Шабындықтар мен жайылымдарды жеңіл-желпі жақсарту

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі

Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

Тақырыбы : Шабындықтар мен жайылымдарды жеңіл-желпі жақсарту

Орындаған: Даулетова Е. Д

Тобы: АГ-313

Курс: III

Тексерген: Сагандыков С. Н

Семей - 2015 жыл

Жоспар:

Кіріспе
Негізгі бөлім

Шабындықтар мен жайылымдарды жеңіл-желпі жақсарту
Жайылымдарды жеңіл-желпі жақсартудың тәсілдері

Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Мал азықтық өсімдіктердің өнімі мен алынатын мал азығының сапасын көтеру үшін жақсарту шараларын жасайды. Табиғи жайылымдарды жақсарту шаралары әр алқаптың сипаты мен жағдайына тәуелді болады. Ең алдымен, әр телімнің жағдайы қаралады, бағаланады, содан кейін ғана жақсарту шаралары белгіленеді. Барлық жайылымдық алқаптарды, жақсарту керек деп, ойланбастан-ақ жоспарлай салуға болмайды. Мұндайда әр телімнің ыңғайын, жағдайын білу тұрғысынан әрекет ету керек.

Жалпы жақсарту шаралары екі жүйені қалыптастырады:

Жеңіл-желпі (қарапайым) жақсарту
Түбегейлі жақсарту

Жеңіл-желпі жақсарту табиғи өсімдік қауымын сақтай отырып немесе механикалық тəсілмен шабындықтар мен жайылымдардың беткі табиғи шымын аз мөлшерде жою арқылы жүргізіледі.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ.

Шабындықтар мен жайылымдарды жеңіл-желпі жақсарту

Шабындықтармен жайылымдарды жеңіл -желпі жақсарту жүйесіне табиғи өсімдіктер дүниесін тлықтай немесе жартылай сақтап қалатын, бірақ оның өнімділігін немесе азықтық сапасын не екеуінде бірдей арттыратын шаралар кіреді .

Жеңіл -желпі жақсартудың шөп шүйгіндерінде, ең болмаса, күйзеліске ұшыраған және тұқымдары өнгіш, малазықтық тұрғыдан бағалы шөптер бар, сондай-ақ күтімсіздікпен дұрыс пайдаланылмағандықтан өсімдік жамылғысы сиреген табиғи шабындықтар мен жайылымдарда жүргізілгені орынды. Жеңіл -желпі жақсартуды топырақтың жуылып және шайылып кету (таулық, беткейлік, сай салалық жайылымдар мен шабындықтар), ал қуаңшылық аудандарда жел эрозиясына ұшырау(құмды, құмайт топырақтар) қаупі болғандықтан, айдалмайтын малазықтық алқаптарда жүргізудің ерекше маңызы бар.

Жақсарту қажеттілігінің негізгі белгілерінің бірі жайылымның тапталу деңгейі болып табылады. Шөп шүйгіні толық (сиремеген), арам және улы шөптермен ластанбаған, таза, тегіс, және қоректі болуы тиіс. Жақсартуды қажет ететін алқаптардың белгілерін келесі кестеде қарастырамыз.

Жайылымдар

Қалыпты жағдайдағы белгілері

Жақсартуды қажет ететін жайылым

Жайылымдар: Астықтұқымдасты-түрлі шөптесінді жайылымдар

Қалыпты жағдайдағы белгілері: Шөп шүйгіндерінің қалыпты түсі күңгірт жасыл

Жақсартуды қажет ететін жайылым: Шөп шүйгіндерінің солғын жасыл болуы топырақта азоттың жетіспеуінің белгісі

Жайылымдар: Жусанды жайылымдар

Қалыпты жағдайдағы белгілері: Әдетте ашық және сұр түсті болып келеді

Жақсартуды қажет ететін жайылым: Жусанның қатқылданып кетуі, күңгірт түстеніп қараюы, «өлексе» қалдықтарының пайда болуы нашарланудың белгісі. Жусанды шөп шүйгінінде ебелектің көбеюі-малды қарқынды және шамадан тыс жаюдың айқын белгісі.

Жайылымдар: Далалық және қуаң далалық аймақтар

Қалыпты жағдайдағы белгілері: Шөп шүйгіннің түсі күңгірт жасыл

Жақсартуды қажет ететін жайылым: Шөп шүйгіннен боздың шығып қалуы, бөртежусан санының артуы.

Жеңіл-желпі жəне түбегейлі жақсарту кезінде өсімдік қауымын жақсартуға бағытталған мынадай шаралар жүргізілуі мүмкін:

- мəдени-техникалық шаралар;

- топырақтың ауа-су режимін жақсарту;

- топырақтың қоректілігін көтеру;

- өсімдік қауымының ботаникалық құрамын жақсарту.

Жеңіл-желпі жақсартудың тәсілдеріне тоқталайық.

Су тәртәбін жақсарту

Су-ауа режимін жақсарту жұмыстары шалғындықты құрғатумен, суғарумен, топырақты тышқаншылап қазу жəне қуыстау арқылы жүргізіледі. Құрғату жұмыстары өсімдік қауымында қияқ (өлең, майман) тұқымдастары көбейіп кеткен жерлерде жүргізіледі. Мұндай жерлерде ыза суы жер бетіне 0, 5 м тереңдікке дейін көтеріледі. Жеңіл-желпі жақсартуда құрғату жұмыстары топырақты тышқаншылап қазу жəне қуыстау арқылы іске асырылады. Шалғындықты азын-аулақ қопсытып, өсімдік қауымын «жақсарту» жұмысы жүргізіледі. Бұл жұмыстар шалғындықта тамырсабақты өсімдіктер көп болған жағдайда атқарылады.

Топырақта ылғалдың жетіспеуінің жайылым шөп шүйгінінің өсуіне, жетілуіне және өніміне мейлінше кері әсерін тигізетіні белгілі.

Су кез-келген тірі ағзаның тіршілік етуіне қажетті жағдай болып табылады. Гүлдеу кезеңінде шөптердің құрамында 50-85%-ға дейін, ал олардың тұқымдарында 10-20%- ға дейін су болады. Судың мөлшері төмен болса, жасуша плазмасы сусызданады, зат алмасу бұзылады, бұл жағдайлар көбіне өсімдіктің тіршілігін тоқтатуына әкеп соғады. Шөптер топырақта ылғалдың жетіспеуінен қатты зардап шегеді.

Топырақта ылғал қорын жинау үшін, әдетте қар тоқтатады . Әсіресе, оны далалық және шөлейт аймақтардағы жазық, ашық жайылымдық алқаптарда жүзеге асыру қажет.

Жүргізілген тәжірибелердің көптеген мәліметтері екпе жайылымдарда жүргізілген қа тоқтатудың шөптердің өнімін 33-100%-ға дейін арттыратынын көрсетіп отыр.

Қар тоқтатудың негізгі тәсілдері мынандай:

қар жалшаларын немесе үйінділерін жасау. Жылымық кезде, қардың қалыңдығы 10-15 см болғанда жасалады. Жалшаларды қатараралығы 10-20 м болатындай, жел бағытына көлденең үзік қатарлар түінде тұрғызады. Ал үйінділерді биіктігі 1м, шахматтық тәртіппен, аралығы 3-6 м етіп орналастырады.
бауланған сабан немесе күнбағыс сабақтарын орналастыру. Салмағы 1-кг-ға дейінгі бауланған сабандарды қатарараларын 6-10 м, ал баулардың араларын 1, 6-2 м етіп қатар -қатар орналастырады. Ал көктемде оларды жинап алады.
жылжымалы тоспа-қалқандар. Әр екі қазық арасына қысым-қысым сабан, түп-түп дала қаңбағы, т. с. с байланған мықты арқан немесе сым тартылады. Мұндай кедергілер қойылғанда жауған және көшкен қар біршама біркелкі бөлінеді.

Өртеу

Шаруашылықтық тәжірибеде далалар мен орманды-далаларда, шөптерді өртеу құбылысымен ежелден-ақ кездесуге тура келген. Кейде бұлар апатты өрттер болса, кейде тамырында қурап қалған шөптерді құрту үшін әдейі өрт қойылатын болды. Сонымен қатар өртелген алқаптарға шыққан шөптерді хайуанаттардың өте сүйсініп жейтіні, өйткені оладың түгелдей көк балаусадан тұратыны, арасында қурап қалғагн шөптердің болмайтыны да ежелден белгілі еді.

Егер өрт көктемде, не күзде болса, одан кейін қайта өсіп шыққан шөп шүйгіні мал жаюға жақсы, бірақ орып алуға онша жарай бермейді. Егер өрт жаз ортасында болса, онда малдар жазғы кезегінде ғана емес, жаңбыр жаумаса, күзгі жайылымынан да айырылады.

Шабындықтар мен жайылымдарға тыңайтқыштар енгізу.

Табиғи жерлерге органикалық жəне минерал тыңайтқыштарын, əк шашу арқылы топырақтың қоректік режимін жақсартады. Жеңіл-желпі жақсартқан кезде сұйық органикалық тыңайтқыштар қолданған тиімді. Шалғындыққа шашатын минералдық - азот, фосфор жəне калий тыңайтқыштарының мөлшерін сол жерден алынған мал азығы өнімімен топырақтан алынған NРК мөлшерімен сəйкестіріледі. Топырақтың қышқылдығы рН-5, 5 төмен болған жағдайда əктейді (известкования) .

Тырмалау және дискілеу

Тың және көптен тыңайған шабындықтар мен жайылымдарда топырақ әбден тығыздалған болады. Оның ауа өткізгіштігі азайған және онда микробиологиялық процестердің қарқыны борпылдақ процестерге қарағанда жай жүреді. Сондықтанда анда-санда тырмалап және дискілеп тұру өнімді бірқалыпта ұстау үшін керекті тәсіл деп есептелді. Кейін көптеген зерттеулер жүргізіліп, соның ішінде П. И. Анфиногентовтың тәжірибесінде тырмалаудың нәтиже бермейтінін анықталды. Алайда, жақында ғана шөп егілген жаңа алқаптарды, сондай-ақ олар тығыз өскен жерлерді тырмалап тұрған жөн.

Шалғындықта пайда болған құмырсқа жəне көртышқан топырақ үйінділерін тісті тырмалармен тегістейді, жаңа шымдалған аласа төмпешіктерді дискілі тырмамен, қалың шымдалған ескі төмпешіктерді терең қопсытқыштармен жəне рельсті сүйретпелермен өңдеп жояды. Тастарды қолмен қопарғыш-жинағыш машиналармен жинайды. Шалғындықтың үстін тегістегіш машиналармен, рельсті сүйретпелермен тегістеп түзейді.

Алғашқы жер өңдеуді былай жүргізуге болады:

1) 1-3 қайталап жерді терең қопсытады (фрезамен) ;

2) 2-5 рет қайталап шымын түгел жойып қопсытады (дискімен) ;

3) шымын аударып жыртып жер қыртысын дискімен немесе фрезамен кескілеп ұсақтап өңдейді.

Қыртысы қалың шалғындықты аудара жырту алдында 2 рет көлденеңінен дискімен қопсытады. Өңдеу тəсілін таңдау шалғындық шымының, қарашірік қабатының қалыңдығына, жер бедерінің ерекшеліктігіне, тамырсабақты жəне көгентамырлы арамшөптермен ластануына байланысты.

Арамшөптермен күрес

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.