Басқару деңгейлері. Тігінен және көлденеңінен басқару құрылымдары

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
a) Ұйымдық құрылым құру
b) Басқару деңгейлері.
3. Қорытынды
4. Пайдаланылған әдебиеттер.

Басқару құрылымы дегеніміз басқарушы шешім қабылдау және орындау үшін еңбекті бөлу формасы. Демек, ұйымның басқару құрылымы ең алдымен еңбек бөлінісі мен мамандануына негізделеді. Басқарушы еңбектің мамандалуы, бір жағынан функциялардың ұсақталуына әкеліп соғады, басқару жұмысының біртектілігін жоғалтып, белгілі бір салада білімді тереңдету және еңбек біліктілігін жоғарылатуға негіз құрады. Ал мұның бәрі ең ақырында, ұйымда жеке функцияның тиімді орындалуын өсіреді. Екінші жағынан, басқару аппаратындағы мамандану олардың бөлімдері арасында байланыс санын көбейтеді, мұның салдарынан іс-әрекеттің жеке түрлерінің үйлесуі мен сабақтасуы қиындай түседі. Бұл мәселені ұқсас жұмыстар мен оларды орындаушыларды бірге топтастыра отырып, яғни оларды нақтылы жекелендіріп шешуге болады. Бұл процесс- департаментизация деп аталады.
Департаментизацияның екі түрін- сызықтық және функционалдық деп ажыратады. Бірінші түрінде белгілі бір нышан бойынша, мысалы сан бойынша, ұйымның қарапайым сызықтық бөлінісі жүргізіледі. Департаментизацияның екінші типі ұйымдағы ресурстарды тарату және қабылдау айналасында жұмыстың мамандалуының дамуымен пайда болып, өнеркәсіп революция кезеңінде ірі зауыт және фабрика құрғанда дамыған. Бүгінгі күнге дейін көптеген ұйымдар осы жолды қолданады.
Нағыз сызықтық құрылым бысқару аппаратын тек өзара бағынышты органдардан, иерархиялық саты түрінде салудың нәтижесінде жасалынады. Басқарудың әр төменгі сатысындағы ұйым мүшелері өзінен жоғары деңгейдегі басшыға тікелей бағынышты болады. Сызықтық құрылымда әр қызметкер тек бір басшыға бағынып, оның алдында есеп береді, демек жоғары жүйемен тек сол арқылы байланыста болады.
Басқарудың таза функционалды құралымы. Әрбір функционалды басшы өз қызмет бабына байланысты мәселелері бойынша барлық басқарушылық құқықытарына ие болады. Бірақ бұл жерде басқару бірлігі принципі бұзылады, өйткені әр өндіріс буынына әр түрлі басшылардан көптеген бұйрық түседі.
Дәстүрлі сызықты-функционалдық құрылым басқару аппаратында сызықтық және функционалды қатынастардың тығыз үйлесуіне сүйенеді. Құрылымды құрудың осындай көзқарасы басқарудың әр түрлі бөлімдерін бірыңғай жүйеге интеграциялау процесінде бастапқы қадам болған.

1. http://referatkaz.kz/
2. Менеджмент негіздері\ Ахметов К.Ғ.,Сағындықов Е.Н., Байжомартов Ү.С., Жүнісов Б.А., Жұмаев Ж.Ж. – Ақтөбе-Орал. «А-Полиграфия», 2005- 519 бет.
3. Сатыбалдыұлы С., Байтанаева Б. Маркетинг және менеджмент негіздері: Оқулық.- Астана: Фолиант, 2007. – 320бет.