Қазақстан Республикасы аймақтық интеграция процесінде

Пән: Халықаралық қатынастар
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 65 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . .

1 тарау. Қазақстан Республикасы аймақтық интеграция процесінде

Қазақстанның Орталық Азия елдерімен қатынасы . . .

1. 2. Халықаралық әскери ынтымақтастықты құру . . .

2 тарау. Еуразиялық ынтымақтастық

2. 1. Еуразия кеңістігіндегі интеграциялық процестер . . .

2. 2. Индустриялды-инновациялық даму . . .

3 тарау. Қазақстанның халықаралық мәселелерді шешу жолдары

3. 1. Қазақстанның халықаралық қауіпсіздікті нығайтуға

қосқан үлесі . . .

3. 2. Қазақстанның интеграциялануы және біртұтас

Кеден Одағының құрылуы . . .

Қорытынды . . .

Пайдаланылған әдебиеттер . . .

Кіріспе

Соңғы жылдары аймақтық интеграция, ғаламдастыру процесімен қатар, мемлекеттер арасындағы сауда-экономикалық қарым-қатынастарда үстемдік сипаттағы тенденцияға айналды.

Бүгін өткен жылдарды еске түсіріп және біздің күш-жігеріміз бен жетістіктерімізді талдай отырып, нық сеніммен былай деуге болады: біз стратегиялық тұрғыда дұрыс жолды тандадық. Экономикалық, құқықтық және әлеуметтік-саяси реформалар кейде қаншалықты қиын жүргеніне қарамастан, күткен нәтижелерге жеткізді: ел экономикасы мен демократиялық процестер серпінді даму үстінде. Қазақстан орынды түрде өңір лидері саналады және барынша бәсекеге қабілетті экономикасы бар 50 мемлекеттің қатарынан лайықты орын алуға ұмтылуда.
Әлбетте, біз мінсіз экономикалық модель жасап, өте оңды қоғам құрып қойдық деп айта алмаймыз. Бұлай ету жүйенің тоқырап, іріп-шіруін білдірер еді. Реформалардың өзі де біз үшін тар өрісті мақсат болған жоқ. Біз оларды өз замандастарымызға жақсы өмір тілеп, қазақстандықтардың келесі ұрпақтарының болашақтылығын қамтамасыз ету үшін жүргіздік.
Біздің стратегиялық мақсатымыз ел Конституциясымен бекітілген: "Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады; оның ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары". Және айту керек, біз өз мақсатымызға қол жеткізуде дәйекті боп қалып отырмыз.
Менің дипломдық жұмысымның негізгі мақсаты - бұл Қазақстанның жаңа экономикалық саясатының құлуы мен оның келешектегі дамуын қарастырдым.
Өткен жүзжылдықтың аяғы адамзат тарихындағы ең бір ауқымды өзгерістер кезеңі болды: қоскіндікті дүниенің негіздері қиратылды. Бізге, егер тиісінше шаралар қабылдамасақ, экономикалық күйреуден де қашып құтылу мүмкін еместей көрінген. Біз экономиканы ырықтандыруға әзір едік, бірақ та бізде нарықшылар командасы болмай шықты.
Қазақстан жауапты таңдау жасады жөне бәсекелестікке, меншіктің әрқилы формаларын дамытуға негізделген экономикаға әлеуметтік бағдарлануды белгіледі.
Алайда мақсатты жариялау және елді сапалық тұрғыда басқа жағдайға көшіру - бұл мәні бірдей емес міндеттер. Тұтас ұрпақтар тіршілік әрекетінің мүлдем басқа жағдайларына бейімделген ел үшін өздігінен икемделетін және әлеуметтік бағдарланған нарық тетігін қалыптастыру тарихи тұрғыда жүйелік көшу жөніндегі күрделі міндеттердің тұтас кешенінен тұратын айрықша, ауқымды проблемаларды шешуді өз-өзінен көздейді.
Өткен өзгерістердің басты қорытындыларын бағалай отырып, мынаны сөзсіз мойындаған жөн: біз нарық тетігін іске қосып, сұраныс пен ұсыныс бағаны реттейтін, тауар ағымдарының қозғалысын, бәсекелестіктің табиғатын, инвестиция арналарын айқындайтын ахуал жасай алдық.

