Астық түйірлерінің өздігіне қызуы

1. Кіріспе
2. Өздігінен қызу процесінің тууы мен дамуына себепші жағдайдар
3. Жаңа орылып жиналған астықтың өздігінен қызуы
4. Ылғалдығы төмен дәннің қызуы
5. Астықтың өздігінен қызуының зардаптары
6. Қорытынды
7. Пайдаланылған әдебиеттер

Астықтың бастапқы ылғалдығы мен температурасы, физиологиялық қарқындылығы мен микрофлора құрамы өздігінен қызу процесіне айтарлықтай ықпал етеді. Аталған факторлардың микроорганизмдер мен дән тіршілігі үшін ең негізгілері. Бұл процестер ыдғалдылығы шекті мөлшерден жоғары дәнде қарқынды жүреді. Ылғалдық шекті мөлшерден төмен болғанда дәннің тыныс алуы баяулайды да, микроорганизмдер дамуы ақырындайды немесе ол тоқтайды. Өздігінен қызудың көбіне-көп ұзақ мерзімге сақтауға ылғал және жас күйінде салынған дән партиясында кездесетіні сондықтан.
Астықта тамшы күліндегі ылғалдың болуынан дән үстіңгі қабатының дымқылдануы пайда болады, бұл микроорганизмдер тіршілігін күшейтеді. Дән мен қоспаларда су неғұрлым көп болса, термогенез үшін жағдай солғұрлым жеткілікті болады және қызу процесі де екпінді жүреді. Ылғалдығы жоғары дәннің қызу мүмкіндігі оның температурасына да байланысты. Мысалы, 10-15°С температурада қызудың бастапқы кезеңі баяу жүреді, ол 8-10°С-тан төмен болғанда ол байқала қоймайды. Егер қызу бастапқы температурасы 23-25°С дәнде басталса, онда оның қарқыны әлденеше есе өседі, үйіндінің қызған жерінің температурасы қызу бұрын басталған процестің жалғасы немесе жаңа ғана пайда болғанына қарамастан тез көтеріліп, 50-55°С-қа жетеді.
Қызған дән температурасының одан әрі 60-65°С, өте сирек жағдайда 70-75°С-қа дейін өсуі баяу жүреді, ал осы деңгейге жеткеннен кейін жоғары температураның салдарынан барлық жанды бөліктердің өлуі себепті астық біртіндеп салқындайды. Бірақ, өздігінен қызу процесінің табиғи тоқтауының іс жүзінде ешқандай мәні қалмайды, өйткені бұл уақытқа дейін дән мен тұқымның тағамдық және егістік қасиеттерінен толық айрылады. Астықтың қызу процесі ешқашан өздігінен тоқтамайды және ең жоғарғы шекті температураға дейін көтеріле береді.

1.О. Нәлеев– Астық сақтау технологиясы (оқулық) Алматы, 1993ж
2.Мұсынов Қ.М.,Мұқатова Ш.Қ., Ысқақов М.Ә. – «Өсімдік шаруашылығы өнімдерін сақтау және өңдеу технологиясы». Астана, 2004ж.
3. Щепетков Н.Г., Ысқақов М.Ә., Әрінов Қ.К., КариповР.Х. - «Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру, сақтау, қайта өңдеу және стандарттау технологиясы». Астана, 2001ж.
4. Астық өнімдерін сақтау және өңдеу технологиясы
5. Ж.С. Жургенов, Өсімдік шаруашылығы өнімдерін сақтау және өңдеу технологиясы
6. Интернет