Мәтіндердің ғылыми, ресми іс- қағаздар, публицистикалық стильдері



Стилистика ғылымында оның көптеген түсінігі бар. Олай болу себебі, біріншіден, стилистика ғылымының тарихи даму жағдайымен түсіндірілсе, екіншіден, «стиль» ұғымының күрделілігінен туындайды . Стиль – латынша stylos (қазақша – жазу құралы) деген сөз. Латын тілінде кейіннен стиль сөзі «жазу мәнері» деген мағынада қолданылатын болған . Стилистика – ең алдымен стиль туралы ғылым. Стиль деп белгілі бір тілдегі лексикалық, грамматикалық және фонетикалық тәсілдердің қолданылу принциптерін айтамыз. Бір ұғымды айтып, не жазып жеткізу үшін қажетті тілдік тәсілдерді сұрыптап қолдануға болады .
Дәстүрлі практикалық стилистикада «стиль» термині тілдің нормативті-стилистикалық ережелеріне сәйкес келу дәрежесін білдіреді (мысалы, «жақсы стиль», «жаман стиль»). Стиль терминінің кең мағынасы – сөйлеу мәнерін білдіріп келсе, тар мағынасы – жеке шығарманың немесе жазушы шығармашылығының тілдік ерекшелігі (көркем әдебиет стилистикасы тұрғысынан алғанда) дегенді білдіреді. Соңғы мағынасында «стиль» термині әдебиеттік стилистикада да қолданылады.
Барлық жағдайда да «стиль» термині тәлдәк қолданымға байланысты айтылады. Стильді тілдің стилистикалық бояуға ие құралдарының жиынтығы ретінде түсіну тілдік құрылымның стилистикалық белгілеріне арнайы назар аударудан туған түсінік.
Ғылымда «тіл стилі», «сөйлеу стилі» ұғымдары да бар. Тіл стильдері мен сөйлеу стильдерінің ерекшеліктері тіл мен сөйлеудің ерекшеліктеріне сәйкес келеді. Тіл – қатынас құралы, сөйлеу – сол құралдың іске асуы, яғни белгілі бір қызметтегі көрінісі. Сондықтан сөйлеу стильдері дегенді тіл стильдерінің іске асуының нәтижесі, іс жүзіндегі көрінісі деп қарауға болады. Сөйлеу стильдері әр уақытта жанрлармен байланысты болып келеді.
Тіл стильдері, сөйлеу стильдері, сөйлеу жанрлары арасындағы тәуелділікті мынадан байқауға болады. Тіл стильдері сөйлеу стильдерімен сәйкесті болса, соңғыларының нақты көрінісі сөйлеудің әртүрлі композициялық формаларында немесе жанрларында жүзеге асады.

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік Университеті

Экономика , құқық және гуманитарлық ғылымдар факультеті

СӨЖ

Тақырыбы : Мәтіндердің ғылыми, ресми іс- қағаздар, публицистикалық
стильдері

ОРЫНДАҒАН : Қасенова Ә.Е.

ТОП
: ФН-305

ТЕКСЕРГЕН : Токсеитова А.С.

Семей қаласы

2015 жыл

Стиль - стилистиканың негізгі орталық ұғымы.
Стилистика ғылымында оның көптеген түсінігі бар. Олай болу себебі,
біріншіден, стилистика ғылымының тарихи даму жағдайымен түсіндірілсе,
екіншіден, стиль ұғымының күрделілігінен туындайды . Стиль – латынша
stylos (қазақша – жазу құралы) деген сөз. Латын тілінде кейіннен стиль сөзі
жазу мәнері деген мағынада қолданылатын болған . Стилистика – ең алдымен
стиль туралы ғылым. Стиль деп белгілі бір тілдегі лексикалық, грамматикалық
және фонетикалық тәсілдердің қолданылу принциптерін айтамыз. Бір ұғымды
айтып, не жазып жеткізу үшін қажетті тілдік тәсілдерді сұрыптап қолдануға
болады .
Дәстүрлі практикалық стилистикада стиль термині тілдің нормативті-
стилистикалық ережелеріне сәйкес келу дәрежесін білдіреді (мысалы, жақсы
стиль, жаман стиль). Стиль терминінің кең мағынасы – сөйлеу мәнерін
білдіріп келсе, тар мағынасы – жеке шығарманың немесе жазушы
шығармашылығының тілдік ерекшелігі (көркем әдебиет стилистикасы тұрғысынан
алғанда) дегенді білдіреді. Соңғы мағынасында стиль термині әдебиеттік
стилистикада да қолданылады.
Барлық жағдайда да стиль термині тәлдәк қолданымға байланысты айтылады.
Стильді тілдің стилистикалық бояуға ие құралдарының жиынтығы ретінде түсіну
тілдік құрылымның стилистикалық белгілеріне арнайы назар аударудан туған
түсінік.
Ғылымда тіл стилі, сөйлеу стилі ұғымдары да бар. Тіл стильдері мен
сөйлеу стильдерінің ерекшеліктері тіл мен сөйлеудің ерекшеліктеріне сәйкес
келеді. Тіл – қатынас құралы, сөйлеу – сол құралдың іске асуы, яғни белгілі
бір қызметтегі көрінісі. Сондықтан сөйлеу стильдері дегенді тіл
стильдерінің іске асуының нәтижесі, іс жүзіндегі көрінісі деп қарауға
болады. Сөйлеу стильдері әр уақытта жанрлармен байланысты болып келеді.
Тіл стильдері, сөйлеу стильдері, сөйлеу жанрлары арасындағы тәуелділікті
мынадан байқауға болады. Тіл стильдері сөйлеу стильдерімен сәйкесті болса,
соңғыларының нақты көрінісі сөйлеудің әртүрлі композициялық формаларында
немесе жанрларында жүзеге асады.
Қазіргі қазақ әдеби тілінің мынадай стильдік тармақтары бар:
1) ресми іс қағаздар тілінің стилі;
2) публицистикалық стиль;
3) ғылыми-копшілік әдебиет стилі;
4) корксм одебиет стилі;
5) ауызекі сойлеу тілінің стилі.

Ресми стиль— ресми қатынастар аясында қызмет ететін стильдің бірі. Ресми
құжаттар мен іс қағаздарының стилі деп те аталады. Ресми стильге тілдік
тұрғыдан төмендегідей талаптар қойылады:
1. түйіндеменің дәлдігі немесе бір мағыналылығы;
2. айқындық немесе жүйелілік;
3. логикалық, яғни қайшылықтың болмауы, дәлелділігі;
4. баяндаудың ықшамдылығы, артық сөздің болмауы.
Лингвистиканың салалық тұрғысынан да мәтінге қойылатын талаптар болады.
• Лексикада — ресми құжаттар мен іс-қағаздарына тікелей қатысы бар
сөздерді орнымен қолдану, көнерген сөздерді бейтарап, кітаби немесе
әдеби сөздермен алмастыру;
• морфологияда — жалпылық мағына беретін сілтеу өсімдіктерін қолданбау;
• синтаксисте — сабақтас құрмалас сөйлемдердің (себеп, мақсат, салдар,
шарт бағыныңқылы) көбірек жұмсалуына мүмкіндік беру;
• қыстырма конструкцияларды қолдануды дағдыға айналдырмау сияқты
принциптердің сақталуы бұл стильдің ерекшелігін айқындай түседі.
Ресми стильдің шағын үш түрі бар: кеңсе (іс-қағаздары, қ. Кеңсе тілі);
дипломат. және заң Ресми стильдер

Публицистикалық стиль

Публицистика (латынша: көпшілік, әлеумет)—қоғам өмірі үшін маңызды
мәселелерді талқылау деген ұғымда жұмсалады.
Публицистикалық стиль қоғамдық талапқа сай жазылған шығармалардың негізінде
қалыптасады. Белгілі бір тілде публицистиканың өз алдына бөлек стиль болып
қалыптасуы қоғамдық сананың өскенін, артқанын көрсетеді. Тілдің басқа
стильдері сияқты публицистикалық стиль де бірыңғай болып келмейді. Бірқатар
лингвистер публицистикалық стильдің жазбаша түріне саяси тақырыпқа жазылған
газет, журналдардағы мақалалар, памфлет, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Стилистика
Жалпы тіл ғылымындағы стилистика ғылымының ғылыми – теориялық негіздері (зерттеушілік әдісті қолдану)
Қазақ дипломатиялық дискурсы негіздері
Қазақ әдеби тілінің даму жолдарында ғылыми стиль, қазақ ғылымының тілі
Жарнама мәтінінің функциялары
Қазіргі қазақ әдеби тілінің функционалдық стильдерінің лексикалық жіктелісі
Қазақ тілі стилистикасы пәнінен дәрістер
Оқушылардың әдеби тіл стильдеріндегі мәтін бойынша жазбаша сөйлеу әрекетін дамыту әдістемесі
Ауызша мәтін артикуляциясы
Стиль ұғымы. Функционалды стильдердің жіктелуі
Пәндер