Қазақстандағы болашағы бар дәрілік өсімдіктер. 1.Түймедақ. Шүйгіншөп. 2.Өзекті жөке. Сары раушан. 3.Сүйекті аққурай. Самалдық шөп

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

Дәрілік өсімдіктер (лат. Plantae medicinalis) , шипалы өсімдіктер – медицинада және мал дәрігерлігінде емдеу және аурудың алдын алу мақсатында қолданылатын өсімдіктер. Дәрілік өсімдіктердің емдік қасиеті олардың құрамында стероид, тритерпен, алкалоид пен гликозидтердің, витаминдердің, эфир майлары мен тұтқыр заттар сияқты түрлі химиялық қосылыстардың болуына байланысты. Қазақстанда өсетін алты мыңнан астам өсімдік түрінің бес жүздей түрі дәрілік өсімдіктерге жатады.Дәрілерді дайындау үшін шикізат ретінде пайдаланылатын дәрілік өсімдіктер бөлек іріктеледі.Дәріні көбінесе жабайы өсімдіктерден алады .
Дәрілік өсімдіктер кептірілген шөп, тұнба, қайнатынды, шай, ұнтақ, т.б. түрінде қолданылады. Дәрілерді дайындау үшін шикізат ретінде пайдаланылатын дәрілік өсімдіктер бөлек іріктеледі. Дәріні, көбінесе, жабайы өсімдіктерден алады. Көптеген өсімдіктердің емдік қасиеттері бар. Оларды дәрілік өсімдіктер дейді. Осы заманғы кейбір ең таңдаулы дәрілер жабайы шөптерден жасалған.
Соған қарамастан адамдар пайдаланып жүрген дәрілік шөптердің бәрі бірдей медициналық тұрғыдан өз бағасын алған жоқ, ал ондай шөп қолында барлар кебіне оны қате пайдаланады. Өз өлкеңіздегі осындай шөптерді зерттеуге тырысыңыз және қайсысының емдік қасиеті бар екенін анықтаңыз.

1.Растительное сырье СССР. тт.1-5, 1949 –1956.
2.Павлов.Н.В.Дикие полезные и технические растения СССР. 1942.
3.Павлов.Н.В.Растительное сырье Казахстана .1948.
4.Кукенов. М.К. Ботаническое ресурсоведение Казахстана. Алматы. Ғылым. 1999.
5.Методы полевых исследования сырьевых растений 1946.
6.Бекенов.А, Есжанов.Б, Махмұтов.С. Қазақстан сүтқоректілері.- Алматы “Ғылым”. 1995 –380С.
7.Гаврилов.Э.И. Фауна и распространение птиц Казахстана. – Алматы 1999-198С.
8.Методы учета основных охотничье –промысловых и редких видов животных Казахстана –Алматы.2000. 172С.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ҚазақстанРеспубликасыныңбілімжәнеғы лымминистрлігі
Семей қаласыныңШәкәріматындағымемлекеттік университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Қазақстандағы болашағы бар дәрілік өсімдіктер. 1.Түймедақ. Шүйгіншөп. 2.Өзекті жөке. Сары раушан. 3.Сүйекті аққурай. Самалдық шөп

Орындаған: Тұрысбекова Ә.Е
Тексерген: Жылкыбаева С.Д.

Семей 2015

Дәрілік өсімдіктер (лат. Plantae medicinalis) , шипалы өсімдіктер - медицинада және мал дәрігерлігінде емдеу және аурудың алдын алу мақсатында қолданылатын өсімдіктер. Дәрілік өсімдіктердің емдік қасиеті олардың құрамында стероид, тритерпен, алкалоид пен гликозидтердің, витаминдердің, эфир майлары мен тұтқыр заттар сияқты түрлі химиялық қосылыстардың болуына байланысты. Қазақстанда өсетін алты мыңнан астам өсімдік түрінің бес жүздей түрі дәрілік өсімдіктерге жатады.Дәрілерді дайындау үшін шикізат ретінде пайдаланылатын дәрілік өсімдіктер бөлек іріктеледі.Дәріні көбінесе жабайы өсімдіктерден алады .
Дәрілік өсімдіктер кептірілген шөп, тұнба, қайнатынды, шай, ұнтақ, т.б. түрінде қолданылады. Дәрілерді дайындау үшін шикізат ретінде пайдаланылатын дәрілік өсімдіктер бөлек іріктеледі. Дәріні, көбінесе, жабайы өсімдіктерден алады. Көптеген өсімдіктердің емдік қасиеттері бар. Оларды дәрілік өсімдіктер дейді. Осы заманғы кейбір ең таңдаулы дәрілер жабайы шөптерден жасалған.
Соған қарамастан адамдар пайдаланып жүрген дәрілік шөптердің бәрі бірдей медициналық тұрғыдан өз бағасын алған жоқ, ал ондай шөп қолында барлар кебіне оны қате пайдаланады. Өз өлкеңіздегі осындай шөптерді зерттеуге тырысыңыз және қайсысының емдік қасиеті бар екенін анықтаңыз.
Дәрілік түймедақ (лат. Matricária chamomílla)[ - бір жылдық, Астралылар тұқымдасына жататын шөп тектес өсімдік
.
Ботаникалық сипаттамасы. Дәрілік түймедақ - биіктігі 35-40см - ге жететін бір жылдық шөптесін өсімдік, тамыры нәзік,білеу. Бірен-саран бұтақталған сабақтары бар, күрделі екі-үш қауырсынды тілімделген жапырақтары сабақтарында кезектесіп орналасқан.Тілімделген жапырақшалары жіңішке жіп тәрізді,төменгі жапырақтары сабақтарын жартылай қоршап жатады. Гүлдері өте көп, себет немесе кәрзенке гүл шоғырын түзеді.Гүлдері тұтас немесе біршама үгітілген жартылай шар тәрізді гүлсебеттерден тұрады, гүл сағақтары 3см-ге дейін болады, кәрзенкелері шеткі тілше және ортанғы сары түтікше гүлдерден тұрады. Гүл тұғыры қуыс, жартылай шар тәрізді немесе конус тәрізді. Себеттердің тілше гүлдері ақ түсті, түтікше гүлдерінікі сары, иісі күшті жұпар иісті, дәмі татымды, ащылау.
Химиялық құрамы. Дәрілік түймендақтың гүлдерінің құрамында 0,2- 0,8% дейін көк түсті эфир майы бар, эфир майының ең басты компоненттері матрицин мен матрикарин,осы қосылыстардан хамазулен (7% жуық) түзіледі, бұлардан басқа эфир майының құрамына сесквитерпендер фарнезен, бисаболен, кадинен және монотерпен мирцин кіреді. Сонымен қатар эфир майында флаваноидтар, кумариндер, ұштерпен спирттер, салицил қышқылы, аскорбин қышқылы, каротин және т.б. заттар кіреді.
Қолдануы. Дәрі үшін өсімдіктің гүлдерін сабағынан үзіп, жинап алады.
* Түймедақтың гүлінен жасалған дәрілердің жел шығаратын, қабынуға қарсы әсер ететін, тер шығаратын, ауырған жерлерді тыныштандыратын, денедегібұлшық еттердің тырысуына қарсы әсер етеін қасиеттері бар.
* Сонымен қатар қан тоқтататын, микробты жоятын, өт айдайтын, етеккірдің келуін реттейтін дәрі ретінде де қолданады.
* Халық медицинасында өсімдік гүлдерінің тұнбасынан жасалған дәрілерді асқазанның, тоқ ішектің қабынуын, бауырдың, бүйректің, қуықтың ауруларын емдеу үшін пайдаланады.
* Дене сыртындағы іріңдіжараларды, ванна жасау арқылы подаграны, ревматизм ауруына байланысты буындардың сырқырағанын емдейді.
* Тамақ бездері мен тіс түбіріндегі еттер қабынғанда ауызды және тамақты шаяды.
* Түймедақты шаштың қайызғағын кетіру үшін де пайдаланады.
Шүйгіншөп (лат. Valeriana officinalis) - көп жылдық, шөп тектес өсімдік.

Сипаты
* Биіктігі 1,5 метргедейінжетеді.
* Тамырықысқа, ішіқуыс, тікөседі, қосымшакөптегенұсақтамырлары да бар.
* Сабағытік, сырты сай-сай, ішіқуыс.
* Тамырынантікелейөсіпшығатынжапырақт арыныңсабақтарыұзын, сабақтыңтөменгіжағындағыжапырақтары ныңсағақтарықысқалау, жоғарыжағындағыларыотырмалыболады.
* Жапырақтарықұстыңқауырсынытәрізді, қарама-қарсыорналасқан, шеттері ара тісті.
* Гүлдерімайда, ашыққызылтүсті, хошиісті, өсімдіктіңеңжоғарғыжағындашоғырланы птұрады. Гүлтәжі бес гүлжапырақшаларынан, ал гүлтостағаншасы бес имекқалақшалардантұрады.
* Тұқымы - біршетіндешашағы бар, кішкенеғанасопақшажеміс.
* Мамыр-тамызайларындагүлдейді.
* Жемісішілде-қыркүйекайларындапіседі .
* Өсетінжерлері: шабындықтар, көгалдыжерлер, өзендердіңжағалары, бұталардыңарасы, ормандар, батпақтыжерлер.
Дәрілік қасиеті. Өсімдік гүлдеп біткеннен кейін үстіңгі бөлігі қураған соң тамырын жинайды.
* Тамырындаэфир майлары, валериан қышқылы, алкалоидтар бар.
* Эфир майларыжүйкежүйесінтыныштандырады, ұйқынықалпынакелтіреді, бронх демікпесінде, бас сақинасында, жүрекқаттысоққанда, ішқаттытүйнепауырғандақолданады.
Өзекті жөке (лат. Tilia cordata) - құлқайыргүлділер тұқымдастары, жөке туысына жататын ағаш.

Ботаникалықсиапты
* Биіктігі 30 м-гедейінжететін, қарақоңыртүстіжылтырқабығыбар.
* Жапырақтарыкезектесеорналасқан, сағақтарыұзын, жүректәрізді, шеттерімайда, ара тісті, ұштарысәлсүйірлеу.
* Гүлдеріашықсары, кішігірімгүлшоғырынжасаптұрады. Әрбіргүлшоғырыныңжанындақосымшажапы рақшалары бар.
* Жемісібір-екітұқымдыжаңғақша. Маусым-шілдеайларында бар болғаны 10-15-ақ күнгүлдейді.
Өсетінжері мен таралуаймағы. Еуропада, Ресейдіңеуропалықбөлігіндетаралған. Қазақстандабарлықжерлердекездеседі.
Құрамы, емдік қасиеті және қолданысы. Құрамында эфир майлары, илік заттар, воск, гесперидин, қант, шырыштар, С дәрумені, каротин бар.
Дәрі жасау үшін жөке ағашының гүлдерін қосымша жапырақшаларымен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.