Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы және шаруашылық қызметі

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 81 бет
Таңдаулыға:

СОДЕРЖАНИЕ

1 КӘСІПОРЫННЫҢ ҰЙЫМДЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ ШАРУАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ5

1. 2 Қаржылық жағдай туралы түсінік8

1. 2 Қаржылықтұрақтылық11

2 БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ, ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТАЛДАУДЫҢ ЖӘНЕ АУДИТТІҢ ҚҰРЫЛУ НЕГІЗДЕРІ18

2. 1 Кәсіпорынның қаржылық шаруашылық қызметіне талдау21

Шаруашылық субъектісінің өзіндік капиталының есебі, 25

талдауы және аудиті25

Негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтер есебі, талдауы және аудиті29

2. 4 Инвестиция есебі, талдауы және аудиті35

Қаражаттарының есебі, талдауы және аудиті43

Дебиторлық берешектер есебі, талдауы және аудиті47

2. 6 Міндеттемелер есебі, талдауы және аудиті. 51

2. 7 Еңбекақы мен оны төлеу есебі, талдауы және аудиті56

Кірістер мен шығындар есебі, талдауы мен аудиті58

Тауардың түсуі мен өткізудің есебі, талдауы және аудиті62

3 ИВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАНЫҢ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ64

3. 1 Инвестициялық жоба64

Баптың атауы66

Қаржылық есеп беру, талдау және аудит жасаудың әдістемесі мен тәжірибесі76

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасы кәсіпорындарында, соңғы жылдары еліміздің экономикасының нарықтық қатынастарға өтуіне байланысты бухгалтерлік есептің әдістемесі мен тәжірибесінде түбегейлі өзгерістер болды.

Бухгалтерлік есеп стандарттары мен субъектілердің қаржы-шаруашылық қызметі шоттары Бас жоспарының 1997 жылдың 1 қаңтарынан қолданысқа енгізілуі және қаржылық есеп беру нысандарының халықаралық стандарт талаптарына сәйкестендірілуі нарықтық экономика жағдайына сай қаржылық талдаудың жаңа әдістемесін жасауды талап етеді.

Қоғамда қаржылық талдау біреудің орынсыз тілегінен емес, өмірлік аса қажеттілік салдарынан туындады:

салмақ, ұзындық өлшемін және есептеу жүргізбей, шаруашылық субъектінің мүліктік жағдайы мен оған әсер ететін себептерді білмей, табыс пен шығынды өзара салыстырмай, біріншісінің екіншісінен артық болуына көз жеткізбей шаруашылықты ойдағыдай жүргізу мүмкін емес.

Ұсынылғалы отырған дипломдық жұмыста «МаГу» ЖШС - нің шаруашылық қызметінің қаржылық жағдайына талдау жасалады.

Жұмыстың мақсаты - кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдай отырып өзіме теориялық және әдістемелік негіздер туралы мағлұмат алу, оны ұғыну. Талдау жұмысын біліктілікпен жүргізуге, кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижелері мен қаржылық тұрақтылығы туралы дұрыс, ғылыми негізделген баға мен қорытынды беруге дағдыланып, болашақта өндірістің өсуі мен оның тиімділігін арттыру жолдарын қарастыру.

Осы дипломдық жұмыс барысында мен өзімнің университет қабырғасында алған, игерген ғылыми - теориялық білімімді нақты өмірдегі өндірістік тәжірибеге ұштастырып, бухгалтер мамандығы бойынша нақты тәжірибе жүзінде теориялық білімді қолдануды үйрендім және өз мамандығымды кәсіби түрде жетік меңгердім. Яғни шаруашылық субъектісінің есеп саясатын жасау, бухгалтерлік есепті ұйымдастыру, оны дұрыс, нақты, шынайы, дәлме - дәл жүргізумен және қаржылық есеп беру, талдау, аудит пен танысып қана қоймай, олардың ресми құжат негізінде қағаз бен электрон көз нысандарында толтырылуын, жүргізілуін және қолданылуын үйреніп, жеттік кәсіби деңгейде игердім. Сонымен қатар өткен жылы өндірістік танымдық практика жұмысын істеген кезде бухгалтерлік есептің алғашқы немесе басқаша айтқанда бастапқы құжаттарды қалай дұрыс толтыру, тәртібі, ерекшеліктерімен, оларды дұрыс жүргізу, талдау, аудиттеудің негіздерімен таныстым және жоғарыда аталған бухгалтерлік құжаттарды толтыру, құру, талдау, аудиттеу талап, тәртіптері бойынша құжаттау ісін жүргізуді үйреніп, белгілі дәрежеде толық меңгердім. Бұл жұмыстағы есепте өндірістік практиканы істеген уақыттағы есептік кезең бойынша « МаГу» ЖШС - нің қаржылық - шаруашылық қызметі, ұйымдық құрылым, әр қырынан жан - жақты кең көлемде нақты, әрі түсінікті сипатталуымен, талдануымен бірге екі айлық тынымсыз еңбек, үздіксіз ізденістің нәтижесі көрсетіледі. Бұл күнтізбелік есеп өндірістік практика барысында алған, жинақталған тәжірибе мен білімімнің куәсі, дәлелі іспеттес. Яғни, дипломдық жұмыстағы есеп - университет қабырғасынан алған ғылыми теориялық білім мен өндірістік тәжірибеге сүйене отырып, жинақталған құжаттарды жан - жақты, терең талдау негізінде туған «МаГу» ЖШС - нің қаржылық шаруашылық қызметінің сипаттаушы жұмыс.

1 КӘСІПОРЫННЫҢ ҰЙЫМДЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ ШАРУАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ

Директор: Директор

Қойма:

Қойма

Қойма:

Дүкен - Көрме

Қойма:

Бухгалтерия

Қойма:

Транспорттық тасмал бөлімі

Қойма:

Өкілдер бөлімі

Қойма:

Күзет және қауіпсіздік қызметі

Шаруашылық субъектісі «МаГу» деп аталады. «МаГу» - жауапкершілігі шектеулі серіктестік түріндегі Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғасы болып табылады. Ол 2001 жылы қыркүйектің 8 жұлдызында бұрынғы «Галаксим» ЖШС - інің негізінде қайта құрылып, ҚР - сы Әділет министрлігі Шығыс Қазақстан облысының Әділет басқармасының 2001 жылы 10 қазан күні берілген № 09216 - 1927 (ШҚ) мемлекеттік тіркеу куәлігі негізінде алғаш рет жұмысын жасай бастады. Осыдан төрт жыл бұрынғымен салыстырғанда серіктестіктің жарғылық капиталы 4 есеге, жұмысшыларының саны 2, 5 есе өскен.

«МаГу» ЖШС і Қазақстан Республикасы Шығыс Қазақстан облысы, Өскемен қаласы, Мызы көшесі 43 үйде орналасқан. Бұл мекежай (адрес) - серіктестіктің нақты, заңды, ресми мекенжайы болып саналады. Серіктестік тек қана резидент заңды тұлға, коммерциялық ұйым ретінде саналып қоймай, Қазақстан Республикасы заңдар, нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес «Қазақстан Республикасының қаржы министрлігінің Шығыс Қазақстан облысының Өскемен қаласы бойынша салық комитеті» мемлекеттік мекемесінен берілген №181600056358 салық төлеушінің тіркеу номерлі тұрғылықты орыны бойынша салық төлеуші заңды тұлға болып табылады. Серіктестік өзінің жүргізетін шаруашылық қызметіне сәйкес 6 мемлекеттік және жергілікті жер, облыстық бюджетпен төмендегідей салық түрлері бойынша есеп айырысады: Жеке тұлғалардың табыс салығы, әлеуметтік салық, қосылған құн салығы, корпоративтік табыс салығы, мүлік салығы, жер салығы, көлік - құралдар салығы.

