Астықты сақтау қағидасы

1. Жалпы ережелер
2. Астықты қабылдау және өлшеу тәртібі
3. Астықты тазарту тәртібі
4. Астықты кептіру тәртібі
5. Астықты сақтау тәртібі
6. Астықты тиеп жіберу тәртібі
7. Астықтың сақталуын қамтамасыз ететін ұйымдастыру іс.шаралары

1. Осы Астықты сақтау қағидасы (бұдан әрі – Қағида) 2001 жылғы 19 қаңтардағы «Астық туралы» Қазақстан Республикасының Заңы 5-бабының 13) тармақшасына сәйкес әзірленгенжәне астық қабылдау кәсіпорындарының (элеватордың, астық қабылдау пункттерiнің) астық қоймаларында астықты сақтаутәртiбiн айқындайды.
2. Астық қабылдау басталғанға дейін астық қоймасының (элеваторлардың, астық қабылдау пунктiнің) барлық технологиялық желілері түзетілуі,астық қорының зиянкестерден, оның ішінде карантиндік таза болуы және жұмыс істеуге дайын болуы тиіс:
1) өндірістік-технологиялық зертхана (бұдан әрі – ӨТЗ) – астық сынамаларын алу және астық талдауларын жүргізу үшін тиісті құралдармен, зертханалық жабдықтармен және қызмет жасайтын құрамдармен қамтамасыз етілуі тиіс;
2) таразы құралдары және салмақ өлшеуіш аспаптары тексеруден өткізілуі тиіс (тексеруден өткізілігенін дәлелдейтін құжат немесе таңба салынған болуы тиіс);
3) жүк түсіретін құралғылар, тетіктер, машиналар мен жабдықтар – астық жеткізіп беретін көлік құралдарының түріне және габаритіне сәйкес болуы тиіс;
4) қабылдау бункерлері – тексеріп қаралған, тазартылған, тиісті қақпақтар, торлар жабылған, құлыпталған, астықты жылдам және қауіпсіз түсіріп алуға қажетті құралдармен жарақтандырылған болуы тиіс;
5) аумаққа көлікпен келетін негізгі жолдар және қабылдау қондырғыларына, қоймаларға, жүк түсірілетін орындарға көлікпен келетін жолдар – асфальт төселген және жарықтандырылған болуы тиіс.
3. Астық қоймаларының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің) аумақғындағы автокөлік жүретін қозғалыс бағыттарында жүк түсірілетін орындардың, өтпе жолдардың, көрсеткіштері және тәғы басқалары орнатылуы тиіс. Жүк түсіретін орындарда көрнекті жерлерде олардың нөмірлері немесе атаулары көрсетілуі тиіс. Кірер жолда автокөліктің жүк түсіретін орынға баратын жолының карта-сызбасы көрнекті жерде тұруы тиіс.
4. Жаңа егіннің астығын қабылдаудың дұрыс ұйымдастырылуы үшін астықты орналастыру жоспары жасалады:
1) астық сақтауға жасалған шарттарға сәйкес күтілетін астықтың келіп түсуі;
2) өткен жылдардан қалған астық;
3) өткен жылдардағы деректер бойынша астықтың болжамды сапасы;
4) астық қоймасының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің) құралдарының, сыйымдылықтарының ұтымды пайдаланылуы және астықтың санына, сапасына және арналған мақсатына орай партияларының құрылуын қамтамасыз ету;

1. А.И.Стародубцева, В.С.Сергунов. Практикум по хранению зерна, Москва ВО «Агропромиздат» 1987.
2. Б.А. Карпов. Технология послеуборочной обработки и хранения зерна. «Аргопромиздат»; Москва – 1987. 276-278 стр
3.Г.А.Егоров, З.Д.Гончарова, Т.П.Петренко «Практикум по технохимическому контролю производства хлебопродуктов»,-М.: Колос, 1980.-192с
4. 50436-92 ГОСТ
5. Ә.І.Ізтаев, С.Т.Тастанбеков. Астық өнімдерінің технологиясы, Алматы, 2006.
6. Т.К.Копейкина, Е.М.Мельников. Практикум по мукомольно-крупяному и комбикормовому производству

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

БАӨЖ
Тақырыбы: Астықты сақтау қағидасы.

