Аударма өнері және көркемдік – эстетикалық, шеберлік проблемалары

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 104 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

КІРІСПЕ . . .

І. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ПУШКИНТАНУ ІЛІМІНІҢ ТУУЫ, ҚАЛЫПТАСУЫ ЖӘНЕ АУДАРМА.

Көркем аударма бастаулары (А. С. Пушкиннің «Капитан қызы» повесінің қазақша нұсқалары бойынша) . . .
Абай және аударма өнеріндегі рухани үрдіс (А. С. Пушкиннің «Евгений Онегин» романының Абай нұсқасы) . . .
Эпикалық шығарма және аударма ( А. С. Пушкиннің «Евгений Онегин» романының екінші қазақша нұсқасы) . . .

ІІ. АУДАРМА ӨНЕРІ ЖӘНЕ КӨРКЕМДІК - ЭСТЕТИКАЛЫҚ, ШЕБЕРЛІК ПРОБЛЕМАЛАРЫ.

2. 1. Аудармадағы ұлттық болмыс және шеберлік сипаттары (А. С. Пушкиннің «Дубровский» повесінің қазақша нұсқасы) . .

2. 2. А. С. Пушкиннің шағын эпикалық шығармалары және оның қазақша нұсқасы ( «Боран» әңгімесі негізінде) . . .

ІІІ. ШӘКӘРІМ ЖӘНЕ ШЫҒЫС ӘДЕБИЕТІ.

3. 1. Көркем аударма және әдеби байланыстың кейбір мәселелері . . .

3. 2. «Алты топтамаға» енген аудармалар жайында . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . .

КІРІСПЕ

Көркем әдебиет қоршаған ортаның шындығын бейнелеп қана қоймайды. Ол адам табиғатын, қоғамның болмысын өзгертуге, жақсартуға ат салысады. Көркем аударманың теориясы мен практикасы күрделі және көп қырлы мәселелерді қамтиды. Әдеби шығарманың құрылым жүйесі, образдылығы, мазмұны, стилі, тілі секілді поэтикалық құбылыстармен бірге оның эстетикалық, лингвопоэтикалық, сондай - ақ психологиялық және семиотикалық табиғатын түзетін көркемдік құбылыстарды пайымдау әдеби аударманың табиғатын таразылаудағы басты міндеттер қатарына жатады. Оның үстіне аударма шығармада оның авторы мен аудармашының шығармашылық шеберлігі мен даралығы қатар көрініс табады. Әрі түпнұсқа тілі мен аударма тілінің заңдылықтары қатар қызмет атқарады. Осының бәрі аударма мәселелерін зерттеудің саласы да, арнасы да өте көп, алуан түрлі екендігін көрсетеді.

Кез келген ұлт тарихтың қай кезеңінде болсын дүниежүзілік қоғамдық даму процесінен оқшау өмір сүре алмайды. Қай ұлттың тарихын алсақ та, ол өзгелермен байланысу жолдарынан басқа ұлттар мен әлеуметтік-экономикалық қарым-қатынас жолдарынан тұрады. Ал, қарым-қатынастың басты құралы тіл екені баршаға аян. Ұлтаралық қарым-қатынасқа келсек, әр тілді сөйлейтін адамдардың арасында тілдік дәнекер керектігі өзінен - өзі белгілі. Міне, осы тұста аударманың қажеттілігі туады. Осы тұрғыдан келгенде, аударманың бастау көздері тым әрі, тарихтың тым ескі терең қойнауына кетеді.

Аудару іс - әрекетінің өмір сүруі ұлт тарихының көне қойнауымен астарлас. Ал, іс - әрекет шыққан соң, заңдылықтарын білу өмір талабы. Сондықтан аударма заңдылықтары туралы алғашқы ойлар халық көкейінде, аударушылардың немесе соған қатысы бар адамдардың ауызша пікірінде болса керек. Дей тұрғанмен, тіл зерттеу тарихында аудармаға байланысты балаң жазба аудармалар көне Греция, Рим кезеңдерінен басталады. Ал, аударма заңдылықтарын мақсатты зерттеу Қайта өрлеу заманында арнайы қолға алына бастады. Жаңа ел, жаңа жерлердің ашылуы осыны талап етті. Ал, алғашқы теориялық еңбектер ХVІІІ ғасырдың еншісіне тиеді. Аталған дәуірлерден бүгінгі күнге дейін аударма және оны зерттеу үздіксіз даму үстінде. Жалпы аударма және оның тарихы жөнінде орыс тіліндегі әдебиеттерде кеңінен айтылады. Мысалы: Ғ. Сатыбалдиев (1), В. Н. Комиссаров (2), А. В. Федоров (3), ө. А. Айтбаев(4) және т. б. Қазақ тіліне аудару, қазақ тілінен аудару мәселелері орта ғасырдағы араб тілі, түркі танушы ғалымдардың еңбектерінен бастау алады. Бұл замандағы түркі тілдерін зерттеушілер кей сөздерді, сөз өрнектерін араб тілінде қалай жеткізу керек деген мәселеге кезі келгенде назар аударып отырыпты. Алайда, бұл еңбектерді аударма заңдылықтарына арналған теориялық еңбектер деп айта қою қиын. Орта ғасырдағы Араб Халифаты тұсындағы ғалымдардың басты еңбегі - түркі тілдерін басқа тілдермен қарым - қатынасқа түсіруі, түркі тілдеріне, түркі тілдерін қалай аударуға болады деген мәселеге із салуы.

Қазақ тіліне, қазақ тілінен аудару заңдылықтары туралы жекелеген қарапайым топшылаулар ХІХ ғасырдың басынан бастап “ Түркістан уалаятының газеті ” мен “ Дала уалаятының газетінде ” елеусіз болса да бой көрсете бастады. Ал, аударма мәселесі жайында алғашқы арнайы пікірлер, үлкен теориялық деңгейде болмаса да, сыни дәрежеде 1914 жылы “ Айқап ” журналында жарияланған И. Дихановтың қазақ өмірінен жазған “ Манап ” драмасының аудармасы жөнінде айтылды. Аталған аударманың сипаты жөнінде пікір айтқандар С. Сейфуллин мен М. Дулатов болды.

Сәкен Сейфуллин әріпқой аударудың кесірінен бұл аудармада қазақ тілінің, қазақи сөз саптауларының ескерілмегендігін сынайды (5, 156) .

Міржақып Дулатов бұл аударманың кемшіліктерін көрсете келіп, аударманың мақсатына жол нұсқағандай болады. Мақаладан байқалатындай, аудармашы, ең алдымен, қандай шығарманы аудару керек, ол келесі ұрпаққа қандай рухани пайда әкеледі ? Осыны айқындап алу керек. Яәни, аудармада қоғамдық қызмет, қоғамдық мақсат болу керек. Екінші, “ орысшасын өзгертпей тәржіма қылу ” аударманы “ тірі жанға түсініксіз ” етеді. үшінші, еркін кетіп “ мағынасы алыс хата тәржіма етуге ” болмайды. Төртінші және ең бастысы, “ аударма ” орыс, қазақтан бірдей соққы жемеу керек, яәни, екі тілдің де тазалығын, мән - мағына, бояуын сақтай білу керек (6, 261, 265) .

ХХ ғасырдың 20 жылдары жазылған аударма мәселесі жайлы еңбектер ретінде Ж. Аймауытовтың (7), Е. Алдаңғаровтың (8), Б. Кенжебаевтың (9) мақалаларын атаймыз. Бұл мақалалардың біріншісінде ( Ж. Аймауытов) аударманың толыққандылығы туралы сөз болса, екіншісінде ( Е. Алдаңғаров) Пушкин поэмаларының қазақ тіліндегі аудармалары туралы, үшіншісінде (Б. Кенжебаев) Абайдың аудармашылық шеберлігі туралы сөз қозғалады.

Аударма зерттеушісі ө. Айтбаевтың пікірі бойынша “отызыншы жылдардың орта шеніне дейін көркем аударма туралы айтылған пікірлер белгілі бір шеңбер шегінен шыға алмады, көбі, жай тілек тұрғысынан аспады ” (5, 15) .

