Кіші өзендер мен мұхит энергиясы

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім:
1. Мұхит толқындары.энергия көзі
2. Мұхит суының құрамы және энергетикалық ресурстары
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Әлемдік мұхитқа келіп түсетін энергияның негізгі бөлігі күн сәулесінің шағылысуы нәтижесінде болады.Мұхитқа энергия сонымен қатар ғарыштық денелердің және ғаламшардың су массасының гравитациялық әрекеттесуі және ғаламшар түбінен келетін жылу нәтижесінде келеді.Әлемдік мұхит кеңістігі барлық ғаламшардың шамамен 70% алып жатыр және шамамен 360 млн.кмә болады.Осы кеңістіктің көп бөлігі мұздың әсерінен әрқашан бос және күн сәулесін жақсы шағылыстырады.Мұхит суында шамамен күн сәулесінің 65% судың алғашқы бір метрінен бастап 90% он метрлік қабатпен шағылысады.
Су энергетикасы – энергетиканың су қорларының қуатын пайдаланумен айналысатын саласы. Алғашқы су энергиясы диірмендердің, станоктардың, балғалардың, ауа үрлегіштердің, т.б. жұмыс машиналарының жетектерінде пайдаланылды. Гидравликалық турбина, электр машинасы жасалып, электр энергиясын едәуір қашықтыққа жеткізу тәсілі табылғаннан кейін, сондай-ақ су энергиясын су электр стансаларында (СЭС) электр энергиясына түрлендіру жолының жетілдірілуіне байланысты су энергетикасы электр энергетикасының бір бағыты ретінде дамыды. СЭС – жылу электр стансаларына қарағанда жылдам реттелетін, икемді энергетикалық қондырғы. Олардың жиілікті реттеуде, қосымша жүктемелерді атқаруда және энергетикалық жүйенің апаттық қорын қамтамасыз етуде тиімділігі жоғары. Қазақстандағы су энергетикасы құрылысы 1928 жылы Лениногорск қаласының маңында, Громатуха өзенінде Жоғарғы Хариуз СЭС-і іске қосылғаннан басталды. Қазақстан өзендерінің су энергетикалық жылдық қорлары 162,9 млрд. кВт сағ. болып бағаланады. Соның ішінде техникалық тұрғыдан пайдалануға болатыны 62 млрд. кВт сағ. Оңтүстік-шығыс Қазақстанның су энергетикасы қорлары негізінен Қле өзені және Балқаш көлі мен Алакөлдің шығыс бөлігі алаптарында орналасқан. Оңтүстік Қазақстан аумағындағы Сырдария, Талас, Шу, т.б. өзендерінің қосынды энергетикалық потенциалы 23,2 млрд. кВт сағатқа тең. Солтүстік және Орталық Қазақстанда су энергетикасы қорларының негізгі үлесі Есіл өзенінде, Торғай үстіртіндегі өзендер тобында және Теңіз бен Қарасор көлдері алабында шоғырланған. Олардың үлесіне республикадағы су энергетикалық қордың шамамен 3 млрд. кВт сағаты тиеді (1,7%). Батыс Қазақстан аумағындағы Жайық, Жем (Ембі), т.б. өзендердің су энергетикалық потенциалдары 2,8 млрд. кВт сағ. деп бағаланады. Қазіргі кезде Қазақстан СЭС-терінің қуаты 2270 МВт-қа тең. Оларда жылына 8,32 млрд. кВт сағ. электр энергиясы өндіріледі.

1. http://www.kazee.kz/kk/useful-information/vozobnovlyaemye-istochniki-energii/
2. Ванке В.А., Лесков Л.В., Лукьянов А.В. Космические энергосистемы. – Москва: Машиностроение, 1990
3. Интернеттен алынған материалдар