Орталық Азия аймақтандыру процесін дамыту үшін қолайлы алғышарттар бар. Бұл, ең алдымен, аймақты мекендейтін халықтардың тарихи, географиялық, мәдени және тілдік бірлігі. Сондықтан Орталық Азиядағы мемлекеттермен ынтымақтастықты ұлғайту Қазақстанның сыртқы саясатының негізгі міндеттерінің бірі болып қала береді. Орталық Азия мемлекеттерімен өзара тату көршілік, тұрақты қарым-қатынас - біздің еліміздің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды факторы.

Президент Н. Назрбаев Қазақстан халқына «Қазақстан - 2030» жолдауында: «Ұлттық мүдделерді қорғауды, сондай-ақ таяудағы жәнре алыс перспективадағы күштердің тепе-теңдігін қамтамасыз етудегі біздің озық қаруымыз - интеграция саясаты, бірініші кезекте Қазақстанның, Қырғызстанның және Өзбекстанның арасындағы Орталық Азиялық Одақты нығайту, қарсы тұру емес, басқа мемлекеттердің істеріне араласпау, келісімге келу үстем болуы тиіс» - деп атап көрсетті.

Экономика, сөз жоқ, интеграцияның анағұрлым маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Тарихи қалыптасқан шаруашылық байланыстар, сондай-ақ геосаяси жағдайдың ерекшелігі жиынтық экспортық және транзиттік-көліктік әлеуетті тиімді пайдалану қажеттігін талап етті. Оның үстіне аймақта бірқатар елеулі проблемалар бар, оларды екі жақты негізде шешу мүмкін емес.

Менің дипломдық жұмысымның мақсаты келесі міндеттерден тұрады. Олар:

Қазақстанның Орталық Азия елдерімен қарым-қатынасы
Халықаралық әскери ынтымақтастықты құру
Еуразия кеңістігіндегі интеграциялық процестер
Қазақстанның халықаралық қауіпсіздікті нығайтуға қосқан үлесі

Бүгінгі таңда интеграциялық процестер мен ғаламдану процестері дүниежүзінің ең ірі проблемаларына айналуда.

Қазақстанның Орталық Азия елдерімен қатынасы.

Президент Н. Назарбаев 2005- жылғы 18 ақпандағы «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында» атты Қазақстан халқына жолдауында: «Мен Орталық Азия елдері Одағын құруды ұсынамын. Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан арасында жасалған мәңгілік достық туралы шарт осындай бірлесу үшін берік негіз бола алады. Біздің экономикалық мүделлеріміз де, мәдени-тарихи тамырымыз да, тіліміз де, дініміз де, экологиялық проблемаларымыз да, керек десеңіз сыртқы қатерлеріміз де ортақ» деп атап көрсетті. Президент бұл одаққа Орталық Азия мемлекеттерінің, оның ішінде барлық Орталық Азия мемлекеттерінің, оның ішінде Тәжікстан мен Түркіменстанның кіруін ұсынды. 1

Интеграцияның алғашқы қадамы 1994 жылғы 30 сәуірдегі Қазақстан, Қырғызстан және Өзбекстан елдерінің Біртұтас Экономикалық кеңістік құру жөніндегі Келісім-шартқа қол қоюдан басталды. 1998 жылдың 26 наурызында оған Тәжікстан енді. Ал 1998 жылы оның Орталық Азиялық экономикалық Қауымдастық деген жаңа атауы бекітілді.

