Қазақ халқының бала тәрбиесі. Құрсақ және бесік тәрбиесі

1. Қазақ халқының бала тәрбиесі
2. Бала тәрбиесіне байланысты мақал.мәтелдер
3. Құрсақ және бесік тәрбиесі, ырымдар.
4. Ғұрыптар
5. Пайдаланған әдебиеттер

Жас ұрпақ әлеуметтік және ұлттық ортада тәрбиеленеді. Ол жастайынан әлеуметтік-экономикалық қатынастарға араласып, халықтың әдет-ғұрыптары, салт-дәстүрлері, өмір салты, мәдениеті ықпалымен өседі. Адам мінезіне ұлтының, басқа ұлттардың, барша адамзаттың, таптың мінез-құлық, жүріс-тұрысы әсер етеді. Ұлттардың мінезінде өзгешеліктер бар.

Қазақ салттарының негізіне алынған моральдық кодекс:
 Балалардың борышы-ата-ананы құрметтеу;
 Анасының қарғысын алған, ағайынның алғысын алмас;
 Ананың алдында асқар тау да аласа;
 Ана сүтін ақтамағанды ешкім мақтамайды;
 Анасына орын ұсынбаған, әкесіне қолын ұсынбас;
Жаңа үйленген жас жұбайлардың қас-қабағына қарау, өз білгенін үйрету, үнемі ақыл-кеңес беру үлкендердің борышы болып саналған. Әсіресе, жас келіннің бойына бала біткенін сезген ене оны өз қамқорлығына алып, тіл-көзден сақтаудың шарасын істей бастайды. Құрсақ тойы (кей жерде «құрсақ шашу» салты)- абысыны, енесі ауыл әйелдерін жинап, құрсақ тойын өткізу.Олар өз үйлерінен бір-бір дәм пісіріп әкеледі. Себебі: келіннің жерік болып жүрген асын тауып беру.
Ғұрып бойынша бойына бала біткен келіншекті «аяғы ауыр», «ішінде көжесі бар» деп тұспалдап айтады. Себебі: жас келін қысылып, ұялмасын, тіл-көзден сақтасын деген ойдан шыққан. Түсік тастамасын деп жас әйелдің көйлегінің етегін бүріп қояды. Екіқабат әйелдің күні жақындаған кезде: «Жер-ана, қуат бер!»деп жалаңаяқ жүргізеді.

1. Б. Мұқанова, Р. Ильясова «Этнопедагогика» 97-101, 142-149 беттер аралығы.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
география кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы: Қазақ халқының бала тәрбиесі.
Құрсақ және бесік тәрбиесі.

Орындаған: Көбегенова Қ. А.
Е - 419 топ
Тексерген: Серикова Н. У.

Семей қаласы, 2015 жыл

Жоспар:

1. Қазақ халқының бала тәрбиесі
2. Бала тәрбиесіне байланысты мақал-мәтелдер
3. Құрсақ және бесік тәрбиесі, ырымдар.
4. Ғұрыптар
5. Пайдаланған әдебиеттер

Тәрбие - баламен сөйлесумен, әңгімелесумен, оған ақыл-кеңес
берумен ғана шектелмейді. Тәрбие-тұрмысты ұйымдастыра білуде,
балаға әркімнің өз жеке басы арқылы өнеге көрсетуінде.Отбасындағы
бала тәрбиесі халық өмірімен, қоғамның мақсат - міндеттерімен
байланысты болуы керек.

А.С.Макаренко

1. Жас ұрпақ әлеуметтік және ұлттық ортада тәрбиеленеді. Ол жастайынан әлеуметтік-экономикалық қатынастарға араласып, халықтың әдет-ғұрыптары, салт-дәстүрлері, өмір салты, мәдениеті ықпалымен өседі. Адам мінезіне ұлтының, басқа ұлттардың, барша адамзаттың, таптың мінез-құлық, жүріс-тұрысы әсер етеді. Ұлттардың мінезінде өзгешеліктер бар.