30 - жылдардағы аударматанудағы ең сүбелі үлес М. Әуезовке тиесілі. Ол өзінің “ Пушкинді қазақша аудару тәжірибелері туралы ”, “ Ревизордың аудармасы туралы ”, “ Пушкин аудармасы қазақ әдебиетіне не берді ? ”,

“ Евгений Онегиннің қазақшасы туралы ”, “ Қазақ сахнасындағы аударма пьесалар ” деген сияқты мақалаларында түпнұсқадағы сөз, ой байлығын, стильдік ерекшеліктерді неғұрлым толық жеткізу мәселелерін салмақты әдеби, теориялық тұрғыдан сөз етті. М. Әуезов ұсынған дәлелді принциптер аударма заңдылықтарын бұдан былай үңіле тексеруге қозғау салды. М. Әуезов бұдан кейін де әр жылдары аударма мәселелеріне үн қосып отырды. Осы жылдары әдебиетші М. Қаратаев А. С. Пушкин шығармаларының қазақ тіліне аударылуы турасында пікірлер айтты.

30 - жылдары белгілі тілші - ғалымдар Қ. Жұбанов, С. Аманжоловтың да аудармаға назар аударғаны мәлім болып отыр. Қ. Жұбановтың кезінде жарияланбаған аударма туралы этюдтері, басқа жол - жөнекей пікірлері, С. Аманжоловтың марксизм - ленинизм классиктері шығармаларының аудармасы туралы мақаласы (10), аударманың лингвистикалық қырын, сипатын көздеген бастама еңбектердің санатына жатады.

Зерттеуші ө. Айтбаевтың көрсетуінше, 40 - жылдардың еншісіне бір ғана мақала тиесілі (ауд), алайда С. Жиенбаевтың (11) аударманың тіліне арналған мақаласы лингвистикаға бет бұрған алғашқы еңбектердің бірі екенін айтпай кетуге болмайды.

Байқап отырғанымыздай, 30 - 40 жылдары аударманың зерттелуі айтарлықтай мандымаған екен. Біздіңше, бұған себеп 30 - жылдардағы зұлмат пен екінші дүниежүзілік соғыс. 1929 жылдан бастап халқымыздың оқыған зерделі адамдарын қудалау, ашаршылық, соғыс жалғыз аударматануды ғана емес, жалпы қазақ ғылымын кісендеп тастады. 30 - жылдары шыққан еңбектердің жалпы бағытының өзі “ ұлтшылдық ” атты жала оғының бетін ары бұрудың бір амалы іспеттес болып көрінгендей. Алайда, бұл сол кездердегі еңбектердің теориялық құнын түсіре алмайды.

Аудармаға ғылыми мән беріліп, теориялық құнды пікірлер айтудың белең алған тұсы - 50 - жылдар. Соғыстан халықтың мойынының босауы, зұлматтан кейінгі “ жылымық ”, зұлмат жоқ қылған зиялы оқымыстылардың орнына ғылымға өртеңге шыққан гүлдей жаңа ұрпақтың келуі, аса “ сақтықтан ” арылу аударма ғылымының дамуындағы айырықша қоғамдық факторлар болды.

Бұл кезеңдегі жарияланған М. Әуезовтің (12), М. Қаратаевтың (13), С. Талжановтың (14), Ғ. Сатыбалдиевтің (1), С. Нұрышевтің (15), К. Шәріповтің (16), М. Жанғалиннің (17), З. Ахметовтің (18), Е. Ландаудың (19), К. Кереева - Канафиеваның (20) т. б. ғылыми жарияланымдары Қазақстанда аударманың ғылым ретінде қалыптасуына айырықша әсер етті, аударма мәселелерін жолға қойды. Бұған қоса елуінші жылдардың ішінде өткен аударма мәселелеріне арналған Бүкілодақтық, республикааралық, республикалық жиындар аудармаға қажетті ұсыныстар, байсалды принциптер ұсынды.

Бұл кезеңге дейін негізінен көркем аудармаға ден қойылса, 50 - жылдары аударманың стильдік, жанрлық, әдеби, тілдік мәселелеріне де назар аударылды. Бұрын орыс тілінен қазақ тіліне аудару туралы сөз болып келсе, 50 - жылдары қазақ тілінен орыс тіліне аудару мәселесіне арналған алғашқы диссертация қорғалды (17) .

50 - жылдары жекелеген мақалалардан басқа арнайы ірі еңбектер жиі жарық көре бастады, диссертациялық еңбектер көбейді. Мысалы, С. Талжанов “ О некоторых основных проблемах художественного перевода ”, А. С. Сатыбалдиев “ Развитие культуры художественного перевода в казахской литературе ”, С. Құспанов “ Переводы поэзий Абая на русский язык ”, Х. Садыков “ Об основных принципах перевода казахской прозы на русский язык ”.

Бұл кезеңдегі аударма теориясына айырықша үлес қосқандар - С. Талжанов пен Ғ. Сатыбалдиев. Алғашқы ғалым аудармаға әдеби тұрғыдан келіп, жеке жазушы (Н. В. Гоголь) стилін бағамдаса, Ғ. Сатыбалдиев Л. Н. Толстой шығармаларының қазақша аудармасын арқау ете отырып, әдеби тұрғыдан келсе де, тілдік талдаулар жасауға айырықша ұмтылыс жасайды. Аударманың дәлдігіне шарттар қоя отырып, реалистік аударма ұғымын ұсынады.

50 - 60 жылдарда бой алған аударматану ілімі айырықша дами түсті. Ол жылдардан бері А. Байтұрсынов атындағы Тіл білімі институтындағы аударма бөлімі, М. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты аударманы зерттеуді жоспарлы түрде жүргізіп келе жатыр. Библиографиялық материалдарға қарап отырсақ, содан бері осы мәселеге арналып, бірнеше диссертациялық еңбектер, ғылыми жинақтар, монографиялар жарық көріпті. 60 - жылдардан бергі аудармаға байланысты жарық көрген еңбектерге тән ерекшеліктердің кейбірі мынадай: аударманың жеке нақты проблемаларын зерттеу ( ө. Айтбаев, А. С. Ермағамбетова т. б. ) . Зерттеудің обьектісі етіп, орыс тілі мен қазақ тілі ғана емес, басқа шетел тілдерін де алу ( Б. Репин, Ю. Сушков, М. Ж. Құрманов, К. И. Дүйсетаева т. б. ) ; аударма мәселелеріне арналған ғылыми жинақтар шығару ; аударманы зерттеудің аспектілері ажыратылады. Кей ғалымдар (М. Әуезов, С. Талжанов, Ғ. Тұрарбеков және т. б. ) аударманы әдебиеттанудың обьектісі етіп алса, екінші бірі бұны лингвистикалық тұрғыдан қарады (Ө. Айтбаев, А. Ермағамбетова және т. б. ) . Ал, үшінші топ бұны әдебиет пен тілге тел құбылыс ретінде зерттеді.

Шындығына келгенде, аудармаға әдеби деңгейден қарайтын зерттеушілер тілге соқпай, тілдік тұрғыдан зерттейтіндер әдебиет категорияларына соқпай өте алмайды. өйткені әдебиет дегеніміздің өзі - сөз өнері (24), тілдің эстетикалық қызметі, “ Тіл әдебиеттің бірінші элементі ”. Оның үстіне, қазіргі дүниежүзілік лингвистика деңгейі жеке сөз, сөйлем шегінен шығып, тұтас мәтінді талдау дәрежесіне көтерілді. Ал, әр тілдегі көркем ойды беру ерекшелігі салыстырмалы стилистикада қарастырылатыны белгілі. Алайда өкініштісі сол - қазақ тіл білімі мәтін лингвистикасын, салыстырмалы стилистиканы ойдағыдай қолға алмай келеді. Аударманың келесі бір қыры -оны коммуникативтік тұрғыдан зерттеу. Бұл - әлі қазақ филологиясының аяқ баса қоймаған аңғары.

Осы кезге дейін бірталай жекелеген зерттеулер болғанымен қазақ тілін обьекті етіп алған аударманың мәселелерін жүйелі түрде қорытындылай көрсететін іргелі еңбектер, оқулықтар, аударма тарихы, теориясы бойынша ғылыми дүниелер жеткілікті дәрежеде әлі жарық көрмей келеді. Қазіргі таңда аударма мамандарын дайындау күн тәртібіне қойылып отырған заманда бұл мәселе дереу шешуді қажет етеді. Осындай көкейкесті мәселелері бола тұра зерттеулердің нәтижелеріне қарап, біз аударма теориясы Қазақстанда ғылыми пән ретінде қалыптаса бастады деп айта аламыз. Ал, кейінгі жылдары бұл салаға өзіндік үлес қосқан Қазақ ССР Ғылым академиясының корреспондент мүшесі, филология ғылымдарының докторы Шәмшиябану Сәтбаева. Ғалым өз еңбектерінде әдебиеттер байланысын зерттеп, әдебиеттер қарым - қатынасы туралы бірсыпыра тың деректер негізінде жүйелі сөз еткен (25) .