1992 жылғы 9 қазанда Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан «Әскери қауіпсіздік тұжырымдамасы туралы» келісімге қол қойды. Онда бұл елдерге басты әскери қауіп ретінде бірсыпыра өңірде саяси және әлеуметтік-экономикалық тұрақсыздықтың болуы, кейбір мемлекеттер тарапынан қуатты әскери күштердің жақын тұруы, жаппай қырып жоятын қарулардың тарауы атап көрсетілді. 2

1994 жылғы 8 шілдеде Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан әскери-техникалық ынтымақтастық туралы келісімге қол қойды. 3

1995 жылғы 15 желтоқсанда Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан БҰҰ-на қарасты ұжымдық бітімгершілік батальонын құру туралы келісімге келді. 4

1993 жылғы 26 наурызда және 1997 жылғы 28 ақпанда Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Түрікменстан «Арал теңізі және Арал өңіріндегі проблеманы шешу бағытында бірлескен іс-қимыл туралы және Арал аймағының экономикалық дамуын, оның әлеуметтік-экономикалық өркендеуін қамтамасыз ету туралы» келісімдерге қол қойды. 5

90 жылдарда мемлекетаралық қатынастың нормативтік-құқықтық негіздері жасалды, Қазақстанның, Өзбекстан және Қырғызстанмен «Мәңгілік достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы» келісімге, Қазақстан мен Қырғызстан арасындағы одақтық қатынас туралы келісімге қол қоюы ірі саяси оқиға болды. 1998 жылғы Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы «Мәңгілік достық туралы келісімде» тараптар экономиканың әртүрлі салаларында тығыз ынтымақтастықты нығайтуға жағдай жасалатындықтарына келісті. Сол сияқты аталған үш мемлекет Бірыңғай экономикалық кеңістік құра отырып, капитал мен жұмысшы күшінің еркін қозғалысы, экономиканың түрлі салаларында өзара келісілген саясат жүргізу туралы да шартқа қол қойды. 6

2002 жылғы желтоқсанда Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан Алматыда «Орталық Азия ынтымақтастық ұйымын» құруға келісті. 7

2003 жылғы шілде айында ОАЫ Ұйымы мемлекет басшыларының Бірлескен мәлімдемесі жарияланды. 8

Алға қойған міндеттер көрсетілді, олар: өңірде тұрақтылықты қамтамасыз ету, өңірлік қауіпсіздік пен экономикалық интеграцияның орнықты жүйесін қалыптастыру, есірткінің заңсыз айналымына қарсы күрес, халықаралық лаңкестікті қаржыландыруға кетіп жатқан есірткі трафигінің арналарын анықтау және жабу, транс-шекаралық қылмысқа және жасырын көші-қонға қарсы күрес, шекаралық, кеден және салық қызметтерінің өзара ықпалдастығы. Өнірлік және мемлекетаралық сипатқа ие болып отырған үш жоба аталды. Олар: аймақта су-энергетикалық ресурстарды тиімді пайдалану, коммуникациялық жобаларды жүзеге асыру және аймақтағы мемлекеттерді азық-түлікпен қамтамасыз ету жөнінде үш консорциум құру. Сонымен қатар, Өзбекстан президенті Ислам Каримовтың өңірде жалпы рынок құру ұсынысын жүзеге асыру шешімдері қабылданды.

Ұжымдық қауіпсіздік жөніндегі келісім-шарт ұйымының Орталық Азия аймағындағы жұмысы ең алдымен осы маңда 2001 жылдаң бері жайғасқан Шұғыл әрекет ететін ұжымдық күштерді (ШӘҰҚ) нығайта түсуге бағытталып отыр. Бұл күштерге жиыны 1500 адам құрайтын Ресейден, Қазақстаннан, Тәжікстаннан және Қырғызстаннан келген 4 батальон кіреді. Бұған қоса Тәжікстанда орналасқан ресейлік 201-мотоатқыштар дивизиясы да осы біріккен күш қатарында. Бұл аймақта оның қауіпсіздігіне қатер төндіретін ошақ көздері көп. Бұған аймақтың Ауғаныстанмен шектесетінін, аймаққа экстремистік топтардың біртіндеп еніп, тіміскі әрекет жүргізуі мүмкін екендігін, кедейшіліктің, жұмыссыздықтың және қоғамдық өмірдегі өзге де теріс ахуалдың салдарынан жасырын көші-қон өршіп кетуі мүмкін әлеуметтік дүрдараздықты және басқаларды қсоуға болады. 9

Тәжікстанның өздігімен қауіпсіздігін қатмасыз ете алмайтындығы, соның ішінде шекарасын күзете алмайтындығы (Өзбекстан, Қырғызстан, Қытай, Ауғаныстанмен шекара ұзындығы 4183 км) ең маңызды фактор болып отыр. 10

Президент Н. Назарбаевтың Орталық Азия мемлекеттері одағын құру жөніндегі бастамасы, біріншіден, қазіргі ғаламдастыру кезінде жалпыға бірдей қауіптің төнуіне байланысты болып отыр. Лаңкестік, экстремизм, есірткі құралдары мен психотроптық заттардың заңсыз айналымы, жасырын көші-қон, трансұлттық ұйымдасқан қылмыс секілді ортақ қатерлер мен сынақтарға қарсы тұруда кеңінен ықпалдасу маңызды. Екіншіден, Орталық Азияда 50 миллионға жуық халық бар. бірақ бұл елдердің экономикасы біркелкі дамып оытрған жоқ, біреулерінде - табысты, басқаларында - онша емес. Көрші елдердің халықтарының тұрмыс жағдайы да әртүрлі, нәтижесінде жасырын көші-қон тоқталар емес, ол - мемлекетаралық қатынастарға да өзінің теріс әсерін тигізуде. Сондықтан Президент Назарбаев бұдан былай интеграцияны тереңдету, экономикалық реформаларды тиімді жүргізу үшін еркін сауда аймағын құру, кеден одағы, валюта одағы, қызмет көрсету, тауарлар, капитал және жұмысшы күштерінің еркін қозғалысын ретке келтіру қажеттігіне мкңыз берді. Президент қатысушы мемлекеттердің тәуелсіздігін жоятын «одақтық мемлекет» құруды емес, экономикалық және саяси проблемаларды бірігіп шешетін одақ құруды мақсат етіп отыр.

Үшіншіден, аймақ елдері әлемдік күшті державалар мен халықаралық ұйымдардың стратегиялық мүдде нысаны болып келеді. 2003 жылғы 23 қазанда Қырғызстанның Кант қаласында ресейлік әскери-әуе базасы ашылды. 11

Ресей өз әскери күштері мен әуе күштерін Кантта қайтарымсыз негізде орналастыра отырып, базаның қызметін қаржыландыру ісін толығымен өз мойнына алып отыр. АҚШ 2002 жылдан бері Қырғызстандағы Манаста әскери база ұстап отыр. 12

2004 жылғы мамыр айында Ресей Орталық Азия ынтымақтастық ұйымына мүшелікке өтті. 13

Қытай Халық Республикасы 2002 жылғы наурыз айында қайтарымсыз әскери-техникалық салада Қазақстанға - 3 миллион доллар, Қырғызстанға - 1, 6 миллион доллар, Тәжікстанға - 1, 2 миллион доллар көмек берді. 14

Жапония 2004 жылдан бастап «Орталық Азия - Жапонияә атты үнқатысу жүргізудің бастамашысы болып отыр. 15

Халықаралық әскери ынтымақтастық

Президенттің 2004 жылғы 19 наурыздағы Қазақстан халқына Жолдауында аймақтық және жаһандық экономикалық, саяси проблемаларды шешуде терезесі тең әріптеске айналған мемлекетіміздің әлемдік қауымдастықтағы рөлі мен беделінің артып келе жатқандығын атап көрсетілген.

Бүгінгі таңда әлемдік тәжірибе ешбір мемлекеттің ұлттық қауіпсіздікті, сонымен бірге әскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселесін бір өзі шеше алмайтындығын анық көруде.

Осының барлығы әскери саясатты, әскери ұйымды өзгерген жағдайларға бейімдеу қажеттігін туғызды. Армияны жетілдіру уақыт талабына айналды. Сондықтан да мемлекет басшылығы еліміздің әскери қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі бірқатар шаралар қабылданды.

2001 жылмен салыстырғанда Қазақстанда тіркелген әскери-дипломатиялық миссиялар санының үш есе өсу фактісі біздің Қарулы Күштер беделінің өсіп келе жатқандығын дәлелдейді. Бүгін біздің еліміздегі шетел мемлекеттері әскери атташелерінің саны 24-ке жетті.

Президент Жолдауына сәйкес бүгінгі күннің өзінде кәсіби әскер қалыптастыру тұрғысында нақты қадамдар жасалды.

Оған өткен «Сарыарқа - 2004» стратегиялық оқу-жаттығуының «Жетісу-2004» ірі ауқымды командолық штабтық оқу-жаттығуының қорытындылары дәлел бола алады.

Қазіргі уақытта Иракта тұрақтандырушы күштер құрамына біздің бітімгерші жауынгерлеріміз өз міндеттерін адал атқаруда. Ол 3 миллионға жуық жарылғыш заттарды залалсыздандырды. 16

1994 жылы Қазақстан - АҚШ арасындағы «Демократиялық әріптестік Хартиясындағы» «Иностранное военное финансирование», « Излишки военного имущества», «Центрально-Азиятская Инициатива Безопасности» бағдарламалары бойынша Қазақстанға әскери-техникалық көмек көрсетілгендігі айтылды.

2003 жылғы 10-14 қыркүйекте екі ел арасындағы қорғаныс министрліктері ынтымақтастығының бес жылдық жоспарына қол қойылды.

Франциямен Қазақстан арасындағы әскери ынтымақтастық 1998 жылдың желтоқсан айынан басталды.

2003 жылғы 4 шілдеде екі ел арасындағы қорғаныс минитрліктерінің 2003-2004 жылдарға арналған ынтымақтастық жоспарына қол қойылды. Ұлыбритания қорғаныс министрлігі 2003 жылы әскери-техникалық ынтымақтастық орнатты. 17

Президент Назарбаетың Жарлығымен 1992 жылғы 18 тамызда еліміздің шекара әскері құрылды.

1993 жылғы 13 қаңтарда «Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасы туралы» Заң қабылданды. 18

Шекарамыздың жалпы ұзындығы - 14 мың км. Оның ішіндегі Каспий теңізі жағалауы - 600 км, Ресей Федерациясымен - 7591 км, Қытай Халық Республикасымен - 1740 км, Өзбекстанмен - 2350 км, Қырғызстанмен - 1050 км, Түрікменстанмен - 400 км.

Мемлекеттік шекара күзетін қамтамасыз етіп отырған Шекара қызметінің жер-жерлердегі бөлімдерінің жұмысына бақылауды арттыра түсу мен оны басқаруды оңталандыру үішн «Батыс», «Шығыс», «Оңтүстік», « Солтүстік» өңірлік басқармалары құрылды.

Әуелі Қытай Халық Республикасымен шекара айқындауға кірісті. Кеңес Одағы Қытаймен шекара мәселесінің шиеленісуі салдарынан алпысыншы жылдары Қиыр Шығыстағы Даманскіде, сондай-ақ осы күнгі Алматы облысының Жалаңашкөл деген жерінде қарулы қақтығыстар болды, оның аяғы соқысқа айналып кете жаздаған.

1994 жылы басталған бұл процесс тек 1998 жылы ғана аяқталып, екі ел арасындағы мемлекеттік шекараны айқындайтын құжатқа қол қойылды.

Күрделі мәселенің бірі - трансшекараның өзндер проблемасы болып табылады. Республиканың негізгі өзендері - Шу, Талас, Ертіс, Іле, Сырдария, Орал басқа мемлекеттердің жерлерінен бастау алады, яғни трансшекаралық өзендер болып табылады.

Су қорларының жартысына жуығы Қытай Халық Республикасы, Қырғызстан, Өзбекстан, Ресей сияқты көршілес жатқан мемлекеттерден келіп түседі. 19

Еліміз Қытай Халық Республикасымен трансшекаралық өзендер мәселесін шешу мақсатында 1999 жылы бірлескен жұмыс тобын құрған болатын. Ертіс бассейніне жататын алты өзен, Ілеге - жеті өзен, Эмельге - үш өзен, Барлық тау жүйесіне - сегіз өзен анықталады. Гидрологиялық бақылау орындары белгіленді.

2001 жылғы 23-25 маусымда бірлескен сарапшылар тобы Ертіс - Қарамай каналына және Ертістегі плотинаға зерттеу жүргізілді. 2001 жылғы 14 қыркүйек те екі ел арасында трансшекаралық өзендерді пайдаланудағы ынтымақтастық принциптері атап көрсетілді. 20

Еуразия кеңістігіндегі интеграциялық процестер

Экономикалық интеграция қалай басталды және оны қазіргі кездегі жағдайы.

1994 жылғы наурызда ММУ-де (Мәскеу Мемлекеттік Университетінде) Президент Назарбаев Еуразиялық Одақ құру туралы идея ұсынды. Алайда ол кезде мұндай интеграцияны Украина да, Беларуссия да, Орталық Азия да қажет етпеді, олар енді ортақ жүгендеуден құтыламыз, біздің әрқайсымыздағы байлығымыз жетеді, болшақ халықтарымыз жақсы өмір сүреді деген ойда болды.

1995 жылдан бастап іс жүзінде интеграциялық даму моделі жүзеге асырыла бастады. Сол жылы 6 қаңтарда Ресей мен Беларусь Кеден Одағын құру туралы келісімге қол қойды, екі аптадан кейін оған Қазақстан, бір жылдан соң Қырғызстан, 1998 жылы Тәжікстан қосылды. Бұл елдер арасында экспорттық және импорттық салықтарды алып тастау зө нәжесін бере бастады.

1995 жылы Беларуссияның Кеден одағындағы елдермен тауар айналымы 68 пайызға, Қазақстанның бұл елдермен тауар айналымы - 40 пайызға, Ресейдікі - 12 пайызға өсуі байқалды. Ол кезде Президент назарбаев «Қарапайым адамдарға қарай қарапайым он қадам жасауды» ұсынды, онда пошта және ақша аудару қызметін жақсарту, телефондық сөйлесулерге салық салмау, адамдардың шекара арқылы өтуіне жеңілдік жасау т. б. аталды.

1997 жылы көктемде ТМД елдері Экономикалық Интеграциялық Ынтымақтастық тұжырымдамасын қабылдады.

Ал қазан айында Бішкекте ТМД лдері үкіметтері басшыларының кеңесінде 25 құжатқа қол қойылды. Мұнда экономикалық құжаттардан басқа, ТМД елдерінің қорғаныс қабілетін арттырудағы ынтымақтастықты, олардың ішінде әуе шабуылына қарсы қорғаныс корпорациясыныың пәрменділігін арттыру, ортақ шекара қауіпсіздік күшейту мәслелері бар. коллективтік қауіпсіздік туралы келісімге ТМД-нің тоғыз мемлекеті қол қойды: оған Украина, Молдово, Түрікменстан қатыспайды.

ТМД елдерінің Қазақстанға зор мән беретіндігін мынандай дәлелмен анықтауға болады. Тек бір ғана 1997 жылдың өзінде елімізге Түрікменстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Әзірбайжан, Беларусь, Украина, Грузия президенттері басқарған ресми делегациялар келіп, аса маңызды құжаттарға қол қойды. 21

Қазақстан мен Украина, Грузия арасындағы тауар айналымы 2004 жылы бір миллиард долларға жетті. 22

Президент Назарбаевтың 1996 жылдың қыркүйегінде Грузияға жасаған ресми сапары барысында Қазақстан мен Грузияның сауда-экономикалық қатынастарын реттейтін бірқатар құжаттарға қол қойылған болатын. Олардың ішінде Экономикалық қатынастардың негізі туралы декларация мен инвестицияларды өзара қорғау және көтермелеу туралы келісім бар.

1997 жылы екі ел басышылары ынтымақтастықты дамыту туралы декларацияға және Көмірсутегін халықаралық рынокта тасымалдау ынтымақтастығы жөніндегі меморандумға қол қойған еді. Қазақстан Грузия рыногына көмір, ақ қалайы, қара және түсті металдар прокатын, полипропилен, жеңіл және жүк автокөліктерінің шинасын, автокөлік аккумуляторларын, санитарлық-техникалық жабдықтар, астық пен ет экспорттайды. Ал Грузия Қазақстанға металлургиялық өнімдер, химиялық және тамақ өнеркәсібі тауарларын, сондай-ақ болат құбырларын, ферроқорытпа, электрмен дәнекерлеу жабдықтарын, жоғары қуатты трансформаторлар, шай және шарап өнімдерін сатады.

2004 жылы мемлекеттер арасындағы тауар айналымы 39, 2 миллион долларды құраған. Оның 31, 8 миллион доллары - экспорт, 7, 4 миллион доллары - импорт. 23

2005 жылы 18 мамырда Астанаға Беларусь Республикасының Президенті Александр Лукашенко ресми сапарымен келді. Н. Назарбаев пен А. Лукашенко келіссөз барысында халықаралық және екіжақты ынтымақтастықтын көптеген мәселелері бойынша пікір алмасты. Соның ішінде сауда-экономикалық қарым-қатынасты дамыту, Беларусь экономикасына Қазақстан инвестициясын тарту, Беларусь кәсіпорындары өнімдерін Қазақстан арқылы Орталық Азия аймағы мен Қытайға шығару перспективалары сөз болды.

Беларусь Республикасы Қазақстанға негізінен кондитерлік бұйымдар, дәрі-дәрмек, шиналар, тұрмыстық техника өнімдерін шығарады. Сонымен бірге, атақты «Беларусь» тракторы мен «БелАЗ» жүк автомобильдерінен бастап, бульдозер, жол жөндеу мәшинелері сияқты техника сатады. Жылына 20 млн. тонна руда қазатын біздің еліміз үшін, әсіресе, жүк көліктерінің маңызы зор.

Ал біздің еліміз Беларусь Республикасына бидай, арпа, мақта темекі, жүн секілді ауылшаруашылығы өнімдерімен қатар, құрыш прокатын шығарады. Қазақстан мен Беларусь арасындағы сауда айналымы 2004 жылы 1632, 1 млн. АҚШ долларын құрады. 24

2005 жылғы 24 мамырда Президент Назарбаевтың Әзірбайжанға ресми сапары болды. Басты құжат: Қазақстан мен Әзірбайжан арасындағы стратегиялық әріптестік және одақтастық қатынастар туралы шартқа қол қойылды.

Екі ел арасында тауар айналымы 2004 жылы 303, 2 миллион долларды құрады. Оның 287, 1 миллионы экспорт, 16, 1 миллионы импорт. Қазақстаннан Әзірбайжанға астық, темекі өнімдері, электр жабдықтары, болат прокаттары, мұнай мен көмірсутектері, табиғи химиялық қосындылар экспортталса, Әзірбайжаннан Қазақстан рыногына мұнай өнімдері, битум материалдары, мәшине, және механизм келеді. Сондай-ақ Қазақстанда әзірбайжандық кәсіпкерлердің қатысуымен 36 кәсіпорын жұмыс істеуде. Оның 13-і бірлескен кәсіпорындар.

2004 жылы Актау-Баку маршруты бойынша Батуми портына Қазақстаннан үш миллион тонна мұнай тасылды.

2001 жылдың 29 қарашасында Қазақстан Республикасы мен Әзірбайжан Республикасы арасындағы Каспий теңізінің табаны туралы келісімге екі мемлекеттің басшылары қол қойған болатын. 25

Президент Назарбаев: «Жаһандық рыноктарға жайлап бейімделуге өңірлік интеграция аясында әзірлену - бұл ең бір орайлы да ақталатын жол» деп көрсетті. «Еуразиялық одақ - тығыз қарым-қатынас орнатудың оңтайлы жолы» деді ол Еуразиялық одақ иедясының онжылдығына арналған конференцияда. 26

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.