Орындаған: 2 курс магистранты, Муратбаев А.М.
ТПМ-401,
6M072800 - "Өңдеу өндірістерінің технологиясы"
Тексерген: т.ғ.к., доцент м.а. Нұрымхан Г.
Н.

Семей
2015
Жоспары:

1. Жалпы ережелер
2. Астықты қабылдау және өлшеу тәртібі
3. Астықты тазарту тәртібі
4. Астықты кептіру тәртібі
5. Астықты сақтау тәртібі
6. Астықты тиеп жіберу тәртібі
7. Астықтың сақталуын қамтамасыз ететін ұйымдастыру іс-шаралары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Астықты сақтау қағидасы (бұдан әрі – Қағида) 2001 жылғы 19
қаңтардағы Астық туралы Қазақстан Республикасының Заңы 5-бабының 13)
тармақшасына сәйкес әзірленгенжәне астық қабылдау кәсіпорындарының
(элеватордың, астық қабылдау пункттерiнің) астық қоймаларында астықты
сақтаутәртiбiн айқындайды.
2. Астық қабылдау басталғанға дейін астық қоймасының (элеваторлардың,
астық қабылдау пунктiнің) барлық технологиялық желілері түзетілуі,астық
қорының зиянкестерден, оның ішінде карантиндік таза болуы және жұмыс
істеуге дайын болуы тиіс:
1) өндірістік-технологиялық зертхана (бұдан әрі – ӨТЗ) – астық
сынамаларын алу және астық талдауларын жүргізу үшін тиісті құралдармен,
зертханалық жабдықтармен және қызмет жасайтын құрамдармен қамтамасыз етілуі
тиіс;
2) таразы құралдары және салмақ өлшеуіш аспаптары тексеруден өткізілуі
тиіс (тексеруден өткізілігенін дәлелдейтін құжат немесе таңба салынған
болуы тиіс);
3) жүк түсіретін құралғылар, тетіктер, машиналар мен жабдықтар – астық
жеткізіп беретін көлік құралдарының түріне және габаритіне сәйкес болуы
тиіс;
4) қабылдау бункерлері – тексеріп қаралған, тазартылған, тиісті
қақпақтар, торлар жабылған, құлыпталған, астықты жылдам және қауіпсіз
түсіріп алуға қажетті құралдармен жарақтандырылған болуы тиіс;
5) аумаққа көлікпен келетін негізгі жолдар және қабылдау
қондырғыларына, қоймаларға, жүк түсірілетін орындарға көлікпен келетін
жолдар – асфальт төселген және жарықтандырылған болуы тиіс.
3. Астық қоймаларының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің)
аумақғындағы автокөлік жүретін қозғалыс бағыттарында жүк түсірілетін
орындардың, өтпе жолдардың, көрсеткіштері және тәғы басқалары орнатылуы
тиіс. Жүк түсіретін орындарда көрнекті жерлерде олардың нөмірлері немесе
атаулары көрсетілуі тиіс. Кірер жолда автокөліктің жүк түсіретін орынға
баратын жолының карта-сызбасы көрнекті жерде тұруы тиіс.
4. Жаңа егіннің астығын қабылдаудың дұрыс ұйымдастырылуы үшін астықты
орналастыру жоспары жасалады:
1) астық сақтауға жасалған шарттарға сәйкес күтілетін астықтың келіп
түсуі;
2) өткен жылдардан қалған астық;
3) өткен жылдардағы деректер бойынша астықтың болжамды сапасы;
4) астық қоймасының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің)
құралдарының, сыйымдылықтарының ұтымды пайдаланылуы және астықтың санына,
сапасына және арналған мақсатына орай партияларының құрылуын қамтамасыз
ету;
5) астық жиналғаннан кейін оны өңдеуді астық сапасының сақталуын
қамтамасыз ете отырып жүргізу;
6) астыпен жасалатын операцияларды механикаландыру дәрежесі және
астықтың орнын ұтымсыз ауыстыруға жол бермеу.

