Мәтіндердің ғылыми, ресми іс- қағаздар, публицистикалық стильдері
Стилистика ғылымында оның көптеген түсінігі бар. Олай болу себебі, біріншіден, стилистика ғылымының тарихи даму жағдайымен түсіндірілсе, екіншіден, «стиль» ұғымының күрделілігінен туындайды . Стиль – латынша stylos (қазақша – жазу құралы) деген сөз. Латын тілінде кейіннен стиль сөзі «жазу мәнері» деген мағынада қолданылатын болған . Стилистика – ең алдымен стиль туралы ғылым. Стиль деп белгілі бір тілдегі лексикалық, грамматикалық және фонетикалық тәсілдердің қолданылу принциптерін айтамыз. Бір ұғымды айтып, не жазып жеткізу үшін қажетті тілдік тәсілдерді сұрыптап қолдануға болады .
Дәстүрлі практикалық стилистикада «стиль» термині тілдің нормативті-стилистикалық ережелеріне сәйкес келу дәрежесін білдіреді (мысалы, «жақсы стиль», «жаман стиль»). Стиль терминінің кең мағынасы – сөйлеу мәнерін білдіріп келсе, тар мағынасы – жеке шығарманың немесе жазушы шығармашылығының тілдік ерекшелігі (көркем әдебиет стилистикасы тұрғысынан алғанда) дегенді білдіреді. Соңғы мағынасында «стиль» термині әдебиеттік стилистикада да қолданылады.
Барлық жағдайда да «стиль» термині тәлдәк қолданымға байланысты айтылады. Стильді тілдің стилистикалық бояуға ие құралдарының жиынтығы ретінде түсіну тілдік құрылымның стилистикалық белгілеріне арнайы назар аударудан туған түсінік.
Ғылымда «тіл стилі», «сөйлеу стилі» ұғымдары да бар. Тіл стильдері мен сөйлеу стильдерінің ерекшеліктері тіл мен сөйлеудің ерекшеліктеріне сәйкес келеді. Тіл – қатынас құралы, сөйлеу – сол құралдың іске асуы, яғни белгілі бір қызметтегі көрінісі. Сондықтан сөйлеу стильдері дегенді тіл стильдерінің іске асуының нәтижесі, іс жүзіндегі көрінісі деп қарауға болады. Сөйлеу стильдері әр уақытта жанрлармен байланысты болып келеді.
Тіл стильдері, сөйлеу стильдері, сөйлеу жанрлары арасындағы тәуелділікті мынадан байқауға болады. Тіл стильдері сөйлеу стильдерімен сәйкесті болса, соңғыларының нақты көрінісі сөйлеудің әртүрлі композициялық формаларында немесе жанрларында жүзеге асады.
Дәстүрлі практикалық стилистикада «стиль» термині тілдің нормативті-стилистикалық ережелеріне сәйкес келу дәрежесін білдіреді (мысалы, «жақсы стиль», «жаман стиль»). Стиль терминінің кең мағынасы – сөйлеу мәнерін білдіріп келсе, тар мағынасы – жеке шығарманың немесе жазушы шығармашылығының тілдік ерекшелігі (көркем әдебиет стилистикасы тұрғысынан алғанда) дегенді білдіреді. Соңғы мағынасында «стиль» термині әдебиеттік стилистикада да қолданылады.
Барлық жағдайда да «стиль» термині тәлдәк қолданымға байланысты айтылады. Стильді тілдің стилистикалық бояуға ие құралдарының жиынтығы ретінде түсіну тілдік құрылымның стилистикалық белгілеріне арнайы назар аударудан туған түсінік.
Ғылымда «тіл стилі», «сөйлеу стилі» ұғымдары да бар. Тіл стильдері мен сөйлеу стильдерінің ерекшеліктері тіл мен сөйлеудің ерекшеліктеріне сәйкес келеді. Тіл – қатынас құралы, сөйлеу – сол құралдың іске асуы, яғни белгілі бір қызметтегі көрінісі. Сондықтан сөйлеу стильдері дегенді тіл стильдерінің іске асуының нәтижесі, іс жүзіндегі көрінісі деп қарауға болады. Сөйлеу стильдері әр уақытта жанрлармен байланысты болып келеді.
