Буындар түрлері және сипаттамалары

1. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2
1.1. Сызықтық буындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
1.2. Динамикалық буынар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5

Буындар сызықты және сызықты емес, инерционды және инерционсыз, аналогтық және дискретті болып бөлінеді. Автоматикалық басқарудың радиоэлектронды жүйелерінде радиотехникалық құрылғыларға сәйкес буындар жиыны қолданылады, олар: жоғары жиілікті және тұрақты токты күшейіткіштері автогенераторлар, модуляторлар және демодуляторлар, фильтрлер, сонымен қатар төмен жиілікті, қосқыштар және дабыл ажыратқыштар, жиілік ауыстырғыштар және түрлендіргіштер, жиіліктік, фазалық және бұрыштық дискриминаторлар, дабылдың жиілігін, фазасы және амплитудасын басқаратын құрылғылар, дабыл тоқтатқыш желілер, параметрлерді өлшейтін барлық сезбек: релейлі , импульсті, сандық.
Бұндай буындардың әрбіреуінің жұмыс талдауы оған сәйкес, дифференциялдық теңдеумен сипатталатын, модельдің негізінде, сонымен қатар белгілі бір параметрлер, сипаттамалар және графиктер жиының көмегімен жүзеге асырылады:
 таралу коэффициенті жәен таралатын функция;
 буынның жиіліктік қасиеттерін анықтайтын амплитудалық және фаза-жиіліктік сипаттамалар;
 буынның уақыттық қасиеттерін анықтайтын өтпелі және импульстік сипаттамалар;
 буынның сызықтық емес қасиеттерін анықтайтын амплитудалық және импульстік сипаттамалар;
 кірістік әсердің мүмкңн болатын динамикалық диапозоны.
Сызықтық буындар
Сызықтық буынның міндетіне кіріс дабылының параметрлеріне әсер ету жатады. Күшейткіштерде бұл әсер кіріс дабыл қуаьының күшеюімен байқалады, сүзгілерде – оның спектральді құрамының өзгеруімен, ал дифференциалды буындарда – дабылды дифференциалдаумен, интегралдаушы буындарда –интегралдаумен және т.б. сипатталады. Осы тұста барлық жағдайда талдаудың мәніне берілген кіріс дабылы мен белгілі параметрлер, сипаттамалар немесе дәл осы сызықтық объектінің сызбасы көмегімен шығыс дабылын анықтауда жатыр.
пайдалы дабылынан өзге, объектіге бөгеттер де – детерминирлеген немесе кездейсоқ дабыл, әсер етуі мүмкін. Бұл жағдайда бөгеттің шығыс дабылына қалай әсер ететіндігін анықтау қажет. Мысалы, егер объектінің кірісіндегі пайдалы дабыл қуатының бөгет қуатына қатынасы белгілі болса, онда шығысында да дәл сондай қатынаста болады. Сәйкесінше, пайдалы дабылдың да, бөгеттің де сызықтық объекті арқылы өтуін зерттеу қажет.
Сызықтық буынның қасиеті әр түрлі тұрпатпен сипатталуы мүмкін: бір жағдайда оның электрлік сызбасы белгілі, басқа жағдайда – тарату коэффициенті немесе беріліс функциясы белгілі, үшінші жағдайда – жиіліктік немесе уақыттық сипаттамалары белгілі болса, онда оның жұмысын талдауды да әр түрлі әдістермен жүргізуге болады. Сызықтық тізбекті талдаудың шығыс дабылды анықтаумен байланысты бес әдісіне және қысқаша тоқталайық.

1 Абрамов В.М. Электронные элементы устройств автоматического управления. – М.: Академкнига. 2006.
2 Дорф Р., Бишоп Р. Современные системы управления. – М.: Лаборатория базовых данных. 2002.