Бизнес-жоспарды құру негіздері: кәсіпорын, өнім, маркетинг
Бизнес-жоспарлау позициясында кәсіпорынды басқару- басқарушылық шешімдерді қабылдау тәртібін жетілдіруге бағытталған. Мұндай басқарудың табыстылық деңгейі инвестициялық жобаны практикалық құруда алынатын таза табыспен өлшенеді.
Бзнесті-жоспарлау көз қарасында басқарудың негізгі элементтеріне келесілер жатады:
1.Шешім қабылдауға бағытталу.
2. Экономикалық тиімділік критерийі негізінде бағалау.
Әртүрлі жоба нұсқаларын салыстыру есептік бағалауға негізделеп, берілген кәсіпорынның күтілген нәтижесінің пайдалылығын анықтауға мүмкіндік береді.
3. Ақпаратты кешенді есепке алу (сандық және сапалық).
Зерттеу нәтижесі барлық жеткілікті ақпаратқа сүйену керек, ол жан-жақты талдау жасауға және уақытылы шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
4. Басқарудың жеке функциясын бір жүйеге интеграциялау.
Жүргізілген зерттеулер кәсіпорынның бірыңғай мақсатына жетуіне, оның қызметін үйлестіруіне мүмкіндік беретін басқа да бөлімше қызметінің нәтижесіне сүйену керек (маркетингтік зерттеу, қорларды есепке алу, болжам және т.б.).
Бизнес-жоспарлау дәлірек «басқару шешімдерді талдау» терминімен сипатталады. Шешім қабылдау сұрағын немесе қызмет түрін таңдау мұндай зерттеудің негізі болады, сондықтан бизнесті-жоспарлауды «таза жоспарлаудан» көрі кең мағынада түсіну керек. Бұл аймаққа жоғары мән берудің себептері –бәсекелестіктің өсуі және нарықта тұтынушылар жағынан талаптардың күшеюі, пайда нормасының төмендеуі. Адекваттық іс-әрекет кәсіпорынның басқару тиімділігін жоғарлатуға, жаңа технологиялар мен жетістіктерді қолдануға, басқарудың жеке функцияларын автоматтандыруға негізделген.
Егер кәсіпорынды басқаруда классикалық анықтамаға жүгінетін болсақ, онда негізгі басқарушылық функциясынан ( жоспарлау, ұйымдастыру, ынталандыру, бақылау,коммуникация және шешім қабылдау) бизнес-жоспарлауды негізі болып табылатын қажетті үш функцияны бөліп қарастыруға болады: жеке жоспарлау+шешім қабылдау + коммуникация (жоспарды жүзеге асыру барысында бақылау функциясын қосу қажет).
Бизнес-жоспарлау ең басты «бизнес-жоспар» атты соңғы өнімді құруға арналады деген көз қарас жиі кездеседі.Бірақ та бизнес-жоспарлаудың әдістері одан да ауқымды сұрақтарды шешу үшін қолданылады, ол әдетте ұзақ мерзімді жоспарлаумен байланысты: жаңа өнімді/қызметті өндіру, жаңа өндірістік немесе коммерциялық қызмет сферасын игеру,басқа ұйымдармен немесе олардың иеліктерімен бірігу.
Бзнесті-жоспарлау көз қарасында басқарудың негізгі элементтеріне келесілер жатады:
1.Шешім қабылдауға бағытталу.
2. Экономикалық тиімділік критерийі негізінде бағалау.
Әртүрлі жоба нұсқаларын салыстыру есептік бағалауға негізделеп, берілген кәсіпорынның күтілген нәтижесінің пайдалылығын анықтауға мүмкіндік береді.
3. Ақпаратты кешенді есепке алу (сандық және сапалық).
Зерттеу нәтижесі барлық жеткілікті ақпаратқа сүйену керек, ол жан-жақты талдау жасауға және уақытылы шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
4. Басқарудың жеке функциясын бір жүйеге интеграциялау.
Жүргізілген зерттеулер кәсіпорынның бірыңғай мақсатына жетуіне, оның қызметін үйлестіруіне мүмкіндік беретін басқа да бөлімше қызметінің нәтижесіне сүйену керек (маркетингтік зерттеу, қорларды есепке алу, болжам және т.б.).
Бизнес-жоспарлау дәлірек «басқару шешімдерді талдау» терминімен сипатталады. Шешім қабылдау сұрағын немесе қызмет түрін таңдау мұндай зерттеудің негізі болады, сондықтан бизнесті-жоспарлауды «таза жоспарлаудан» көрі кең мағынада түсіну керек. Бұл аймаққа жоғары мән берудің себептері –бәсекелестіктің өсуі және нарықта тұтынушылар жағынан талаптардың күшеюі, пайда нормасының төмендеуі. Адекваттық іс-әрекет кәсіпорынның басқару тиімділігін жоғарлатуға, жаңа технологиялар мен жетістіктерді қолдануға, басқарудың жеке функцияларын автоматтандыруға негізделген.
Егер кәсіпорынды басқаруда классикалық анықтамаға жүгінетін болсақ, онда негізгі басқарушылық функциясынан ( жоспарлау, ұйымдастыру, ынталандыру, бақылау,коммуникация және шешім қабылдау) бизнес-жоспарлауды негізі болып табылатын қажетті үш функцияны бөліп қарастыруға болады: жеке жоспарлау+шешім қабылдау + коммуникация (жоспарды жүзеге асыру барысында бақылау функциясын қосу қажет).
Бизнес-жоспарлау ең басты «бизнес-жоспар» атты соңғы өнімді құруға арналады деген көз қарас жиі кездеседі.Бірақ та бизнес-жоспарлаудың әдістері одан да ауқымды сұрақтарды шешу үшін қолданылады, ол әдетте ұзақ мерзімді жоспарлаумен байланысты: жаңа өнімді/қызметті өндіру, жаңа өндірістік немесе коммерциялық қызмет сферасын игеру,басқа ұйымдармен немесе олардың иеліктерімен бірігу.
2 Тақырып.Бизнес-жоспарды құру негіздері: кәсіпорын, өнім, маркетинг.
2.1 Бизнес-жоспар құрудағы әдістемелік ұсыныс.
Бизнес-жоспарлау позициясында кәсіпорынды басқару- басқарушылық
шешімдерді қабылдау тәртібін жетілдіруге бағытталған. Мұндай басқарудың
табыстылық деңгейі инвестициялық жобаны практикалық құруда алынатын таза
табыспен өлшенеді.
Бзнесті-жоспарлау көз қарасында басқарудың негізгі элементтеріне
келесілер жатады:
1.Шешім қабылдауға бағытталу.
2. Экономикалық тиімділік критерийі негізінде бағалау.
Әртүрлі жоба нұсқаларын салыстыру есептік бағалауға негізделеп, берілген
кәсіпорынның күтілген нәтижесінің пайдалылығын анықтауға мүмкіндік береді.
3. Ақпаратты кешенді есепке алу (сандық және сапалық).
Зерттеу нәтижесі барлық жеткілікті ақпаратқа сүйену керек, ол жан-жақты
талдау жасауға және уақытылы шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
4. Басқарудың жеке функциясын бір жүйеге интеграциялау.
Жүргізілген зерттеулер кәсіпорынның бірыңғай мақсатына жетуіне, оның
қызметін үйлестіруіне мүмкіндік беретін басқа да бөлімше қызметінің
нәтижесіне сүйену керек (маркетингтік зерттеу, қорларды есепке алу, болжам
және т.б.).
Бизнес-жоспарлау дәлірек басқару шешімдерді талдау терминімен
сипатталады. Шешім қабылдау сұрағын немесе қызмет түрін таңдау мұндай
зерттеудің негізі болады, сондықтан бизнесті-жоспарлауды таза
жоспарлаудан көрі кең мағынада түсіну керек. Бұл аймаққа жоғары мән
берудің себептері –бәсекелестіктің өсуі және нарықта тұтынушылар жағынан
талаптардың күшеюі, пайда нормасының төмендеуі. Адекваттық іс-әрекет
кәсіпорынның басқару тиімділігін жоғарлатуға, жаңа технологиялар мен
жетістіктерді қолдануға, басқарудың жеке функцияларын автоматтандыруға
негізделген.
Егер кәсіпорынды басқаруда классикалық анықтамаға жүгінетін болсақ,
онда негізгі басқарушылық функциясынан ( жоспарлау, ұйымдастыру,
ынталандыру, бақылау,коммуникация және шешім қабылдау) бизнес-жоспарлауды
негізі болып табылатын қажетті үш функцияны бөліп қарастыруға болады: жеке
жоспарлау+шешім қабылдау + коммуникация (жоспарды жүзеге асыру барысында
бақылау функциясын қосу қажет).
