Жақсартқыш дақылдарды таңдау

Кіріспе.
Негізгі бөлім.
2.1. Далалық аймақтардағы көпжылдық шөптер
2.2. Бұршақтұқымдас шөптер шөп қоспаларында
2.3. Шөптердің жергілікті, жоғарыөнімділігі
2.4. Ғылыми және іс жүзіндегі тәжірибелер
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер.

Далалық аймақтардағы сай салада екпе шабындықтар мен жайылымдар жасау үшін қажетті негізгі көпжылдық шөптер: көкгүлді және сарыбас жоңышқа,құм эспарцеті, ақбас және сарыбас түйежоңышқа ,тарақша және құм еркекшөбі және оларды аралас егу болып табылады.Далалық аймақтың солтүстік бөлігінде қоспа шөп өсіру үшін, астықтұқымдастардан қылтықсыз арпабас пен көгентамырсыз бидайықт ықосуға болады.
Оның сыртында, екпе жайылымдар жасау үшін ,АҚШ пен Канаданың ұлан байтақ далаларында кең тараған және Қазақстанның оңтүстік шығысындағы шөлейт жерлерде жақсы нәтижелер берген майман таралуы, сондай ақ изен мен күздік қой жайылымдары үшін малазығы тұрғысынан құнды есептелетін жусандарды тездетіп сынақтан өткізу және дақылдар қатарына енгізу керек.
Далалық аймақтардың түрлі аудандарында жоғарыда аталған шөптер мен олардың қоспаларының өнімділігі бірдей емес.Әрбір нақты алқап пен аудан үшін оларды дұрыс таңдай және басқа да бірдей агротехникалық тәсілдер қолдана отырып, өнім деңгейін айтарлықтай көруге болады.Далалық аймақтардағы көпжылдық шөптер мен шөп қоспалары пішенінің жылдағы салыстырмалы орташа.
Берілген мәліметтерден бұршақтұқымдас шөптердің де, астық- тұқымдас шөптердің де жоғары өнім беретіні көрініп тұр. Барлық жерлерде дерлік, бұршақ-астықтұқымдасты шөп қоспаларының өнімі таза өздері егілген алқаптардыкінен кем түспейді, ал мұның өзі шөп шүйгіндерінің ұзақмерзімділігін одан әрі ұзарту, топырақтың сулық- физикалық қасиеттерін жақсарту, мейлінше жоғары сапалы пішен мен жайылымдық азық алу үшін маңызды.
Бұршақтұқымдас шөптер шөп қоспаларында бес жыл және одан да астам уақыт бойы өсіп тұрады. Жоңышқа мен эспарцеттің әртүрлі аймақтардағы өнімділігінің бірдей болмайтынын ескерген жөн. Далалық аймақтың орталық аудандарында, Ақмола, Қарағанды облыстарында, Алматы, Жамбыл облыстарындағы тау етектерінің далалық аудандардағы сай-саларда таза өзін еккенде де, пішенге пайдаланылатын шөп қоспаларында да, эспарцет өнімділігі жағынан жоңышқадан айтарлықтай асып түседі.
Жайылымдық ретінде пайдаланылатын егіс алқаптарында жоңышқа өнімдірек, өйткені ол мал жаю мен тапталуға төзімді.
Батыс Қазақстан және Ақтөбе облыстарында жоңышка мен ол араласқан шөп қоспаларына артықшылык берілуі тиіс. Қостанай жэне Оңтүстік Қазақстан облыстарының далалық аудандарында да өнімділігі жағынан эспарцет басым түседі.

1. https://kk.wikipedia.org/wiki\
2. «Луговодсто» Андреев Н.Г 1981
3. http://www.alataupark.kz