«МаГу» ЖШС-інің негізгі қызметі сауда, соның ішіндекондитерлік өнімдерді нарыққа толайым бағамен сату болып табылады. Сондай - ақ санитарлық тазалық бұйымдар, автокөлік құралдардың майлау материалдарын сату серіктестіктің жанама қызметі болады. Бұдан басқа кәсіпорын өзінің ғимаратының бір бөлігі: қоймалар мен офистерді арендаторларға жалға беру арқылы қосымша табыс табады.

«МаГу» ЖШС-і директор, яғни осы аталған шаруашылық субъектісінің меншік иесі - қожайынның өзі басқарады. Директор Қазақстан Республикасының заңдары, нормативтік - құқықтық актілері мен серіктестіктің жарғылық құрылтай құжаттарының негізінде шаруашылық субъектісіне жұмысшы, қызметкер қабылдау, босату, ауыстыру, қол астындағы ұжыммен жекелей және жалпылай түрде еңбек келісім шартына отыру, ұзарту, серіктестік атынан басқа тұлғалармен келісім - шарт жасау, ұзарту, оны бұзу, еңбек ақыны босату, шаруашылықтың барлық жұмысын басқару, бақылау қатарлы істерді жүргізумен шаруашылық субъектісі - «МаГу» ЖШС деп аталатын заңды тұлғаның барлық іс әрекетіне, жұмысына уәкілетті мемлекеттік органдар мен басқа тұлғалар алдындағы міндеттемелері бойынша жеке басымен өзі толық жауап береді. Серіктестікте директордың орынбасары деген арнайы лауазымды тұлғаның штаты бекітілмеген. Директор жоқ кезде оның міндетін уақытша бас бухгалтер өз мойнына алады. Яғни бас бухгалтер бейресми директордың орынбасары болып саналады. Серіктестік құрылымы төмендегі бөлімдерден тұрады:

Бухгалтерия;
Дүкен - көрме;
Қойма;
Транспорттық тасымал бөлімі;
Өкілдер бөлімі;
Күзет және қауіпсіздік қызметі;

Бухгалтерия серіктестіктің қаржылық - шаруашылық операцияларын жүзеге асырады, бухгалтерлік есеп: қаржылық есеп пен басқарушылық (өндірістік) есепті жүргізіп, қаржылық есеп беруді жасайды және салық органдарына белгіленген мерзімде салық декларацияларын тапсырып, бюджеттен уақытында есеп айырысады. Бухгалтерияда бас бухгалтер басшылық етеді, оның қол астында бір көмекшісі қызмет етеді. Барлығы 2 адам жұмыс істейді.
Дүкен - көрме залы серіктестіктің тұрақты сауда жасалатын орны болып табылады. Онда кез келген клиенттермен бірге тұрақты ірі клиенттердің тапсырысы қабылданып, қолма қол ақшалай және қолма қол ақшасыз түрде сауда жасалынады. Бұл бөлімде кассир 1, сатушы 1, барлығы 2 адам қызмет жасайды.
Қоймада сатуға арналған тауарлармен бірге тапсырыс берушілер мен мердігерлерге жіберілетін және жабдықтаушылардан келіп түскен тауарлар, сондай - ақ серіктестіктің аз жұмысына қажетті материалдар, шаруашылық заттары, құралдары сақталады. Қоймада меңгеруші 1, қоймашы 2, барлығы 3 адам қызмет етеді.
Транспорттық тасымал бөлімінде 3 техника: форд маркалы жеңіл автокөлік және Газель, Газ - 53 маркалы жүк автокөліктерімен тауарлар мен материалды тиісті орындарға жеткізу, тасу қызметтері жасалынады. Бұл бөлім оперативтік тұрғыдан директорға тікелей бағынады. Бөлімде 3 шофер жұмыс істейді.
Өкілдер бөлімінде 5 сауда өкілдері (торговые агенты) қызмет жасайды. Бұл бөлімде жұмыстайтын өкілдері күн сайын белгіленген график, бөлісі бойынша өзіне тиісті аумақтағы азық - түлік дүкендері, универмаг, гастраном, киоск қатарлы сауда орындарынан тауарға тапсырыс алады.
күзет және қауіпсіздік қызметі тікелей директорға бағынады. Бұл бөлім серіктестіктің күзеті мен қауіпсіздігін, инкассаторлық қызметін жүзеге асырумен бірге кәсіпорында пропуск, сенімхат жүйесінің сақталуын қамтамасыз етеді. Бұл бөлімде 3 адам қызмет етеді.

Сонымен 2005 жылы 2-нші сәуірдегі мәлімет бойынша «МаГу» ЖШС - інде барлығы 22 адам қызмет етеді. «МаГу» ЖШС - інің алға қойған басты мақсаттары мен жүзеге асыруға жоспарланған жобаларын кейбіреулерін айта кетсек:

Өскемен қаласында өзіндік сауда нүктелерінің біріңғай ірі желісін қалыптастыру.

Нарық талабына сай басқа қызмет көрсету, өнім өндіру салаларында да жұмыс жасау. Мысалы: Нан және нан өнімдерін жасау, шұжық цехын жасау мен мейрамхана бизнестеріне аяқ басу.

Отандық және шетелдік ірі, белгілі өндіріс фирмаларының тұрақты, ресми диллері болу.

1. 2 Қаржылық жағдай туралы түсінік

Енді осы кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдамас бұрын жалпы қаржылық жағдай дегеніміз не екенін біліп алайық.

Соңғы жылдары шығарылған арнайы әдебиеттерде бұл ұғым әртүрлі түсіндіріледі. Профессор А. Д. Шеремет «Кәсіпорынның қаржы жағдайы тарату, пайдалану және және оны қалыптастыру көздерімен ( меншікті капитал мен міндеттемелер, яғни пассивтер) сипатталады» деп жазған.

Профессор Н. А Русак бұл ұғымды былайша анықтайды: «Кәсіпорынның қаржылық жағдайы қаржы ресурстарын жасау, тарату және пайдаланумен сипатының қалыпты өндірістік, коммерциялық және басқа да қызмет түрлері үшін қажетті қаржы ресурстармен қамтамасыз етілуімен және оларды мақсатқа сай, тиімді тарату және пайдаланумен, сондай-ақ басқа шаруашылық субъектілерімен қаржылық қарым-қаынаста болу, төлеу қабілеттігі және қаржылық тұрақтылықпен сипатталады. Кәсіпорынның уақтылы төлеу мүмкіндігі оның қаржылық жағдайының жақсылығын көрсетеді»

С. А. Стуков осы үғым бойынша өзінің көзқарасын келесі сөздермен баяндайды: «Кәсіпорынның қаржылық жағдайы - бұл бірқатар көрсеткіштермен сипатталатын оның саулығы мен өмір сүру қабілеттілігін кешенді түрле бағалау».

Жоғарыда берілген анықтамалар қарастырылып отырған ұғым мәнін жеткілікті дәрежеде ашпайды, бірақ олардың әрқайсысында бұл ұғымды дәлірек анықтауға мүмкіндік беретін ұтымды тұжырымдар бар. Бірқатар түрлі әдістермен есептелетін бірыңғай көрсеткіштерге қарағанда қаржылық жағдай түрлі кқрсеткіштерді есептеу нәтижесінде және олардың жалпы бағалауға тигізетін әсерін зерттеу негізінде анықталатыны анық. Қорыта келе, кәсіпорынның қаржы жағдайы әлсіз және өмір сүру қабілеті жоқ кәсіпорындарға аяусыз қарайтын бәсекелі нарықтық экономика жағдайындағы кәсіпорынның сенімді болуын, тұрақтылығын және келешегі барлығын куәландыру тиіс.

Біздің көзқарасымыз бойынша, сенімділік кәсіпорын жұмысының үздіксіздігін және оның төлеу қабілеттілігін көрсетеді.

Осы берілген түсініктерге сүйене отырып, біз бұл ұғымды былай анықтауды ұсынамыз:

Кәсіпорынның қаржы жағдайы осы кәсіпорынның белгілі бір кезеңдегі қаржылық тұрақтылығын және оның өз шаруашылық қызметін үздіксіз жүргізуі мен өзінің қарыз міндеттемелерін уақтылы өтеуі үшін қаржы ресурстарымен қамтамасыз етілуін көрсетеді.

Ал кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы нені білдіреді? Бұл сұрақ та арнайы оқулықтарда түрліше түсіндіріледі. Бір авторлар қаржылық тұрақтылықты "өз қаражаттарын шебер пайдалану қабілеттілігі, жұмыс процессінде үздіксіздігін қамтамасыз ететін қаржының жеткілікті болуы" деп түсіндіреді. Қаржылық тұрақтылық - меншікті және қарыз қаражаттарының байланысы деп жазады.

Енді біреулер "өз қаражаттары есебінен активтерге (негізгі қорлар, материалдық емес активтер, айналым қаражаттары) жіберілген қаражаттарды жабатын, сондай-ақ өтелмеген дебиторлық және кредиторлық қарыздарға жол бермейтін және де өз міндеттемелерін уақтысында қайтаратын шаруашылық субъектілері қаржылық тұрақты болып табылады" деп жазады.

Бұл ұғымды А. Д. Шеремет пен Р. С. Сайфуллин өте ықшам түрде анықтайды. Олардың ойынша «Қаржылық тұрақтылық - бұл әрдайым төлем қабілеттілігін кепілдендіретін кәсіпорынның белгілі бір шоттар жағдайы».

В. М. Родионова мен М. А. Федотова бұл ұғымды келесідей түсіндіреді: «Кәсіпорында тұрақты қалыптасқан табыстың шығыннан артуының өзіне тән айнасы - қаржылық тұрақтылық болып табылады. Ол ақша қаражаттарын еркін пайдаланып, оларды тиімді қолдану арқылы ендіру мен өнімді өткізу процесінің үздіксіздігін қамтамасыз ететін, сондай-ақ кәсіпорынды кеңейтуге және жаңартуға қажетті шығындарын қаржыландыратын кәсіпорынның қаржы ресурстық жағдайын сипаттайды. Қаржылық тұрақтылық кәсіпорынның жалпы тұрақтылығының негізгі бөлігі болып табылады». Осы еңбегінде бұл авторлар одан әрі мына анықтаманы келтіреді.

1. 2 Қаржылықтұрақтылық

«Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы - бұл тәуекелділіктің мүмкін болатын деңгейінде төлем қабілеттілігі мен несие қабілеттілігін сақтай отырып, табысты өсіру негізінде қаржыны тарату мен пайдалану арқылы кәсіпорынның дамуын көрсететін қаржы ресурсының жағдайы».

В. Г. Артеменко мен М. В. Беллендир бұл ұғымды былай түсіндіреді: «Қаржылық тұрақтылық - бұл табыстың шығыннан тұрақты дәрежеде артуы. Ол ақша қаражаттарын еркін пайдалануды қамтамасыз етеді және оларды тиімді пайдалану арқылы өндіру және өнімді сату процесінің үздіксіз болуына жағдай жасайды. Сондықтан да қаржылық тұрақтылық барлық өндіріс-шаруашьшық қызметі процесінде қалыптасады және кәсіпорынның жалпы тұрақтылығының негізгі бөлігі болып табылады». Ал кәсіпорынның жалпы қаржылық тұрақтылығы, ол ең алдымен әрдайым табыстың шығыннан артуын қамтамасыз ететін ақша ағымының қозғалысын көрсетеді. Нарық жағдайында ол ең бірінші өнімді (жұмыс, қызмет) өткізуден түсетін табыстың тұрақтылығын талап етеді және оның мөлшері мемлекетпен, жабдықтаушылармен, несие берушілермен, жұмысшылармен және тағы басқалармен есеп айырысу үшін жеткілікті дәрежеде болуы тиіс. Сонымен қатар кәсіпорынның одан әрі дамуы үшін барлық есеп айырысулар мен барлық міндеттемелерді орындағаннан кейін, осы кәсіпорында өндірісті дамытуға, оның материалдық-техникалық базасын жаңартуға және де әлеуметтік климатты жақсартуға және басқаларға мүмкіндік беретіндей дәрежеде табыс қалуы қажет.

Айта кету керек, біз қаржылық тұрақтылық ұғымын қарастырғанда соңғы айтылған авторлардың көзқарастарын бөлек қарастырдық, әйткенмен біз олардың кейінгі шешімдерімен келісе алмаймыз. «Қаржылық тұрақтылықтың мәні - қаржы ресурстарын тиімді қалыптастыру, тарату және пайдаланумен анықталады" -деп жазады В. Т. Артеменко мен М. В. Беллендир .

Біздің ойымызша бұл ұғымды А. Д. Шеремет мен В. С. Сайфуллин дәлірек және анығырақ түсіндіреді. Олар қаржылық тұрақтылықтың мәні - бұл қорлар мен шығындардың қалыптасу көздерінен қамтамасыз етілуі -деп түсіндіреді.

Э. А. Маркарьян мен Г. П. Герасименко да дәл осындай көзқараста . "Кәсіпорынның өз міндеттеме-лері бойынша есептесу мүмкіндігі" немесе "Сауда, несие және басқа да төлем сипатындағы операциялардың нәтижесінде пайда болатын кәсіпорынның төлем міндеттемелерін уақтылы және толық орындау мүмкіндігін көрсететін төлем қабілеттілігі, қаржылық тұрақтылықтың сыртқы көрінісі болып табылады". Кәсіпорынның жұмысы нарық жағдайына етумен бірге оның қаржылық жағдайы және оны сауықтыру жолдарын іздеу жөніндегі сұрақтар да шиелінісе түсті.

Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық жағдайына көптеген факторлар әсер етеді, оларды В. М. Радионова және М. А. Федотова келесідей түрлерге жіктейді:

пайда болу орнына байланысты - ішкі және сыртқы;
нәтижесінің маңыздылығына байланысты - негізгі және негізгі емес;
құрылысы бойынша - қарапайым және күрделі;
әрекет ету уақыты бойынша - тұрақты және уақытша.

Ішкі факторлар кәсіпорынның өзінің жұмысшы ұйымдастыруына байланысты болады, ал сыртқы факторлар кәсіпорын еркіне бағынышты емес.

Негізгі ішкі факторларды қарастырайық. Кәсіпорынның тұрақтылығы ең бірінші өндіріс шығындарымен үздіксіз байланысқан өндірілген өнім мен көрсетілген кызметтің құрамы мен құрылымына тәуелді. Сондай-ақ, тұракты және айнымалы шығындар арасындағы қатынас маңызды болып табылады.

Кәсіпорыының өндірілетін өнім және өндіріс технологиясымен тығыз байланыскан қаржылық тұрақтылығының маңызды факторларының бірі - активтердін тиімді құрамы мен құрылымы, сондай-ақ кәсіпорынның басқару стратегиясын дұрыс таңдап алуы болып табылады. Ағымдағы активтерді басқару өнері - кәсіпорын шотында оның ағымдағы жедел қызметі үшін қажет болатын қаржының ең төменгі сомасын ұстаудан тұрады.

Қаржылық тұрақтылыктың ішкі, маңызды фактор-ларының бірі - бұл қаржы ресурстарының құрамы мен құрлымы, оларды басқару стратегиясы мен тактика-сының дұрыс таңдалып алынуы. Кәсіпорынның өз қаржы ресурсы, соның ішінде таза табысы қаншалықты көп болса, соншалықты ол өзін жайлы сезіне алады.

. Сонымен бірге тек таза табыстың көлемі ғана емес, сонымен қатар оны тарату құрылымы, әсіресе өндірісті дамытуға бағытталған бөлігі де өте маңызды болып

табылады.

Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына қарыздық капиталдар нарығындағы қосымша жүмылдырушы (мобшіизацияланупіы) қаражаттар үлкен әсерін тигізеді. Кәсіпорын ақша қаражаттарын қаншалықты көп тар-татын болса, оның қаржылық мүмкіндіктері де сонша-лықты жоғары болады, алайда, сонымен бірге қаржы-лық тәуекелділік те өседі - яғни кәсіпорын өз креди-торларымен уақытында есептесе ала ма, жоқ па? -деген қауіп туады.

Және де бұл жерде кәсіпорынның төлеу қабілет-тілігінің қаржылық кепілінің бір түрі ретінде резервтерге үлкен роль берілген.

Жоғарыда айтылғандарды қорыта келе, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына әсер ететін мынадай ішкі факторларды атап көрсетуге болады:

- кәсіпорынның салалық топқа жатуы;

- шығарылатын өнімнің (жұмыс, қызмет) құрылымы және оның жалпы төлем қабілетгілігі бар сұраныстағы үлесі;

- төленген жарғылық капиталдың мөлшері;

- шығындардың көлемі, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динамикасы;

- қорлар мен резервтерді, олардың құрамы мен құрылымын қоса алғандағы мүлік пен қаржы ресурстарының жағдайы;

- кәсіпорындарды басқару тиімділігі.

Сыртқы факторларға шаруашылық жүргізудің эко-номикалық жағдайының әсері, қоғамда үстемдік етуші техника мен технология, төлеу қабілеті бар сұраныс және тұтынушылар табысының деңгейі, ҚР үкіметінің салық және несие саясаты, кәсіпорынның қызметін бақылау жөніндегі заң акгілері, сыртқы экономикалық байланыс және тағы басқалар жатады.

Кәсіпорынның тұрақты қаржылық жағдайын қалыптастыруда оның өз контрагенттерімен (салық органдары, банктер, жабдықтаушылар, сатып алушылар, акционер-лер және тағы басқалар) өзара қарым-қатынасы үлкен әсер етеді. Сондықтан да серіктестермен реттелген іскерлік қатынаста болу - жақсы қаржылық жағдайдың бірден-бір шарты болып табылады. Әрине, акционерлер өз жинақ қорларын тұрақты тиімділікке ие және дивиденттерді ұқыпты төлейтін қаржылық тұрақты кәсіпорындарға салады. Инвестициялық тартымдылығы болуы үшін, тек бүгінгі күні ғана емес, болашақта да кәсіпорынның қаржылық жағдайы көршісіне қарағанда жаксы болуы тиіс.

Сондай-ақ, бұл жыл сайын өз облигациясы бойын- _Ш а белгілі бір пайызбен алғысы келетін, ал заем мерзімі біткен уақытта - облигация құнын толық өтеуді талап ететін облигация иелеріне де қатысты. Кез келген коммерциялық кәсіпорын сияқты банктер де өз несие-лерімен тәуекел ете отырып несие алушының өз қары-зын уақытында және толық өтеуін қалайды, сондықтан оны беру туралы шешім қабылдай отырып, кез келген банк өз клиентінің қаржылық жағдайын және бұл қарыздың қамтамасыз етілуін тексереді. Басқаша айт-канда, кәсіпорынның қаржылық жағдайы банктер осы кәсіпорынға несие беру орынды ма, жоқ па, ал бұл сұрақты дұрыс шешкен жағдайда - қандай пайызбен және қанша мерзімге деген сұрақтарды шешудегі негізгі белгі болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.