Су ресурстарын алаптық басқару
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Қазақстан аумағындағы бассейіндер
2. ҚР суды басқарудың негізгі принциптері
3. Бассейіндік кеңестерді құру
III. Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
II. Негізгі бөлім
1. Қазақстан аумағындағы бассейіндер
2. ҚР суды басқарудың негізгі принциптері
3. Бассейіндік кеңестерді құру
III. Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Бассейн (французша bassіn) —
1) бақ немесе саяжай архитектуралық кешендерінің құрамдас бөлігі түріндегі жасанды су айдыны. Бассейн алғашында Ежелгі Шығыста, кейінірек Еуропада сән-салтанат құрылысы болып келді; XVI ғасырдың 2-жартысынан сәнді, ал XVIII ғасырдан бастап су ататын хауыздары бар архитектуралық күрделі композициямен жасалған Бассейндер пайда болды. Бассейн осы заманғы архитектурада да кеңінен қолданылады;
2) спорттық оқу-жаттығу мақсатына, сондай-ақ, жүзу, суға секіру жарыстарына арналған, ашық немесе жабық түрде салынатын жасанды су айдыны. Ауданы (25х10 м, 50х25 м, 50х10 м, т.б.) мен тереңдігі (1 — 4 м) әр түрлі болады. Айдын беті жүзу жолдарымен, қалтқылармен, т.б. жабдықталады. Қазақстанның көптеген облыс орталықтарында жүзу Бассейндері бар. Халықаралық талапқа сай жарыстар өткізуге жарайтын Бассейндерге Алматыдағы “Динамо” спорт кешеніндегі, Орталық стадиондағы және Қарағандыдағы Н.Әбдіров атындағы спорт кешеніндегі жүзу Бассейндері жатады;
3) белгілі бір кен орындары шоғырланған алап (көмірлі Бассейн, кентасты Бассейн, мұнайлы-газды Бассейн, тұзды Бассейн, т.б.);
4) өзен, көл, теңіздің су жиналатын алабы. Оның жер асты және жер үсті түрлері болады. Аумағы жер бедеріне және геологиялық құрылымға байланысты әр түрлі болып келеді.
1) бақ немесе саяжай архитектуралық кешендерінің құрамдас бөлігі түріндегі жасанды су айдыны. Бассейн алғашында Ежелгі Шығыста, кейінірек Еуропада сән-салтанат құрылысы болып келді; XVI ғасырдың 2-жартысынан сәнді, ал XVIII ғасырдан бастап су ататын хауыздары бар архитектуралық күрделі композициямен жасалған Бассейндер пайда болды. Бассейн осы заманғы архитектурада да кеңінен қолданылады;
2) спорттық оқу-жаттығу мақсатына, сондай-ақ, жүзу, суға секіру жарыстарына арналған, ашық немесе жабық түрде салынатын жасанды су айдыны. Ауданы (25х10 м, 50х25 м, 50х10 м, т.б.) мен тереңдігі (1 — 4 м) әр түрлі болады. Айдын беті жүзу жолдарымен, қалтқылармен, т.б. жабдықталады. Қазақстанның көптеген облыс орталықтарында жүзу Бассейндері бар. Халықаралық талапқа сай жарыстар өткізуге жарайтын Бассейндерге Алматыдағы “Динамо” спорт кешеніндегі, Орталық стадиондағы және Қарағандыдағы Н.Әбдіров атындағы спорт кешеніндегі жүзу Бассейндері жатады;
3) белгілі бір кен орындары шоғырланған алап (көмірлі Бассейн, кентасты Бассейн, мұнайлы-газды Бассейн, тұзды Бассейн, т.б.);
4) өзен, көл, теңіздің су жиналатын алабы. Оның жер асты және жер үсті түрлері болады. Аумағы жер бедеріне және геологиялық құрылымға байланысты әр түрлі болып келеді.
1. http://www.unesco.kz сайты
2. "Қазақстан" ұлттық энциклопедиясы, Қазақ энциклопедиясының редакциясы, 1998 жыл, 10 томдық.
3. http://adilet.zan.kz сайты
2. "Қазақстан" ұлттық энциклопедиясы, Қазақ энциклопедиясының редакциясы, 1998 жыл, 10 томдық.
3. http://adilet.zan.kz сайты
Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:
Су ресурстарын алабтық басқару
Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Қазақстан аумағындағы бассейіндер
2. ҚР суды басқарудың негізгі принциптері
3. Бассейіндік кеңестерді құру
III. Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Бассейн (французша bassіn) --
1) бақ немесе саяжай архитектуралық кешендерінің құрамдас бөлігі түріндегі жасанды су айдыны. Бассейн алғашында Ежелгі Шығыста, кейінірек Еуропада сән-салтанат құрылысы болып келді; XVI ғасырдың 2-жартысынан сәнді, ал XVIII ғасырдан бастап су ататын хауыздары бар архитектуралық күрделі композициямен жасалған Бассейндер пайда болды. Бассейн осы заманғы архитектурада да кеңінен қолданылады;
2) спорттық оқу-жаттығу мақсатына, сондай-ақ, жүзу, суға секіру жарыстарына арналған, ашық немесе жабық түрде салынатын жасанды су айдыны. Ауданы (25х10 м, 50х25 м, 50х10 м, т.б.) мен тереңдігі (1 -- 4 м) әр түрлі болады. Айдын беті жүзу жолдарымен, қалтқылармен, т.б. жабдықталады. Қазақстанның көптеген облыс орталықтарында жүзу Бассейндері бар. Халықаралық талапқа сай жарыстар өткізуге жарайтын Бассейндерге Алматыдағы "Динамо" спорт кешеніндегі, Орталық стадиондағы және Қарағандыдағы Н.Әбдіров атындағы спорт кешеніндегі жүзу Бассейндері жатады;
3) белгілі бір кен орындары шоғырланған алап (көмірлі Бассейн, кентасты Бассейн, мұнайлы-газды Бассейн, тұзды Бассейн, т.б.);
4) өзен, көл, теңіздің су жиналатын алабы. Оның жер асты және жер үсті түрлері болады. Аумағы жер бедеріне және геологиялық құрылымға байланысты әр түрлі болып келеді.
Қазақстан аумағындағы бассейіндер
Қазақстан аумағында 8 су бассейні бар олар:
1. Арал-Сырдария;
2. Балқаш-Алакөл;
3.Ертіс;
4. Есіл;
5. Нұра-Сарысу;
6. Тобыл-Торғай;
7. Орал-Каспий;
8. Шу-Талас.
1. Арал-Сырдария бассейіні 345мың км² жуық ауданды алып жатыр және оған екі облыс кіреді - Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда.
Бассейіннің негізгі өзені Сырдария өзенінің төменгі ағысы. Қазақстандағы өзеннің аумағы Шардара су қоймасынан Арал теңізіне дейін 1627км, соның ішінде Оңтүстік Қазақстан облысы 346км, Қызылорда 1281км.
Қазақстанда Сырдарияның ең ірі салалары Келес, Арыс, Бадам, Боралдай, Бөген өзендері.
Сырдария өзені төрт мемлекеттің шекарасынан өтеді: Қырғызстан Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Өзбекстан және Қазақстан.
Қазақстан Республикасын сумен қамтамасыз ету Сырдария өзенінің төменгі ағысында орналасқан, олардың орналасуы, бөлу принципі, су саясаты өзеннің жоғарғы ағысында орналасқан мемлекетке байланысты.
Қазақстан тәуелсіздігін алғанға дейін Сырдария өзеніндегі су шаруашылық объектілері су шаруашылық жүйесі ретінде қарастырылған, және Тоқтағұл су қоймасының тиімділігі әсіресе су аз кезде оның тұрақтылығын сақтап қалды.
1992ж. бастап Тоқтағұл су қоймасы Қырғыз Республикасының жеке меншік объектісі ретінде, қыста электр энергиясын өндіруге бағытталған жекелеген режимі бар болатын. Мұндай жұмыс режимі Арал теңізі аймағына экономикалық және экологиялық жағынан жағымсыз әсер етеді.
