Тұнба туралы түсінік

1. Кіріспе. Тұнба туралы түсінік
2. Тұнба ликвидациясының әдістері.
3. Тұнбаны құрғату.
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Тұнба - реакция нәтижесінде бір немесе бірнеше құраушының қиын еритін қосылыстарға айналуы. Тұнба алу немесе оны тұндырухимиялық технология мен анализ жасау ісіндегі ең көп тараған әдіс.
Химиялық реакциялар кезінде түзілетін тұнбаны негізгі 4 топқа бөледі:
1. күшті қышқылдың тұздары (AgCl, PbSO4, BaSO4);
2. әлсіз қышқылдардың тұздары (HgS, AgS, BaCO3);
3. бос қышқылдар (H2SіO3, H2WO4);
4. үш құраушының әрекеттесуінен түзілетін (кешендік тұздар) тұнбалар.
Тұнбаға түсетін бөлшектер пішініне байланысты кристалдық және аморфтық тұнба болып бөлінеді. Оларды тұндыру, сүзу, жуу, т.б. әдістер арқылы алады.
Кристалдық тұнба суда жақсы еритін сұйытылған ыстық ерітінділерден алынады. Сондықтан оны тұндырғыштың артық мөлшерімен жуады.
Аморфтық тұнба гидрофобты (металл сульфидтері) және гидрофильді (кремний қышқылы,алюминий гидроксиді, т.б.) болып бөлінеді. Аморфтық тұнба концентрлі және ыстық ерітінділерден алынып, тығыз әрі таза болады. Оларды еріп кетпес үшін электролиттермен жуады (мыс., аммоний нитратымен). Тұнбаның түзілуі және онымен байланысты т.б. процестерді өлшеу нефелометрия, турбидиметрия әдістеріне негізделген.
Гравиметриялық анализ анықталатын ионды не элементі химиялық реакция көмегімен ерімейтін тұнбаға түсіріп, оның нақты массасын дәл өлшеуге негізделген. Сонымен қоса, гравиметрияда анықталатын компоненті газ түрінде де шығарып анықтау мүмкін, бұл әдісті айдау деп атайды. Бұл жағдайда айдалған заттың массасын немесе қалдықтың массасын анықтайды.

1. О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл.
2. “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
3. Экологиялық биотехнология: ағылшыннан аударма/ К.Ф. Фостер, Д.А. Дж. Вейз. – Л.: Химия, 1990. – 384 бет.
4. Биотехнология: принциптері мен қолданысы/ И. Хиггинс: ағылшыннан аударма. М.: Мир, 1988.
5. Интернет желісі

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:

1. Кіріспе. Тұнба туралы түсінік
2. Тұнба ликвидациясының әдістері.
3. Тұнбаны құрғату.
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Тұнба - реакция нәтижесінде бір немесе бірнеше құраушының қиын
еритін қосылыстарға айналуы. Тұнба алу немесе оны
тұндырухимиялық технология мен анал из жасау ісіндегі ең көп тараған әдіс.
Химиялық реакциялар кезінде түзілетін тұнбаны негізгі 4 топқа бөледі:
1. күшті қышқылдың тұздары (AgCl, PbSO4, BaSO4);
2. әлсіз қышқылдардың тұздары (HgS, AgS, BaCO3);
3. бос қышқылдар (H2SіO3, H2WO4);
4. үш құраушының әрекеттесуінен түзілетін (кешендік тұздар) тұнбалар.
Тұнбаға түсетін бөлшектер пішініне байланысты кристалдық және
аморфтық тұнба болып бөлінеді. Оларды тұндыру, сүзу, жуу, т.б. әдістер
арқылы алады.
Кристалдық тұнба суда жақсы еритін сұйытылған ыстық
ерітінділерден алынады. Сондықтан оны тұндырғыштың артық мөлшерімен жуады.
Аморфтық тұнба гидрофобты (металл сульфидтері) және гидрофильді
(кремний қышқылы,алюминий гидроксид і, т.б.) болып бөлінеді. Аморфтық
тұнба концентрлі және ыстық ерітінділерден алынып, тығыз әрі таза болады.
Оларды еріп кетпес үшін электролиттермен жуады (мыс., аммоний нитратымен).
Тұнбаның түзілуі және онымен байланысты т.б. процестерді өлшеу
нефелометрия, турбидиметрия әдістеріне негізделген.
Гравиметриялық анализ анықталатын ионды не элементі химиялық
реакция көмегімен ерімейтін тұнбаға түсіріп, оның нақты массасын дәл
өлшеуге негізделген. Сонымен қоса, гравиметрияда анықталатын компоненті газ
түрінде де шығарып анықтау мүмкін, бұл әдісті айдау деп атайды. Бұл
жағдайда айдалған заттың массасын немесе қалдықтың массасын анықтайды.
Сонымен гравиметриялық анализдің әдістерін үш топқа бөледі:
1. Айдау әдісі анықталатын құрамдас бөлікті ұшқыс қосылыс түрінде толық
бөліп алып, қалдықтың не тұтылған ұшқыш өнімінің дәл массасын өлшеуге
негізделген.
Айдау әдісінің бірнеше түрлері қолдану мүмкін:
• анықталатын затты қоспадан айдап, түзілген заттың массасын өлшейді;
• анықталатын затты айдап, оны белгілі бір сіңіргішке (сорбент, ерітінді
және т.б.) сіңіреді де өлшейді, сіңіргіштің бастапқы массасымен
салыстырғандағы массасының қосылуы бойынша айдалған заттын массасы
анықталады;
• анықталатын затты дәл өлшендіден айдап, айдау аяқталған соң оны
қайтадан өлшейді де массаларының айырмасы бойынша айдалған заттың
мөлшерін анықтайды.
2. Тұндыру әдісі анықталатын құрамдас бөлікті аз еритін белгілі химиялық
құрамына сәйкес болатын қосылыс түрінде тұндырып, оны өндеп болған соң,
оның мөлшерін анықтауға негізделген.
3. Бөлу әдісі зерттелетін заттан анықталатын құрамдас бөлікті бос күйінде
бөліп алып, оның немесе қалдықтың массасын дәл өлшеуге негізделген.
Гравиметриялық анализде тұнбаны екі түрге бөледі:
1.Тұнбаның тұндыру формасы – ерітіндіні лайықты реагентпен
әрекеттестіргендегі ерітіндіде түсетін тұнба;
2.Тұнбаның гравиметриялық формасы – ерітіндіден арнайы операциялармен
бөлінген, өлшену түрінде алынған тұнба.
Сонымен бірге тұнбаның екі агрегаттық түрі белгілі – аморфты
және кристалды тұнбалар.
Гравиметриялық анализдің барысында орындалатын операциялар
тұндыру әдістің әдістемесін өткізіледі. Тұндыру әдісін келесі ретпен
орындайды:
• орташа татпаны іріктеу (алғашқы, лабораториялық және анализдік
татпалар);
• орташа татпадан өлшендіні өлшеу;
• өлшендіні сәйкес еріткіште еріту;
• арнайы реактивпен анықталатын компонентті тұнбаға толық тұндыру
(тұндырушы реагенттің мөлшері есептелген мөлшерінен 1,5 есе артық
алыну керек);
Тұнбаны сүзіп алу (майда тұнбаны алдын ала центрифугалау),
тұнбаны түріне қарай сүзуде үш түрлі фильтр қағаздары қолдану мүмкін: қара
(қызыл) жолағы бар фильтрмен аморфты түнбаларды сүзеді, ақ жолағы бар
фильтрмен кристалды тұнбаны, ал көк жолағы бар фильтрмен майда кристалды
тұнбаларды сүзеді.
• тұнбаны шаю, жуу;
• тұнбаны кептіру және қатты қыздыру;
• гравиметриялық түрдегі тұнбаны өлшеу;
• анализ нәтижелерін есептеп шығару.
Орташа татпа дегеніміз химиялық құрылысы, физикалық және
химиялық қасиеттері барлық алынатын топтамаларға сай келетін салыстырмалы
түрде алынған материалдың немесе шикі заттың шағын мөлшері. Орташа татпаны
алғашқы татпадан кварталау әдісі бойынша іріктеп алады.
Өлшенді дегеніміз нақты анализ жасауға қажетті зерттелетін заттың
анализдік орташа татпасының шағын массасы (аморфты тұнбалар үшін m0,1г
дейін, ал ұсақ және ірі кристалды тұнбалар үшін m0,3-0,5г дейін зат
өлшенеді).
Гравиметриялық анализде кез келген тұнбаны қолдануға болмайды.
Тұнбаның кейбір қасиеттеріне келесі талаптар қойылады:
• тұнбаның ерігіштігіне – тұнба толық тұну үшін оның ерігіштік
көбейтіндісінің (ЕК) мәні өте төмен болу қажет;
• тұнбаның құрамына – тұнбаның құрамы тұрақты болып, яғни өзгермеу
қажет;
• тұнбаның құрылысына – тұнба оңай сүзіліп, қоспалардан жеңіл жуатындай
болу қажет;
• тұнбаның тұндыру формасы гравиметриялық формасына толық ауысу қажет.
Сонымен қоса гравиметриялық формадағы тұнбаға қосымша талаптар
қойылады:
• өлшенетін тұнбаның құрамы белгілі химиялық формулаға сәйкестігі;
• гравиметриялық формадаға тұнба ауада химиялық тұрақты және
температураға төзімді болу қажет;
• өлшенетін тұнбаның құрамында анықталатын ионның немесе элементтің
мөлшері аз, ал салыстырмалы молекулалық массасы үлкен болғаны жөн.
1. ЕЭС елдерінде жылына 6МТ шамасында тұнба өндіріледі, оның 30% ауыл
шаруашылығында тыңайтқыш ретінде пайдаланылады. Тұнбаны осындай мақсатта
пайдалану жердің құнарлығын жақсартуға, сондай – ақ өнімділікті арттыруға
өте тиімді. Ашытылған тұнба құрамында 5,1% азот, 1,6% восвор және 0,4%
калий бар. Ауылшаруашылық культураларына жеткілікті азот мөлшері 50-85%, ал
фосфор 20-100% ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.