2. Астықты қабылдау және өлшеу тәртібі

5. Бақылау үшін қайта өлшеп таразы журналдарына тиісті белгі қою
арқылы таразылардың дұрыстығына және астықты таразыға тартудың дұрыстығына
күн сайын ӨТЗ мамандармен тексеріс жүргізіледі.
6. ӨТЗ жұмысты осы Қағидаға 1-қосымшада көрсетілген Технохимиялық
бақылау схемасына сәйкес жүзеге асырады.
7. Астықтың партияларын қалыптастыру және оны орналастыру қолданыстағы
мемлекеттік және (немесе) мемлекетаралық стандарттар (бұдан әрі –
стандарттар) бойынша жүзеге асырылады.
8. Астықтың парияларын қалыптастыру кезінде (күріштен, рапстан,
күнбағыстан, жүгеріден, тарыдан және қытай бұршақтан басқа) өңдеуге дейінгі
ылғалдылығы және арамшөпті қоспалары бойынша былай орналастыруға болады:
1) ылғалдылығы бойынша;
құрғақ және орташа құрғақ – бірге;
ылғалды;
22 %-ға дейін ылғалды; есептеу табиғаты деген көрсеткіш
қолданылғанда – 23 %-ға дейін;
22 % -дан жоғары ылғалды арасы 6 %; жүгері дәні үшін – 5 %;
2) арамшөпті қоспалары бойынша:
таза және орташа таза;
стандартқа сәйкес шектеу нормаларына дейін арамшөпті;
стандартқа сәйкес шектеу нормаларынан артық арамшөпті.
Күріштің, рапстың, күнбағыстың, жүгерінің, тарының және қытай
бұршақтың парияларын қалыптастыру осы Қағидаға 2-қосымшаға сәйкес жүзеге
асырылады.
9. Дәнді дақылдардың, дәнді-бұршақ және майлы дақылдардың ылғалдылығы,
арамшөпті және астық қоспалары бойынша жай-күйінің сипаттамасы осы Қағидаға
3-қосымшада келтірілген.
10. Ылғалды және дымқыл астықты рециркуляциялық кептіргіштері бар
технологиялық желілерге жібергенде партияларды қалыптастыру астықты
ылғалдылық және арамшөпті қоспалары жағдайлары бойынша бөлмей-ақ
жүргізіледі.
11. Сұлының, тарының, қарақұмықтың, күріштің, асбұршақтың, жасымықтың,
үрме бұршақтың, арпаның, күнбағыстың құнды сорттарының астығы бөлек
орналастырылады.
12. Үсінген, қаракүйе шалған, ақ зең қаптаған, қандала зақымдаған,
кене залалдаған, иісі бүлінген, көктеген дәндері бар (5 %-дан жоғары),
сондай-ақ зиянкестер (қаракүйе, қастауыш, жатаған қызғылт укекіре,
түлкіқұйрықты қыдық, түрлі-түсті шегіршін және тәғы басқалары) мен бөлінуі
қиын қоспалар (қара сұлы, ноғай қарамығы, арпабас, малтатас және тәғы
басқалары) бүлдірген, рұқсат етілген нормалардан тыс пестицидтері бар,
ерекше ескерілетін сипаттары бойынша қабылданатын астық бөлек
орналастырылып, өңделеді.
13. Бөтен иіс беретін қоспалар араласқан (жусан, сарымсақ, кориандр,
түйежоңышқа, қаракүйе және тәғы басқалары), сол сияқты зиянды және аса
қауіпті астық қорының зиянкестерімен, оның карантиндік, дерттенген астық
бөлек орналастырылып өңделеді.
14. Бидайдың, арпаның, қарабидайдың, сұлының және тарының стандартқа
сәйкес шектеулі нормадан тыс көктеген дәні бар партиялары ылғалды және
дымқыл күйінде қабылданады және жеке өңделеді.
Стандартқа сәйкес шектеулі нормалардан тыс көгерген дәні бар астық
партиясы тазартылып кептірілгеннен кейін көбінесе қуатты желдеткіш
құралдармен жарақтандырылған қоймаларда сапасы қалыпты (сау) астық үшін
белгіленген биіктіктегі үйемеде орналастырылады.
15. Фумигацияланған, сондай-ақ өздігінен қызған астық партияларын
қалыпты (сау) астықпен біріктіруге тыйым салынады.
16. Жаңадан жинап алынған, ылғалды және дымқыл астық кептірілгенге
дейін қуатты желдеткіш құралдармен жабдықталған сақтау орындарына
орналастырылады.
Кептіруге жататын қалыпты (сау) ылғалды астықты элеватормен байланысты
астық кептіргіштердің өнімділігі үш тәуліктіктен артық емес, ал дымқыл
астықты – бес тәуліктіктен артық емес көлемінде (күріштен басқа)
температура бақылайтын құралмен жабдықталған элеватордың сүрлемінде уақытша
орналастыруға болады.
Төтенше жағдайда ғана ылғалдылығы 19 %-дан жоғары емес күрішті қуатты
желдету және температураға дистанциялық бақылау жүйесін үшін қондырғылармен
жабдықталған сүрлемдерде кептіргіштігі тәуліктік өнімділігінен артық емес
санында қызқа мерзімге орналастыруға рұқсат етіледі.
Ылғалды және дымқыл астықты элеватордың сүрлемінде ұзақ сақтауға тыйым
салынады.
17. Тары, қарақұмық, жүгері, күріш, қонақ жүгері, күнбағыс және бұршақ
дақылдарының астығы қосымша ұсақталмауын және зақымдануын болдырмау
мақсатында қоймаларда орналастырылады.
18. Құрғақ және орташа құрғақ астық үйіндісінің биіктігі қойманың
техникалық мүмкіндіктеріне қарай белгіленеді, қонақ жүгері – 2 метрден
асырмай, тары мен рапс – 3 метрден асырмай үйіледі.
19. Рапс сақтау үшін арналған қоймаларды ұқыптылықпен ауа кірмейтін
түрде бітінделу, есіктегі барлық тесіктер – бітеп тасталыну, желдету
қақпақтарының еденге жанасу жерлері – диаметр 0,8-1,0 миллиметр болатын
тесіктері бар тор тесік полотнодан жасалған тілімдермен жабылу тиіс.
20. Тары партиясы қуатты желдететін қондырғылармен жабдықталған
қоймаларда сақталады. Ауа келетін каналдарға тарының төгілуіне жол бермеу
үшін тесіктердің ұзына бойына диаметрі 1,2 милиметр немесе 1,2х20 милиметр
болатын перфорирленген немесе қабыршақты електер тығымдылады.
21. Астық сақтау немесе тиеу процесінде астықпен жұмыс істеу үшін
алаңның 10 %-ы, ал элеваторларда – сүрлем үстіндегі транспортердің
әрқайсысына ең кемінде бір бос сүрлем көлемінде резервтік қойма сыйымдылығы
көзделуі тиіс.

