Шаруашылықта тұқым қорын есептеу жайлы мәлімет

І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Шаруашылықта тұқым қорын есептеу
2.2 Алқаптағы азықтар қорын бағалау
ІІІ Қорытынды
ІV Қолданылған әдебиеттер

Шаруашылығының дамуындағы жүргізілетін негізгі шаралардың бірі –тұқым қорын есептеу шаралары. Шаруашылықтың жұмысын жеңілдетуге арналған шаралар (яғни, қыста, жұт кезінде, апаттарда, өртте, т.б. жағдайларда). Қыс айларында құстардың мекен ету алқаптарында тазартылмаған жиделер, тарының, дәнді дақылдардың, бауын бұталардың, ағаштардың бастарына іліп қояды. Сонымен қатар түрлі астауларға, оттықтарға, бидай, түрлі жидектер (алма, долана, жапырақтар) салады.
Қорды есептеудің басты мақсаты: 1) кәсіптік қорын молайту (қоректік базаны пайдалы өсімдіктерді өсіріп жақсарту, үстеме қоректендіру); қорғаныс және ұя салу жағдайын жақсарту (ағаш, бұта, бик шөптесін өсімдіктерді отырғызу, арнайы тікенді бұта өскен қорғаныс учаскелерді – ремиздерді ұйымдастыру), тынығу аймақтарын даярлау, жасанды індер мен ұяларды құру, зиянды жыртқыштармен күрес жүргізу, ауруларды қадағалау, аңдар мен құстарды қайта жерсіндіру – бұрын құрып кеткен ареалына қайта әкеліп жіберу, басқа елдерден пайдалы жануарларды әкеліп өсіру. 2) кәсіптік жануарлардың пайдалы қасиеттерін жоғарлату: бағалы терілі аңдардың тері сапасын жоғарлату, тұяқтылардың аңдардың, құстардың етін жақсарту, селекция (сұрыптау) жүргізу.
Шаруашылықта тұқым қорын есептеу мен шаруа қожалықтардың территорияларында олардың басшыларымен келісіп құруға болады. Ол үшін мәдени өсімдіктер үшін сапасы төмен учаскелер қолданылады, оларға жыралар, құрғап қалған өзен арналары, бос аландар, құм басқан территориялар пайдаланылады. Ремиз құру мақсатымен бұл жерлерге астық тұқымдасының өкілдерін, дрок, долана, итмұрын, таңқурай, шырша, жабайы алма, шетен өсіріледі. Егер мүмкіндік болса ремиздің сыртына қарай тікенді бұталарды егіп ортасына қоректік маңызы бар сұлы, қара құмық, тары, жералмұрт сияқты өсімдіктерді өсіреді, сонда ремиздің қорғаныс қызметімен бірге қоректік жағдайы да жақсарады.Мұнда суық кезінде жылы, ал жазда салқын, мазалайтын қансорғыш бұнақденелілер аз болады. Аязда, мұз тайғақ, қалын қар жауған жылдары мұндай жерлерде үстеме қоректендіруді ұйымдастыру қажет.
Егін шаруашылықтарда ремиздермен көбею учаскелері де қоршалады. Оларды таңдаудың басты шарты – территориясында ашық аландар, суаттар, қоректену егістіктері елді мекендерден алыс орналасуы, жақсы табиғи қоректік база. Бұл шарттарды орындау үшін мазалау факторын азайту қажет (жеміс-жидек, саңырауқұлақ, ағаш шырынын жинауға шек қою). Көптеген жануарлар түрлерінің азаюы жылдан жылға олар тіршілік ететін алқаптар азаяды, онымен бірге көбеюге қолайлы орындар да жоғалады. Сондықтан кез келген аң немесе құс аулағанда олардың ін, ұяларын бұзуға тыйым салынады. Еліміздегі аң аулау заңнамасында жауарлардың ұясын, інін, ағаш қуыстарын бұзып ұстау әдістеріне толығымен тыйым салынған. Індерді қазу, түтінмен немесе газдармен тұншықтыру, қуыстары бар ағаш діндерін кесіп құлатуға және басқа да табиғи немесе жасанды ұяларды қиратумен байланысты аулау әдістеріне толық тыйым салынып заңмен қудаланады. Қалың қамыс арасында оны шауып ашық аландар құрады, олар су аңдарына алқаптарға терең, қалың учаскелеріне мекендеуге мүмкіндік береді, және қамыстын жақсы өсуіне әсерні тигізеді.
Ең маңызды биотехниялық шаралардың бірі – алқаптардың қоректік базасын жоғарлату. Оны көбейту үшін қоректік өсімдіктер өсіреді, қорекке жеңіл қол жеткізу және оны қорытуды жақсарту, минералды азық қосу.
Қоректік өсімдіктерді орманды қайта қалпына келтірудің барысында отырғызады. Ол үшін орманның төменгі қабатына (ярусына) азықтық жағынан бағалы ағаш пен бұталарды еңгізеді. Ашық алқаптарда қорғаныс қоректік ремиздер ұйымдастырады, олардың құрамына кіретін өсімдіктер қоректік қасиеттерімен қатар қорғаныс ретінде пайдалануға мүмкіндік береді.

1. Агроландшафтные системы земледелие. С.К.Курманбаев, 2015ж
2. Земледелие. С.А.Воробьев, А.Н.Каштанов, А.М.Лыков, И.П.Макаров. Под ред. С.А.Воробьева.-М.: Агропромиздат, 2002ж
3. Мальцев Т.С. Вопросы земледелия. Изд. 2-е.-М.: Колос, 2000ж