Суда еритін бояғыштармен бояу

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
2.1 Тікелей бояғыштар
2.2 Белсенді бояғыштар
2.3 Кубозолдар
III. Қорытынды бөлім

Бояғыштардың бояғыш ванналардан талшыққа өздігіннен еніп ауысу процесі туралы теоретикалық түсініктер бояу технологиясының толық жетілдірумен және дамуымен бірге қалыптасты. Термодинамика заңы бойынша өзіндік процестерге жататын текстильді талшықтарды бояу әрқашанда бос энергияның азаюы жағына бағытталған. Сондықтан бояу прцесі бояғыштың ерітіндідегі моменттерінің азаюымен және оның талшықтың ішінде көбеюімен бірге жүреді.
Бояғыштардың класына байланысты әртүрлі бояу тәсілдері қолданылады.
Тікелей бояғыштармен бояу көбінесе үздікті тәсілмен жүргізіледі. Ол үшін АКД аппаратында иірілген жіптер мен жіптерді бояу үшін және бояп жуғыш электрлік немесе доңғалақша бояу машиналарында маталарды бояйды. Сонымен қатар үздіксіз полюстік булап бояу әдісі дамуда.
Үздікті тәсілмен бояу барысында ең бірінші бояғышты жақсылап еріту қажет, ол үшін жұмсартылған суды қолданады немесе бояғыш ерітіндісіне суды жұмсартатын заттарды қосады. Мысалы, концентрлі сода немесе гексаметофосфат натрия Na2[Na4(PO3)]6. Бұл сілтілік ортаны тудырады және бояғыштың жақсы еруіне мүмкіндік туғызады. Проценті жеделдетілген ерітіндіге қажетті хлорлы натрийдің керекті мөлшерін қосады, онда алдын ала боялатын материалдың партиясы дайындалған технологиялық құралдарға жіберіледі.
Бояғыш ерітіндінің құрамында келесі компоненттер бар: талшықтың массасынан %-пен алғанда, бояғыш 0,5-5 хлорлы натрий 10-25, кальцийнерлік сода 1-3.
Бояудың модулі таңдалған бояудың құрал жабдығына тәуелді. Процесті 30-400С температурада бастайды. Біртіндеп температураны оптимальды температураға дейін көтеріп, осы температурада 05-2 сағат бояп, содан соң ол бұйымды құрал жабдықтан түсіреді.

1. К.И. Баданов «Маталарды өңдеу» оқу құралы, Алматы 2014 жыл., 86-94 беттер.