Бизнес-жоспарлау ең басты бизнес-жоспар атты соңғы өнімді құруға
арналады деген көз қарас жиі кездеседі.Бірақ та бизнес-жоспарлаудың
әдістері одан да ауқымды сұрақтарды шешу үшін қолданылады, ол әдетте ұзақ
мерзімді жоспарлаумен байланысты: жаңа өнімдіқызметті өндіру, жаңа
өндірістік немесе коммерциялық қызмет сферасын игеру,басқа ұйымдармен
немесе олардың иеліктерімен бірігу.
Бизнесті-жоспарлау бағыттарына:
• кәсіпорынның дамуының инновациялық стратегиясын құру:
• кәсіпорынның (бөлімшенің) дамуының тенденциясын анықтау;
• қандай да үдерістіөнімді жетілдіру:
• бизнес-процессті моделдеу.
Мұндай бағыттарды бөліп қарау, бизнес-жоспар үдерісінде бір өнімді
пайдалану мақсатымен біршама ерекшеленеді ( ішкісыртқы ресурстарды
алутарту- негізінде). Бұл айырмашылық бизнес-жоспарлау үдерісі бизнес-
жоспарды құруға әкелмеуі мүмкіндігіне негізделеді. Соған қарамастан бизнес-
жоспар мәні жобаны жоспарлау және нәтижелерді болжау қажеттілігіне
негізделген. Осыған байланысты, шешім қабылдауды талдау құралын бизнес-
жоспарлауда технологияларды дұрыс қолдану ретінде қарастыру- инвестициялық
жобаны басқарушы жетекшілер мен мамандар ерекше мағынада болап табылады.(1
сурет)
Сурет 1. Инвестициялық бизнес-жоспарды жасау тәртібі
Ортаны талдау. Уақыт пен кеңістіктен тыс жұмыс істейтін кәсіпорын жоқ.
Олай болса, кәсіпорынның жоспарына ішкі және сыртқы факторлар әсер етеді.
Осы әсерді бағалау үшін фирманың қызмет ету ортасына талдау жасалады.
Ортанын байқап көру (зондирование) тереңдігі жобанын мақсаты мен
тапсырысшының тұтынуына байланысты. Оған кіреді:
• жалпы экономикалық талдау;
• салалық талдау;
• микроэкономикалық талдау.
Жалпы экономикалық талдау кезінде қаралады:
- экономиканың өсу қарқыны;
- әлеуметтік-саяси тұрақтылықтың деңгейі;
- құқықтық тұрақтылықтың деңгейі;
- инфляция деңгейі;
- ұлттық валютаның тұрақтылығы;
- елдің төлем қабілеттілік жағдайы;
- несие пайыз мөлшерлемесінің деңгейі;
- мемлекеттің шығысы мен инвестициясының мөлшері мен динамикасы;
- нарықтық инфрақұрылымның дамуы.
Салалық талдауда келесі сұрақтарды қарау кіреді:
- сала өсімінің қарқыны мен болашағы;
- өткізу нарығының жағдайы;
- бәсекелестік деңгей;
- арнайы салықтық режимдер мен мемлекеттік реттеу элементтерінің болуы;
- жобаны жасауда объектінің алатын нишасының ерекшелігі.
Микроэкономикалық (локальды) талдау- қазіргі уақытта фирма қызметінің
барлық жағын талдауды біріктіреді. Ол ағымдағы бизнес-жоспар түрінде
ұсынылады, келесі аспектілерден тұрады:
- фирма тарихы;
- құқықтық мәртебе;
- келісім-шарт жағдайы;
- өндіріс жағдайы;
- өндірілген өнім;
- басқару құрылымы;
- фирманың қаржылық жағдайы;
- әлеуметтік ортаның жағдайы;
- маркетигтік саясат.
Жобаны талдау. Жобаны талдау бизнес-жоспар үдерісін білдіреді. Ол
таңдалған модел негізінде жүзеге асады және келесілерді қамтуы қажет:
• бастапқы мәліметті тексеру;
• маркетигті талдау;
• ұйымдық-құқықтық нысанды талдау;
• қаржылық-экономикалық талдау.
Жобаны талдау барысында қолданылған ақпарат тексерілуі қажет. Келесі
мәліметтер бірінші жағдайда тексерілуі қажет:
- жобадағы инвестиция көлемі;
- амортизация нормасы;
- өнімді өндіру мен сатудағы шығындар;
- несие бойынша пайыз мөлшерлемесі;
- шығарылуы қажет өнімнің бағасы.
Маркетигті талдау келесі кезеңдерден тұрады:
- бәсекелестікті бағалау;
- маркетигтік стратегияны анықтау;
- нарықты зерттеу;
- сату көлемін болжау.
