Қоршаған ортаның қазіргі жағдайына сипаттама

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

1. Қоршаған ортаның қазіргі жағдайына қысқаша сипаттама беріңіз.

2. «Атмосфера», «биосфера», «гидросфера», «литосфера» түсінігіне анықтама беріңіз.

3. Атмосфераның ғаламдық жылуы атмосфераға шығарылатын заттардың қандай

түрлерімен анықталады?

4. Халықтың урбанизациясы қоршаған ортаның ластануына қалай әсер етеді?

5. Мұнай өндіру саласындағы экологиялық мәселелерді атаңыз.

Мұнай өндіру саласының экологиялық проблемалары. Ұйымдастыру-экономикалық проблемалар. Технологиялық проблемалар. Табиғи - ресурстық проблемалар. Медициналық-әлеуметтік проблемалары

Табиғат қорғау мәселелері адамның кез келген қызметімен және соның ішінде мұнайды өндіру сияқты ресурс сыйымдылықты жұмыстармен қатар жүреді. Сондықтан да соңғы жылдары өндірісті экологизациялаудың қазіргі тенденцияларымен толықтай аяқталған мұнай компаниясы қызметінің экологиялық құраушыларына ерекше көңіл бөлінуде.

Мұнайды өндіруде экологиялық мәселелердің өткірленуі бірінші кезекте мұнай кен орнын игеру қарқындылығымен байланысты. Жерді қорғау бойынша талаптарды ескерусіз ұңғымалардың кең көлемін салу нәтижесінде айтарлықтай ауыл шаруашылық жерлердің бұзылуы жүрді. Ілеспе газды өңдеу бойынша қуаттың болмауы атмосфераға ластаушы заттың айтарлықтай көлемінің тастандысымен сай келгенде, оны жоюдың қажеттілігіне әкеліп соқтырды. Кері экологиялық эффект кейбір техникалық және технологиялық шешімдерде де бар, мысалы жеңілдетілген цемент қолдану ұңғыма кесіндісінде тек өнімдік интервалды бекіту және т. б. нәтижесінде ауданда атмосфераның ластануы және жер беті және жер асты суларының сапасының масштабтық өзгеруі жүрді. Бұдан басқа тұщы жер беті суларының көп көлемі қабат қысымын ұстап тұру жүйесінде қолданыла бастады, бұл тек республикамыздың су потенциалын төмендетуге емес, сонымен қатар көптеген су ағындарының жойылуына әкеліп соқтырды. Оттегімен байытылған тұщы жер беті суын айдау өнімдік қабатта күкіртсутек концентрациясының өсімін тудырды. Бұл өндірілетін қоспаның агрессивті қасиетінде көрінді.

Осы проблемалардың пайда болуы табиғат қорғау шараларымен технологиясын жасауға ықпал жасады. Мысал ретінде ілеспе мұнай газын жинау және өңдеу бойынша қуатты кеңейтуді келтіруге болады. Бұл факелдің негізгі бөлігін жоюға және атмосфераның ластануын айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар мұнай кәсіптік нысандар жабдығын салуға ауылшаруашылық жерлер бөлу қысқарды.

Мұнай мен газды өндіруде қоршаған ортаға техногенді әсерін тиімді төмендету бүгін де табиғи орта компоненттерінің жәй-күйін бағалаусыз мүмкін емес. Сондықтан да қоршаған ортаға әсерін төмендету бойынша табиғат қорғау шаралары мен ұсыныстарына өндірістік экологиялық мониторинг ұйымдастыруға көп көңіл бөлген жөн. Табиғи жүйелердің әсерге тұрақтылық көрсеткішін ұстап тұру үшін тек геологиялық емес, сонымен қатар қоршаған ортаға ластағыштың тастанды нормативін есепке алумен мұнай өндіру көлеміне экологиялық негізделген шектеу қалыптастыру керек. Бірақ осы уақытқа дейін бұндай шектеулер іс жүзінде енбеген. Бұл көбінесе мұнай өндірудің қоршаған ортаға әсерін сандық бағалаудың әдістемесінің жоқтығымен және де кәсіпорынның табиғатқа әкелген экологиялық және экономикалық зиянның бағаланбауымен байланысты.

Мұнай өндіру саласының экологиялық проблемалары

Мұнай өндіру нысандары қоршаған табиғи ортаға әсер ету дәрежесі бойынша көптеген елдерде бірінші орында тұр. Мұнайды бөліп алу және дайындау және оны магистральды мұнай құбырына беруде қоршаған ортаға (мұнайдан басқа) белсенділігі жоғары қабат сулары, серіктес мұнай газдары, көмірсутектерді қарқынды бөлуде және ұңғыманы бұрғылауда қолданылатын көптеген химиялық реагенттер тасталады.

Ұйымдастыру-экономикалық проблемалар

Экологиялық қауіпсіздіктің жаңа талаптары мен экологиялық менеджмент саласындағы қазіргі тенденцияларға сәйкес көптеген мұнай өндіретін кәсіпорындар үшін, әсіресе ірі компанияларға кіретін ұсақ кәсіпорындар үшін тұрақты экологиялық саясат қажет. Осындай саясаттың болмауы экологиялық басқару принциптерінің дамуын тежейді және жұмысшымен басқару тиімділігін төмендетеді.

Мұнай өндіру кәсіпорындарының ұйымдастыру проблемаларына сонымен қатар, МСТ ИСО 14031-2001 сәйкес қоршаған ортаны басқару жүйесіндегі олардың қызметінің экологиялық тиімділігін бағалаудың жоқтығы кәсіпорындардың заттар мен энергияның «кіріс» және «шығыс» ағындарын зерттеудің жоғары тиімді аппаратын көрсетеді.

Кен орнын игеру мен жобалау кезеңдік сипатқа ие; ал нәтижелі техникалық құжаттарға:

сынақ пайдалану жобасы;
тәжірибелік - өндірістік игерудің технологиялық схемасы;
игерудің технологиялық схемасы;
игеру жобасы;
игерудің дәл анықталған жобасы;
игеруді талдау болып табылады.

Табиғи экожүйелердің жәй-күйі қоршаған ортаны қорғаудың барлық берілген құжаттарында түрлі дәрежеде қарастырылады. Кен орнын игерудің технологиялық схемасын құрастыруға техникалық тапсырмаға келесі табиғат қорғау мәліметтерін алу жүктеледі:

өндіру технологиясын ұйымдастыруда су қорғау аймағының, жергілікті халықпен табиғат пайдалану аймағының, жоғары бониттетті жыртатын жердің т. б. болуы;
қажетінше-жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғау бойынша ерекше талаптар, басқа да мүмкін шектеулер.

Ұйымдастырудың тағы да бір мәселесі кен орнын пайдаланудың барлық кезеңінде туындайтын міндеттерді жасаудың экологиялық төмен деңгейімен байланысты. Түрлі мұнай газ өндіру аудандарын бірнеше көзқарас бойынша арнайы жүргізілген зерттеулер келесідей өзекті қорытынды жасауға мүмкіндік берді:

барлық жобалар мен техникалық экономикалық негіздемелер қоршаған ортаға әсерін бағалау бойынша ресми құжаттардың талабына біртіндеп немесе толығымен жауап бермейді;
жобалардың басым көпшілігінде экологиялық сараптаманы жүргізу бойынша белгілі Ереже мен басқа ресми құжаттармен анықталатын табиғи орта компонентінің жәй-күйінің экологиялық маңызды көрсеткіштері жоқ;
ҚОӘБ немесе «Қоршаған ортаны қорғау» бөлімдері баяндау сипатындағы жалпы мәліметтермен, нормативті құжаттармен байланысқан табиғат қорғау шараларын жүргізу туралы ұсыныстармен толтырылған;
материалдарда көп жағдайда, әсердің болжамдық сценарийі мен есептік мәліметтер, тәжірибелік қызметте оны тиімді қолдануға мүмкіндік беретін картографиялық материалдар жоқ.

