Диоксиндердің адамға әсері
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Диоксиндер
2. Диоксиндердің әсері
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
ІІ. Негізгі бөлім
1. Диоксиндер
2. Диоксиндердің әсері
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Диоксиндер — полихлорланған дибензодиоксиндер (ПХДД) және соларға ұқсас полихлорланған дибензофурандар (ПХДФ) класына жататын улы химиялық заттектер. Диоксиндер мен фурандар химиялық, целлюлоза-қағаз, металлургия және өнеркәсіптің басқа да салаларының қосымша ластағыш заттектері болып табылады. Олар сондай-ақ өнеркәсіптік және түрмыстық қоқысты, қорғасын қосылыстары бар бензинді, қозғалтқыш отынын және т.б. жаққан кезде түзіледі. Өте тұрақты қосылыс болғандықтан (топырақтағы жартылай ыдырау кезеңі шамамен 10 жыл) Диоксиндер топырақта, өсімдікте, жануарда және адам организмінде жиналады. Қоршаған ортаға өнеркосібі дамыған елдерде Диоксиндер едоуір мөлшерде шығарылады. Мысалы, Канадада жыл сайын Диоксиндердің 1,5 т-ға дейін мелшері шығарылады. Диоксиндердің канцерогендік және мутагендік қасиеттері бар екені анықталды. Шетелде (Германия, Швеция, Вьетнам, АҚШ және т.б.) Диоксиндердің адам организміне әсері зерттелді. Диоксиндер көбіне туудың төмендеуіне, ақыл-есінің дамуында ауытқулар бар балалар санының артуына, жаңа туған нәрестелердің арасында өлімнің өсуіне және т.б. себепші болады. Сондықтан АҚШ, Жапония, Италия, Германия, Голландия және т.б. елдерде Диоксиндер проблемасы 1980 жылдардың басынан бастап үлттық бағдарлама негізінде шешіледі. Қоршаған орта объектілеріндегі Диоксиндер мөлшері үнемі бақылауға алынып отырады,Диоксиндердің түсу мөлшерін кеміту жөнінде шаралар қолданылады және т.б.
«Диоксиндер» ұғымы – құрамында хлор атомы бар әртүрлі химиялық кластарға жататын қосылыстардың: диоксиндердің, фурандардың және бифенилдердің үлкен тобының бұлай аталуы дұрыс емес. Терминдегі құрамдардың толық атауы мынадай – полихлорлы дибензо-пара-диоксиндер (ПХДД), полихлорлы дибензофурандар (ПХДФ) және полихлорлы бифенилдер (ПХБ). Көбіне «диоксиндер және ПХБ» немесе «диоксиндер/фурандар және ПХБ» деген атаулар қолданылады.
Бұл заттар адам организміне бірдей әсер ететін «суперэкотоксиканттарға» жатады. Диоксиндердің адам үшін бір мезеттік енгізудің максимальді дозасы 0,1–1,0 мкг/кг. Диоксиннің өлімге алып келетін бір мезеттік орташа дозасы (ЛД50) дене салмағының 70 мкг/кг, минималді әсері шамамен 1 мкг/кг (яғни, басқа синтетикалық улардың сәйкесінше дозаларынан әлдеқайда төмен) құрайды.
«Диоксиндер» ұғымы – құрамында хлор атомы бар әртүрлі химиялық кластарға жататын қосылыстардың: диоксиндердің, фурандардың және бифенилдердің үлкен тобының бұлай аталуы дұрыс емес. Терминдегі құрамдардың толық атауы мынадай – полихлорлы дибензо-пара-диоксиндер (ПХДД), полихлорлы дибензофурандар (ПХДФ) және полихлорлы бифенилдер (ПХБ). Көбіне «диоксиндер және ПХБ» немесе «диоксиндер/фурандар және ПХБ» деген атаулар қолданылады.
Бұл заттар адам организміне бірдей әсер ететін «суперэкотоксиканттарға» жатады. Диоксиндердің адам үшін бір мезеттік енгізудің максимальді дозасы 0,1–1,0 мкг/кг. Диоксиннің өлімге алып келетін бір мезеттік орташа дозасы (ЛД50) дене салмағының 70 мкг/кг, минималді әсері шамамен 1 мкг/кг (яғни, басқа синтетикалық улардың сәйкесінше дозаларынан әлдеқайда төмен) құрайды.
2. http://www.inform.kz/kaz/article/2344159
3. http://zhasalash.kz/suhbattar/4485.html
4. http://magister.kz/referat/show/6734/83/1
3. http://zhasalash.kz/suhbattar/4485.html
4. http://magister.kz/referat/show/6734/83/1
Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Диоксиндер
2. Диоксиндердің әсері
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Диоксиндердің адамға әсері
Диоксиндер -- полихлорланған дибензодиоксиндер (ПХДД) және соларға ұқсас полихлорланған дибензофурандар (ПХДФ) класына жататын улы химиялық заттектер. Диоксиндер мен фурандар химиялық, целлюлоза-қағаз, металлургия және өнеркәсіптің басқа да салаларының қосымша ластағыш заттектері болып табылады. Олар сондай-ақ өнеркәсіптік және түрмыстық қоқысты, қорғасын қосылыстары бар бензинді, қозғалтқыш отынын және т.б. жаққан кезде түзіледі. Өте тұрақты қосылыс болғандықтан (топырақтағы жартылай ыдырау кезеңі шамамен 10 жыл) Диоксиндер топырақта, өсімдікте, жануарда және адам организмінде жиналады. Қоршаған ортаға өнеркосібі дамыған елдерде Диоксиндер едоуір мөлшерде шығарылады. Мысалы, Канадада жыл сайын Диоксиндердің 1,5 т-ға дейін мелшері шығарылады. Диоксиндердің канцерогендік және мутагендік қасиеттері бар екені анықталды. Шетелде (Германия, Швеция, Вьетнам, АҚШ және т.б.) Диоксиндердің адам организміне әсері зерттелді. Диоксиндер көбіне туудың төмендеуіне, ақыл-есінің дамуында ауытқулар бар балалар санының артуына, жаңа туған нәрестелердің арасында өлімнің өсуіне және т.б. себепші болады. Сондықтан АҚШ, Жапония, Италия, Германия, Голландия және т.б. елдерде Диоксиндер проблемасы 1980 жылдардың басынан бастап үлттық бағдарлама негізінде шешіледі. Қоршаған орта объектілеріндегі Диоксиндер мөлшері үнемі бақылауға алынып отырады,Диоксиндердің түсу мөлшерін кеміту жөнінде шаралар қолданылады және т.б.
Диоксиндер ұғымы - құрамында хлор атомы бар әртүрлі химиялық кластарға жататын қосылыстардың: диоксиндердің, фурандардың және бифенилдердің үлкен тобының бұлай аталуы дұрыс емес. Терминдегі құрамдардың толық атауы мынадай - полихлорлы дибензо-пара-диоксиндер (ПХДД), полихлорлы дибензофурандар (ПХДФ) және полихлорлы бифенилдер (ПХБ). Көбіне диоксиндер және ПХБ немесе диоксиндерфурандар және ПХБ деген атаулар қолданылады.
Бұл заттар адам организміне бірдей әсер ететін суперэкотоксиканттарға жатады. Диоксиндердің адам үшін бір мезеттік енгізудің максимальді дозасы 0,1 - 1,0 мкгкг. Диоксиннің өлімге алып келетін бір мезеттік орташа дозасы (ЛД50) дене салмағының 70 мкгкг, минималді әсері шамамен 1 мкгкг (яғни, басқа синтетикалық улардың сәйкесінше дозаларынан әлдеқайда төмен) құрайды.
Диоксиндердің қауіптілігі алғаш рет өткен ғасырдың 70-ші жылдары белгілі болды. 1994 жылы 30 шілдеде Сент-Луистегі (АҚШ, Миссури) баяндамасында американдық ғалым Барри Коммонер мынадай фактілер келтіреді: ...1971 жылы 26 мамырда ат жарысындағы шаңды басу үшін 10 кубометрге жуық техникалық май Миссури штатындағы Таймз Бич қаласындағы ипподромға төгілген. Үш күн өткен соң ипподром аумағында қырылған құстардың денесі қаптап кеткен. Тағы бірнеше күн өткен соң 3 жылқы мен шабандоз ауырады. Маусым айына қарай 29 жылқы, 11 мысық және 4 ит өледі. Тамыз айында ипподром иесінің алты жасар қызы бүйрек ауруымен қатты ауырып емханаға жеткізіледі. Тағы бірнеше бала мен ересектер де ауруға ұшырайды. Тек 1974 жылы тамызда топырақтың беткі 30 см қабаты алынған соң ғана ипподром адам мен жануарлар үшін қауіпсіз болған. Алайда уақыт өте келе қаншама пікірталастан соң Таймз Бич қаласы жабылып, онда тұратын адамдар басқа жаққа көшірілген. Осыншама аурулар мен өлім себептерін анықтау үшін үш жыл уақыт кеткен. Кейін белгілі болғандай, ипподром топырағы құрамынан сол Миссури штатындағы Верона қаласындағы заводтан шыққан химиялық қалдықтардың құрамынан 2,4,5-Т, Қызғылт-сары агент гербицидтерін алу үшін аралық өнім ретінде трихлорфенол өндірілетін диоксиндер табылған. Бұл химикаттар Вьетнам соғысы кезінде өте көп мөлшерде қолданылған....