Тіл стильдері, сөйлеу стильдері, сөйлеу жанрлары арасындағы тәуелділікті мынадан байқауға болады. Тіл стильдері сөйлеу стильдерімен сәйкесті болса, соңғыларының нақты көрінісі сөйлеудің әртүрлі композициялық формаларында немесе жанрларында жүзеге асады.
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік Университеті
Экономика , құқық және гуманитарлық ғылымдар факультеті
СӨЖ
Тақырыбы : Мәтіндердің ғылыми, ресми іс- қағаздар, публицистикалық
стильдері
ОРЫНДАҒАН : Қасенова Ә.Е.
ТОП
: ФН-305
ТЕКСЕРГЕН : Токсеитова А.С.
Семей қаласы
2015 жыл
Стиль - стилистиканың негізгі орталық ұғымы.
Стилистика ғылымында оның көптеген түсінігі бар. Олай болу себебі,
біріншіден, стилистика ғылымының тарихи даму жағдайымен түсіндірілсе,
екіншіден, стиль ұғымының күрделілігінен туындайды . Стиль – латынша
stylos (қазақша – жазу құралы) деген сөз. Латын тілінде кейіннен стиль сөзі
жазу мәнері деген мағынада қолданылатын болған . Стилистика – ең алдымен
стиль туралы ғылым. Стиль деп белгілі бір тілдегі лексикалық, грамматикалық
және фонетикалық тәсілдердің қолданылу принциптерін айтамыз. Бір ұғымды
айтып, не жазып жеткізу үшін қажетті тілдік тәсілдерді сұрыптап қолдануға
болады .
Дәстүрлі практикалық стилистикада стиль термині тілдің нормативті-
стилистикалық ережелеріне сәйкес келу дәрежесін білдіреді (мысалы, жақсы
стиль, жаман стиль). Стиль терминінің кең мағынасы – сөйлеу мәнерін
білдіріп келсе, тар мағынасы – жеке шығарманың немесе жазушы
шығармашылығының тілдік ерекшелігі (көркем әдебиет стилистикасы тұрғысынан
алғанда) дегенді білдіреді. Соңғы мағынасында стиль термині әдебиеттік
стилистикада да қолданылады.
Барлық жағдайда да стиль термині тәлдәк қолданымға байланысты айтылады.
Стильді тілдің стилистикалық бояуға ие құралдарының жиынтығы ретінде түсіну
тілдік құрылымның стилистикалық белгілеріне арнайы назар аударудан туған
түсінік.
Ғылымда тіл стилі, сөйлеу стилі ұғымдары да бар. Тіл стильдері мен
сөйлеу стильдерінің ерекшеліктері тіл мен сөйлеудің ерекшеліктеріне сәйкес
келеді. Тіл – қатынас құралы, сөйлеу – сол құралдың іске асуы, яғни белгілі
бір қызметтегі көрінісі. Сондықтан сөйлеу стильдері дегенді тіл
стильдерінің іске асуының нәтижесі, іс жүзіндегі көрінісі деп қарауға
болады. Сөйлеу стильдері әр уақытта жанрлармен байланысты болып келеді.
Тіл стильдері, сөйлеу стильдері, сөйлеу жанрлары арасындағы тәуелділікті
мынадан байқауға болады. Тіл стильдері сөйлеу стильдерімен сәйкесті болса,
соңғыларының нақты көрінісі сөйлеудің әртүрлі композициялық формаларында
немесе жанрларында жүзеге асады.
Қазіргі қазақ әдеби тілінің мынадай стильдік тармақтары бар:
1) ресми іс қағаздар тілінің стилі;
2) публицистикалық стиль;
3) ғылыми-копшілік әдебиет стилі;
4) корксм одебиет стилі;
5) ауызекі сойлеу тілінің стилі.