Жобада экономикалық зиян туралы мәлімет, жер учаскесін жалдауға төлем ақы, қоршаған ортаға зиянды заттар тастандысына, болжамды төлем ақы, қалдықтардың түзілуі және орналастыру туралы, рекультивациялық жұмыстардың құны мониторинг жүйесін құруға және ұстап тұруға кететін ұйымдастыру шығындары туралы мәліметтер жоқ. Көптеген мұнай өндіруші кәсіпорындардың жетекшісі көмірсутектерді өндіру бойынша қызметтерді экологиялық-экономикалық талдау келесідей ортаны ұйымдастыруда маңызды құрал болып табылатынын түсіне бермейді.

жаңа өндірістерді жобалау және салуда;
табиғат пайдалану субъектісі ретінде кәсіпорынның жұмысы, жұмыс істеп тұрған нысанды басқару;
табиғат қорғау шараларының тиімділігін бағалау;
қоршаған орта сапасын ұстап тұруды экономикалық ынталандыру;
зиян туындаған жағдайда зиянды қайтару;
экологиялық аудитті, экологиялық сақтандыруды жүргізу, табиғат пайдалануға рұқсат алу.

Кен орнын игеру жобасының экологиялық-экономикалық құраушыларын есепке алу технологиядағы құралдарды шикізат және отын - энергетикалық ресурстарды тасымалдауды дайын өнімді жинау және тасымалдау жүйесін ұйымдастыруды инвестициялауды оңтайландыруға; апаттың пайда болуы және шектеу сценарийін қарастыруға; қалдықтардың түзілу нормативі мен лимитін қалыптастыруға, кәсіпорын қызметінің басқа да жақтарын талдауға мүмкіндік береді.

Көмірсутектер кен орнын игеру жобасын экологиялық-экономикалық бағалау бойынша салалық әдістемелік нұсқауларды жасаудың өткір қажеттігі туындап отыр.

Экологиялық қауіпті бағалаудың қажеттігі инвестициялауда техникалық - экономикалық негізін жасау кезеңінде қолайлы техникалық шешімдерді таңдау процедурасымен байланысты. Бүгінде барлық ірі шет ел мұнай компанияларында жобалық қауіпті басқару жүйесі бар.

«Экологиялық қауіп» түсінігі көптеген қолайсыз оқиғалармен анықталатын қоршаған ортаға келетін зиянның математкалық күтілуі ретінде беріледі. Орташа қауіп көрсеткіші келесідей түрде есептеледі:

R = P _i X _i ;

бұндағы: Р _і - қандайда бір қолайсыз оқиғаның болуы нәтижесінде Х _і өлшеміндегі зиянды алу ықтималдығы; Х _і - сәйкес көрсеткіште берілген зиян шамасы; n - нөлдік зиянды қосқандағы қолайсыз оқиға болғанда туындауы мүмкін зиянның мүмкін нұсқаларының саны.

Қауіпті анықтау мәселесі жоба алды кезеңінде, тіпті инвестиция тартуды жоспарлау кезеңінде туындайды. Сондықтан да көмірсутектердің кен орнын игеруді жобалағанда қауіптің келесідей топтары анықталуы тиіс геологиялық, инжинирингтік және экологиялық. Соңғысы түрлі сипаттағы - табиғи, техногенді немесе аралас оқиғалардың нәтижесіндегі жобаны жүзеге асырудың кез-келген стадиясында туындауы мүмкін. Экологиялық қауіптің ықтималдығы мұнай өндіру кәсіпорнының барлық тіршілік циклінде ең жоғары деңгейде.

Мұнай газ кешені кәсіпорнының әсерін нормалау қоршаған ортаға зиянын төмендетудің ең ықпалды шараларының бірі болып табылады және ол атмосфераға су нысандарына тастандыларды шектеуді, қалдықтардың түзілу және орналастыру нормативін, шекті рұқсат етілген деңгей және физикалық өрісті, шекті рұқсат етілген техногенді салмақты анықтаудан тұрады.