3. Астықты тазарту тәртібі

22. Астық қоймасына (элеваторға, астық қабылдау пунктіне) келіп түскен
астықҚазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 24 қазандағы № 1359
қаулысымен бекітілген үлгі нысаны бойынша сақтауға арналған астық шарттың
талаптарында анықталған дәрежеге дейін арамшөпті және астық қоспаларынан
тазартатын машиналармен тазартылады.
23. Астық тазарту технологиясы, астықта қоспалар болуына және олардың
сипаттарына қарай тазартудың мейлінше тиімді болуын қамтамасыз ететін
тиісті құрал-жабдықты таңдап алуды және құрал-жабдықтардың техникалық
өнімділік нормаларын ескеріп белгіленеді.
24. Астықты арамшөптен және астық қоспаларынан тазарту астық пен
бөлінетін қоспалардың физикалық сипаттарының мынадай айырмашылықтарын
пайдалану негізінде жүзеге асырылады:
1) көлденеңі мен қалыңдығы (саңылаулары дөңгелек және ұзынша
тікбұрышты елеуіштерде);
2) ұзындығы (триерлерде);
3) нысаны (саңылаулары үшбұрышты елеуіштерде);
4) аэродинамикалық сипаттары (ауа қысымымен айыратын каналдарда);
5) тығыздығы, жеке массасы, сыртқы бетінің жай-күйі (ауа қысымымен
сорттайтын үстелдерде, астық елейтін машиналарда, тас іріктеуіштерде және
тәғы басқалары);
6) магниттік сипаттары (магнитті аппараттарда).
Астықтың және қоспалардың жалпы сипаттауы осы Қағидаға
4-5-қосымшаларда көрсетілген.
25. Астық тазартушы машиналар дақылдардың түріне және арналған
мақсатына қарай елеуіштермен, көлемі мен нысаны әртүрлі саңылаулары
(ұялары) бар триерлік дискілермен жабдықталуы тиіс.
26. Астық тазартушы машиналарда тазартуды қажет ететін астықты
өткізудің кезегі астықтың сапасы мен жай-күйіне, астық тазартушы
машиналардың болуы мен олардың өнімділігіне байланысты анықталады. Астықты
қабылдау кезінде мынадай астықты бірінші кезекте тазарту көзделуі тиіс:
1) стандарт бойынша шектеулі нормалардан артық қоқымы бар;
2) өздігінен қызған;
3) карантиндік объектілермен, зиянкес және аса қауіпті организмдермен
залалданған;
4) астыққа бөтен иіс беретін қоспалар араласқан (жусан, сарымсақ,
түйежоңышқа, кориандр және тәғы басқалары).
27. Тіке құйылатын және рециркуляциялық шахталы кептіргіштерде астық
қатаң және жеңіл қоспадан, ал рециркуляциялы кептіргіштердегі қыздыру
камераларында құйылу қабатымен кептірмес бұрын – тек қатаң қоспалардан
тазартылады. Торлы тежеуіш элементтері бар қыздыру камерасын пайдалану
кезінде астықты қатаң және ірі қоспалардан тазарту қажет.
Қатаң және жеңіл қоспалардан алдын ала қопсық тазартқыштармен
тазартылады, ол болмаса – саңылауларының көлемі қопсық тазартқыштарда
қолданылатындармен бірдей елеуіштер пайдаланылады.
28. Зиянкес, ерекше есепке алынатын және карантиндік қоспалардан
астықты тазарту осы Қағидаға 6-қосымшаға сәйкес жүзеге асырылады.
29. Сеператордың себу торынан түсіріліп тазартылған астықты металл-
магнит қоспасынан тазарту үшін оны магнитті аппараттарға салады.
Астықты металл-магнит қоспасынан тазартуға арналған магнит блоктары
жазықтығының көкжиекке көлбеу бұрышы шамамен 35º болуы тиіс. Сонымен бірге,
магниттен өтетін астық қабатының қалыңдығы 10-12 миллиметрден, ал
қалдықтардікі – 5-7 миллиметрден аспауы тиіс.
Сеператорларда (триерлерде) органикалық және минералдық қоспалардан
тазартылғаннан кейін мал жемі ретінде пайдалануға жіберілетін бірінші және
екінші санаттағы қосымша өнімдер мен астық қалдықтары магнитті аппараттарда
металл-магнит қоспасынан тазартылуы тиіс.
30. Себу торынан өткен, қабылдау және сорттау торларынан өтпеген
астықтың, сеператорлардың шөгінділік камераларынан алынған шығындылардың,
сондай-ақ триерлерде әртүрлі дақылдардың астығын тазартқандағы қалдықтардың
құрамын анықтау және қосымша өнімге немесе қалдықтар санатының біріне
жатқызу үшін ӨТЗ -де талдауға жіберіледі.
31. Сақталу талаптарына және арналған мақсатына сәйкес кондиция
талаптарына лайық астық партиялары тазартуға жатпайды.
Астықты арналған мақсатының талаптары деңгейіне дейін жеткізіп тазарту
(ұн, жарма, құрама жем, тамақ, сыра, май өнеркәсібі, экспорт және басқа
мақсаттар), сондай-ақ қиын ажыратылатын қоспалардан тазарту астық
кептірілгеннен кейін, астықты сақтау және партияларды тиеп жөнелтуге
дайындау кезінде жүзеге асырылады.
32. Ауа қысымы пайдаланылатын елеуішті машиналарда астықтың тазартылу
тиімділігі жеткіліксіз болған жағдайда тазартылған астықта қалған
қоспалардың құрамы мен санына қарай триерлерде (қара сұлы немесе қарамықша
іріктегіштерде) және басқа астық тазартушы машиналарда (ауамен тазалайтын
столдарда және ауа сорғыштарда) қосымша тазартудан өткізіледі.
Ұзын қоспаларды (бидайдан – сұлыны, қара сұлыны, қастауышты) астықтан
бөлу үшін ол қара сұлы іріктегіште тазартылады.
Сепаратордан бірінші немесе екінші рет өткізіп алынған астықтың ірі
фракциясында рұқсат етілетін нормадан артық арамшөптің ұсақ тұқымдары
қалған болса бұл фракциядан қысқа қоспаларды бөлу үшін қарамықша
іріктегіште тазартуға жатады.
Сепараторда тазартқаннан кейін астықтың ұсақ фракциясы (қажет болған
жағдайда) қысқа қоспаларды (арамшөп тұқымдары, езілген дән) бөлу үшін
қарамықша іріктегіште тазартуға жіберіледі.
33. Аралас астықтың бірінші өңдеуден кейінгі қосалқы өнімдері мен
қалдықтарында 10 %-дан артық бидай немесе қара бидай дәні болса, немесе
стандарттар бойынша осы дақылдарға жатқызылған басқа да дақылдардың 20
%-дан артық дәні болса одан негізгі астықты бөліп алу үшін қосымша өңдеуге
жатады.
34. Қосалқы өнімдер мен қалдықтарды өңдеуді қатарынан жұмыс істейтін
екі елеуіші бар, ауа қысымы пайдаланылатын елеуішті машиналарда, ал қажет
болғанда – триерлер мен магнитті аппараттарда жүргізу қажет. Елеуіш
саңылауларының көлемі лабораториялық талдау деректері бойынша таңдалынады.
Ауа қысымы пайдаланылатын елеуішті машиналарда ауа ағымының жылдамдығы және
триер қақпағының ашылу кеңдігі, машиналардың өнімділігі сияқты, қалдықтың
жекелеген сынама тазартуының деректері бойынша белгіленеді.
Қосалқы өнімдер астық қалдықтарынан бөлек өңделеді. Әртүрлі санаттағы
қалдықтарды араластырып жіберуге тыйым салынады.

4. Астықты кептіру тәртібі

35. Ылғалды және дымқыл астықтың сақталуын қамтамасыз ету
мақсатындаоны шахталық тіке құйылатын және рециркуляциялық астық
кептіргіштерде осы Қағидаға7-9-қосымшаларда көрсетілген режимдерге сәйкес
кептіру жүргізіледі. Астық кептіргіштер, сондай-ақ, астықтың қызуы
көтерілгенде немесе карантиндік объектілермен, зиянкес және аса қауіпті
зиянкес организмдермен залалданғаны анықталғанда пайдаланылады (астықты
тұрақты қалыпқа келтіру үшін басқа шаралар қолдануға мүмкіндік болмаған
жағдайда).
Кептіруге жіберілген астық өлшеуге жатады.
Ылғалды және дымқыл астық партиялары кептіруге жібергенге дейін жинама
сыйымдылығында қалыптасады да, осы жерден кезегімен кептіруге жіберіліп
тұрады.
36. Мыналар бірінші кезекте кептіруге жатады:
1) қуатты желдеткіш құралдар орнатылмаған сақтау орындарында
(қоймаларда, сүрлемдерде, ашық алаңдарда) орналастырылған, ылғалдылығы,
температурасы мен залалдануы ең жоғары астық партиялары;
2) бидайдың күшті, қатты және бағалы сорттарының және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.