Ресми стиль— ресми қатынастар аясында қызмет ететін стильдің бірі. Ресми
құжаттар мен іс қағаздарының стилі деп те аталады. Ресми стильге тілдік
тұрғыдан төмендегідей талаптар қойылады:
1. түйіндеменің дәлдігі немесе бір мағыналылығы;
2. айқындық немесе жүйелілік;
3. логикалық, яғни қайшылықтың болмауы, дәлелділігі;
4. баяндаудың ықшамдылығы, артық сөздің болмауы.
Лингвистиканың салалық тұрғысынан да мәтінге қойылатын талаптар болады.
• Лексикада — ресми құжаттар мен іс-қағаздарына тікелей қатысы бар
сөздерді орнымен қолдану, көнерген сөздерді бейтарап, кітаби немесе
әдеби сөздермен алмастыру;
• морфологияда — жалпылық мағына беретін сілтеу өсімдіктерін қолданбау;
• синтаксисте — сабақтас құрмалас сөйлемдердің (себеп, мақсат, салдар,
шарт бағыныңқылы) көбірек жұмсалуына мүмкіндік беру;
• қыстырма конструкцияларды қолдануды дағдыға айналдырмау сияқты
принциптердің сақталуы бұл стильдің ерекшелігін айқындай түседі.
Ресми стильдің шағын үш түрі бар: кеңсе (іс-қағаздары, қ. Кеңсе тілі);
дипломат. және заң Ресми стильдер
Публицистикалық стиль
Публицистика (латынша: көпшілік, әлеумет)—қоғам өмірі үшін маңызды
мәселелерді талқылау деген ұғымда жұмсалады.
Публицистикалық стиль қоғамдық талапқа сай жазылған шығармалардың негізінде
қалыптасады. Белгілі бір тілде публицистиканың өз алдына бөлек стиль болып
қалыптасуы қоғамдық сананың өскенін, артқанын көрсетеді. Тілдің басқа
стильдері сияқты публицистикалық стиль де бірыңғай болып келмейді. Бірқатар
лингвистер публицистикалық стильдің жазбаша түріне саяси тақырыпқа жазылған
газет, журналдардағы мақалалар, памфлет, ... жалғасы
Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік Университеті
Экономика , құқық және гуманитарлық ғылымдар факультеті
СӨЖ
Тақырыбы : Мәтіндердің ғылыми, ресми іс- қағаздар, публицистикалық
стильдері
ОРЫНДАҒАН : Қасенова Ә.Е.
ТОП
: ФН-305
ТЕКСЕРГЕН : Токсеитова А.С.
Семей қаласы
2015 жыл
Стиль - стилистиканың негізгі орталық ұғымы.
Стилистика ғылымында оның көптеген түсінігі бар. Олай болу себебі,
біріншіден, стилистика ғылымының тарихи даму жағдайымен түсіндірілсе,
екіншіден, стиль ұғымының күрделілігінен туындайды . Стиль – латынша
stylos (қазақша – жазу құралы) деген сөз. Латын тілінде кейіннен стиль сөзі
жазу мәнері деген мағынада қолданылатын болған . Стилистика – ең алдымен
стиль туралы ғылым. Стиль деп белгілі бір тілдегі лексикалық, грамматикалық
және фонетикалық тәсілдердің қолданылу принциптерін айтамыз. Бір ұғымды
айтып, не жазып жеткізу үшін қажетті тілдік тәсілдерді сұрыптап қолдануға
болады .
Дәстүрлі практикалық стилистикада стиль термині тілдің нормативті-
стилистикалық ережелеріне сәйкес келу дәрежесін білдіреді (мысалы, жақсы
стиль, жаман стиль). Стиль терминінің кең мағынасы – сөйлеу мәнерін
білдіріп келсе, тар мағынасы – жеке шығарманың немесе жазушы
шығармашылығының тілдік ерекшелігі (көркем әдебиет стилистикасы тұрғысынан
алғанда) дегенді білдіреді. Соңғы мағынасында стиль термині әдебиеттік
стилистикада да қолданылады.
Барлық жағдайда да стиль термині тәлдәк қолданымға байланысты айтылады.
Стильді тілдің стилистикалық бояуға ие құралдарының жиынтығы ретінде түсіну
тілдік құрылымның стилистикалық белгілеріне арнайы назар аударудан туған
түсінік.
Ғылымда тіл стилі, сөйлеу стилі ұғымдары да бар. Тіл стильдері мен
сөйлеу стильдерінің ерекшеліктері тіл мен сөйлеудің ерекшеліктеріне сәйкес
келеді. Тіл – қатынас құралы, сөйлеу – сол құралдың іске асуы, яғни белгілі
бір қызметтегі көрінісі. Сондықтан сөйлеу стильдері дегенді тіл
стильдерінің іске асуының нәтижесі, іс жүзіндегі көрінісі деп қарауға
болады. Сөйлеу стильдері әр уақытта жанрлармен байланысты болып келеді.
Тіл стильдері, сөйлеу стильдері, сөйлеу жанрлары арасындағы тәуелділікті
мынадан байқауға болады. Тіл стильдері сөйлеу стильдерімен сәйкесті болса,
соңғыларының нақты көрінісі сөйлеудің әртүрлі композициялық формаларында
немесе жанрларында жүзеге асады.
Қазіргі қазақ әдеби тілінің мынадай стильдік тармақтары бар:
1) ресми іс қағаздар тілінің стилі;
2) публицистикалық стиль;
3) ғылыми-копшілік әдебиет стилі;
4) корксм одебиет стилі;
5) ауызекі сойлеу тілінің стилі.
Ресми стиль— ресми қатынастар аясында қызмет ететін стильдің бірі. Ресми
құжаттар мен іс қағаздарының стилі деп те аталады. Ресми стильге тілдік
тұрғыдан төмендегідей талаптар қойылады:
1. түйіндеменің дәлдігі немесе бір мағыналылығы;
2. айқындық немесе жүйелілік;
3. логикалық, яғни қайшылықтың болмауы, дәлелділігі;
4. баяндаудың ықшамдылығы, артық сөздің болмауы.
Лингвистиканың салалық тұрғысынан да мәтінге қойылатын талаптар болады.
• Лексикада — ресми құжаттар мен іс-қағаздарына тікелей қатысы бар
сөздерді орнымен қолдану, көнерген сөздерді бейтарап, кітаби немесе
әдеби сөздермен алмастыру;
• морфологияда — жалпылық мағына беретін сілтеу өсімдіктерін қолданбау;
• синтаксисте — сабақтас құрмалас сөйлемдердің (себеп, мақсат, салдар,
шарт бағыныңқылы) көбірек жұмсалуына мүмкіндік беру;
• қыстырма конструкцияларды қолдануды дағдыға айналдырмау сияқты
принциптердің сақталуы бұл стильдің ерекшелігін айқындай түседі.
Ресми стильдің шағын үш түрі бар: кеңсе (іс-қағаздары, қ. Кеңсе тілі);
дипломат. және заң Ресми стильдер
Публицистикалық стиль
Публицистика (латынша: көпшілік, әлеумет)—қоғам өмірі үшін маңызды
мәселелерді талқылау деген ұғымда жұмсалады.
Публицистикалық стиль қоғамдық талапқа сай жазылған шығармалардың негізінде
қалыптасады. Белгілі бір тілде публицистиканың өз алдына бөлек стиль болып
қалыптасуы қоғамдық сананың өскенін, артқанын көрсетеді. Тілдің басқа
стильдері сияқты публицистикалық стиль де бірыңғай болып келмейді. Бірқатар
лингвистер публицистикалық стильдің жазбаша түріне саяси тақырыпқа жазылған
газет, журналдардағы мақалалар, памфлет, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz