Дәстүрлі энергия көздерін қолданудың экологиялық аспектілері



I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім:
1. Дәстүрлі энергия көздері
2. Дәстүрлі энергия көздерін қолдану
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Қазақстанның экологиялық мәселелерін шешудің және электроэнергетиканы дамытудың басым бағытының бірі ретінде өздігінен жаңарып отыратын энергетикалық ресурстарды кеңінен пайдалану үдерісі қарастырылып келеді. Қазақстанда өздігінен жаңарып отыратын энергетикалық ресурстардың әлеуеті өте зор болып табылады. Жаңартпалы энергетикалық ресурстарға гидроэнергия, жел энергиясы мен күн энергиясы жатады.
Гидроэнергия. Кейбір деректерге сүйенсек, Қазақстан территориясы бойынша гидроэнергетикалық ресурстар тең бөлінбеген, олардың үлкен бөлігі Қазақстанның негізгі үш аймағында шоғырландырылған [8] . Олар:
1) Оңтүстік-Шығыс аймағы, Іле өзені бассейні, Шығыс Балқаш көлі бассейні және Алакөл көлдерінің топтамасы бассейні;
2) Шығыс аймағы, Ертіс өзені бассейні;
3) Оңтүстік аймағы, Сырдария, Талас, Шу өзендерінің бассейні.
Жел энергиясы. Қазақстанда жел энергетикасын пайдаланудың басымдықтары жел энергиясы ресурстарының бар болуымен анықталады. Қазақстан территориясының жартысында желдің орташа жылдық жылдамдығы 5-6 м/с., ал кейбір аудандарда желдің жылдамдығы 7-8 м/с. құрайды. Жел электростанцияларын салу ең алдымен, желіге қосылмаған шалғайдағы аудандарды энергиямен қамтамасыз етумен шартталады.
Қазақстан үшін энергияның жаңартпалы басым көздерінің бірі ретінде жел энергетикасы саласы саналады. Осыны ескере отырып, Қазақстанның жел атласы жасалды. Қазіргі уақытта, Қазақстанда жел электростанцияларын салудың 10 алаңы зерттелген (2-сурет). Мұндай алаңдар электроэнергияның коммерциялық өндірісі үшін жалпы қуаттылығы 1000 МВт-ға дейін жететін аса ірі жел электростанцияларын салу үшін толығымен пайдаланыла алады. Бұл жоспарда Жоңғар қақпасының әлеуеттік мүмкіндіктері аса танымал екені белгілі. Қазақстандық танымал энергетик Александр Трофимовтың мәліметтері бойынша, республикамыз жан басына шаққандағы жел энергиясы ресурстарының көлемі бойынша әлемде бірінші орынды иеленеді.
1. Н.Ә.Назарбаев. «Қазақстан-2050» стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» жолдауы//Егемен Қазақстан, Астана 12 желтоқсан 2012 ж.
2. ВИЭ как предчувствие.//Kazakhstan. Ежегодное деловое обозрение «Лидеры 2012» .
3. Қазақстан Республикасы 9 .07. 2004 ж. № 588-II «Электроэнергетика туралы» заңы /өзгерістер және толықтыруларымен/
4. VII Евразийский Форум KAZENERGY. Ресми сайт: www.kazenergy.com
5. The World Bank policy research department// Social Science Electronic Publishing, March 2012
6. Б. Есекина. Концептуальные основы модели «зеленого роста» // Евразийский экономический обзор. – 2011 - № 2, стр. 116-118
7. Астана қаласының Ресми сайты: http://www.expo2017astana.com
8. Альтернативная энергетика. Приоритетные сектора экономики // Справочник инвестора, 2010. – стр. 41
9. Sophie Justice “Private financing of renewable energy: a guide for policymakers.//Laterally a Director at RBC Capital Markets heading up the Renewable Energy Team advising on the sale, acquisition and financing of low carbon companies and renewable energy projects, 2012
10. Federal Reserve Economic Data: Link: http://research.stlouisfed.org/fred2
11. Robert M. Ames, “National Defense, Oil Imports, and Bio-Energy Technology”,Yale University (http://ssrn.com/abstract=554664)

Дәстүрлі энергия көздерін қолданудың экологиялық аспектілері.

Жоспар:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім:
1. Дәстүрлі энергия көздері
2. Дәстүрлі энергия көздерін қолдану
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Дәстүрлі энергия көздерін қолданудың экологиялық аспектілері.
Қазақстанның экологиялық мәселелерін шешудің және электроэнергетиканы дамытудың басым бағытының бірі ретінде өздігінен жаңарып отыратын энергетикалық ресурстарды кеңінен пайдалану үдерісі қарастырылып келеді. Қазақстанда өздігінен жаңарып отыратын энергетикалық ресурстардың әлеуеті өте зор болып табылады. Жаңартпалы энергетикалық ресурстарға гидроэнергия, жел энергиясы мен күн энергиясы жатады.
Гидроэнергия. Кейбір деректерге сүйенсек, Қазақстан территориясы бойынша гидроэнергетикалық ресурстар тең бөлінбеген, олардың үлкен бөлігі Қазақстанның негізгі үш аймағында шоғырландырылған [8] . Олар:
1) Оңтүстік-Шығыс аймағы, Іле өзені бассейні, Шығыс Балқаш көлі бассейні және Алакөл көлдерінің топтамасы бассейні;
2) Шығыс аймағы, Ертіс өзені бассейні;
3) Оңтүстік аймағы, Сырдария, Талас, Шу өзендерінің бассейні.
Жел энергиясы. Қазақстанда жел энергетикасын пайдаланудың басымдықтары жел энергиясы ресурстарының бар болуымен анықталады. Қазақстан территориясының жартысында желдің орташа жылдық жылдамдығы 5-6 мс., ал кейбір аудандарда желдің жылдамдығы 7-8 мс. құрайды. Жел электростанцияларын салу ең алдымен, желіге қосылмаған шалғайдағы аудандарды энергиямен қамтамасыз етумен шартталады.
Қазақстан үшін энергияның жаңартпалы басым көздерінің бірі ретінде жел энергетикасы саласы саналады. Осыны ескере отырып, Қазақстанның жел атласы жасалды. Қазіргі уақытта, Қазақстанда жел электростанцияларын салудың 10 алаңы зерттелген (2-сурет). Мұндай алаңдар электроэнергияның коммерциялық өндірісі үшін жалпы қуаттылығы 1000 МВт-ға дейін жететін аса ірі жел электростанцияларын салу үшін толығымен пайдаланыла алады. Бұл жоспарда Жоңғар қақпасының әлеуеттік мүмкіндіктері аса танымал екені белгілі. Қазақстандық танымал энергетик Александр Трофимовтың мәліметтері бойынша, республикамыз жан басына шаққандағы жел энергиясы ресурстарының көлемі бойынша әлемде бірінші орынды иеленеді. (2-сурет).

Елімізде жел энергетикасын дамытуға деген қызығушылық келесі артықшылықты факторлармен түсіндіріледі: жел - бұл отынның бағаларына тәуелді болып табылмайтын энергияның жаңартылып отыратын ресурсы; жел ресурсы елдің барлық территориясында қол жетімді болып табылады; орнатылатын жел энергетикасы құрылғысының қуаттылығына бәсекенің болуы; атмосфераға зиянды қалдықтарды тастаудың және парниктік газдарды жіберудің болмауы; шалғай аудандарды электроэнергиямен жабдықтауды орталықсыздандырудың мүмкіндігі. Ол үшін ең алдымен жел энергиясын іске қосу үшін 3-суреттегі үлгіні қолдануға болады: [9]
Бұл сызбада жел энергиясының жобасы үшiн типтi келiсiм құрылымы көрсетілген. Жел қорының техникалық зерттеулерi, ұсынылатын технологияға, конструкциясына шолу өзге елдерде іске асырылып отыр. Ең бастысы жел энергиясы салынатын ауданның географиалық орны қолайлы болу керек. Егер жоба жел күші мен жасыл атрибуттар арқылы жүзеге асатыны белгілі болса, келісімшарт пен субсидиялар орындалады.
3-сурет. Жел энергиясын іске қосу үшін қаржыландыру үлгісі

Өндіріске қызмет көрсету
Іске асу
Энергияны Сату сатып алу және жасыл атрибут
Өндірісті салу қызметі
Құрылыс
Ақмола облысында Ерейментау алаңында қуаты 45МВт ЖШС Бірінші Жел Электрстанциясы 2013жылдың І тоқсанында салыну жоспарлануда. Капиталына 100%-дық үлестік қатысу "Samruk-Green-Energy" ЖШС-не тиесілі.
Алматы облысы Еңбекші Қазақ ауданы Шелекті дәлізінде қуаты 60 МВт тан 300 МВт-қа жететін ЖШС Энергия Семирачь Жел Электрстанциясы жобасы қолға алынбақ және капиталының 51%-ын АҚ СПК Жетісу арқылы Samruk-Green-Energy" ЖШС үлесінде. Орташа желдің жылдамдығы 50 метр биіктікте 7,8 мc, қуат күші 310Втм2 тең болатын таңдалған георафиялық орынның қолайлығы жоғары.
Күн энергиясы. Күн энергиясын қалыптастырудың және пайдаланудың бірнеше бағыттары бар: күн сәулесі электр энергиясын және жылуды қалыптастырады; ғимараттарды жылыту үшін қолданылады; ауаны баптайды; ыстық сумен қамтамасыз етеді; әртүрлі материалдарды кептіру үшін қолданылады.
Қазақстанның географиялық орналасуының солтүстіктік кеңдігіне қарамастан, еліміздегі күн энергиясының ресурстары тұрақты және климаттық жағдайлардың қолайлылығына байланысты қол жетімді болып табылады. Кейбір зерттеу қорытындылары бойынша, елдің оңтүстік аймақтарында күн энергиясының әлеуеті жылына 2500-3000 күн сағатына жетіп жығылады, ал күн сәулесі энергиясы жылына 1300-1800 кВтм. құрайды. Қызылорда, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан облысы және Арал теңізі сияқты энергия тапшы аймақтар күн электростанцияларын салу үшін аса қолайлы аудандар болып табылады.
Жамбыл облысы өз территориясын күн энергетикасының даму орталығына айналдырмақ. 2013 жылы облыс аймағында қуаттылығы 24МВт тан басталатын, болашақта 2000 Мвт жеткізу перспективасын алға қоятын Күн Энергия Станциясын салуды жоспарлап отыр, Жобаны іске асырушы француздық компания "Fonrocheenergie" және оның жалпы құны 80 млн. долл. 15 жыл мерзім ішінде өтелуін көздеп отыр. Аймақ әкімшілігі АҚ Казатомпром және АҚ KEGOG серіктестікті қолға алуда [2].
Қапшағай қаласында қуаты 2МВт Гелиостнация салыну жоспарлануда. Болшақ оператор ретінде ЖШС "Samruk-Green-Energy" күн энергетикасын монокристалдық панель арқылы алу технологиясын меңгерген BISOL Group компаниясымен станция салу құрылысы және оны орнату жөнінде шартқа отырды.
Елде балама энергетикадан алынатын қуат 1 трлн КВтсағ. оның ішінде жел энергиясы 920 млрд.КВтсағ. құрап отыр. Ал, ол жалпы энергия ресурсының 0,5%-ын ғана алады. Үкімет 2020 жылы болашақ энергиясын пайдалануды 3%-ға жеткізуді алға қойып отыр. Германия мемлекеті үшін бұл көрсеткіш бүгінде 25% құрап, 2030 жылы балама энергетикаға 100% көшуді жоспарлап қойған.
