Ер Шотан (1705-1786)

1999ж сәуір айының 14-і сәрсенбінің сәтті күні, еркіндік аңсаған ел үшін, атамекен жер үшін ерен ерлігімен жадымыздан мәңгілік орын алған мәңгілік аяулы,асыл ерлігіміздің бірі Жары Назарұлы Ер Шотан туралы тарихи-шежіре дастанымызды бастады
Меннен бұрында күміс күмей,шешен тілдің жүирігі ақындармен жыраулар мұндаған үлгілі ұлы жыр дастандар жазып немесе ауышса жырсып, ол жыр дастандар халқымыздың тарихи асыл мұрасына сол жыр дастандардың қай мезгілде, қай жерде,қай елде, кім жазғанын әдебиет тарих танушы,зертеуші ғалымдарымыз анықтай алмай іздегенмен ізін таппай жатады. Халқымызға ортақ шежіре ізімен әрине сізбен біздің,ортақ ата-бабаларымыздың шежіресі толығырақ танысып өткенімді айтқа бұйырмассыз.
“Ер Шотан” тарихи шежіре дастанымның тарихи-шежіре дерегінен, әдеби көркемдігінен жанылған жерім болса алдын ала кешірім сораймын. Себебі бәрін анық білеуші тек қана аса қамқор,ерекше мейірімді, рақымды бір Алла Тағала жаратқан ием шындық жолымен жемісті жыр жаздырып талабыма таусылмас күш беріп,ақындық шабытымды шындық нұрымен Рейімбайұлы. Қ шалқытқан
Сондай ел қорғаған батырлардың бірі де берегейі жары Шотан батыр. Түрікменадай Атақозы,Қонанорыс Лабақпен Шабай, олжашы Құлбен Қосқұлақ Бекет, Есембет Бердібек батырлар сияықты халық тағдыры толқыға түскен заманда елін қорғау үшін, ата қонысы үшін орыс отаршауларына, қалмақ жауласшыларына, Хиуа басқыншыларына қарсы талай қанды қырғынды бастан кешкен.Ел ішінде,жау өтінде дүркін жауға қасқайып қарсы тұрған талай майданда қолбастап қан кешкен. Орыс патшалығының саясатына көнбей Хиуа, түркімен басқыншыларына қарсы қол бастап неше бір жорықтырға қатысқан сөйтіп Жем,Сағыз,Маңғыстау өніріне ірге тебеуіне ұйытқы болған. Ұйдаса қозғалған Адай тайпасы ірге тепкен үш қиянның бірі Маңғыстау-жері бабаларымыздың қасиетті аймақты қылыштың жүзімен найзаның ұшымен қорғап өткен сол батырлардың бірі Жары Шотан деп, жоғарыда айттық сол батыр бабалардың ішенде Жары Шотанның тұлғасы бөлек. Оның өміріне терең болсақ, толған батырлық, билік ерлік ел бастаған қайраткерлік, қайытпас қайсарлықты көруге болады.
Жарыұлы Назар 16 жасында Ақкете Балпыш байдың қызы қалыңдығы-Қобажанға ұйленгенмен 7 жыл бір бала сүй алмай, сырты бүтін іші дертпен өмірі өте береді... Бір күні Құбажан енесіне түнде әкем Балпыш Қарығым! Күйеу балам Назарды, құда-қадағайларымды сүйіндір. Ол үшін ата-ене Назарға өздері қалаған қызын екіншісін келіндікке алсын. Алла сәтін,салса сол келіні жыл өткен сол ат басындай ұл туар келісімінен ұлды етегіне сал! өзін туғандай бақ, тәрбиеле! Сәті келгенде өзіңдей ұлды боларсың. Ақбатамды қабыл ал, Құба жаным!-деп ақбасын беріп түсімнен ғайып болды. Ал ене кеңесіп, Назарға екінші әйел алыңыз. Мен тату тірлік құруға әзірмін!-деді.Енесі қуанған Құбансанды бауырына басып, егіліп жылап қол берді.
...Жаулы ұрпақтар Құбажаның түсін жақсылықа жорық Төле бидің төрелігінен соң, Беріш Айтболат байдын ару қызы Мақпал жанды құда түсіп, ырзаласып, Назарға сәтімен бұйырған күні қосады.
Шотан батыр ұрпақтары жөніндегі шежірелік деректерді Сәтенұлы Досайдың (тоқсан жасында 1881 жылы дүниеден өтті ) 75жасында – 1866жылы өз аузынан жазып алынған-Атабай немересі Әбішұлы Оспан ағамыз. Осы күнге дейін жалықтырып Оспан ағамыз жинақталған шежіре нұсқасын ұсынып отырмыз.
Шотан ұрпақтары шежіресін Шотан,- Сарқұл,- Көсеп,- Қожаахмет,Сәтенұлы Досайдан жазып алған Шотан Сарқұл,- Көсеп,- Еламан,- Атабай,- Әбішұлы Оспан жинақтаған (Р.К)
Әлқисса, Шотан 18 жасқа жетіп әкесі- Назардың 5000 мың жылқысынан еріге лайық тұлпар тандап мінуге жылқыға аттанды.Қыдыр көрген Назарда тұнғыш ұлының ат жалын тартып мініп,ел қорғаны ерлердің санатына қосылар бастағаныны аса қамқор,ерекше рақымды Аллаға мың шүкіршілік етті.