Технологиялық проблемалар

Ұңғыма құрылысы, мұнай өндірісін құру және пайдаланудың технологиялық процестерін жан-жақты талдау, қоршаған ортаны қорғау бойынша жұмыстарды, ұйымдастыру көрсеткеніндей, экологиялық инновацияның тиімділігін төмендететін есептер.

Мұнай кен орнын орналастыру және игеру, ұңғыма құрылысы мен қабаттардан мұнай бірігуін арттыру бойынша кешенді бағдарламадағы экологиялық шешімдердің жеткіліксіз тиімділігі;
бақылау жүйесінің төмен тиімділігі мен тексеру құралдарының, сенімді техникалық құралдармен әлсіз жабдықталуынан бар жобалық шешімдерді сапасыз жүзеге асыру;
өндіретін кәсіпорынның басқаратын звеносының және де «ұңғыма - магистральды мұнай құбыры» тізбегіндегі барлық технологиялық алаңдағы жұмысшылардың экологиялық дайындығының жеткіліксіз деңгейі.

Апат. Өндіретін кәсіпорындардың барлық деңгейі үнемі ерте піскен және өзекті мәселе қабат қысымын ұстап тұру жүйесінде ішкі және кәсіптік аралық мұнай және су жолы линиясының төмен техникалық сенімділігі мен ұзақтығына байланысты апаттық мұнай төгілу болып табылады. Кейбір кен орындарында бұл жабдықтардың ескеруі қазіргі уақытта 80 % жетті. Магистралды мұнай құбырындағы апаттардың негізгі есептері сыртқы әсер (34 %), салу кезіндегі ақау (25%), коррозия (23%), зауытта құбыр дайындаудағы ақау (14%), жұмысшының қате іс-әрекеті (3%) . Ішкі және кәсіпшілік аралық мұнай құбыры үшін бұл қатынас басқаша болуы мүмкін.

Жыл сайын мұнай кәсіптік құбыры бойынша миллион куб метр мұнай құрамында көп мөлшерде коррозиялық белсенді компоненттер: күкіртсутек, оттегі, көміртегі диоксиді, хлориді т. б. бар техникалық сұйықтық айдалады. Тасымалданатын ортаның жоғары агрессивтілігі салдарынан ұңғыманы және кәсіптік құбыр орталығын пайдаланудағы негізгі мәселе қондырғылардың коррозиясы болып табылады. Құбырлардың жарылуының 90% жағдайы ішкі және сыртқы коррозия салдарынан нормативті қызмет мерзімінің төмендеуімен байланысты. Өндірілетін сұйықтың коррозиялық белсенділігі ұңғыма өнімінің сулануының өсуі есебінен артады. Тәжірибелік мәліметтер көрсеткендей мұнайдың сулануының артуымен (СО ₂ қатысында) су жоғары минерализациялы полиэлектролит рөлін атқарады, мұнай белсенділігі 0, 206 - дан 0, 465 г/м ² сағ артады, яғни екі есеге. Коррозия агрессивтілігі параметрінің ең үлкен мәні «Мұнай - су» қоспасында 1:8 қатынасында тіркелген.

Асфальт-парафинді шөгінділерді болдырмау үшін қорғаныс жабынын, кәсіптік құбырды тазарту әдісін және осы жағымсыз құбылысты тексеру әдісін жетілдіру қажеттігі туып отыр. ҚҚҰТ жүйесінен ерекшілігі мұнай жинау жүйесінде полиэтиленді құбырды қолданумен қарама - қайшылықта болады. Мәселе оның газ өткізуі және құбыр аралық кеңестіктің тежелуі салдарынан полиэтиленді қабаттың қысқаруынан туындайды. Сыртқы жабындағы битумды оқшаулаудың қызмет мерзімі 10 жылдан аспайды, сондықтан да мұнайды тасымалдау үшін құбыр салуда жаңа материал мен жабын технологиясына көшу керек.

Қондырғылардың коррозия мәселесіне өндірілетін мұнай құрамындағы сұйық және қатты қоспаларды жою мәселесі қосылады.

Кейбір бағалаулар бойынша 1 т мұнай өндіру процесінде шамамен 0, 28 м ³ ағызынды су түзіледі, олардан тазарту жабдығына 0, 18 м ³ жіберіледі, ластанғаны 0, 1 м ³ болып табылады. Табиғаты бойынша бұл мұнай кәсіптік қондырғылардың металдық конструкциясы мен құбыр маңы кеңістігіндегі цементті тасқа қатысы бойынша агрессивтілігі басым минерализациясы жоғары жер асты сулары.

Табиғи - ресурстық проблемалар.

Жер беті мен геологиялық ортаның ластануының басты көздеріне бұрғыланған шлам, тампонажды ерітінділер, соның ішінде мұнай негізіндегі химиялық реагенттер үстемесімен, бұрғылау алаңы мен амбардан ластанған суды табиғи сүзуу, өндірістік қалдықтарды бұрғыланған ұңғыманың колонна маңы кеңістігіне айдау, тұрмыстық қалдық және бұрғылау ағызынды суымен ластануы.

Әдеби материалдарда бұрғылау шламын, бұрғылау ағызынды суын және бұрғылау ерітіндісін ашық жер шұңқырында жинау жағдайы бойынша түрлі мәліметтер келтірілген. Әрбір бір ұңғыма шұңқыры 60 м ³ - тен аса бұрғылау шламынан және 200-300 м ³ бұрғылау ерітіндісінен тұрады, олардың құрамында 20 м ³ дейін мұнай және 1 м ³ реагенттер кездеседі. «Орташа» ұңғыма шоғыры 3-5 мың м ³ сәйкес кері салдарымен бұрғылау ерітіндісін шығарады.

Бұрғылау ерітіндісінде бірқатар химиялық қосылыстардан басқа нитроглицерин, карбоксо-метилцеллюлоза, кальций гидрооксиді, хромпик, полифенол, көмір сілтілі реагенттер, қалқымалар және басқа уытты заттар кездеседі. Биотесті қолданумен бұрғылау ерітіндісінің уыттылығын көп мәрте бағалауға қарамастан аталған поллютанттардың табиғи ортада болуы іс жүзінде зерттелмеген күйде қалуда.

Бұрғылау қалдығын бейтараптау және залалсыздандырудың қазіргі импорттық технологиясын қолданумен ұңғыманы бұрғылауда бұрғылау ерітіндісінің уыттығын бағалау ШРК үлесінде беріледі. Тестілеу биологиялық нысанда жүргізіледі және бұрғылау ерітіндісін дайындаудың стандартты тәсілдері мен нормасын қолданумен қауіпсіздік дәрежесін бағалауға мүмкіндік береді.

Бұрғылау ерітіндісіндегі жекелеген компонеттердің жоғары концентрациясының, мысалы, хромпиктің жоғары мөлшері мұнай өнімдері туралы айтпағанда нормативтен 20 мың есеге асып түсуі мүмкін. Бұрғылау ерітіндісіндегі улы заттардың осындай жоғары концентрациясын экожүйені тұрақты күйде ұстап тұруға мүмкіндік беретін экологиялық қауіпсіз күйге келтіру атмосфералық жауын-шашын мен жер беті сулары есебінен алынатын судың көп мөлшерімен сұйылтуды талап етеді (басқа әдістер аз тиімді және экономикалық тиімсіз) .

Механикалық сұйылтумен ағынды бейтараптау түсінігі нақты учаскеден тек ластағышты шығаруды білдіреді, бірақ нәтижесінде олар миграциялық тізбектің соңғы звеносында-биологиялық нысанда, түпкі шөгінді де, грунтта жиналады. Ластағыштар түскеннен кейін геожүйені қалпына келтіру масса ағындарының негізгі миграциясы болып табылатын су ортасында зеңдік деңгейде дейін поллютанттардың концентрациясын төмендетуге көзделмейді. Экожүйенің биологиялық құраушыларының реакциясы өте қиын және ұзақ мерзімде жүреді.

Кен орнын пайдалану кезіндегі өзекті мәселелердің бірі топырақ және грунттың бұзылуымен және ластануынан келетін зиян болып табылады.

Мұнай өндіру ауданында топырақты қорғау мәселесін тиімді шешу мұнай кәсіптік нысандардың құрылысына жердің меншікті шығынын еңістіксіз қысқартуда көрінеді: бір ұңғыманы бұрғылауға жер алу, жер алудың 3-4 га нормасында 1 га жуық болуы тиіс. Жер бөлу алаңын тиімді пайдалану бұрғылау қондырғысын тиімді орналастыру және топырақты уақытша сақтауға жинау есебінен жүреді. Аршылған құнарлы топырақ көлемі 15 мың м ³ жетуі мүмкін, сондықтан да территориялық жер бөліске кірмейтін оны орналастыру үшін қосымша аудандар талап етеді.

Қазіргі технологияны қолданумен бұрғылау жұмысын жүргізу тәжірибесі қазіргі табиғат қорғау талаптарын ескерумен көмірсутектер кен орнын игеру бойынша жұмыстардың барлық түрінде жерді тиімді пайдалануды реттейтін жаңа сапалық норма жасау қажеттігін көздейді.

Сауықтыру жұмыстары тәжірибесінде құрамында мұнай тотықтыратын микроорганизмдер бар арнайы биопрепараттарды енгізу және топырақ микроорганизмдердің тіршілік әрекеті есебінен биологиялық рекультивация әдістері жеткіліксіз толық және тиімді ендірілуде. Бұл әдістер агрохимиялық және агротехникалық шаралармен кешенінде жақсы тиімділік береді, бірақ өкінішке орай жиі қолданыла бермейді.

Ең маңызды экологиялық мәселе мұнайды дайындау қондырғысында оны тұзсыздандыру үшін қолданылатын тұщы суды үнемдеу болып табылады. Көбінесе жобада тұщы су көздерінен су бергіш бойынша алынатын су мөлшері өндірілетін мұнай көлемін ескерумен есептеледі. Бұнда егер қабат қысымын ұстап тұру тұщы су көмегімен жүзеге асырылатын болса, мұнай коллекторын жұмсарту процесі есепке алынбайды. Тұщы суды үнемдеуге өнімнің сулылығы 80 % аса құрайтын игерудің кем стадиясындағы кен орнында жетуге болады.

Технологиялық қажет үшін тұщы судың көп көлемін нормалаусыз және бақылаусыз пайдалану су нысандарының ластануына әкеліп соқтырады. Түрлі бағалаулар бойынша 1 т мұнайды өндіргенде келесі масштабтағы ластану түзіледі. (кесте 1. 1)

1 т мұнайды өндірудегі қоршаған орта ластануының орташа көлемі

Кесте 1. 1.

Ластаушы заттар

Көлемі

Ластаушы заттар: Ағызынды сулар м ³

Көлемі: 0, 28

Ластаушы заттар: Шартты таза

Көлемі: -

Ластаушы заттар: Тазарту жабдығына жіберілетін

Көлемі: 0, 18

Ластаушы заттар: Ластанған

Көлемі: 0, 10

Ластаушы заттар: Шаң, кг

Көлемі: 0, 02

Ластаушы заттар: Көміртегі оксиді, кг

Көлемі: 0, 43

Ластаушы заттар: Көмірсутектер, кг

Көлемі: 6, 60

Ластаушы заттар: Азот оксиді, кг

Көлемі: 0, 04

Ластаушы заттар: Қатты қалдықтар, кг

Көлемі: 2, 7

Көмірсутектерді қарқынды өндіргенде ауданда қалыптасқан жер қойнауының геодинамикалық режимінің табиғи тепе-теңдігі бұзылады, бірінші кезекте бұл бірнеше километрге тігі бойынша жер қабығы қабатын алатын геодеформациялық және флюидодинамикалық эндогенді және экзогенді өзгерістер. Бұл өзгерістер төтенше және тіпті жер сілкіну жарылудың ұлғаюы, жер бетінің деформациясы, тау жынысы массивінің көлбеу ығысуы, көптеген экзогенді инженерлік-геологиялық процестердің күшеюі сияқты дағдарысты оқиғалардың туындауына әкеліп соқтырады.

Қазіргі уақытқа дейін жобалық құжатта және іс жүзінде кен орнын пайдаланғанда геодинамикалық көріністердің мүмкін спектрін ескеруге мүмкіндік беретін мұнай газ кешені нысанының қауіпсіздігін қамтамасыз етудің тиімді жүйесі жоқ.

Соған қарамастан жұмыстар төтенше геодинамикалық экологиялық және әлеуметтік - экономикалық жағдайлардың туындауының салдарын болжауға және де қауіпті бағалаудың ғылыми негізделген жүйесін құруға мүмкіндік берер ме еді, бірақ тиісті көлемде олардың жоғары маңыздылығына қарамастан жүргізілмейді. Көбінесе бұл мәселенің күрделілігімен және үлкен ғылымилығына байланысты болады да, жоғары қаражат шығынын талап етеді.

Соңғы жылдары экологиялық қауіпті күкіртті мұнай және де концентрленген күкірт сутек құрамды тұздар мен газдарды өндіру үлесі айтарлықтай өсті. Күкіртсутек пайда болған орында ерітінділер кальций карбонатына қатысы бойынша агрессивті болады және карст түзілу процесін үдетеді. Күкіртсутексұйықтық бар барлық карбонатты резервуарлар жарылған және карсталған, ал карбонат мұнайындағы күкірттің мөлшері терригенді коллекторға қарағанда, жоғары. Карбонатты коллектордағы мұнай төмен жылу тұрақтылығымен -40-120 ⁰ С сипатталады және терригенді коллектордағы мұнайдың жылу тұрақтылығы шегінен 100-150 ⁰ С -қа төмен. Физикалық қасиеттің осындай ауытқуы күкірт құрамды қосылыстарды бөлу, дайындау және жоюда бірқатар мәселелер тудырады, мысалы, газ құрамында меркаптанды қосылыстардың концентрациясы күрт өседі. Қазіргі уақытқа дейін бұл эффект әлсіз зерттелген болып отыр.

Медициналық-әлеуметтік проблемалары

Көмірсутектерді өндіру ауданында тұрғындар мен жұмысшылардың денсаулығын сақтау мәселесі. Табиғи орта және өндіріс факторлары, бір-бірімен өзара байланыса отырып, көмірсутекті шикізатты өндіру жүргізілетін территориядағы тұрғындардың және де кәсіпорын жұмысшысының денсаулығының жәй-күйіне айтарлықтай әсерін көрсетеді. Еңбекке қабілетінің уақытша жоғалуымен аурулар мен кәсіптік аурулар және де осы аурулардың туындау қаупін бағалауға байланысты жекелеген факторлар және олардың кешінінің рөлін зерттеудің қажеттігі туындайды. Бұндай аурулар экологиялық патологиясы басымдарға жатады және қоршаған ортаға тәуелділігінің төмен дәрежесін көрсетеді.

Көмірсутекті шикізатты өндіру жүргізілетін аудандарға тән көптеген аурулар біріншіден шекті қолайсыз климаттық жағдайлармен бөлменің қолайсыз микроклиматымен және де өндірістік процестердің химиялық және физикалық факторларының әсерімен түсіндіріледі.

Мұнай өндіру кәсіпорнының жұмысшысының кәсіптік ауруларына келесідей ерекшелік тән.

Зиянды өндірістік факторлардың әсері кезіндегі мүмкін салдардың тобын жіктеу

Кесте 1. 2.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.