Түсінік арқылы есте сақтауы. Оқушы – музыканттың орындаушылық есте сақтау тәсілінің жолдары мен дамуы

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және білім министрлігі

Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік

Университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Түсінік арқылы есте сақтауы. Оқушы - музыканттың орындаушылық есте сақтау тәсілінің жолдары мен дамуы реферат арқылы түсіндіру

Орындаған: Бекенова Тоғжан

Тексерген: Педагогика . Ғ. К доцент, . Султанова. Н. К

Семей 2015ж

Музыкалық есту қабілеті әуеннің ладтық арқауын сезініп, дыбыстардың гармониялық аракашықтығын ажырата білуге байланысты. Музыкалық есту қабілеті адамдарда біркелкі емес. Сондықтанда ғылымда

Музыкалық есту қабілеті абсолют және салыстырмалы болып екі-ге белінеді.

Абсолют. есту қабілеті кез келген дыбыс жоғарылығын дара күйінде мүлтіксіз анықтау болса,

салыстырмалы есту қабілеті белгілі бір дыбыс жоғарылығын басқа дыбыстармен салыстыру арқылы анықтауды білдіреді. Абсолют есту қабілеті өте сирек кездеседі.

Ішкі есту сезімі және музыкант-орындаушы мамандығында алатын ролі Біреулері ішкі есту сезімді есту елесінде ертеде естілген дыбыстарды, әуендерді жаңадан сезінуі. Екіншілері - есте сақтау мен елеске байланысты. Есте сақтау қабілетінің дамуы және қалыптасуы Балалардың музыкалық қабілетінің дамуы мен қалыптасуында музыкалық әсердің қоры жиналуда, репертуардың кеңдігі пайда болады. Осы жинақтаған сезімдік қоры, оның сақталуы және де оны іс-әрекетте қолдануы музыкалық есте сақтауы болып табылады.

Мектепке дейін және бастауыш мектеп балаларының музыкалық есте сақтау элементтері біркелкі және теңсіздік дамиды. Кәсіби-музыканттың есте сақтауы - бұл есте сақтау мен сезім сақтауының музыкалық материалды түсіне білуі - келесіде қабылдауының қайта орындауы.

Түсінік арқылы есте сақтауы . Оқушы-музыканттың орындаушылық есте сақтау тәсілінің жолдары және дамуы Музыканы есте сақтау процесіндегі маңызды ерекшеліктері - мазмұны, сипаты, осы әрекетті орындау тәсілдері. Қысқаша - музыкант-оқушының музыкалық шығарманы қай, қалай, қандай деңгейде кәсіби сауатты жаттау. Тәжірибе көрсеткендей оқушылардың көбісі музыкалық шығарманы жаттайтыны шығарманы қайта-қайта қайталау мен орындауында. Осы қайталау кезінде есте сақтау бірізділігі қалыптасады. Қайта-қайта қайталау - автоматикалық есте сақтау болады, оның мазмұнын түсінбесе, музыкалық түсінігі болмайды. Мынадай жаттығу жағдайда адамның миы жұмыс істеу керек. Көркем-интелектуалды және эмоционалды белсенділігі ойлап жұмыс әрекеті мен музыкалық шығарманың мазмұнды жұмыс істеудің әдісі арқылы нәтижелі болады, есте сақталады, түсінетін болады.

Балалардың музыкалық дидактикалық ойындарға деген қызығушылықтары.

Музыкалық дидактикалық ойындардың бірнеше түрлері бар.

Дыбыс биіктігін естуге арналған музыкалық - дидактикалық ойындар

Ырғақ сезімдерін дамытуға арналған ойындар.

Диатоникалық естуге арналған ойындар.

Тембрлік естуге арналған ойындар.

Есте сақтау және естуге рналған ойындар.

Музыкалық бейнені, қиял мен шығармашылық қабілеттерін ажыратуға арналған ойындар.