2. Балқаш-Алакөл бассейні байтақ Қазақстанның оңтүстік-шығыс аумағы мен Қытайдың іргелес аумағын бөлігін алып жатыр. Оның ауданы 353мың шаршы, оның ішінде 413мың км Қазақстан аумағында.
Балқаш-Алакөл бассейіні Қазақстанда Алматы обылысы, Мойынқұм, Жамбыл обылысындағы Қордай және Шу аудандары, Ақтоғай, Қарағанды обылысының Қарқаралы және Шет аудандары, Шығыс Қазақстан обылысындағы Аякөз және Ұржар аудандары, Қытай-Шыңжаң, Ұйғыр автономиялық өлкесінің солтүстік - батыс бөлігі. 14% - өзен су үлесі, 5% - су қоймалары болып табылады.
Іле өзенінің су ресурстары негізінен суармалы ауыл шаруашылығы үшін пайдаланылады. Бассейнінде ірі ирригациялық жүйелер Үлкен Алматы каналы, Акдала күріш жүйесі Ченгельді алабы және басқа жүйелер болып табылады.
Іле өзенінің химиялық құрамы ҚХР аумағынан түскен лаастауыш заттар арқылы құралады, сондай-ақ ауыл шаруашылық алқаптарынан бассейінге шайындылар мен тастандылар түседі.
Іле өзені бассейінінің су алу көлемі рұқсат етілген шектен асып кетті, нәтижесінде Балқаш көлінде су сапасы мен деңгейі азайды, Іле өзенінде деградация процесі басталды.
Балқаш көлінің барлық экожүйесіне қауіп төніп тұр.
Алаңдататыны Қытай суының артуы Іле өзеніндегі ластаушы ағындылар Балқаш көлі бассейінінің су ауылшаруашылығы мен экологиялық жағдайын нашарлатуы мүмкін.
3. Ертіс бассейініне Ертіс өзені мен оның салалары кіреді. Ертіс өзенінің Қазақстанның ірі өзендерінің бірі болып табылады. Оның ұзындығы оның ішінде Қара Ертіс 4,2мың км.
Қазақстан аумағындағы кіреберісінде Ертіс өзенінің орташа ағыны шамамен 300 м³ с (9 км ³ жыл) және Ресеймен шекарасында, с.Черлакта 840 м³ с (27 км ³ жыл) болып табылады.
Қазақстандағы Ертіс өзенінде үш ірі су қоймасы бар: Бұқтырма, Өскемен және Шүлбі өзен ағыны бойынша реттеуші әсері бар.
Ертіс өзені бассейніні суды пайдалануға өз мүддесі бар бөлігі болып табылады, Қытай, Қазақстан мен Ресейдің аумағын қамтиды.
Ертіс өзені Қазақстандағы өзендердің ішіндегі суы ең көп өзен, бірақ мұнда су шаруашылық балансы өте тығыз. Сонымен қатар, ол ауыр өнеркәсіп ластағыштарымен ластанған.
Су пайдаланушылар (энергетика, су көлігі, ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, коммуналдық).
Ертіс өзенінің су алу туралы Қытайдың шешімі, қоршаған ортаны қорғау және Қазақстанның экономикасына елеулі әсер етуі мүмкін.
4. Есіл бассейіні 245мың км аумақты қамтиды. Су қорларының басым бөлігі көлдерде шоғырланған - 55%, өзен ағыны - 34%, су қоймаларында - 7% жинақталған. Негізгі су көзі Есіл өзен шыңының сілемдерінде - солтүстікте Көкшетау үстірті арқылы ағады және оңтүстігінде Ұлытау тауы арқылы.
Есіл өзені Қарағанды обылысындағы Нияз тауынан бастау алады (Қазақ ұсақ шоқыларының солтүстік шетінде). Оның ұзындығы 2450км, оның ішінде Қазақстан жерінде Ақмоладан басталып Солтүстік Қазақстанға дейін 1717км құрайды.
Ең маңызды су салалары ол Колутон, Жабай, Терісаққан, Ақан-Бұрлық маусымдық және ұзақ мерзімді өзендер. Әр жылда өзен рсурстарын шаруашылықта қолдануға байланысты су шығыны он немесе жүз есеге өзгеруі мүмкін.
5. Нұра-Сарысу бассейініне Нұра және Сарысу өзендері, Теңіз және Қарасор көлдері кіреді. Су ресурстары шектеулі.
Сумен қамту жүйесін жетілдіру үшін Қ.Сәтбаев атындағы Ертіс-Қарағанды каналы салынды. Оның жобалық жүктемесі арқылы су бассейні балансын 18%-ға дейін қамтамасыз ете алады.
Өзен бассейінінің аумағы ылғал жеткіліксіз ауданға жатады. Көктемгі су толу кезеңінде жыл сайынғы ағыс көлемі 90%-дан жоғары болады. Су шығындарын жазғы - күзгі-қысқы су ағыны айтарлықтай азайады, бұл уақытта басқа өзендерде су ағыны блмайды. Бассейін ауданында шамамен 2000 көл және 400 жасанды тоғандар бар. Көлдердің басым бөлігі Нұра және Қарқаралы өзен бассейіндерінде орналасқан.
6. Тобыл-Торғай бассейініне Тобыл, Торғай, Ырғыз өзендері кіреді, ауданы 214мың. км² Оған Қостанай обылысы және Ырғыз өңірлік ауданы, Ақтөбе обылысы кіреді.
Ол ең кедей су бассейіні болып табылады. Ылғалды немесе құрғақ жыл кезеңдерінде белгілі ауытқулармен, жер үсті ағын суларымен, қар еріген кезде пайда болған бассейін. Ылғал кезеңінің ұзақтығы - 8-ден 10 жылға дейін, ал құрғақ - 6-дан 20 жылға дейін. Ылғалды жылдар өзен ағыны орташа жылдық есеппен 3-5 есе, ал құрғақ жылдары орташа жылдық есеппен 0,6-0,15-ке дейін.
7. Орал-Каспий бассейіні Қазақстан аумағында 415мың км² алып жатыр оның ішінде Жайық (236 мың. км²), Еділ мен Жайық (107 мың. км²), Орал-Ембі (72 мың. км²). Орал өзені бассейініне Реей Федерациясының бөлігі, Қазақстан Республикасында - Шығыс Қазақстан, Атырау обылысы, Ақтөбе обылысының бір бөлігі кіреді. Бассейіннің негізгі өзені ол Орал ағыны 8,25 км³, 11,6 км³-і Ресей аумағында қалыптасады.
Үлкен және Кіші Өзен өзендері Ресей Федерациясынан бастау алады. Құрғақ жылдары Жанибек жүйесі Саратов және Палласов каналдарынан Шығыс Қазақстанға қажетті су мөлшерін Еділ су жинағышымен су насос станциялары арқылы беріледі. Осы арналар арқылы су шығыны шарт негізінде жүзеге асырылады.
Орал өзеніне ластаушы заттардың басым бөлігі Орынбор обылысының шағын өзендері мен Ақтөбе обылысындағы Елек өзен ағысымен келеді. Қазақстанда Елек өзенінің арқылы жерүсті және жерасты суларының негізгі ластаушы заттар бор және алты валентті хром болып табылады.
8. Шу-Талас бассейініне Шу, Талас, Аса өзендері кіреді. Оның жалпы ауданы 64,3мың км² (Қырғызстан Республикасының барлық аумағын қамтиды).
Бассейіннің негізгі бөлігі - 73%, Жамбыл обылысындағы тау бөктерінің бөлігі - 13%, Тянь-Шань тау жүйесі шөл және шөлейт аймағында орналасқан бөлігі - 14%.
Шу-Талас бассейінінде 204 шағын өзендер (Талас өзен бассейінінде - 20, Шу өзен бассейінінде - 140, Аса өзен бассейінінде - 64), сонымен қатар 35 көл, 3 ірі су қоймасы бар.
Шу, Талас өзені, Күкүреу-Су, Аса өзендер ағысының қалыптасуы Қырғыз Республикасының аумағында толығымен орын алады.
Бассейіндегі Шу, Талас және Аса өзендерінің ағысы толық реттелген. Қырғыз Республикасының аумағында Шу өзенінде Орто-Токой су қоймасы жобалық қуаты - 0,42 км³ және Талас өзенінде Киров су қоймасы жобалық қуаты - 0,55 км³.
Бассейіндегі су қоймалары негізінен суару мақсаты үшін.
Жамбыл облысы Қордай мен Мерке ауданында суармалы жерлерді сумен қамтамасыз ету және мемлекетаралық су шаруашылық объектісін бірігіп қолдану: Қырғызстан аумағында орналасқан Үлкен Шу каналы, Шу гидротехникасы.
ҚР суды басқарудың негізгі принциптері
Су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттiк басқару:
1) су қорын пайдалану мен қорғау, сумен жабдықтау және су бұру саласындағы мемлекеттiк реттеу мен бақылау;
2) тұрақты су пайдалану - суды ұқыпты, ұтымды және кешендi пайдалану мен қорғауды ұштастыру;
3) су пайдаланудың оңтайлы жағдайларын жасау, қоршаған ортаның экологиялық тұрақтылығын және халықтың санитарлық-эпидемиологиялық қауiпсiздiгiн сақтау;
4) бассейндiк басқару;
5) су қорын пайдалану және қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылау мен басқару функцияларын және су ресурстарын шаруашылық пайдалану функцияларын бөлу принциптерiне негiзделедi.
Бассейіндік басқару. Негізгі принцип ретінде бассейндік басқару бассейнінің аумағында су ресурстарын қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету басымдық бар интеграцияланған тәртіппен халықаралық басқару үздік тәсіл болып табылады. Практикалық аспектіде өзен бассейнінің басқаруын іске асыратын негізгі органдар, бассейіндік сушаруашылық басқару (БСБ), су ресурстар комитеті болып табылады.
Облыстық бассейіндік ұйымдардың құзыретіне жатады
1. Бассейндiк су шаруашылығы басқармасының мiндеттерi мен функциялары
Бассейндiк су шаруашылығы басқармалары (бұдан ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Қазақстан аумағындағы бассейіндер
2. ҚР суды басқарудың негізгі принциптері
3. Бассейіндік кеңестерді құру
III. Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Бассейн (французша bassіn) --
1) бақ немесе саяжай архитектуралық кешендерінің құрамдас бөлігі түріндегі жасанды су айдыны. Бассейн алғашында Ежелгі Шығыста, кейінірек Еуропада сән-салтанат құрылысы болып келді; XVI ғасырдың 2-жартысынан сәнді, ал XVIII ғасырдан бастап су ататын хауыздары бар архитектуралық күрделі композициямен жасалған Бассейндер пайда болды. Бассейн осы заманғы архитектурада да кеңінен қолданылады;
2) спорттық оқу-жаттығу мақсатына, сондай-ақ, жүзу, суға секіру жарыстарына арналған, ашық немесе жабық түрде салынатын жасанды су айдыны. Ауданы (25х10 м, 50х25 м, 50х10 м, т.б.) мен тереңдігі (1 -- 4 м) әр түрлі болады. Айдын беті жүзу жолдарымен, қалтқылармен, т.б. жабдықталады. Қазақстанның көптеген облыс орталықтарында жүзу Бассейндері бар. Халықаралық талапқа сай жарыстар өткізуге жарайтын Бассейндерге Алматыдағы "Динамо" спорт кешеніндегі, Орталық стадиондағы және Қарағандыдағы Н.Әбдіров атындағы спорт кешеніндегі жүзу Бассейндері жатады;
3) белгілі бір кен орындары шоғырланған алап (көмірлі Бассейн, кентасты Бассейн, мұнайлы-газды Бассейн, тұзды Бассейн, т.б.);
4) өзен, көл, теңіздің су жиналатын алабы. Оның жер асты және жер үсті түрлері болады. Аумағы жер бедеріне және геологиялық құрылымға байланысты әр түрлі болып келеді.
Қазақстан аумағындағы бассейіндер
Қазақстан аумағында 8 су бассейні бар олар:
1. Арал-Сырдария;
2. Балқаш-Алакөл;
3.Ертіс;
4. Есіл;
5. Нұра-Сарысу;
6. Тобыл-Торғай;
7. Орал-Каспий;
8. Шу-Талас.
1. Арал-Сырдария бассейіні 345мың км² жуық ауданды алып жатыр және оған екі облыс кіреді - Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда.
Бассейіннің негізгі өзені Сырдария өзенінің төменгі ағысы. Қазақстандағы өзеннің аумағы Шардара су қоймасынан Арал теңізіне дейін 1627км, соның ішінде Оңтүстік Қазақстан облысы 346км, Қызылорда 1281км.
Қазақстанда Сырдарияның ең ірі салалары Келес, Арыс, Бадам, Боралдай, Бөген өзендері.
Сырдария өзені төрт мемлекеттің шекарасынан өтеді: Қырғызстан Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Өзбекстан және Қазақстан.
Қазақстан Республикасын сумен қамтамасыз ету Сырдария өзенінің төменгі ағысында орналасқан, олардың орналасуы, бөлу принципі, су саясаты өзеннің жоғарғы ағысында орналасқан мемлекетке байланысты.
Қазақстан тәуелсіздігін алғанға дейін Сырдария өзеніндегі су шаруашылық объектілері су шаруашылық жүйесі ретінде қарастырылған, және Тоқтағұл су қоймасының тиімділігі әсіресе су аз кезде оның тұрақтылығын сақтап қалды.
1992ж. бастап Тоқтағұл су қоймасы Қырғыз Республикасының жеке меншік объектісі ретінде, қыста электр энергиясын өндіруге бағытталған жекелеген режимі бар болатын. Мұндай жұмыс режимі Арал теңізі аймағына экономикалық және экологиялық жағынан жағымсыз әсер етеді.
2. Балқаш-Алакөл бассейні байтақ Қазақстанның оңтүстік-шығыс аумағы мен Қытайдың іргелес аумағын бөлігін алып жатыр. Оның ауданы 353мың шаршы, оның ішінде 413мың км Қазақстан аумағында.
Балқаш-Алакөл бассейіні Қазақстанда Алматы обылысы, Мойынқұм, Жамбыл обылысындағы Қордай және Шу аудандары, Ақтоғай, Қарағанды обылысының Қарқаралы және Шет аудандары, Шығыс Қазақстан обылысындағы Аякөз және Ұржар аудандары, Қытай-Шыңжаң, Ұйғыр автономиялық өлкесінің солтүстік - батыс бөлігі. 14% - өзен су үлесі, 5% - су қоймалары болып табылады.
Іле өзенінің су ресурстары негізінен суармалы ауыл шаруашылығы үшін пайдаланылады. Бассейнінде ірі ирригациялық жүйелер Үлкен Алматы каналы, Акдала күріш жүйесі Ченгельді алабы және басқа жүйелер болып табылады.
Іле өзенінің химиялық құрамы ҚХР аумағынан түскен лаастауыш заттар арқылы құралады, сондай-ақ ауыл шаруашылық алқаптарынан бассейінге шайындылар мен тастандылар түседі.
Іле өзені бассейінінің су алу көлемі рұқсат етілген шектен асып кетті, нәтижесінде Балқаш көлінде су сапасы мен деңгейі азайды, Іле өзенінде деградация процесі басталды.
Балқаш көлінің барлық экожүйесіне қауіп төніп тұр.
Алаңдататыны Қытай суының артуы Іле өзеніндегі ластаушы ағындылар Балқаш көлі бассейінінің су ауылшаруашылығы мен экологиялық жағдайын нашарлатуы мүмкін.
3. Ертіс бассейініне Ертіс өзені мен оның салалары кіреді. Ертіс өзенінің Қазақстанның ірі өзендерінің бірі болып табылады. Оның ұзындығы оның ішінде Қара Ертіс 4,2мың км.
