Қант қызылшасын тыңайту

I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім:
2.1. Жамбыл облысы, Жамбыл ауданының топырақ . климат жағдайына сипаттама.
2.2. Қант қызылшасы дақылының биологиялық сипаттамасы.
2.3. Қант қызылшасы дақылының негізгі зиянкестері және оларға қарсы қолданылатын химиялық препараттар.
2.4. Қант қызылшасында кездесетін незізгі аурулар және оларға қарсы қолданылатын химиялық препараттар.
2.5. Қант қызылша дақылында кездесетін арамшөптер және оларға қарсы қолданылатын химиялық препараттар.
III. Қорытынды.
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Аграрлық ғылымның, оның ішінде гендік жаңғыртылған дақылдар әзірлеудің арқасында Қазақстан өңірлік ірі ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттаушылардың біріне айналады. Болашақ — аграрлық секторда, әсіресе, шағын және отра бизнес түріндегі жаңа өңдеу кәсіпорындары желісін құруда. Бұл тұста біз бизнесті несие арқылы қолдауға тиіспіз. Фермерлер ұзақ мерзімді қаржыландыру мен өткізу нарықтарына делдалсыз, тікелей шыға алатын болуға тиіс. Ауыл өндірушілерінің қарыздарын кепілдендіру және сақтандырудың тиімді жүйесін құруда өзекті мәселе. Қазақстан аграрлық мемлекет болғандықтан көптеген аграрлық секторда жұмыстар атқарылып жатыр. Қазақстан қазіргі таңда өзінің даму сатысының жаңа қадамында тұр. Ауыл шаруашылығы ел экономикасындағы өз ерекшеліктері бар негізгі салалардың бірі. Ол халықты азық — түлікпен, өндірісті шикізатпен, ауыл адамдардың жұмыспен қамтамасыз етеді. Еліміздің азық — түлік қауіпсіздігі мен ішкі қоғамдық саяси тұрақтылығы осы саланың дамуымен тікелей байланысты. Соңғы жылдары әлемдік азық — түлік нарығында туындаған дағдарыспен оның салдары халықты азық — түлікпен қамтамасыз ету мәселесінің өзектілігін айқындап, оны жалпы экономикалық саясаттың алдыңғы қатарына шығады.

1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. 2014 жылғы 17 қаңтар.
2. И.А.Ассинг, М.А. Орлова, С.К.Серпиков, С.И.Соколов, Д.М.Стороженко. « Почвы Джамбулской Области » Алма-ата -1967
3. Қ.Жаңабаев, Т.Саудабаев, И.Сейітов. «Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы» Алматы, 1994
4. Р.Е.Елешев, Т.С.Смагулов, Б.С.Басибеков. « Тыңайтқыш қолдану жүйесі » Алматы, 1997
5. Ә.І.Ізтаев, О.Н.Нәлеев, М.Ж.Кизатов, С.Т.Жиенбаева, А.Ж.Рустемова, Б.Ә.Ізтаев «Өсімдік шаруашылғының өнімдерін өңдеу және сақтау» Алматы, 2011
6. Ә.Т.Тілменбаев, Г.Ә.Жармұхамедова «Энтомология» Алматы, 1994
7. Список пестицидов (ядохимикатов), разрешенных к применению на территории Республики Казахстан на 2013 – 2022 годы.
8. Р.Д. Карбозова «Фитопатология», Алматы, 2002 жыл
9. Қ.Ш.Жаңабаев, С.С.Арыстанғұлова «Агрономия негіздері» Астана, 2007
10. ГРУЗДЕВ и др. Химическая защита растений. Москва ,1987.
11. Н.Н. Мельников «Пестициды окружающая среда» Москва, 1977.

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы
Мемлекеттік Университеті

БАӨЖ
Тақырыбы: Қант қызылшасын тыңайту.

Орындаған: Қаппасова С
Тобы: АГ-313 с
Курс: ІІI
Тексерген: Мухаметжанова О.Т

Семей 2015
Жоспар:
I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім:
2.1. Жамбыл облысы, Жамбыл ауданының топырақ - климат жағдайына сипаттама.
2.2. Қант қызылшасы дақылының биологиялық сипаттамасы.
2.3. Қант қызылшасы дақылының негізгі зиянкестері және оларға қарсы қолданылатын химиялық препараттар.
2.4. Қант қызылшасында кездесетін незізгі аурулар және оларға қарсы қолданылатын химиялық препараттар.
2.5. Қант қызылша дақылында кездесетін арамшөптер және оларға қарсы қолданылатын химиялық препараттар.
III. Қорытынды.
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе
Аграрлық ғылымның, оның ішінде гендік жаңғыртылған дақылдар әзірлеудің арқасында Қазақстан өңірлік ірі ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттаушылардың біріне айналады. Болашақ -- аграрлық секторда, әсіресе, шағын және отра бизнес түріндегі жаңа өңдеу кәсіпорындары желісін құруда. Бұл тұста біз бизнесті несие арқылы қолдауға тиіспіз. Фермерлер ұзақ мерзімді қаржыландыру мен өткізу нарықтарына делдалсыз, тікелей шыға алатын болуға тиіс. Ауыл өндірушілерінің қарыздарын кепілдендіру және сақтандырудың тиімді жүйесін құруда өзекті мәселе. Қазақстан аграрлық мемлекет болғандықтан көптеген аграрлық секторда жұмыстар атқарылып жатыр. Қазақстан қазіргі таңда өзінің даму сатысының жаңа қадамында тұр. Ауыл шаруашылығы ел экономикасындағы өз ерекшеліктері бар негізгі салалардың бірі. Ол халықты азық -- түлікпен, өндірісті шикізатпен, ауыл адамдардың жұмыспен қамтамасыз етеді. Еліміздің азық -- түлік қауіпсіздігі мен ішкі қоғамдық саяси тұрақтылығы осы саланың дамуымен тікелей байланысты. Соңғы жылдары әлемдік азық -- түлік нарығында туындаған дағдарыспен оның салдары халықты азық -- түлікпен қамтамасыз ету мәселесінің өзектілігін айқындап, оны жалпы экономикалық саясаттың алдыңғы қатарына шығады.

2.1. Жамбыл облысы Жамбыл ауданының топырақ - климат жағдайына сипаттама
Ауданның қоңыр, бозғылт қоңыр топырақты жері 2 млн.га -- ға жуық жерлер алып жатыр. Топырақтар құрамында органикалық заттар өте аз ( 1%- ға дейін), фосфор мен қарашірінді топырақтың 15 см деп 25 см- ге дейінгі беткі қабатында кездеседі. Бұл жерлердің барлығы суға ерігіш заттарға бай келеді. Сондықтан оның құнары өте төмен болды. Қазіргі кезде осындай құнарсыз топырақты жерлердің барлығы жайылымдылық ретінде пайданылады. Оны егістікке пайдалану үшін толық суландыру керек. Бозғылт сұр топырақтың беткі қабатында қарашірінді 0,6-1,2% болды. Қарашіріндісі аз бұл топырақ 40-60 см тереңдікке дейін барады. Сіңірілгіш фосфор қышқылының мөлшері тым аз. Мұндай топырақты аймақ жайылымдық мал азық және дәнді дақылдарға арналған егістік ретінде пайданылады.
Обылыстың табиғаты температураның құбылмалығы, жауын шашынның әр жылы әр территорияға әр түрлі түсетіндігі, ауаның құрғақтығы, қатты буланғыштығы, күн шуағының молдылығымен сипатталады.Ауданның оңтүстік таулы аймағының ауа райы жұмсақтау келеді, қысқы онша қатты емес. Ылғал да біршама жақсы түседі.
Климаттық белдемдерде топырақ және өсімдік жамылғысы оңтүстіктен солтүстікке қарай ауысып отырады 1-кестеде көрсетілген. Географиялық тұрғыдан ауданның аумағы негізінен жазықтық. Климаты - едәуір құрғақ және континентальды. Аудан жері таулы (Қаратау мен Қырғыз Алатауының түйіскен жері), қыратты (орт.), солтүстікке қарай жазық келеді. Климаты континенттік, қысы жұмсақ, жазы ыстық. Ауаның орташа температурасы қаңтарда - 6 - 7°С, шілдеде 22 - 26°С. Жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 250 - 400 мм.