Бәсекелестікті бағалауға кіреді:
• бәсекелестікті бағалау;
• потенциялды бәсекелестер;
• мемлекеттік реттеудің болуы.
Маркетигтік стратегияны анықтау-бұл;
• өткізу стратегиясы;
• бағаның құрылу стратегиясы;
• тауарды өткізудегі жарнама және басқа да әдістер;
• кәсіпорынның орналасқан жерін талдау.
Нарықты зерттеуде келесі ждағдайларды ескеру қажет:
• бастапқы ақпаратты іздеу және талдау;
• нарық реакциясын бағалау.
Сату көлемін болжау-бұл:
• кезең бойынша сату көлемі;
• өнім мен қызмет бойынша сату көлемі;
• тұтынушылар тобы бойынша сату көлемі;
• нарықтың үлесі(%).
Ұйымдық-құқықтық ... жалғасы
2.1 Бизнес-жоспар құрудағы әдістемелік ұсыныс.
Бизнес-жоспарлау позициясында кәсіпорынды басқару- басқарушылық
шешімдерді қабылдау тәртібін жетілдіруге бағытталған. Мұндай басқарудың
табыстылық деңгейі инвестициялық жобаны практикалық құруда алынатын таза
табыспен өлшенеді.
Бзнесті-жоспарлау көз қарасында басқарудың негізгі элементтеріне
келесілер жатады:
1.Шешім қабылдауға бағытталу.
2. Экономикалық тиімділік критерийі негізінде бағалау.
Әртүрлі жоба нұсқаларын салыстыру есептік бағалауға негізделеп, берілген
кәсіпорынның күтілген нәтижесінің пайдалылығын анықтауға мүмкіндік береді.
3. Ақпаратты кешенді есепке алу (сандық және сапалық).
Зерттеу нәтижесі барлық жеткілікті ақпаратқа сүйену керек, ол жан-жақты
талдау жасауға және уақытылы шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
4. Басқарудың жеке функциясын бір жүйеге интеграциялау.
Жүргізілген зерттеулер кәсіпорынның бірыңғай мақсатына жетуіне, оның
қызметін үйлестіруіне мүмкіндік беретін басқа да бөлімше қызметінің
нәтижесіне сүйену керек (маркетингтік зерттеу, қорларды есепке алу, болжам
және т.б.).
Бизнес-жоспарлау дәлірек басқару шешімдерді талдау терминімен
сипатталады. Шешім қабылдау сұрағын немесе қызмет түрін таңдау мұндай
зерттеудің негізі болады, сондықтан бизнесті-жоспарлауды таза
жоспарлаудан көрі кең мағынада түсіну керек. Бұл аймаққа жоғары мән
берудің себептері –бәсекелестіктің өсуі және нарықта тұтынушылар жағынан
талаптардың күшеюі, пайда нормасының төмендеуі. Адекваттық іс-әрекет
кәсіпорынның басқару тиімділігін жоғарлатуға, жаңа технологиялар мен
жетістіктерді қолдануға, басқарудың жеке функцияларын автоматтандыруға
негізделген.
Егер кәсіпорынды басқаруда классикалық анықтамаға жүгінетін болсақ,
онда негізгі басқарушылық функциясынан ( жоспарлау, ұйымдастыру,
ынталандыру, бақылау,коммуникация және шешім қабылдау) бизнес-жоспарлауды
негізі болып табылатын қажетті үш функцияны бөліп қарастыруға болады: жеке
жоспарлау+шешім қабылдау + коммуникация (жоспарды жүзеге асыру барысында
бақылау функциясын қосу қажет).
Бизнес-жоспарлау ең басты бизнес-жоспар атты соңғы өнімді құруға
арналады деген көз қарас жиі кездеседі.Бірақ та бизнес-жоспарлаудың
әдістері одан да ауқымды сұрақтарды шешу үшін қолданылады, ол әдетте ұзақ
мерзімді жоспарлаумен байланысты: жаңа өнімдіқызметті өндіру, жаңа
өндірістік немесе коммерциялық қызмет сферасын игеру,басқа ұйымдармен
немесе олардың иеліктерімен бірігу.
Бизнесті-жоспарлау бағыттарына:
• кәсіпорынның дамуының инновациялық стратегиясын құру:
• кәсіпорынның (бөлімшенің) дамуының тенденциясын анықтау;
• қандай да үдерістіөнімді жетілдіру:
• бизнес-процессті моделдеу.
Мұндай бағыттарды бөліп қарау, бизнес-жоспар үдерісінде бір өнімді
пайдалану мақсатымен біршама ерекшеленеді ( ішкісыртқы ресурстарды
алутарту- негізінде). Бұл айырмашылық бизнес-жоспарлау үдерісі бизнес-
жоспарды құруға әкелмеуі мүмкіндігіне негізделеді. Соған қарамастан бизнес-
жоспар мәні жобаны жоспарлау және нәтижелерді болжау қажеттілігіне
негізделген. Осыған байланысты, шешім қабылдауды талдау құралын бизнес-
жоспарлауда технологияларды дұрыс қолдану ретінде қарастыру- инвестициялық
жобаны басқарушы жетекшілер мен мамандар ерекше мағынада болап табылады.(1
сурет)
Сурет 1. Инвестициялық бизнес-жоспарды жасау тәртібі
Ортаны талдау. Уақыт пен кеңістіктен тыс жұмыс істейтін кәсіпорын жоқ.
Олай болса, кәсіпорынның жоспарына ішкі және сыртқы факторлар әсер етеді.
Осы әсерді бағалау үшін фирманың қызмет ету ортасына талдау жасалады.
Ортанын байқап көру (зондирование) тереңдігі жобанын мақсаты мен
тапсырысшының тұтынуына байланысты. Оған кіреді:
• жалпы экономикалық талдау;
• салалық талдау;
• микроэкономикалық талдау.
Жалпы экономикалық талдау кезінде қаралады:
- экономиканың өсу қарқыны;
- әлеуметтік-саяси тұрақтылықтың деңгейі;
- құқықтық тұрақтылықтың деңгейі;
- инфляция деңгейі;
- ұлттық валютаның тұрақтылығы;
- елдің төлем қабілеттілік жағдайы;
- несие пайыз мөлшерлемесінің деңгейі;
- мемлекеттің шығысы мен инвестициясының мөлшері мен динамикасы;
- нарықтық инфрақұрылымның дамуы.
Салалық талдауда келесі сұрақтарды қарау кіреді:
- сала өсімінің қарқыны мен болашағы;
- өткізу нарығының жағдайы;
- бәсекелестік деңгей;
- арнайы салықтық режимдер мен мемлекеттік реттеу элементтерінің болуы;
- жобаны жасауда объектінің алатын нишасының ерекшелігі.
Микроэкономикалық (локальды) талдау- қазіргі уақытта фирма қызметінің
барлық жағын талдауды біріктіреді. Ол ағымдағы бизнес-жоспар түрінде
ұсынылады, келесі аспектілерден тұрады:
- фирма тарихы;
- құқықтық мәртебе;
- келісім-шарт жағдайы;
- өндіріс жағдайы;
- өндірілген өнім;
- басқару құрылымы;
- фирманың қаржылық жағдайы;
- әлеуметтік ортаның жағдайы;
- маркетигтік саясат.
Жобаны талдау. Жобаны талдау бизнес-жоспар үдерісін білдіреді. Ол
таңдалған модел негізінде жүзеге асады және келесілерді қамтуы қажет:
• бастапқы мәліметті тексеру;
• маркетигті талдау;
• ұйымдық-құқықтық нысанды талдау;
• қаржылық-экономикалық талдау.
Жобаны талдау барысында қолданылған ақпарат тексерілуі қажет. Келесі
мәліметтер бірінші жағдайда тексерілуі қажет:
- жобадағы инвестиция көлемі;
- амортизация нормасы;
- өнімді өндіру мен сатудағы шығындар;
- несие бойынша пайыз мөлшерлемесі;
- шығарылуы қажет өнімнің бағасы.
Маркетигті талдау келесі кезеңдерден тұрады:
- бәсекелестікті бағалау;
- маркетигтік стратегияны анықтау;
- нарықты зерттеу;
- сату көлемін болжау.
Бәсекелестікті бағалауға кіреді:
• бәсекелестікті бағалау;
• потенциялды бәсекелестер;
• мемлекеттік реттеудің болуы.
Маркетигтік стратегияны анықтау-бұл;
• өткізу стратегиясы;
• бағаның құрылу стратегиясы;
• тауарды өткізудегі жарнама және басқа да әдістер;
• кәсіпорынның орналасқан жерін талдау.
Нарықты зерттеуде келесі ждағдайларды ескеру қажет:
• бастапқы ақпаратты іздеу және талдау;
• нарық реакциясын бағалау.
Сату көлемін болжау-бұл:
• кезең бойынша сату көлемі;
• өнім мен қызмет бойынша сату көлемі;
• тұтынушылар тобы бойынша сату көлемі;
• нарықтың үлесі(%).
Ұйымдық-құқықтық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz