам, адамның рухы, рухы жоқ, рухы жоғары, рухтанып кетті, рухани байлық, ұлттық рух, рухани ұстаз, т. с. с . Осы тіркестерге мұқият зер сала отырып, «рух» деген нәрсенің адам денесіндегі бір қуат екендігіне көз жеткізуге болады. Оның адам бойында кездесетін барлық жақсы қасиеттері мен жасайтын барлық игі істерінің қайнар көзі екендігін аңғару қиын емес.

Қасиеттер рухтан туындайды да, барлық жаман қасиеттер нәпсінің көрінісі болып табылады. Адам денесі бір болғандықтан оның ішінде билік үшін үнемі осы екі қуаттың күресі жүріп жатады. Жақсыны, я жаманды таңдап жататынымыз да осыдан.

Жақсы-жаман болып жіктелуінің себебі де осыған байланысты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.