Қазақстан аумағындағы кіреберісінде Ертіс өзенінің орташа ағыны шамамен 300 м³ с (9 км ³ жыл) және Ресеймен шекарасында, с.Черлакта 840 м³ с (27 км ³ жыл) болып табылады.
Қазақстандағы Ертіс өзенінде үш ірі су қоймасы бар: Бұқтырма, Өскемен және Шүлбі өзен ағыны бойынша реттеуші әсері бар.
Ертіс өзені бассейніні суды пайдалануға өз мүддесі бар бөлігі болып табылады, Қытай, Қазақстан мен Ресейдің аумағын қамтиды.
Ертіс өзені Қазақстандағы өзендердің ішіндегі суы ең көп өзен, бірақ мұнда су шаруашылық балансы өте тығыз. Сонымен қатар, ол ауыр өнеркәсіп ластағыштарымен ластанған.
Су пайдаланушылар (энергетика, су көлігі, ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, коммуналдық).
Ертіс өзенінің су алу туралы Қытайдың шешімі, қоршаған ортаны қорғау және Қазақстанның экономикасына елеулі әсер етуі мүмкін.
4. Есіл бассейіні 245мың км аумақты қамтиды. Су қорларының басым бөлігі көлдерде шоғырланған - 55%, өзен ағыны - 34%, су қоймаларында - 7% жинақталған. Негізгі су көзі Есіл өзен шыңының сілемдерінде - солтүстікте Көкшетау үстірті арқылы ағады және оңтүстігінде Ұлытау тауы арқылы.
Есіл өзені Қарағанды обылысындағы Нияз тауынан бастау алады (Қазақ ұсақ шоқыларының солтүстік шетінде). Оның ұзындығы 2450км, оның ішінде Қазақстан жерінде Ақмоладан басталып Солтүстік Қазақстанға дейін 1717км құрайды.
Ең маңызды су салалары ол Колутон, Жабай, Терісаққан, Ақан-Бұрлық маусымдық және ұзақ мерзімді өзендер. Әр жылда өзен рсурстарын шаруашылықта қолдануға байланысты су шығыны он немесе жүз есеге өзгеруі мүмкін.
5. Нұра-Сарысу бассейініне Нұра және Сарысу өзендері, Теңіз және Қарасор көлдері кіреді. Су ресурстары шектеулі.
Сумен қамту жүйесін жетілдіру үшін Қ.Сәтбаев атындағы Ертіс-Қарағанды каналы салынды. Оның жобалық жүктемесі арқылы су бассейні балансын 18%-ға дейін қамтамасыз ете алады.
Өзен бассейінінің аумағы ылғал жеткіліксіз ауданға жатады. Көктемгі су толу кезеңінде жыл сайынғы ағыс көлемі 90%-дан жоғары болады. Су шығындарын жазғы - күзгі-қысқы су ағыны айтарлықтай азайады, бұл уақытта басқа өзендерде су ағыны блмайды. Бассейін ауданында шамамен 2000 көл және 400 жасанды тоғандар бар. Көлдердің басым бөлігі Нұра және Қарқаралы өзен бассейіндерінде орналасқан.
6. Тобыл-Торғай бассейініне Тобыл, Торғай, Ырғыз өзендері кіреді, ауданы 214мың. км² Оған Қостанай обылысы және Ырғыз өңірлік ауданы, Ақтөбе обылысы кіреді.
Ол ең кедей су бассейіні болып табылады. Ылғалды немесе құрғақ жыл кезеңдерінде белгілі ауытқулармен, жер үсті ағын суларымен, қар еріген кезде пайда болған бассейін. Ылғал кезеңінің ұзақтығы - 8-ден 10 жылға дейін, ал құрғақ - 6-дан 20 жылға дейін. Ылғалды жылдар өзен ағыны орташа жылдық есеппен 3-5 есе, ал құрғақ жылдары орташа жылдық есеппен 0,6-0,15-ке дейін.
7. Орал-Каспий бассейіні Қазақстан аумағында 415мың км² алып жатыр оның ішінде Жайық (236 мың. км²), Еділ мен Жайық (107 мың. км²), Орал-Ембі (72 мың. км²). Орал өзені бассейініне Реей Федерациясының бөлігі, Қазақстан Республикасында - Шығыс Қазақстан, Атырау обылысы, Ақтөбе обылысының бір бөлігі кіреді. Бассейіннің негізгі өзені ол Орал ағыны 8,25 км³, 11,6 км³-і Ресей аумағында қалыптасады.
Үлкен және Кіші Өзен өзендері Ресей Федерациясынан бастау алады. Құрғақ жылдары Жанибек жүйесі Саратов және Палласов каналдарынан Шығыс Қазақстанға қажетті су мөлшерін Еділ су жинағышымен су насос станциялары арқылы беріледі. Осы арналар арқылы су шығыны шарт негізінде жүзеге асырылады.
Орал өзеніне ластаушы заттардың басым бөлігі Орынбор обылысының шағын өзендері мен Ақтөбе обылысындағы Елек өзен ағысымен келеді. Қазақстанда Елек өзенінің арқылы жерүсті және жерасты суларының негізгі ластаушы заттар бор және алты валентті хром болып табылады.
8. Шу-Талас бассейініне Шу, Талас, Аса өзендері кіреді. Оның жалпы ауданы 64,3мың км² (Қырғызстан Республикасының барлық аумағын қамтиды).
Бассейіннің негізгі бөлігі - 73%, Жамбыл обылысындағы тау бөктерінің бөлігі - 13%, Тянь-Шань тау жүйесі шөл және шөлейт аймағында орналасқан бөлігі - 14%.
Шу-Талас бассейінінде 204 шағын өзендер (Талас өзен бассейінінде - 20, Шу өзен бассейінінде - 140, Аса өзен бассейінінде - 64), сонымен қатар 35 көл, 3 ірі су қоймасы бар.
Шу, Талас өзені, Күкүреу-Су, Аса өзендер ағысының қалыптасуы Қырғыз Республикасының аумағында толығымен орын алады.
Бассейіндегі Шу, Талас және Аса өзендерінің ағысы толық реттелген. Қырғыз Республикасының аумағында Шу өзенінде Орто-Токой су қоймасы жобалық қуаты - 0,42 км³ және Талас өзенінде Киров су қоймасы жобалық қуаты - 0,55 км³.
Бассейіндегі су қоймалары негізінен суару мақсаты үшін.
Жамбыл облысы Қордай мен Мерке ауданында суармалы жерлерді сумен қамтамасыз ету және мемлекетаралық су шаруашылық объектісін бірігіп қолдану: Қырғызстан аумағында орналасқан Үлкен Шу каналы, Шу гидротехникасы.
ҚР суды басқарудың негізгі принциптері
Су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттiк басқару:
1) су қорын пайдалану мен қорғау, сумен жабдықтау және су бұру саласындағы мемлекеттiк реттеу мен бақылау;
2) тұрақты су пайдалану - суды ұқыпты, ұтымды және кешендi пайдалану мен қорғауды ұштастыру;
3) су пайдаланудың оңтайлы жағдайларын жасау, қоршаған ортаның экологиялық тұрақтылығын және халықтың санитарлық-эпидемиологиялық қауiпсiздiгiн сақтау;
4) бассейндiк басқару;
5) су қорын пайдалану және қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылау мен басқару функцияларын және су ресурстарын шаруашылық пайдалану функцияларын бөлу принциптерiне негiзделедi.
Бассейіндік басқару. Негізгі принцип ретінде бассейндік басқару бассейнінің аумағында су ресурстарын қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету басымдық бар интеграцияланған тәртіппен халықаралық басқару үздік тәсіл болып табылады. Практикалық аспектіде өзен бассейнінің басқаруын іске асыратын негізгі органдар, бассейіндік сушаруашылық басқару (БСБ), су ресурстар комитеті болып табылады.
Облыстық бассейіндік ұйымдардың құзыретіне жатады
1. Бассейндiк су шаруашылығы басқармасының мiндеттерi мен функциялары
Бассейндiк су шаруашылығы басқармалары (бұдан ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz