Француз психологиясының даму тарихы

Психология ғылымының көрнекті тарихшыларының бірі ─ М.Г.Ярошевский сана психологиясының дағдарысына, осыған дейін Францияда кең таралған невропатология мен психиатрия саласындағы зерттеулер нәтижелері себеп болды деп санайды. Бұл зерттеулер кейде адам психикасында санадан тыс құбылыстар болатынын көрсетті. Санадан тыс құбылыстар аумағы клиникалық және эксперименталдық талдауға түсті. Көлемді зерттеулерді Шарко(1825-1893) жасады. Оның басшылығымен атақты француз психологы Пьер Жане (1859-1937), психоанализ негізін салушы Зигмунд Фрейд(1856-1939) жұмыс істей басты. Атақты француз психологы Альфред Бине объективтік әдістерді жасай бастады. Ол балалар ақыл-ойының деңгейін анықтайтын тестілер жасады. Интроспективтік әдіс, балаларға ұсынылған тапсырмалар шешімінің нәтижелерін немесе өнімдерін объективтік талдаумен салыстырғанда, екінші кезекте болды
Шарко тұқымқуалайтын жүйке ауруларын зерттеді және психотерапияда жаңа әдіс ойлап тапты.
Өткен ғасырдың сексенінші жылдарының өзінде – ақ мүмкін (1881) өзінің кеңінен танылған тәжірибелерінде итте үлкен жарты шардың желке бөліктерінің бұзылуы өзіндегі құбылысқа әкелетіндігін байқай алды. Ит көргіштігін сақтайды, заттарды табады, бірақ оларды «танудан» қалады. Хайуанат қарапайым көру функцияларын сақтайтын, бірақ затты танымайтын, қабылдау паталогиялық өзгеріс формаларының болуы мүмкін деген ой кинестикаға ауыстырылды және адамда мидың желке шүйде бөліктерінің қатты әлсіреуінен кейін пайда болатын көру және тактильді туындылардың ақауларына арналған бай клиникалық әдебиеттің қайнар көзі ретінде қызмет етті.
Өткен ғасырдың жетпісінші жылдарының өзінде – ақ Джексон (1876) аурудың сенсорлық процестері сақтаулы қалатын, бірақ ауру өзіне көрсеткен қатты танымайтын «имперцепциялық» өзіндегі клникалық құбылыстары бар деген болатынын айтты. Біршама уақыттанкейін осындай пкірге Фрейд (1891) де келді, ол бұл құбылысты «агнозия» терминімен берді. «Рухани зағиптық» құбылыстарының осыған ұқсас сипаттамаларын Шарко (1882, 1887), Лиссауэр (1890) және басқалар берді. Бұл авторларбақылаған науқастарда көзін сақтап қалды, алайда өздеріне көрсетілген затты танымады. Бұл науқастар кейде заттардың жеке, тіпті ұсақ бөлшектерін сипаттаса, кейде олардың бейнесін дәл берді, бірақ екі жағдайда олар оны тұтас танитындай емес еді. Осындай клиникалық фактілерді толық сипаттай отырып, бұл авторлар оны түсіндіруден қиналды.
Кейбіреулері, мунк секілді хайуанат көреді, бірақ танымайды деген болжамымен шектелді. Келесілері, Финкельбургтің ізін ала (1870), «импецепция» фактісінен көрудің бұзылуын емес күрделі символдық функцияның бұзылуын көргісі келеді және заттарды тануда бұзылды. «Ассимболияның» арнайы формасы ретінде баяндады. Үшіншілері, ассоциативті психология дәстүрынжалғастыра отырып, бұл құбылыстар естің көру образдарының бұзылуы немесе сақтамалы көру қабылдауларын өңдеудің бұзылуы деп есептеді. Бұл авторлар қабықшаның көру саласы мен ұғымдардың гипотетикалық орталығы арасындағы ассоциятивті байланыстары бұзылуындағы ақаудың материалдық негізін көрді. Бұл пікірді Финсиг, Бродбент (1872), Куссмауль (1885), Лихтгейм (1885), Шарко (1876-1887) және басқа да авторлар қолдады.