Алайда, Индустрия және жаңа технологиялар Вицеминистрі Бахытжан Жаксалиев өзінің баяндамасында Мемлекеттің жел энергетикасының қондырғыларына кететін шығын көптігіне қарамастан, Электрэнергиясымен шалғай аудандарды да жеке-жеке қамтамасыз ету мүмкіндігіне ие бола алатынымызды айтты. Ел үкіметі бүгінгі күні осы үлес салмақты арттырудың қажеттілігін толық түсініп отыр және энергияның балама көздеріне инвестиция салу үшін қосымша жаңа серпіндер жасаудың жұмыстарын қолға алып келеді. Cонымен қатар, еліміз Балама энергетика саласында саясатты тиімді ұйымдастыру үшін, келешете Россия, Беларусия және Қазақстан арасында жалпы электрэнергетикалық нарықты қалыптастыруды көзге алып отыр. Бұл жөнінде Энергетика және Инфраструктура ЕЭК мүшесі, Министр Даниал Ахметов осы үш елдің энергокомплексінің потенциалдық қуаттылығы бойынша тиімділік коэффиценті 60%-ды құрайтынын ескере отырып, ортақ нарық құру қажеттілігін көрсетті.
Электроэнергияның балама көздерін өндіруден Еуропалық Одақ, АҚШ, Қытай және Үндістан сияқты елдер әлемде көшбасшылар ретінде саналады. Энергияның жаңартпалы көздеріне деген әлемдік сұраныс тұрақты түрде өсіп келеді. ХХІ-ғасырдың ортасына қарай олардың үлесі 35%-ға жетеді деп болжануда. Энергияның осындай көздерінің тартымдылығы және оларға қызығушылықтың артуы осы ресурстардың сарқылмайтындығымен, энергия тасымалдағыштардың әлемдік бағаларының өзгеруіне деген тәуелсіздігінен және экологиялық тазалығымен байланысты. Соңғы аргументі ерекше өзекті болып табылады, өйткені, дәстүрлі энергетика жергілікті деңгейде де, жаһандық масштабта да қоршаған ортаға жағымсыз әсерін үнемі тигізіп отырады.
Қазақстанның энергетикалық секторындағы қазіргі кәсіпорындар атмосфераны ең ірі ластаушылар болып табылады. Жыл сайын олар атмосфераға миллион тоннадан артық зиянды қалдықтар тастайды. Халықаралық энергетикалық агенттіктің деректері бойынша, Қазақстан парниктік газдардың ЖІӨ-ге шаққанда қалдықтарын тастаудың үлесі бойынша әлемде үшінші орынға ие болған. Қазақстанда тек көмір энергетикасынан ғана келетін қоршаған ортаны ластаудың экономикалық шығыны болжам бойынша, жылына 3,4 млрд. долларға бағаланады екен. Сондықтанда, балама энергетиканы елемеу сол энергетикалық ресурстарды ұтымсыз пайдалануға, олардың үнемділігін төмендетуге және энергиямен жабдықтаудың сенімсіздігіне алып келеді, сонымен қоса, адамдардың денсаулығына және экологияға өте көп зиян тигізеді.
Енді экономиканы дамытуда балама жолдарды таңдау Қаржы секторына, мемлекеттік бюджет құрылымына, Ұлттық банкке, жалпы елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына қалай әсер етеді, қанша көлемде қаржы керек, нивестиция есебі қалай жүргізілуі керек, мемлекет қандай саясат ұстануы керек, дағдарысқа қарсы тиімді бағыт па? ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Жаңғыртылатын энергия көздері
Жаңартылған энергия көздері
Энергияның альтернативалы көздерінің классификациясы
XXI ғасыр басындағы Қазақстан-АҚШ өзара ынтымақтастығына энергетикалық әлеуеттің ықпалы және мәні
Жаңарған энергияны қолданудың тиімділігі
Әлемдік мәселелердің экономикалық жақтары
«Жасыл» құрылыс
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖАСЫЛ ЭКОНОМИКАНЫ ДАМЫТУДАҒЫ PR-ТЕХНОЛОГИЯЛАР
Сарқылмайтын және қайта қалпына келетін энергетикалық ресурстардың энергетикадағы даму стимулы
«Елбасының тарихи жобалары мен бастамалары»
Пәндер