Тәуелсіздік таңы атқан соң дербес Қазақстанда мемлекет тарапынан ғылыми - зерттеу жұмыстары алдына ауқымды мәселелерді зерделеу, қазақ руханият мұраларын әлемдік деңгейде салыстыра саралау, ұлттық шеңберде қалып қоймау, зерттеу нысанының басқа ғылым түрлерімен байланысын ашу сияқты міндеттер қойылғаны мәлім. Мәселеге осы тұрғыдан келсек, Пушкинтану ілімінің тарихпен, лингвистикамен, философия және мәдениеттанумен және прогресшіл идеялар тамырымен тығыз байланыста екенін байқай қиын емес. Әдебиеттегі типологиялық байланыс, нақты шығармада өзара ұқсас жайттардың көрініс табуы қаламгердің өзі дүниеге ұлттық топырақтағы тарихи тағлым тамырларының сабақтастығын ғана емес, сондай - ақ, басқа ұлт әдебиетін меңгеру барысындағы оның дүниетанымын, рухани үндестік сырларын, аудару процесі барысындағы нәзира дәстүрін, тұжырымдай айтсақ, адами таным - түйсіктің ұлттық деңгейден әлемдік биікке көтерілуін де айғақтайды. Ғалым А. С. Исмақова:

“ Именно с Абая начинается большая переводческая эпоха, проблема, заслуживающая специального исследования. Какие литераторы когда и кого переводили, исходя при этом прежде всего из своих национальных жанрово - стилевых требований ? Чем обусловлено эта местная потребность ? Проблема эта была характерна для всей мировой литературы, она, в конечном счете, определяла ориентир той или иной литературы в потоке мирового литературного процесса. Как мы уже упоминали, обращение к опыту более зрелых со стадиальной точки зрения литератур - это своего рода становления литературы. Если мы будем понимать такое обращение как свидетельство недостатка своих корней, то нам придется обьявить несамостоятельными все литературы мира. Творчество Абая убеждает нас в самостоятельности развития новой казахской литературы. Но дело не в пассивном испытывании влияния, речь идет об активном и исходящем из уже высоко развитых собственных потребностей овладении художественным опытом русской литературы. Без понимания этого Абай не мог бы создать классический стиль ”(26, 88-89), - деп жазса, Абайдан басталған Пушкинтану ілімінің аударма өнері арқылы туып, қалыптасуы бұл проблеманың ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басындағы және күні бүгінге дейінгі рухани өмірімізге тән екендігі, сондай - ақ, Шәкәрім мұрасының ол жасаған аудармадағы шеберлік сипаттарының айырықша маңызды екендігі ғалымдар З. Бисенғали (27), Б. Әбдіғазиұлы (28), Б. Мамыраев (29) т. б. еңбектерінде айырықша аталғанын айту абзал.

Сондықтан да, Пушкиннен, Толстойдан, шығыс әдебиеті үлгілерінен қазақ тіліне аударылған дүниелерде белгілі бір дәрежеде дүниетаным, нәзира дәстүрі, көзқарас бірлігі, іштей үндестік қасиеттері бар екенін айырықша атап өткіміз келеді. Мұның өзі жалпы аударма өнеріндегі белгілі бір дәрежедегі жүйеліліктің бар екенін, ал бұл жайт қазақ әдебиеттану ғылымындағы үлкен құбылыс, арналы ілімнің қалыптасқанын көрсетсе керек.

Кейінгі жылдары өзіміз сөз етіп отырған аударма саласында да біраз ғылыми жұмыстар жасалғанын атап өткеніміз жөн. Мысалы, 2000 жылдың өзінде ғана аудармаға байланысты диссертациялық жұмыстарды атайтын болсақ, олар: А. С. Көпбасарованың “ Абай өлеңдерінің образдылығы және оның орыс тіліндегі көркемдік сипаты ” (30), Г. Б. Асаубаеваның “ Басенные традиций в казахской литературе и переводы из И. А. Крылова ”(31), Д. Т. Атахановтың “ Восточные мотивы в творчестве А. С. Пушкина ”(32), С. Д. Ізтілеуованың “ Шәкәрім поэзиясындағы тұлға мәселесі ”(33), С. Абдрахмановтың “ Евгений Онегин романының қазақ әдеби және фольклорлық дәстүріндегі орны ”(34), Б. Атығайдың “ Абайдың ақындық мектебіндегі аудармалық дәстүрдің қалыптасуы ” (35), Б. Әбдіғазиұлының іргелі еңбегі(28) және т. б.

Бір ғана аударма төңірегіндегі еңбектерді көктей шолып өткеннің өзінде - ақ недәуір іс тындырылғанын көру қиын емес. Алайда бұл салада тындырылуға тиіс іс тіпті көп. Олай дейтініміз: біз қарастырған проблемаға жоғарыда аталған еңбектер бір табан жақын болғанымен, әр қайсының жекелеген мәселелерді арнайы нысан етіп алуы; атап айтқанда, Б. Әбдіғазиұлы Шәкәрім шығармашылығына қатысты ғылыми еңбегінде ақын жасаған аудармаларды түбегейлі зерттеу негізгі мақсаты болмағандықтан, шолу түрінде қарастырған; С. Абдрахманов Пушкиннің

“ Евгений Онегин ” романын қазақ әдеби және фольклорлық дәстүрінде алатын орны тұрғысынан зерттеген; Б. Атығай диссертациялық еңбегінде Пушкиннің тек “ Дубровский ”, “ Боран ” шығармаларынан Шәкәрім жасаған аудармаларды талдаған. Ғылыми тұрғыдан тереңдей үңілсек, Пушкин ілімі мен Абай мұрасы, Шәкәрім өсиеті телегей - теңіз қазына екендігімен ғана емес, қос халықтың әлемдік жалпы адамзаттық құндылықтар қатарына қосылар асылы да. Қандай ірі тұлға, руханият әлемінде өшпес із қалдырған жан болса да, ол тек өз ұлтының шеңберінде ғана қалса, әлем бас иетін данышпанға айнала алмайтыны мәлім. Пушкиннің немесе Абайдың, Шәкәрімнің барша әлемге паш етілуі тек аударма өнері арқылы ғана жүзеге асатыны және белгілі. Пушкиннің ілімі - түпсіз әлем. Абай әлемі - тылсым, терең дүние. Шәкәрім де сондай. Ендеше, Пушкин ілімін сөз қылғанда оны тек аударма өнері арқылы қалай жүзеге асып еді деп қана емес, Абай, Шәкәрім ұлылықтарымен іштей қалай үндесті, әсіресе, эпикалық шығармаларды аударуда белгілі дәрежеде қалыптасқан дәстүр қандай, біз қарастырған шығармаларда аударушының өз “ Мені ” қалайша көрініс тапқан, бәрінен бұрын, ұлттық болмыс пен көркемдік - эстетикалық шеберлік сипаттары қандай деген сауалдарды терең талдау - бүгінгі өмір талабы екені айтпаса да түсінікті. Біз өз еңбегімізде осынау мәселелерді зердеден өткізбекпіз. Бұл, сөз жоқ, жұмыстың көкейкесті проблеманы арқау еткенін көрсетсе керек.

Еңбектің басты мақсаты - орыс әдебиетінің классик жазушысы А. С. Пушкиннен әр кезеңде қазақ ақын - жазушылары жасаған аударма туындыларын түпнұсқамен салыстыра отырып, адам мен заман бейнесін жасаудағы шеберліктің, шығармашылық даралық пен көркемдік - эстетикалық, ақындық нысананың берілу, көріну жолдарын зерттеп зерделеу. Сондай - ақ, аударма жұмысына біз Қазақстандағы Пушкинтану ілімінің туып, қалыптасуы тұрғысынан келдік. Яәни, аударма арқылы осы саладағы дәстүр сабақтастығы мен жалғастығы деген ұғымдарды Пушкинтану ілімінің игерілуі деген ұғыммен тығыз байланыстыруға тырыстық. Бұл жерде біз аударма өнерін сөз ету арқылы, әсіресе, бірінші тарауда Пушкиннің ақындық тұлғасына, қоғамдағы алатын орнына, жалпы, рухани, мәдени кеңістікте атқарған рөліне кеңінен тоқталдық, себебі, Пушкин нендей сипат - қасиеттерімен қазақ халқына жақын болды - деген жайттарды ашуға тырыстық. Алға қойылған мақсатқа жету үшін мынадай міндеттерді шешу көзделеді:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.