Қазақ салттарының негізіне алынған моральдық кодекс:
Балалардың борышы-ата-ананы құрметтеу;
Анасының қарғысын алған, ағайынның алғысын алмас;
Ананың алдында асқар тау да аласа;
Ана сүтін ақтамағанды ешкім мақтамайды;
Анасына орын ұсынбаған, әкесіне қолын ұсынбас;

Алты асыл қасиетті:

-зерде-зейін;

-өнер-өріс,
тапқырлық, талап;

-жігер-күш;

-қайрат-қару;

-білім;

Үш асыл мінез:

-елі мен туған-туыс,
жұрағат-жекжат,
досқа адал болу;

-өте әділетті болу;

-тура, бетке айтар
шыншыл болу;

Халық
балаларға
сіңіруге
тырысқан

Үлкендерді сыйлау - қазақ халқының бала тәрбиесінде баса назар аударған адамдық қасиеті.

Ә.Табылдиев халықтық тәрбие негізінде қазіргі балаларға қойылатын талаптарды тұжырымдады:
1. Үш байлығыңды: елің мен жеріңді және тіліңді құрметте! Еліңді жамандасаң-көмусіз қаласың, тіліңді қорғамасаң-қадірсіз боласың.
2. Атаңның баласы болма, адамның баласы бол!
Тегіңді біл, терең біл, бірақ руға бөлінбе!
Рушылдық-індет. Еліңді сүй, ол-саған міндет!
3. Жер-ата-бабаңнан қалған қасиетті қоныс, болашақ қазақтың қазынасы. Тал бесік пен жер бесіктің аралығындағы ғұмырыңның ұясын қорға, топырағын былғама, суын лайлама!
4. Ана тілің-абыройың. Ана тілін білмеген қазаққа құрмет көрсетпе, қызмет ұсынба!
Ана тілін үйренгісі келген басқа ұлттың баласын бауырыңа тарт, сөйлес!
5. Халықтың ән-күйіне, әдет-ғұрпына бас и!
Ақылыңа жүгін, біліміңе сен! Айқай-әлсіздің ісі, ақылдың күші-білімде.
6. Уақытпен санас, уақытыңда жат, тұр, тамағыңды іш, шаруаңды істе, ойнап-күл! Ерте тұрсаң-ырысың артады!
7. Жалқаулыққа жол берме. Ол-басты жауың. Кісі баласына қиянат жасама, өтірік айтпа, мақтаншақ болма, бойыңды кесапат мінезден аулақ ыста! Бұл-надандықтың белгісі. Өйткені, жамандық жасайтын сен, жауап беретін халқың.
8. Басқа ұлттың баласына бауырмал бол. Ол-сенің досың, әрі көршің, қонағың. Көп ұлтты әлеумет ортасында өмір сүре біл.
9. Шығыс мәдениеті-алтын тамырың. Тамырыңнан қол үзбе!
10. Өз сенімі бар адамды сыйла, еш нәрсеге сенбейтін, ешкімді сыйламайтын адамнан қорық.
11. Ата-анаңа мейірімді, халқыңа қайырымды бол! Үлкен адамға сен деп сызданбай, сіз деп сөйле. Сіз деп сөйлеу-кішіліктің емес, кісіліктің белгісі.
12. Қыз-елдің көркі, Гүл-жердің көркі. Елдің бірлігі отбасының берекесінен басталады. Азаматқа адал жар, балаға аяулы ана бола білсе, қыз баланың бағы артады, елдің мерейін өсіреді.
13. Ұрпағым, жау іздеме, дос ізде! Өйткені, жау өзі келеді, дос табылмайды. Қара басыңның өкпесіне бола, еліңнің ұлы мақсатын аяққа таптама!
14. Билікке ұмтылма, бірлікке ұмтыл! Алыстан тоят ізде. Өнер, білім үйрен. Арақ ішпе, темекі тартпа.

2. Бала тәрбиесіне байланысты мақал-мәтелдер:

1. Балалы үй базар,
Баласыз үй қу мазар.
2. Жақсы бала әкесінің басын төрге сүйрейді,
Жаман бала әкесінің төрдегі басын есікке сүйрейді.
3. Балаңды бес жасқа дейін хандай көтер,
Он бес жасқа дейін құлдай жұмса,
Он бестен ары онымен досыңдай ақылдас.
4. Әдепті бала арлы бала,
Әдепсіз бала сорлы бала.
5. Бала көңілдің гүлі, көздің нұры.
6. Ата - бәйтерек, бала - жапырақ.
Ананың сүті - бал, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.