Түрлі сипаттағы музыкамен байланысты музыкалық - ойындарды ойнағанда: байсалды, асықпай және көңілді, шаттанған көңілді жеткізуге талпындырады. Балалардың ой-өрісін, есте сақтау, қабылдау, орындаушылық қабілеттерін арттырады және де музыкаға деген қызығушылықтарын оятады. Әр ойынды ойнағанда әр баланың шығармашылық бастамасын, ойынды өз бетінше құру және ойлаған ойын іске асыру, өзін ойын желісі мен ережесін сәйкес ұстау қасиетін қалыптастырады. Ойын құру үдерісінде жолдастарына тілектестік қарым-қатынасын, олармен санаса білуді, қиын жағдайларда көмекке келуді, ойын материалын қолдануда келісім жасауды, дауларды әділ шешуді қалыптастырады. Ән-күй сабағында музыкалық дидактикалық ойындарды қолданудың мәні өте зор. Әнді орындағанда ойнап айтуға болады. Мысалы, екінші сәби топтарында әнді тірек сызба арқылы және де әнге сәйкес қимыл-қозғалыстар жасап орындауға болады, осы сәтте балалардың ой-өрісі дамып әнді тез жаттап алуларына мүмкіндік тудырады. Осы музыкалық-дидактикалық ойындарды ән-күй сабағында, топта, серуенде, үйде ойнауға болады.

Мысалы:

АҢШЫ ЖӘНЕ ҚОЯНДАР

Ойын шарты: Бір - бір сәбіз ұстаған қояндар музыкамен жерге жатып аунап, аяқтарын тыпырлатып, немесе би қимылдарын жасап секіреді. Сәбіз ұрлап жатқан қояндарды аңшы көріп қалып. Пух! "Пух" - деп атады. Қояндар орындарынан тұрып, жан - жаққа қашады. Музыка тоқтағанда тырп етпей отыра, не жата қалады. Қозғалған қоян айыпты болып, ән немесе би билейді.

Сылдырмақ

Ойын шарты: Музыка жетекшісі бөлменің ішінде сылдырмақты сылдырлатып, тығып қояды ал балалар сылдырмақтың үнін естіп тауып алулары керек.

Музыкадағы тембрлік есту қабілеті

Музыкадағы тембр - әртүрлi аспаптарда немесе әртүрлi дауыста орындалған, бiрдей биiктiктегі дыбыстарды айыруға мүмкiндiк беретiн дыбыстың сапасы (оның бояуы) . Тембр - дыбыстың қабылданған сапасы (бояуы) . Тембр дыбыс аймағына (дыбыс) жатады.

Психологиялық сөздiк бойынша, тембр - дыбыстың жеке қабылданатын ерекшелiгi, оның бояуы әр түрлi дыбыстық жиiлiктердi бiр уақыттағы әсермен байланысты.

Әрбір дыбыстың тембрі өзінің биіктігіне бағынбайды, қалай болғанда да біздің қазіргі біліміміздің шеңберінде тура және сандық сипаттамаға бағынбайды. Тек тембрді жуық шамамен аз-кем сипаттауға тырысуға болады, және де мұндай сипаттамаларды қолдану шарасыз немесе эмоциональды-мәнерлі сипаттама береді. Тембрдің сипаттамаларында жиі қолданылатын келесі белгілер тобын қараймыз: 1) Ашық сипаттама; 2) Сезу сипаттамасы; 3) кеңiстiкті-көлемдi сипатамалар.

Музыкалық есту қабiлеті мынадай компоненттерден тұрады - дыбыс биiктiкті есту, әуенді, полифониялық, гармониялық, iшкi (музыкалық-акустикалық көріністер), тембрлiк.

Музыкалық есту қабiлеті термині әдетте өте кең және жеткіліксіз нақты мазмұнды қамтиды. Музыкалық есту қабiлеті екі түсініктен тұрады: дыбыс биiктiк есту қабілеті және тембрлiк есту қабілеті (кейде динамиқалық есту қабілетін де қосады) .

Ж. Рисстің зерттеулеріне (1978) сәйкес, тембрдiң өзi дыбыстың көзiн тануын, сонымен бiрге дыбыстық кеңiстiктегi дұрыс бағдарын қамтамасыз етедi.

Тембрлiк есту қабілеті - тембрге қарағанда оның әсер етуiндегi музыкалық қабiлет - музыкалық есту қабiлетінің жұмыс істейтін жоғарғы формаларының бiрi, немесе оны табиғаттың өзі көркем-эстетикалық рет дәрежелерiмен өлшеуді ұйғарады.

Музыкалық-педагогикалық әдебиетте музыкалық есту қабілетіндегі тембрлік кезеңді алдыңғы жоспарға ұсыну және музыкалық есту қабілетін тәрбиелеуді тембрден бастау: С. М Майкапар (1915) мен К. А Мартинсен (1930) музыкантқа тембрлік есту қабілеті қажет деп есептейді. Бірақ олар музыкантқа тек қана тембрлік есту қабілеті ғана емес, музыкалық есту қабілетінің керектігін ескермеді. Музыкалық биіктік алғашқы тембрлік-биіктік кешенінен бөлініп шыққанда ғана тембр айрықша музыкалық сапаға айналады. Есту қабілетінің дыбыс биіктік негіздері, музыкалық биіктікті сезінуі болғанда ғана есту қабілетінің тәрбиесі арнайы мақсат ретінде бастау алуына болады.

Кей дереккөздерде мысалдар келтірілген, тәжірибеленушіде тембрлік есту қабілетінің негізінде дыбыстың музыкасына арналған какофонияны қарапайымынан айыруға мүмкіндік беретін консонанс сезімі дамиды.

Консонанстың сезiмi, немесе аккордтардың әсерлi функцияларының қабылдауы тембрлік есту қабілетінің мәнінде жатыр (бұл бір тембрде бiрнеше биiктiктер - гармониялық есту) .

Тембрлік есту қабілеті гармонияны түсінуде маңызды роль атқарады, ал үндестікті тембрлiк талдауда тембрлік бояулардың дифференциациясы бар.

Ең алдымен, тембрлiк есту қабілетін дамытуда мыналар маңызды:

а) табиғи аспаптар тембрін игеру;

б) электрондық тембрлерді игеру.

Тыңдаудың академиялық мәдениеттегi соңғы он жылдық құрастырылған тембрлiк параметр сыртқы жағынан - акценттелген, алайды iшкi жағы - музыкалық шығарма мен оның композициясының гармониялық және ырғақты тiлiне жасырынған, тықсырылатын. Музыканы тыңдауда да, орындауда да шлягер мәдениетiнде керiсiнше - онда тембрлiк-акустикалық әсерлерге айрықша көңіл бөледі.

Дыбыстар кешенi бiр дыбыс ретінде қабылданған жағдайда тембрдің әсері пайда болады. Егер бiз, аталған кешеннің құрамына кіретін барлық жиілік тондарды есту қабілетімен ерекшелей алсақ, тембрдi қабылдау орнына гармонияның қабылдауы орын алады. Сайып келгенде, психологиялық жағынан қарайтын болсақ, тембр сезiмі мен гармония сезiмiнiң арасындағы айырмашылық, бiрiншiден, қабылдауда үндестiктiң талданбайтын есту қабілетінің орын алуы, екiншiден - құрама бөлiктердi ерекшелейтiн есту қабілетінің үндестiктiң қабылдауы кезінде байқалады.

Тембрлік есту қабілетін дамыту үшін не істеу керек?

Тембрлiк есту қабілетінің белсендiлiгін арттыруына жағдай жасайтын қабылдаудың көп түрі кездеседі. Мұнда репертуардың нысананы көздейтiн таңдауы үлкен роль ойнайды. Аталған мақсатқа Бетховен, Моцарт, Гайднның сонатиналары өте жақын келеді, өйткенi студенттер олардан оркестр топтары мен регистрлердiң әртүрлi тембрлерiмен байланысатын элементтердi оңай табады. Бұдан басқа, осыған ұқсас шығармалармен жұмыс істеу студенттiң тембрлiк көрінісін дамытудың дәрежесiн айқын суреттеп бередi. Музыкалық қабылдаудың жұқалығын дамытудың әдiстерi көп. Бір шығарманың жазбасын әртүрлі аспапта, әртүрлі орындаушының орындауларында тыңдау жақсы нәтиже береді. Мұндай тыңдаулар алған әсерлерді жинақтау мен салыстыруда мол азық болады. Дыбыс бояуы қабылдауының жұқалағының болмауын және әлсiз тембрлiк көрсетілімдердің арасындағы байланысты жиі бақылап тұруға тура келеді. Естiмеген және қабылдамаған нәрсені көз алдыңа келтіре алмайсың. Жоғары дыбыстардың тембрлерін - ашық және жіңішке, ал төменгілерін - күңгірт және жуан деп жиі атайды; бір нәрсенің дыбыс шығаруы сол нәрсенің тембрін еске салады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.