Ауданда ауаның жылдық орташа температурасы 6,5 және 10,5 градус арасында ауытқып тұрады. Ал Солтүстік және таулы аудандарда 6,5-8 градус,орталық аудандарда 9-10 градус шамасында болады. Ең суық ай- январьдағы ауаның орташа температурасы онтүстік аудандарда минус 5-9, солтүстік аудандарда 12-14 градус. Ал жылдық суық кезеңіндегі ауаның орташа температурасы 3-4 және 7-8 градус суықтық аралығында. Кей жылдары аяз 42-47 градусқа дейін жетеді. Ең ыстық айдағы ауаның орташа температурасы тау және тау бөктерлерінде 21-22 градус, ал Бетпақдалада тіпті 26-27 градусқа дейін көтеріледі. Жылдың жылы кезіндегі орташа ауа температурасы таулы аудандар мен обылыстың солтүстігінде 15-17 градус,орталық аудандарда 18-19 градус 2-кестеде көрсетілген. Аса ыстық жылдары күндізгі ауа температурасы шөлді аудандарда 45 -- 47, таулы аудандарда 40-42 градус болды.
2.2. Қант қызылшасы дақылының биологиялық сипаттамасы
Қант қызылшасы бағалы техникалық дақыл. Ол халық шаруашылығында ерекше орын алады. Тамақ өнеркәсібінде қант алу үшін пайданылады, өйткені оның тамыр жемісінде орташа есеппен алғанды 17-19 процент қант болады.
Қазақстанда қант қызылшасы Жамбыл, Алматы және Талдықорған обылыстарында суармалы жерлерде өсіріледі. Республикадағы барлық қант қызылшасы шикізат өндірісінің 60 процентке жуығы Жамбыл обылысының үлесіне тиесілі.
Қант қызылшасының ұзын жінішке тамыршалары бар олар жан -- жағына 40-50 см тарайды, ал негізі кіндік тамыры 2-2,5м топырақ тереңдігіне енуге қабілетті. Оның орталық тамыры өсіп, толысып тамыр жеміске айналады. Жетілген өсімдігінің тамыржемісі массасы 500-800 г және одан да жоғары болады.
Тамыржемісінің -- пішіні конус тәрізді, құбылысы басы, мойны және назыз тамырдантұрады. Қант қызылшасының жапырақтары ірі, бүтін,жүрек тәрізді, сағақты. Гүлдері -- қос жынысты, гүлсеріктері жасылдау. Гүлденуі 20-40 күнге созылады. Қант қызылшасы айқас тозаңданады. Тозаңдануы жел мен насекомдар арқылы жүреді.
Жемісі-жаңғақша. Көп тұқымды қант қызылшасының жемістері 2-5 тұқыммен тізбектеліп шоғырланған.
Биологиялық ерекшеліктері. Қант қызылшасы басқадай мәденеи тамыржемістілер сияқты екі жылдық өсімдік.
Қант қызылшасының бірінші жылынжағы вегетациялық кезең ұзақтығы 150-170 , ал екінші жылы - 100-130 күн. Қант қызылшасының тұқымы 3-50C өніп шыға бастайды. Тұқымның бөртуі үшін құрғақ тұқым массасымен салыстырғанда 130-150% ылғал қажет.
Қант қызылшасы тұқым жарнағын топырақтың бетіне шығаратындықтан. Тұқым себер алдында топырақты өңдеулер мұқият жүргізіліп, өсімдік көгінің уақытында пайда болуына кедергі келтіретін топырақ қабыршақттары жойылуы керек.
Қант қызылшасы өсу жағдайында өте жоғары талап қояды. Қант қызылшасы тамырында жиналатын қанттың мөлшері жарық қарқынына тікелей байланысты болуынан, жауын -- шашынды бұлыңғыр ауа райында тамыржеміс өнімділіг мен оның қаттылығы төмен болды.
Қант қызылшасы ұзақ күннің өсімдігі. Күн жарығының ұзақтығы мен қарқыны қызылшаның өсіп, жетілуіне,сондай -- ақ қант, көмірулар түзуіне көп әсер етеді. Жарық жақсы түскен сайын, көмірсулардың синтезделу үрдісі жақсы өтеді.
Вегетациялық кезеңіне қажетті белсенді температура жиынтығы - 2400 0C. Өсіп жетілуіне оңтайлы температура - 20-220C. Қант қызылшасы Алматы және Жамбыл обылыстарында сұр топырақ жерлерде өсіріледі.
Тыңайту. Қант қызылшасы-жоғары өнімді дақыл. Әр гектарға бір тонна тамыр жеміс және соған сәйкес пәлек түзу үшін қант қызылшасы орта есеппен топырақтан 6кг азот, 2кг фосфор және 6,7кг калий сіңіреді. Осыған орай органикалық және минералдық тыңайтқыштарды қолданудың маңызы зор. Тыңайтқыштар күзде жерді негізгі өңдеумен бірге, тұқым себумен қатар және үстеме қоректендіру түрінде беріледі. Қант қызылшасын тыңайтудың үшінші кезеңі-оны үстеп қоректену. Республиканың суармалы жерлерінде қант қызылшасын өсу кезені бойына екі үш рет үстеп қоректендіреді.
Топырақ өңдеу. Танаптағы аңыздарды топыраққа сіңіру және арам шөптерді жою үшін алғы дақылды жинап алғаннан кейін аңызды 6-8см тереңдікте ЛДГ-10 және БДТ-7 құрылдарымен сыдыра жыртады. Жер жырту алдында ДДА -100М жаңбырлатқышымен немесе қолдан жүйектерге әр гектарға 500-800 текше мерт су сіңіріледі. Жер жыртылып болғаннан кейін ПН-4А құралымен тегістейді, содан соң сүдігерді КГС-4,8культиваторымен терең қопсытады. Қант қызылшасын интенсивтік технологиямен өсіргенде гербицидтерді жұрыс қолдана білудің маңызы зор.
Тұқымды себу мөлшері. Бұл танаптың арам шөптерден тазалығы мен тұқымның өнгіштігіне байланысты. Бір жылдық арам шөпетрмен ластанған танаптарда лабораториялық өнгіштігі 80проценттен кем емес тұқымды пайдаланғанда оның себу мөлшері әр текше метрге 32-35 данада дән болуы шарт. Ал тұқымның лабораториялық өнгіштігі 85-90 процент, танапта арам шөптер шамалы және арам шөптерді құртуға тиімді гербицидтер жеткілікті болған жағдайда әрбір текше метрге 18-25 дана тұқым себу керек.
Егістікті күтіп баптау. Қант қызылшасы егісін күтіп баптауға байланысты агротехникалық шаралардың бәрі қызылшанын өсуі мен дамуына ең қолайлы жағдай жасауға бағытталуы керек. Осы тұрғыдан алып қарағанда бірінші агротехникалық шара себумен бір мезгілде, немесе егіс себіліп бітісімен іле- шала топырақты ЗККН-2,8, ЗЗКШ-6 катоктарымен нығыздау. Ондағы мақсат- топырақтың төменгі қабатындағы ылғалды жоғары көтеріп, себілген тұқымның тез бөртіп, біркелкі көктеп шығуына көмектеседі. Көктөп шыққан қызылшаны тырмалау-жауапты агротехникалық шаралардың бірі. Бұл жұмыстың мақсаты-ауаның топыраққа таралуын жақсарту, қызылшаны сирету, арам шөптерді жою. Көктеп шыққан қызылшаны тырмалауды өсімдік толық қос құлақтанғаннан бірінші -- екінші қос жапырақ пайда болғанға дейін ЗБП-0,6, ЗОР-0,7, УСМК-5,4А, Б құралдарының бірімен см тереңдікте жүргізеді. Осы жүргізілген агротехникалық шара 45-70 процент арам шөптерді жояды, ал қызылша 20-40 процент сирейді.
Жинау - оның өсіру технологиясындағы ең қиын процесс. Қызылшаны дәл уақытында жинау ысырапқа жол бермей, оның өнімділігін арттыруға септігін тигізеді. Ғылыми-зерттеу мемемелерінің және озық шаруашылықтардың тәжірибелеріне қарағанда қызылшаны қысқа мерзімде жинау өте тиімді.Жинауды шапшаң қарқынды жүргізуге прогрестік технологияны қолдану және оның барлық процесін механикаландыру арқылы женуге болады. Қант қызылшасын жинаудың үш әдісі бар: тасқынды, жартылай тасқынды және үймелі.
2.3. Қант қызылшасы дақылының негізгі зиянкестері және оларға қарсы қолданылатын химиялық препараттар
Қызылшаны зақымдайтын зиянкестері. Қант қызылшасына көпқөректілер және маманданған зиянкестердің көптеген түрлері зиян келтіреді. Қазіргі уақытта қызылшаны зақымдайтын зиянкестердің 300 түрі белгілі. Солардың ішінде 130-дан астамы қатты қанаттыларға, 60 түрі қабыршақ қанаттыларға, 40-50 түрі тең қанаттылар мен жартылай қанаттылар отрядтарына жатады. Бунақденелілерден басқа организмдерден қызылшаны кәдімгі өрмекші кене мен қызылша нематодасы зақымдайды.
Қызылшаның жапырақ бітесі-Aphis fabae Scop 1-суретте көрсетілген. Тең қанаттылар отрядының (Homoptera) бітелер тұқымдасына (Aphididae) жатады. Қызылша өсірілетін аймақтардың барлығында таралған.
Қанатсыз партеногенетикалық ұрғашы бітенің ұзындығы 1,8-2,5 мм, сопақша денелі, түсі жасылдау-қоңыр реңді қара, шырын түтікшелері құйрықшасынан 2 есе ұзын, мұртшалары мен аяқтары ақшыл-сары, түтікшелері, құйрықшасы және табандары қара-қоңыр тұмсығы ортаңғы аяқтарының жамбас буынына дейін жетеді. Қанатты партеногенестикалық ұрғашы бітенің ұзындығы 1,4-2 мм, басы және кеудесі қара, жылтыр, құрсағы жасылдау қара, ересек бітенің ұзындығы 2-2,5 мм, қанаттары жақсы жетілген, құрсағы жіңішкелеу. Жұмыртқасының пішіні сопақша, ұзындығы 0,5-0,6 мм, алғашында сарғыш-жасыл, кейіннен жылтыр қара түске көшеді.
Қызылша бітесі өсімдік бітелерінің көшпелі түрінің бірі. Жұмыртқа фазасында шәңгіш, бересклет, жасмин бұталарының жас бұтақтарында қыстайды. Бұл бұталар зиянкестің негізгі ие-өсімдіктері болып саналады. Дернәсілдері көктемде орташа тәулік жылылығы 7-90С болғанда шығып, көп кешікпей, жұмыртқа салалмай бірден дернәсіл табатын ұрғашы бітелерге айналады. Олар сол негізгі ие-өсімдіктермен қоректеніп 2-4 генерация береді. Негізгі өсімдіктері қатая бастаған кезде қанатты ұрғашы бітелер пайда болады. Олар енді негізгі өсімдіктері тастап аралық ие-өсімдіктерге, соның ішінде қызылшаға көшеді. Бұл өсімдіктерге біте тағы 4-5 генерация беріп үлгереді. Мұндай жағдайда біте қарқынды түрде өсіп-өніп, вегетатциялық мерзім ішінде 12-15 генерацияға дейін береді.
Қызылша қандаласы-Poeciloscytus cognatus Fieb 2-суретте көрсетілген. Қазақстанда тегіс таралған. Әсіресе Жамбыл, Алматы және Талдықорған облыстарында көп зиян келтіреді. Жартылай қатты қанаттылар отрядының (Hemiptera) мирида (Miridae) тұқымдасына жатады.
Ұзындығы 3,5-5 мм, денесін қара дақтар мен таңбалар басқан сарғылт-қоңыр түсті қандала. Үстін тез сүртіліп кететін күміс түсті түктер басқан, желке қыры айқын көрінеді. Қалқаншасының түсі қара, тек ұшы ғана сары. Жұмыртқасы ұзын, доғаша сәл иілген, төменгі жағы жұмыр, жоғарғы ұш жағы тура қиылған тәрізді болып көрінеді, ұзындығы 1 мм шамасында. Дернәсілінің арқа жағы дөңгелек қара таңбасы бар жасыл түсті болады. Көздері қызыл, ал мұртшалары, аяқтары және тұмсығы сұрғылт түсті.
Ересек қандала күйінде де және жұмыртқа фазасында да қыстайды. Қандалалар өсімдік сабағы мен жапырақтарының ірі жүйкелерінің ішінде қыстап шығады.
Кәдімгі қызылша бізтұмсығы-Bothynoderes punctiventris Germ 4-суретте көрсетілген. Қатты қанаттылар (Goleoptera) отрядының бізтұмсықтылары (Gurgulionidae) тұқымдасына жатады. Қызылша өсірілетін аудандардың барлығында кездеседі. Қоңыздың ұзындығы 13-15 мм жетеді, негізгі түсі қара, үстін түссіз немесе ақшыл-сұр қабыршықтар басып тұрады. Үстіңгі қанаттарында қиғаш орналасқан үзілмелі қара жолақ және олардың әрқайсысының бітер ұшында ақ түсті төмпешік болады. Бас түтігі ұзын, ұшына қарай біртіндеп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.