Диоксин деп аталатын топқа әртүрлі 1000 аса қосылыстар жатады. Олар улылығы бойынша әрқалай - улылығы өте жоғары 2,3,7,8-ТХДД-дан улылығы орташа октахлордибенофуранға немесе ПХБ-ға дейінгі түрлері бар (қазіргі таңда диоксиндерді анықтау үшін хромато-масс-спектрометрия техникасы қолданылады).
Диоксиннің химиялық құрылымының әртүрлі болуы атомдар саны мен галогендердің типіне, изомерияға қабілеттілігіне байланысты.
ТХДД кристалдық зат, липидтер мен органикалық еріткіштерде әсіресе хлорбензолда жақсы ериді. Суда ерімейді. Қоршаған ортаның обьектілерінде, жануарлар организмінде ұзақ сақталып, қоректік тізбек арқылы беріліп отырады.
2,3,7,8-тетрахлордибензо-пара-диокс ин (ТХДД, диоксин) - ең улы қосылыс. Бұл заттың улылық әсерін анықтауда организмнің түраралық айырмашылықтары маңызды болып саналады (кесте). 2,4,5-трихлофеноксисірке қышқылы және трихлорфенол синтезі процесінде аралық өнім ретінде түзіледі.
Жануарлардың түрлері үшін диоксин улылығы
Жануар түрі
ЛД50, мкгкг
Теңіз шошқасы
0,6-2,5
Су күзені
4
Егеуқұйрық
22-45
Маймыл
70
Үй қояны
115-275
Тышқан
114-280
Ит
300
Бақа
500
Аламан
5000
Ескерту: адам үшін ТХДД улылығы шамамен приматтарға ұқсас.
2,3,7,8 - ТХДД-нің организмнен жартылай шығу уақыты әр түрде әрқалай. Мысалы, аламандар мен тышқандарда - 15 күн; егеуқұйрықта - 30 күн; теңіз шошқаларында - 30-94 күн; маймылдарда - 455 күн; адамда - 2120 күн (5-7 жыл) (Федоров Л.А., 1993).
Диоксиндер - өнеркәсіп өнімдері емес, әдетте оларды ауа мен суға бөлетін химиялық кәсіпорындар мен целлюлоза-қағаз комбинаттары, әсіресе қоқыс өртеу заводтары.
Диоксиндер хлор атомының қатысуымен жоғары температурада түзіледі. Аса жоғары емес температурада тек целлюлоза өндірісінде түзіледі. Олар өте тұрақты, температура 100000 асқан жағдайда ғана бұзылады. Голландиялық қоқыс өртейтін заводтардың нормасында: кем дегенде 6% оттегінің қатысуымен ыстық газдар 85000 С немесе одан жоғары температурада жоқ дегенде 2 секунд ұсталып, шығарылатын диоксиндердің мөлшері 0,1 гм3 көп болмауы қажет.
Қоршаған ортада ТХДД органикалық, шаңды және аэрозольді бөлшектерге жабысады, ауа ағынымен тарап су экожүйелеріне түседі. Ақпайтын суларда тұнбалар құрамында болып улар ондаған жылдар бойы сақталады. Топырақта ақырындап микробты деградацияға ұшырауы мүмкін. Топырақтан жартылай элиминацияға ұшырау (аластатылу) топырақтың қасиеті мен сол жердің климаттық-географиялық ерекшеліктеріне байланысты.
Әр елдегі қоқыс өртеудің механизмі әрқалай. Мысалы, Голландияда емханадан шыққан қоқысты өртеу кезінде жылына 4 г диоксид бөлінеді. Батыстың басқа елдерінде, АҚШ-та диоксиндер әлдеқайда көп бөлінеді.
Диоксиндерді қолданудың биологиялық әсеріне мысал ретінде Вьетнам соғысы кезіндегі химиялық қаруларды қолдануды келтіруге болады. Нәтижесінде қаншама тропикалық орман алқаптары құрыды. Американдық ұшқыштар шашқан дефолианттардың құрамында 2,4,5-Т гербицидін өндіру кезінде аралық өнім ретінде қолданылатын диоксиндер қолданылды. Соғыста 91 мың тонна гербицид, оның 55 мың тоннасының құрамында 170 кг (қоспада 0,5-ден 47 мгкг дейін улы тетрахлордиоксин) диоксин болды.
Диоксиндер барлығы 1,6 млн гектар аумаққа шашылып, 2 млн аса адам зардап шекті. Бұл жергілікті халық үшін нағыз геноцид болды. Химикаттардың әсеріне ұшыраған адамдардың иммундық механизмдері өзгеріп, организмге тән емес қимылдар пайда болды. Диоксиндер қан құрамында болмаса да диоксиндік фактор әсері жалғаса беретіні анықталған. Кейбір мәліметтер бойынша диоксинмен улану 20 жуық аурулар туғызады.
Диоксиндер ең бірінші балалар мен әйелдерге әсер етеді. 1999 жылы канцерогендік заттар бойынша Лион комиссиясы, одан кейін US EPA диоксинді адам үшін канцероген деп таныды. US EPA бағалауы бойынша қатерлі ісік ауруымен ауыру 1:1000 құрайды (мың адамнан 1 адам, ал 10 млн топтан - 10 мың адам).
Диоксиндердің қауіпті деңгейін бағалау үшін I-TEF Эквивалентті улылық факторының интернационалдық шкаласын пайдалану арқылы улылық факторы қолданылады. Фактор - бұл улылық эквивалентін анықтау үшін табылған улы диоксиннің концентрациясына көбейтілетін коэфициент. Бірлік ретінде 2,3,7,8-ТХДД улылық коэфициенті қабылданған.
Қоспа үшін жалпы улылық эквивалентті улылық (ЭУ, I-TEQ) деп аталады. I-TEQ есептеудің мысалы төмендегі кестеде көрсетілген:
Эквивалентті улылық (ЭУ, I-TEQ) бойынша берілген сиыр етіндегі диоксин мөлшері
Диоксин түрі
Концентрация, нгкг
Улылық факторы (I-TEF)
Улылық эквиваленті (нг I-TEQкг)
2,3,7,8-ТХДД
0,019
1
0,019
1,2,3,7,8-ПнХДД
0,062
0,5
0,031
1,2,3,6,7,8-ГкХДД
0,496
0,1
0,050
1,2,3,4,6,7,8-ГпХДД
1,157
0,01
0,012
2,3,4,7,8-ПнХДФ
1,783
0,5
0,892
1,2,3,4,7,8-ГкХДФ
4,846
0,1
0,485
Барлығы: 1,489
Кестеден көргендей, сиыр етінде 4 диоксин, 2 фуран бар. Еттегі фуранның ПнХДФ концентрациясы диоксинге қарағанда көп (алайда диоксинмен салыстырғанда улылығы төмен). Еттің жалпы улылығы ең улы 2378-ТХДД-ға шаққанда 1,5 нгкг тең. Еттегі диоксин мөлшерінің нормасы 0,9 нгкг тең. Бұл мысалда диоксин мөлшері нормадан асып кеткен.
Адам организміне диоксин негізінен тамақпен бірге түседі (біздің ел бойынша мәліметтер жоқ, батыс елдерде негізінен ет және сүт өнімдерінен). Тәулік бойынша диоксиннің адам организміне түсудің шекті мөлшері әр елде әрқалай - дене салмағының 1-ден 200 пгкг дейін құрайды. Көрші Ресейде адам салмағына шаққанда диоксиндердің тәуліктік дозасы - 10 пкгкг, судың ластану нормасы - 20 пкглитр.
Диоксинмен улануға жататын адамдарға балықшылар мен балық өнімдерін көп жейтін адамдар, кейбір химиялық кәсіпорындар жұмысшылары, Вьетнам соғысына қатысқан ардагерлер, вьетнамдық шаруалар жатады. Диоксиндердің тамаққа түсу жолдарының бәрі белілі деп ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Диоксиндер
2. Диоксиндердің әсері
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Диоксиндердің адамға әсері
Диоксиндер -- полихлорланған дибензодиоксиндер (ПХДД) және соларға ұқсас полихлорланған дибензофурандар (ПХДФ) класына жататын улы химиялық заттектер. Диоксиндер мен фурандар химиялық, целлюлоза-қағаз, металлургия және өнеркәсіптің басқа да салаларының қосымша ластағыш заттектері болып табылады. Олар сондай-ақ өнеркәсіптік және түрмыстық қоқысты, қорғасын қосылыстары бар бензинді, қозғалтқыш отынын және т.б. жаққан кезде түзіледі. Өте тұрақты қосылыс болғандықтан (топырақтағы жартылай ыдырау кезеңі шамамен 10 жыл) Диоксиндер топырақта, өсімдікте, жануарда және адам организмінде жиналады. Қоршаған ортаға өнеркосібі дамыған елдерде Диоксиндер едоуір мөлшерде шығарылады. Мысалы, Канадада жыл сайын Диоксиндердің 1,5 т-ға дейін мелшері шығарылады. Диоксиндердің канцерогендік және мутагендік қасиеттері бар екені анықталды. Шетелде (Германия, Швеция, Вьетнам, АҚШ және т.б.) Диоксиндердің адам организміне әсері зерттелді. Диоксиндер көбіне туудың төмендеуіне, ақыл-есінің дамуында ауытқулар бар балалар санының артуына, жаңа туған нәрестелердің арасында өлімнің өсуіне және т.б. себепші болады. Сондықтан АҚШ, Жапония, Италия, Германия, Голландия және т.б. елдерде Диоксиндер проблемасы 1980 жылдардың басынан бастап үлттық бағдарлама негізінде шешіледі. Қоршаған орта объектілеріндегі Диоксиндер мөлшері үнемі бақылауға алынып отырады,Диоксиндердің түсу мөлшерін кеміту жөнінде шаралар қолданылады және т.б.
Диоксиндер ұғымы - құрамында хлор атомы бар әртүрлі химиялық кластарға жататын қосылыстардың: диоксиндердің, фурандардың және бифенилдердің үлкен тобының бұлай аталуы дұрыс емес. Терминдегі құрамдардың толық атауы мынадай - полихлорлы дибензо-пара-диоксиндер (ПХДД), полихлорлы дибензофурандар (ПХДФ) және полихлорлы бифенилдер (ПХБ). Көбіне диоксиндер және ПХБ немесе диоксиндерфурандар және ПХБ деген атаулар қолданылады.
Бұл заттар адам организміне бірдей әсер ететін суперэкотоксиканттарға жатады. Диоксиндердің адам үшін бір мезеттік енгізудің максимальді дозасы 0,1 - 1,0 мкгкг. Диоксиннің өлімге алып келетін бір мезеттік орташа дозасы (ЛД50) дене салмағының 70 мкгкг, минималді әсері шамамен 1 мкгкг (яғни, басқа синтетикалық улардың сәйкесінше дозаларынан әлдеқайда төмен) құрайды.
Диоксиндердің қауіптілігі алғаш рет өткен ғасырдың 70-ші жылдары белгілі болды. 1994 жылы 30 шілдеде Сент-Луистегі (АҚШ, Миссури) баяндамасында американдық ғалым Барри Коммонер мынадай фактілер келтіреді: ...1971 жылы 26 мамырда ат жарысындағы шаңды басу үшін 10 кубометрге жуық техникалық май Миссури штатындағы Таймз Бич қаласындағы ипподромға төгілген. Үш күн өткен соң ипподром аумағында қырылған құстардың денесі қаптап кеткен. Тағы бірнеше күн өткен соң 3 жылқы мен шабандоз ауырады. Маусым айына қарай 29 жылқы, 11 мысық және 4 ит өледі. Тамыз айында ипподром иесінің алты жасар қызы бүйрек ауруымен қатты ауырып емханаға жеткізіледі. Тағы бірнеше бала мен ересектер де ауруға ұшырайды. Тек 1974 жылы тамызда топырақтың беткі 30 см қабаты алынған соң ғана ипподром адам мен жануарлар үшін қауіпсіз болған. Алайда уақыт өте келе қаншама пікірталастан соң Таймз Бич қаласы жабылып, онда тұратын адамдар басқа жаққа көшірілген. Осыншама аурулар мен өлім себептерін анықтау үшін үш жыл уақыт кеткен. Кейін белгілі болғандай, ипподром топырағы құрамынан сол Миссури штатындағы Верона қаласындағы заводтан шыққан химиялық қалдықтардың құрамынан 2,4,5-Т, Қызғылт-сары агент гербицидтерін алу үшін аралық өнім ретінде трихлорфенол өндірілетін диоксиндер табылған. Бұл химикаттар Вьетнам соғысы кезінде өте көп мөлшерде қолданылған....
Диоксин деп аталатын топқа әртүрлі 1000 аса қосылыстар жатады. Олар улылығы бойынша әрқалай - улылығы өте жоғары 2,3,7,8-ТХДД-дан улылығы орташа октахлордибенофуранға немесе ПХБ-ға дейінгі түрлері бар (қазіргі таңда диоксиндерді анықтау үшін хромато-масс-спектрометрия техникасы қолданылады).
Диоксиннің химиялық құрылымының әртүрлі болуы атомдар саны мен галогендердің типіне, изомерияға қабілеттілігіне байланысты.
ТХДД кристалдық зат, липидтер мен органикалық еріткіштерде әсіресе хлорбензолда жақсы ериді. Суда ерімейді. Қоршаған ортаның обьектілерінде, жануарлар организмінде ұзақ сақталып, қоректік тізбек арқылы беріліп отырады.
2,3,7,8-тетрахлордибензо-пара-диокс ин (ТХДД, диоксин) - ең улы қосылыс. Бұл заттың улылық әсерін анықтауда организмнің түраралық айырмашылықтары маңызды болып саналады (кесте). 2,4,5-трихлофеноксисірке қышқылы және трихлорфенол синтезі процесінде аралық өнім ретінде түзіледі.
Жануарлардың түрлері үшін диоксин улылығы
Жануар түрі
ЛД50, мкгкг
Теңіз шошқасы
0,6-2,5
Су күзені
4
Егеуқұйрық
22-45
Маймыл
70
Үй қояны
115-275
Тышқан
114-280
Ит
300
Бақа
500
Аламан
5000
Ескерту: адам үшін ТХДД улылығы шамамен приматтарға ұқсас.
2,3,7,8 - ТХДД-нің организмнен жартылай шығу уақыты әр түрде әрқалай. Мысалы, аламандар мен тышқандарда - 15 күн; егеуқұйрықта - 30 күн; теңіз шошқаларында - 30-94 күн; маймылдарда - 455 күн; адамда - 2120 күн (5-7 жыл) (Федоров Л.А., 1993).
Диоксиндер - өнеркәсіп өнімдері емес, әдетте оларды ауа мен суға бөлетін химиялық кәсіпорындар мен целлюлоза-қағаз комбинаттары, әсіресе қоқыс өртеу заводтары.
Диоксиндер хлор атомының қатысуымен жоғары температурада түзіледі. Аса жоғары емес температурада тек целлюлоза өндірісінде түзіледі. Олар өте тұрақты, температура 100000 асқан жағдайда ғана бұзылады. Голландиялық қоқыс өртейтін заводтардың нормасында: кем дегенде 6% оттегінің қатысуымен ыстық газдар 85000 С немесе одан жоғары температурада жоқ дегенде 2 секунд ұсталып, шығарылатын диоксиндердің мөлшері 0,1 гм3 көп болмауы қажет.
Қоршаған ортада ТХДД органикалық, шаңды және аэрозольді бөлшектерге жабысады, ауа ағынымен тарап су экожүйелеріне түседі. Ақпайтын суларда тұнбалар құрамында болып улар ондаған жылдар бойы сақталады. Топырақта ақырындап микробты деградацияға ұшырауы мүмкін. Топырақтан жартылай элиминацияға ұшырау (аластатылу) топырақтың қасиеті мен сол жердің климаттық-географиялық ерекшеліктеріне байланысты.
Әр елдегі қоқыс өртеудің механизмі әрқалай. Мысалы, Голландияда емханадан шыққан қоқысты өртеу кезінде жылына 4 г диоксид бөлінеді. Батыстың басқа елдерінде, АҚШ-та диоксиндер әлдеқайда көп бөлінеді.
Диоксиндерді қолданудың биологиялық әсеріне мысал ретінде Вьетнам соғысы кезіндегі химиялық қаруларды қолдануды келтіруге болады. Нәтижесінде қаншама тропикалық орман алқаптары құрыды. Американдық ұшқыштар шашқан дефолианттардың құрамында 2,4,5-Т гербицидін өндіру кезінде аралық өнім ретінде қолданылатын диоксиндер қолданылды. Соғыста 91 мың тонна гербицид, оның 55 мың тоннасының құрамында 170 кг (қоспада 0,5-ден 47 мгкг дейін улы тетрахлордиоксин) диоксин болды.
Диоксиндер барлығы 1,6 млн гектар аумаққа шашылып, 2 млн аса адам зардап шекті. Бұл жергілікті халық үшін нағыз геноцид болды. Химикаттардың әсеріне ұшыраған адамдардың иммундық механизмдері өзгеріп, организмге тән емес қимылдар пайда болды. Диоксиндер қан құрамында болмаса да диоксиндік фактор әсері жалғаса беретіні анықталған. Кейбір мәліметтер бойынша диоксинмен улану 20 жуық аурулар туғызады.
Диоксиндер ең бірінші балалар мен әйелдерге әсер етеді. 1999 жылы канцерогендік заттар бойынша Лион комиссиясы, одан кейін US EPA диоксинді адам үшін канцероген деп таныды. US EPA бағалауы бойынша қатерлі ісік ауруымен ауыру 1:1000 құрайды (мың адамнан 1 адам, ал 10 млн топтан - 10 мың адам).
Диоксиндердің қауіпті деңгейін бағалау үшін I-TEF Эквивалентті улылық факторының интернационалдық шкаласын пайдалану арқылы улылық факторы қолданылады. Фактор - бұл улылық эквивалентін анықтау үшін табылған улы диоксиннің концентрациясына көбейтілетін коэфициент. Бірлік ретінде 2,3,7,8-ТХДД улылық коэфициенті қабылданған.
Қоспа үшін жалпы улылық эквивалентті улылық (ЭУ, I-TEQ) деп аталады. I-TEQ есептеудің мысалы төмендегі кестеде көрсетілген:
Эквивалентті улылық (ЭУ, I-TEQ) бойынша берілген сиыр етіндегі диоксин мөлшері
Диоксин түрі
Концентрация, нгкг
Улылық факторы (I-TEF)
Улылық эквиваленті (нг I-TEQкг)
2,3,7,8-ТХДД
0,019
1
0,019
1,2,3,7,8-ПнХДД
0,062
0,5
0,031
1,2,3,6,7,8-ГкХДД
0,496
0,1
0,050
1,2,3,4,6,7,8-ГпХДД
1,157
0,01
0,012
2,3,4,7,8-ПнХДФ
1,783
0,5
0,892
1,2,3,4,7,8-ГкХДФ
4,846
0,1
0,485
Барлығы: 1,489
Кестеден көргендей, сиыр етінде 4 диоксин, 2 фуран бар. Еттегі фуранның ПнХДФ концентрациясы диоксинге қарағанда көп (алайда диоксинмен салыстырғанда улылығы төмен). Еттің жалпы улылығы ең улы 2378-ТХДД-ға шаққанда 1,5 нгкг тең. Еттегі диоксин мөлшерінің нормасы 0,9 нгкг тең. Бұл мысалда диоксин мөлшері нормадан асып кеткен.
Адам организміне диоксин негізінен тамақпен бірге түседі (біздің ел бойынша мәліметтер жоқ, батыс елдерде негізінен ет және сүт өнімдерінен). Тәулік бойынша диоксиннің адам организміне түсудің шекті мөлшері әр елде әрқалай - дене салмағының 1-ден 200 пгкг дейін құрайды. Көрші Ресейде адам салмағына шаққанда диоксиндердің тәуліктік дозасы - 10 пкгкг, судың ластану нормасы - 20 пкглитр.
Диоксинмен улануға жататын адамдарға балықшылар мен балық өнімдерін көп жейтін адамдар, кейбір химиялық кәсіпорындар жұмысшылары, Вьетнам соғысына қатысқан ардагерлер, вьетнамдық шаруалар жатады. Диоксиндердің тамаққа түсу жолдарының бәрі белілі деп ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz