Тәрбиенің негізі –ұлттық тәлім-тәрбие



І Кіріспе.
II. Негізгі бөлім.
1.Адамзат тәрбиесіндегі халық педагогикасының
маңызы, ролі.
2.Ұлттық тәрбиеге балаларды тәрбиелеу жолдары.
3.Ұлттық тәрбиені мектеп практикасында оқу.
тәрбие процесінде пайдалану .
ІІІ Қорытынды.
Халықтың тәлім.тәрбиелік мұрасы.асыл қазына
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қосымша
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың жариялаған Жолдауы еліміздің халықаралық білім кеңістігіне, бәсекеге барынша қабілетті 50 ел қатарына кіру стратегиясының жалғасы болып отыр .
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының 8-бабында білім беру жүйесінің басым міндеттері –«азаматтық пен елжандылыққа, өз Отаны −Қазақстан Республикасына деген сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге, халық дәстүрлерін қастерлеуге, Конституцияға және қоғамға қарсы кез-келген көріністерге төзбеуге тәрбиелеу» – деп айтылған.
Бүгінгі ХХІ – ғасырда егеменді Қазақстанда өмір сүріп жатқан жас ұрпақтың бойындағы ерлік пен елдік қасиеттің рухани негізі туып-өскен жері мен елінің салт-дәстүрінен, ұлттық мәдени мұраларынан, мақал-мәтелдерінен, лиро-эпостық жырларынан, шешендік сөздерінен, ел мен жер байлығын қорғап қалған Күлтегін, Тоныкөк, Қобыланды, Ер Көкше, Ер Қосай, Едіге, Қарасай, Қабанбай, Бөгенбай, Наурызбай, Сұраншы, Саурық батырлардың ерлік істерінен бастау алады. Сонымен қатар, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасқан мәдени-рухани мұралар, тастағы жазбалардағы өсиет, өнеге, нақыл сөздер, қазақ фольқлоры жанрлары жас ұрпақтың бойында отансүйгіштік, ерлік сезімді ұялатып, олардың туған жерге, өскен елге, ұлт мәдениетіне деген сүйіспеншілік қасиеттерді қалыптастыруға игі ықпал етеді.
Республикамызда зерттеліп отырған проблемаға байланысты М. Қозыбаев, Т. Тұрлығұл,
Ж. Қасымбаев сияқты тарихшы ғалымдар тарихи-философиялық тұрғыда, әдебиет саласы бойынша М. Әуезов, С. Сейфуллин, М. Ғабдуллин, Е. Смайылов, С. Мұқанов, Ә. Қоңыратбаев, Ә. Сейдімбеков және т.б. зерттеушілер өз еңбектерінде ауыз әдебиеті үлгілеріндегі патриотизмнің ұлттық мәнін терең зерттеді.
Кез-келген тәуелсіз мемлекеттің іргесі берік, аспаны ашық болуы үшін қорғаныс қабілетін нығайтудың, жас ұрпақты ерлікке, елжандылыққа тәрбиелеудің маңызы зор. Әр адамның бойында Отанға, халқына шын берілгендік, ата-салтына, ел тарихына деген құрмет, ерлік рухы қалыптасады.
Ежелден елдік пен еркіндікті берік ұстап, ата-бабамыздың үлкен шаңырағы асына түрлі ұлттар мен ұлыстардың басын қосып, бірлікке, бауырластыққа баулып, достықтың туын берік ұстаған қазақ халқы өмір өнегелерін ұрпағына ұғындырып, үйретіп келеді. Сол ұрпақтар мен ұлыстар бірлігін нығайтып, жарастырып отырған халықтың әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін, халықтың даналығын бала бойына дарытып, адамдыққа, батырлыққа, ерлікке тәрбиелеуде, ел әдебиетін, мәдениетін басқаларға ұғындырып, орнықтыруда қолданатын басты құрал екені айғақ.
Зерттеу мақсаты: халықтық тәрбиенің ғылыми-педагогикалық негіздерін айқындап, оны орта мектептердің оқу-тәрбие үрдісінде тиімді пайдалану арқылы оқушыларды елжандылыққа және ұлттық рухта тәрбиелеу.
1. Қалиев.С.Қ. «Халық педагогикасында ауыз әдебиетіндегі көрінісі» Алматы, «Мектеп», 1987 ж.
2. Қоянбаев Ж.Б. «Педагогика» , «Рауан», Алматы, 1992 ж.
3. Табылдиев Ә. «Халық тағылымы» Алматы, Қазақ университеті, 1992 ж.
4. Сағындықов Е. «Қазақтың ұлттық ойындары» Алматы, 1992 ж.
5. Бүркітбаев Ә. «Спорттың ұлттық түрлері мен оның тәрбиелік мәні» Алматы, 1985 ж.
6. Төтенаев Б. «Қазақтың ұлттық ойындары» Қазақстан 1978 ж.
7. Ғаббасов С. «Халық педагогикасының негіздері» Алматы 1989 ж.
8. «Бастауыш мектебі» журналы 1996-2002 ж.
9. «Қазақстан мектебі» журналы, 1999-2002 ж.
10. Бержанов Қ., Мусин С. «Педагогика тарихы» Алматы, 1972 ж.
11. Жұмабаев М «Педагогика» Алматы, 1993 ж.
12. Алдамбергенов А «Қозғалмалы ойындар» Алматы, 2003 ж.
13. Ұзақбаев С.А. «Балаларға эстетикалық тәрбие берудегі халық дәстүрі» Алматы,2001 ж.
14. Нұрғалиев Р.Н. және т.б. «Шаңырақ» Алматы, 1989 ж.
15. Қалиев С., Оразбаев М., Смайлова М,«Қазақ халқының салт дәстүрлері» Алматы, 2007 ж.
16. Қоянбаев Ж.Б және Қоянбаев Р.М. «Педагогика» Алматы, 2004 ж.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Курстық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:   
Атырау облыстық Білім беру басқармасы
Қ.Дүтбаева атындағы Атырау гуманитарлық колледжі

Мектеп бөлімі

Бекітемін

Директордың оқу ісі

жөніндегі орынбасары

______________Ботағариева Г.Ж.

__ ______ 2013 жыл

02-13
Курстық жұмыс

Тақырыбы: Тәрбиенің негізі –ұлттық тәлім-
тәрбие

Орындаған : Күзембаев Нұрлыбек 49 инк тобы студенті
Жетекшісі: Асқарова Армангүл Қаленқызы

Басталуы: қазан 2012 ж
Аяқталуы: сәуір 2013 ж

Сақталуы: 5 жыл 524 бап

Мазмұны

І Кіріспе.

II. Негізгі бөлім.
1.Адамзат тәрбиесіндегі халық педагогикасының
маңызы, ролі.
2.Ұлттық тәрбиеге балаларды тәрбиелеу жолдары.
3.Ұлттық тәрбиені мектеп практикасында оқу-
тәрбие процесінде пайдалану .

ІІІ Қорытынды.

Халықтың тәлім-тәрбиелік мұрасы-асыл қазына

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Қосымша

Зерттеудің көкейкестілігі:
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың жариялаған Жолдауы
еліміздің халықаралық білім кеңістігіне, бәсекеге барынша қабілетті 50 ел
қатарына кіру стратегиясының жалғасы болып отыр .
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңының 8-бабында білім беру
жүйесінің басым міндеттері –азаматтық пен елжандылыққа, өз Отаны
−Қазақстан Республикасына деген сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздерді
құрметтеуге, халық дәстүрлерін қастерлеуге, Конституцияға және қоғамға
қарсы кез-келген көріністерге төзбеуге тәрбиелеу – деп айтылған.
Бүгінгі ХХІ – ғасырда егеменді Қазақстанда өмір сүріп жатқан жас ұрпақтың
бойындағы ерлік пен елдік қасиеттің рухани негізі туып-өскен жері мен
елінің салт-дәстүрінен, ұлттық мәдени мұраларынан, мақал-мәтелдерінен, лиро-
эпостық жырларынан, шешендік сөздерінен, ел мен жер байлығын қорғап қалған
Күлтегін, Тоныкөк, Қобыланды, Ер Көкше, Ер Қосай, Едіге, Қарасай, Қабанбай,
Бөгенбай, Наурызбай, Сұраншы, Саурық батырлардың ерлік істерінен бастау
алады. Сонымен қатар, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасқан мәдени-рухани мұралар,
тастағы жазбалардағы өсиет, өнеге, нақыл сөздер, қазақ фольқлоры жанрлары
жас ұрпақтың бойында отансүйгіштік, ерлік сезімді ұялатып, олардың туған
жерге, өскен елге, ұлт мәдениетіне деген сүйіспеншілік қасиеттерді
қалыптастыруға игі ықпал етеді.
Республикамызда зерттеліп отырған проблемаға байланысты М. Қозыбаев, Т.
Тұрлығұл,
Ж. Қасымбаев сияқты тарихшы ғалымдар тарихи-философиялық тұрғыда, әдебиет
саласы бойынша М. Әуезов, С. Сейфуллин, М. Ғабдуллин, Е. Смайылов, С.
Мұқанов, Ә. Қоңыратбаев, Ә. Сейдімбеков және т.б. зерттеушілер өз
еңбектерінде ауыз әдебиеті үлгілеріндегі патриотизмнің ұлттық мәнін терең
зерттеді.
Кез-келген тәуелсіз мемлекеттің іргесі берік, аспаны ашық болуы үшін
қорғаныс қабілетін нығайтудың, жас ұрпақты ерлікке, елжандылыққа
тәрбиелеудің маңызы зор. Әр адамның бойында Отанға, халқына шын
берілгендік, ата-салтына, ел тарихына деген құрмет, ерлік рухы қалыптасады.
Ежелден елдік пен еркіндікті берік ұстап, ата-бабамыздың үлкен шаңырағы
асына түрлі ұлттар мен ұлыстардың басын қосып, бірлікке, бауырластыққа
баулып, достықтың туын берік ұстаған қазақ халқы өмір өнегелерін ұрпағына
ұғындырып, үйретіп келеді. Сол ұрпақтар мен ұлыстар бірлігін нығайтып,
жарастырып отырған халықтың әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін, халықтың даналығын
бала бойына дарытып, адамдыққа, батырлыққа, ерлікке тәрбиелеуде, ел
әдебиетін, мәдениетін басқаларға ұғындырып, орнықтыруда қолданатын басты
құрал екені айғақ.
Зерттеу мақсаты: халықтық тәрбиенің ғылыми-педагогикалық негіздерін
айқындап, оны орта мектептердің оқу-тәрбие үрдісінде тиімді пайдалану
арқылы оқушыларды елжандылыққа және ұлттық рухта тәрбиелеу.
Зерттеу нысаны: негізгі мектептегі оқу- тәрбие үрдісі.
Зерттеу пәні: ауыз әдебиеті үлгілерін оқу-тәрбие үрдісіне тиімді пайдалану
арқылы ұлттық мәдени мұраларды шынайы сүйетін елжанды азамат тәрбиелеу.
Зерттеудің міндеттері:
- Адамзат тәрбиесіндегі халық педагогикасының маңызы, ролін халық ауыз
әдебиетіндегі жырлар, толғаулар, мақал-мәтелдер, шешендік сөздері арқылы
оқушыларды тәрбиелеуде пайдалану;
-Ұлттық тәрбиеге балаларды тәрбиелеу жолдарының негіздерін қалыптастырудың
педагогикалық мағынасын анықтау; педагогикалық аспектілерін негіздеу.

Кіріспе
Қазақ халқының өте әрідегі ата-бабаларының өмір сүрген кезімен (VI ғ.
Түрік қағанаты) бастау алып, күні бүгінге дейін кәдесіне жарап келе жатқан
рухани мұраларының бірі – халықтық педагогика. Халықтық педагогика –
делінген Қазақ кеңес энциклопедиясында – тәрбие жөніндегі халықтық
педагогикалық білім тәжірибесі. Халық педагогикасын зерттеу негізіне
педагогикалық мазмұн мен бағыттағы халық ауыз әдебиетінің шығармалары,
этнографиялық материалдар, халықтың тәрбие дәстүрлері халықтық ойындар,
семья тәрбиесінің тәжірибелері т.б жатады. Халық педагогикасының негізгі
түйіні – еңбек тәрбиесі және өндірістік білім, дағды, шеберліктерді
ұрпақтан – ұрпаққа қалдыру. Ғасырлар бойы қалыптасқан ұлттық тәлім-
тәрбиенің білім жүйесінде жас буын жадына біртіндеп сіңіріп отыратын
арнаулы жолдар тиісті тәсілдер де болған. Мәселен, мақал – мәтелдер де
адамгершілік, имандылық тәрбиесіне байланысты әдеп-ғұрыптар насихаттанса,
жұмбақтар мен айтыстар да – ақыл-ой тәрбиесі, өлең жыр –дастандарда -
әсемдік тәрбиесінің негізгі принциптері, ал ертегілер халықтың тәрбиесінің
сан алуан мәселелерін қозғайтын тәлімдік материал ретінде пайдаланылған.
Демек, халықтың педагогика – тәлім- тәрбиелік ой-пікірдің іске бастауы,
халықтың рухани мұрасы. Бұл жердегі еске алатын негізгі жайт: осындай
халықтық мұралардың бәрі бірдей кәдеге жарай бермейді, олардың азығы мен
қатар тозығы да бар. Ең негізгі мәселе – бұлардың бірлігі күннің талап
тілегімен байланыстыра пайдалана білу болмақ. Халықтық педагогикамен қатар
этнопедагогика дейтін атау да жиі қолданылады. Этнопедагогика – халықтық
тәлім-тәрбиені, оның тәжірибесін қорытындылап, жүйелейтін теориялық
сипаттағы ғылыми санасы. Ол халықтық педагогиканы ғылыми педагогикамен
байланыстырып отыратын өткел іспеттес ғылым.
Қазақ халқының тәлімдік мәні зор ой-талғаныстары бесік жыры мен
батырлық эпостарда ертегілер мен аңыздарда, шешендік сөздер мен айтыс-
термелерде, мақал-мәтелдерде көптеп кездеседі. Мұндағы ұрпақ тәрбиесінің
негізгі жүйесіне - адамгершілік-имандылық, ақыл-ой, еңбек, эстетика, дене,
отбасы тәрбиесіне байланысты мәселелерге келіп тіреледі.
Қазақ халқы арнайы бала тәрбиесімен айналысатын қоғамдық орындары
болмаса да өз ұрпақтарын бесікте жатқан кезінен бастап-ақ өлең-жыр мен
әңгіме, ертегі-тақпақ, санамақ арқылы тәрбиелеп отырған. Бала аяғымен жерге
нық басқаннан-ақ қоршаған ортаның құпиясын ғылыми тұрғыдан сезініп білмесе
де жапан дүзде жолсыз жерлермен бірге жұлдыздарға, түрлі белгілерге қарап
жол тауып, қашадайынан-ақ есіту, көру сезімдері шығынын, алыстағыны
болжайтын, жоғалғанды табатын ізініңде, құралайды көзге атып түсіретін
мерген де болған. Кәсібі, тіршілігі мал шаруашылығына байланысты
болғандықтан, бала бес-алты жасынан-ақ ат құлағында ойнай бастады.
Халықтық педагогиканың әртүрлі жақтарын сөз еткенде алдымен, дене
тәрбиесін бірінші орынға қоюдың себебі: адам баласы дүниеге келген күннен
бастап, дене тәрбиесі қолға алынады. Содан соң еңбекке, ойынға үйрету
тәрбиесі жүргізіледі.
Қазақ халқы өз тіршілігінің сан ғасырлық тарихында өмірінің жалғасы
мұрагері балаға тәрбие берудің өзіндік әдет-ғұрып дәстүрлерін жинақтады.
Оларға бұқараның жасампаз тәжірибесі, рухани бай орнықты қазыналары, сан
қилы қағидалар топтастырылды.
Халықтың әлеуметтік-экономикалық, тарихи географиялық жағдайларымен
көшпелі өмір салтының өзіндік ерекшелігіне сәйкес балаға жан-жақты тәрбие
берудің өзгеге ұқсай бермейтін өзіне тән ерекше талаптары қалыптасты. Бала
тәрбиесі көшпелі малшы отбасының күнделікті тұрмыс тіршілігімен тығыз
байлаеыста болды. Содан да болар баланы жұбатса да, жақсы көріп аяласа да,
оның жақсы қасиеттеріне, сұлу тұлғасы мен әсем бейнесіне теңеп, қошақаным,
құлыным, ботам, қозым деп еркелетті.
Халық өзінің кең жазира даласына, табиғатының таңғажайып әсем
көріністеріне, оны мекендеген құстар мен жануарларға, басқа да табиғи
байлықтарға деген мақтаныш сезімін көркем образды сөздерімен, өнегелі
істерімен, ынта-ықыластарымен, тілек мақсаттарымен астастырып, баласының
санысна жеткізіп отырды және оларды сақтай білуге үйретті.
Әділдік, имандылық, адамшылық, адалдық, мейірімдік, бауырмалдық,
шыдамдылық, тапқырлық, парасаттылық, қамқорлық, кеңпейілділік т.б. адамның
рухани моральдық нормаларын бала жанына сіңіре білді.
Домбыраның, қобыздың, сазсырнайдың сиқырлы да, сазды үнімен, айтыс,
терме өнері, ән әуендері, ертегілер, жұмбақтар, жаңылтпаштар, зергерлік
өнердің қасиеттерімен баланың эстетикалық талғамын биіктете білді.
Қанағат қарын тойғызар деп қанағатшылыққа, үнемшілдікке пайымдаса,
бұлақ көрсең көзіңді аш деп табиғатты қорғауға, аялауға үйретті, бес
уақыт намаз арқылы гигиеналық тазалыққа баулыса, қырық парыздың бірі – ілім
деп өнерге, білімге үйретті.
Алайда, асыл қазынамыз көп жылдар бойы тасада қалып қойған баршамызға
мәлім. Бүгінгі таңда бұл асыл қазынамыз кең байтақ Қазақстанның түкпір-
түкпірлерінде өзінің нұр сәулесін қайтадан шаша бастады.
Бүгінгі тәуелсіздік кезеңінде елімізді, ата-мекенімізді өзге
өркениетті елмен терезесін тең ұстауға,адам баласы тарихында өзіндік,өзгеге
ұқсамас салт-дәстүрі, тілі, діні, мәдениеті, әдебиеті ,
тарихы бар халқымызды сәулелендіруге бүгінгі жастарымыз дайым ба? деген
өзекті сұрақ туады. Тәуелсіздік алған халқымыздың тілін, мәдениетін, салт-
дәстүрін, тарихын біліп өсу жас ұрпақтың сәби кезінен басталып, бүкіл
өмірінің мәніне айналады. ХХ ғасырдың 40-50-ші жылдардағы тәрбиеде өзінің
тілі мен дәстүріне жармасып, көп ауытқып кеткеніміз рас. Халық батыры
Бауыржан ағамыз: үш нәрседен қорқамын: бесік жырын айтатын аналар
табылмай ма , ертегі айтатын әжелер табылмай ма, өз тілі мен салт-
дәстүрлерін құрметтейтін азамат табылмай ма деп қорқамын- деген екен. Ал,
бүгін мұның түбінде қандай ащы да терең шындық бар екені барлығымызға аян.
Тілін білмеген тіленіп, өзін білмеген кірленіп, елін сүймеген
күйзеліп өтетінін әрбір азамат білуге тиіс.
Халық педагогикасында әдептілік мінез-құлық әдептері, жүріс-тұрыс
әдептері, адамдармен қатынас әдептері деп аталатын түрлері бар. Мінез-
құлық әдептері: кең пейілдік, кіші пейілдік, салмақтылық, парасаттылық,
бауырмалдық, шыдамдылық, сыйластық, ұстамдылық, биязылық, білімпаз,
меймандостық және т.б. Ал жүріс-тұрыс әдептері: кісіге қарап керілмеу,
киімді жадағай жамылмау, есіктен оң аяқпен кіріп, сол аяқпен шығу, жақсыға
жақын болу, жаманнан жирену, үйге қарай жүгірмеу, бір қолмен нан сындырмау.
Қатынас әдептері: үлкеннің алдын кеспеу, екі қолмен амандасу, үлкеннің
сөзін бұзбау, кішіге ізет, үлкенге құрмет көрсете білу т.б. Халқымыз биязы
мінезді жасты сындырған нандай, есімен жібектей, тойған қозыдай, қыз
мінезді- деп көтермелеп отырады. Керісінше, ұр да жық, шабыр мінезді деп
жаман мінезді шенеп, мінеп отырады. Халқымызда менсіз деген ең жаман сөз,
себебі, жануардан да төмен болғаны. Тексіз адам жануардан да төмен болғаны.
Сол себепті, халқымыз теңсіз ұл бергенше, текке өткенім жақсы дейді.
Әдепсіздіктің ең ауыры араққорлық пен нашақорлық деп оған жәбірлене
қарады, оның арамдығы шошқа етімен бірдей деп бой тартты, бір рет арақ
ішкен адамнан қырық күн иман қашады деп тәнін таза ұстады, ұрпақтарымен,
әулеттерімен мұны қатаң талап етіп отырған. Міне, осындай терең тәрбиелік
мағынаға ие әдептілік дәстүрлерін үлгі етуші, өзі үйреніп, балаға да жақсы
әдептен үйреніп, жаман әдептен жирене білуге тәрбиелеуі қажет.
Халқымыз бала тәрбиесіне сәби сонау ананың құрсағында пайда болған
кезден көңіл бөлген, негіз қалаған.
Ұрпақ тәрбиесіне ерекше мән берген ата-бабамыз асыл сөздің кестесімен
сәби жүрегін тәрбиелеп, ой-санасын игі адамгершілікке жетеледі. Сондықтан
ата-жұрттан ертеден жас буынға жалғасып келген ар-ұят сақтау мейірімді,
шарапатты, инабатты болу қалыптасқан.
Адам тәрбиесі – үнемі қозғалыспен жүріп отыратын мәңгілік процесс.
Қоғамның барлық тарихи даму кезеңдерінде халық педагогикасы жайлы
ұғымдарды анықтау, әр түрлі педагогикалық көзқарастарды қалыптастыру
проблемаларына көптеген ғылымдар, педагогтар көңіл аударды, құнды пікірлер
айтты, өмірлік мұра қалдырды. Олар орыс педагогтары К.Д.Ушинский,
А.С.Макаренко, В.А.Сухомлинский, қырғыстан ғалымы, академик А.Э.Измаилов.
Қазақтың көрнекті педагогы Ыбырай Алтынсарин, қазақтың асқан ақыны,
педагогы Мағжан Жұмабаев.
Халықтың педагогикасын тәлім-тәрбиеде қолдану барысы әр талапты
ғылыми кандидаттық еңбектеріне де қарастырылып келеді. Әсіресе, болашақ
ұстаз педагогтарды дайындағанда ғылыми еңбек пен оқулықтар жазған
В.А.Сластенин, И.В.Кузьмина, М.Құдайқұлов, А.Көбеев т.б. ғалымдардың атын
атауға болады.
Адамзат тәрбиесіндегі халық педагогикасының маңызы, ролі.
Халық педагогикасы- бұл ұлттық қазына, кең өріс Х1Х- ғасырдың
екінші жартысында Ш.Уалиханов, Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаев, Ш.Құдайбердиев,
А.Байтұрсынұлы т.б. педагогикалық ой-пікірлерлі дамытқан қазақ халқының
ғұлама ғалымдары.
Бұл демократ – ағартушылардың еңбектеріндегі қазақ халқының, әдет-
ғұрыптары, салт-дәстүрлері, мақал-мәтелдері, көркем шығармалары тілі мен
мәдениеті ұлттық тәрбиенің құрамына айналды. Халық педагогикасының тарихын
зерттеу, оның мағлұматтарын бүгінгі болашақ ұрпақ игілігіне айналдыру, салт-
санамызды, әдет-ғұрпымызды, ұлттық-дәстүрімізді өскелең өмір талаптарына
сай жүзеге асыру- аса басты міндеттердің бірі.
Халық педагогикасының мақсаты бірнеше ғасырға созылған тәжірибесіне
сүйене отырып, болашақ ұрпақты еңбекке, өмірге дайындау, өнер-білімге
баулу, бүкіл елдің қамын ойлау сияқты ең жоғарғы адамгершілік, имандылық
қасиеттерге тәрбиелеу.
Халық педагогикасының негізіне халық ауыз әдебиеттерінің шығармалары
этнографиялық материалдар, халықтың тәрбие-дәстүрлері, халық ойындары
жатады. Демек, халық педагогикасы – ғасырлар бойы өмір тәжірибесіне
негізделген ұрпақ тәрбиесіндегі дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарын мәдени ой-
пікірдің жиынтығы.
Халықтық педагогика – жастар тәрбиесіне арқау болатын бүкіл
қоғамымызға ортақ жағдай. Бұл мұра – кешегі үлкендерден, ғұлама-
ойшылдардан, сал-серілерден, ақыл-жыраулардан тараған ұлы тәрбие құралы.
Ұлттық тәрбие жан-жақты жағдай жасап, көңіл бөле бастағанымыз болашақтың
сәулесіне нұр шашатын күн шуағы сияқты. Қорыта келгенде, қай халық болсын
өзінің ұлттық өнері мен дәстүрін аса бір ыждағаттылықпен дамытуға тырысады.
Оны жаңа дәуір, жаңа заман әкелген жаңалықтарымен сабақтастыра байыту -
әрбір ұлағатты ұстаз міндеті.
Қай қоғамда болмасын ұрпақ тәрбиесінің алатын орны – ерекше. Білім
негізі бастауыш мектептен қаланады десек, ұрпақ тәрбиесі алдында бастауыш
сынып мұғалімдерінің жауапкершілігі орасан зор. Күнде өзгеріп жатқан
бүгінгі таңда халқымыздың арғы-бергі тарихы мен дәстүрін, тарихи асыл
мұраларымызды біліп, қастерлеп, бүгініміз бен келешегіміздің нәрлі
қайнарына айналдыру - өмір қажеттілігінен туындап отырған әрқайсысымыздың
азаматтық, перзенттік парызымыз.
Сондықтан да, бүгінгі ұрпақты ата-баба дәстүрлерімен тәрбиелеу,
халықтық педагогиканың нәрлі қайнарымен сусындату оқыту мен тәрбиелеудің
негізгі міндеттерінің бірі болып табылады. Академик Д.С.Лихачев өзінің
мәдениет экологиясы деген еңбегінде былай деп жазды: Туған өлкесіне,
мәдениетіне, тіліне деген сүйіспеншілік, ең кішкентай - өз жанұясына,
үйіне, мектебіне деген сүйіспеншіліктен басталады. Біртіндеп туғанына деген
сүйіспеншілік кеңейіп, өз еліне, тарихына, өткені мен бүгініне, ал содан
кейін адамзат қоғамына, мәдениетіне деген сүйіспеншілікке айналады.
Бүгін мектеп табалдырығын аттаған әрбір бүлдіршін – ол ертеңгі қоғам
иесі. Сондықтан да оқытудың алғашқы сатысынан бастап, оқушыларға сапалы
білім мен саналы тәрбие беру, халықтық педагогиканың нәрлі қайнарымен
сусындату үшін болашық ұстаз ғасырлар бойы қалыптасқан педагогикалық
шеберліктің, тәжірибенің негіздерін дұрыс қолдана білуі тиіс.
Халықтық педагогика мәселелерін ғылыми зерттеудің тарихнамасы,
тәрбиенің халық тәрбиесі, тарихи дамудың барлық кезеңінде ұлы
педагогтардың, ғалымдардың ғылыми қызығушылықтары болып келгенін көрсетеді.
Педагогика тарихының шың басында тұратын педагогтар, даналар: қазақ
ойшылдары Шоқан, Ыбырай, Абай, олардың ағартушылық идеяларын жалғастырған
А.Байтұрсынов, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев т.б. халықтық педагогиканың ұрпақ
тәрбиесіндегі орнын атап өткен.
Өз ұрпағының болашағын аймаламайтын бірде-бір ұлт жоқ. Сондықтанда
бұл мәселе бойынша дүниежүзілік ой-пікірдің дамуында тарихта мол мұра
жинақталған. Оған әрбір халықтың артында қалдырған мынадай аталы сөздер
айқын куә. Мәселен: Әкенің еккен пайдасын ұлдары көреді (Әзербайжан
халқы). Өзінің ағасы жоқ адам таяқты құшақтайды (Кабардин халқы).
Жағымсыз ұрпақтан жарамсыз тұқым пайда болады (Тәжік халқы). Шыбық
кезінде сынбаған, таяқ кезінде сынбайды (Татар халқы). Ағаш қурамай
тұрғанда оны ие біл, ал баланы жас кезінде тәрбиелей біл (Хахас халқы).
Егер қызға үйленгің келсе, алдын-ала шешесімен таныс (Татар халқы).
Шешесін көр де қызын ал, аяғын көріп асын іш (Қазақ халқы). Өз шешесін
сыйлай білген адам, басқаның шешесін қорламайды (Әзербайжан халқы). Егер
дұшпаның таспен ұрсе, сен оны аспен ұр (Құмық халқы.) Таспен атқанды
аспен ат (Қазақ халқы). Атты қамшымен айдама, сұлымен айда (Орыс халқы).
Жаны жайсаң, көңілі кең адамға дүние де кең, ал пиғылы тар адамға өмір де
тар (Ұйғыр халқы). Ақылды ақсақалдары жоқ елде, ақылды жастар да жоқ
(Адыгей халқы) т.б.
Міне, осының өзінен-ақ жалпы адам баласы даму тарихында тәрбие
халықтың ой-пікірімен, адамгершілік талаптарымен үнемі сабақтастықта
болғанын бақылауға болады. Ендеше, халықтың педагогика мұраларына тек өткен
ғасырлардың ескерткіші ретінде қарауға болмайды. Өйткені, ол жалпы
педагогика мәселесімен тығыз байланысты және ұлттық ерекшеліктер сол ұлттың
саяси, әлеуметтік, экономикалық, географиялық жағдайына байланысты туындап
отырады.
Қай халықтың баласы болсын олардың бір-бірінен айырмашылығы жоқ.
Азербайжан, алдыгей, тәжік, ұйғыр, орыс, қазақ, жапон, монғол, мейлі кім
болмын – ол бала. Ал, баланы ешбір ұлт не ұлыс жамандыққа тәрбиелемейді.
Барлық халық ізгілікке, жақсылыққа, елін, туған жерді, тілді сүюге, тарихын
білуге, мәдениетін тануға, дәстүрін құрметтеуге, қысқасы барлық адамзаттық
тәрбиеге тірек болатын ең құнды адамгершілік қасиеттерді адам бойына
сіңіруді көздейді.
Қазақ халқының бала тәрбиелеудегі мұрасына көз жіберсек, отбасына
байланысты тұнып тұрған қаймағы бұзылмаған дәстүрдің бар екенін көреміз.
Ұлттық салттар мен дәстүрлердің, әдет-ғұрыптардың заманға сай өрнектерін
халық жоғары бағалады. Әдемі әдет пен әсем әдеп аталық дәстүр, рабайлы
рәсім –бәрі-бәрі ғасырлар бойы қалыптасқан халық педагогикасы,
адамгершілікке толы үлгі өнегелер. Әрбір ұлттың әдептік қағидалары сол
ұлттың тарихи, мәдени дәрежесін айқын көрсетіп,ұлттық ерекшеліктерін
бейнелейді .
Қай халық болсын өз ұрпағын биік белестерден көргісі келеді.Сол
себепті де бүгінгі жеткіншектің азамат болып қалыптасуы оның туған ұясында,
өскен ортасында, оқыған, көрген тәрбиесіне байланысты екенін дәлелдеуді
қажет етпесе керек. Шыр етіп дүниеге келген күннен бастан ана тілінің
әлдиін, туған халқының өнегелі тәлім-тәрбиесін, үлгілі салт дәстүрін бойына
сіңіре өсіру міндет. Салт –сананы бала бойына сіңіру көбіне аналарға
байланысты.Өйткені анадан алған тәрбиесі, үлгі – өнегесі адам жүрегінде
мәңгі жасайды. Халқымыздың болашағы аналарға байланысты деуіміздің бір сыры
міне, осында.Бүгінгі біздің әңгіме еткелі отырғанымыз да осы қыз бала
тәрбиесі туралы.
Мұсылман халқы қыз баланы Ырыс алды – қыз, Қыз қонақ, Қызы бар
үйдің қызығы бар деп әлдилеп, аялап күткен. Бұл жайында белгілі ғалымдар
В.Радлов пен А.Янушкевич қазақ әйелдерінің мінез-құлқы мен оның отбасындағы
орны туралы жақсы естеліктер жазып қалдырған. Сондай-ақ, біз ұлы Абай мен
Шоқанның тәрбиесіне әжесі мен анасының қанша ықпалы болғанын білеміз. Аты
аңызға айналған Домалақ ана, Айша бибі, Құртқа, Жібек, Баян, Ғ.Мүсірепов
шығармасындағы Ұлпан секілді қазақ аналарының бейнесі бүгінгі ұрпақты
тәрбиелеуге таптырмас тәрбие құралы. Осындай мол мұраларымызды жинақтай
отырып, оны мектептегі тәрбие үлгісінде іске асыра білуіміз керек. Ата
дәстүріміздің бірі – дүниеге келген балаға бүкіл ауыл, тума-туыстар болып
көңіл бөлу. Азан шақырып атын қйғаннан кейін, ер жетіп отау тіккенге
дейінгі бала өмірінің әрбір белесі, асқан асуы туыстар тарапынан атаусыз,
ескерусіз қалған емес. Бала өміріне байланысты отбасында болатын
қуаныштардың барлығын қадірменді ақсақалдары мен игі жақсылары балаға деген
жақсы тілегін айтып, ақ батасын беріп, үй иелерінің қуанышын бөліскен.
Міне, сондықтан да бала тәрбиесі бұрынғы қазақ ауылында бір үй адамдарының
тілек талабы мен мүдделерінің деңгейінен асып түсіп, қоғамдық, әлеуметтік
сипатқа ие болған.
Отбасы тәрбиесінің осы жақсы үлгісін бұл күнде қайта жандандыруымыз қажет-
ақ.
Өз ұрпағының тәрбиесі- ерлі-зайыптыларға, ата-әжелерге ортақ іс,
жауапты міндет. Ата-әжелердің немере, шөбере тәрбиесінің игіліктеріне
жататын құнды тәрбиесін ескере отырып, мүмкіндігінше үш ұрпақ өкілдерінен (
ата-әже, әке-шеше, балалар) құрылған отбасыларын қуаттау, көбейту- бүгінгі
таңдағы өте маңызды мәселе.
Отбасы мүшелеріндегі үлкендердің балаларымен бірігіп әрекеттесуінің де
маңызы бар. Бірігіп істеген жұмыс балаларды қуантып, оларды ата-анасына
жақындастырады, отбасын біріктіре түседі. Сөзіңмен мазалама, ісіңмен
көрсет, Ережеден өнеге артық, Сөз шақырады, ал үлгі қызықтырады деген
даналық сөздері педагогикалық шынайылықты білдіреді, себебі, бұлар көп
жылдар, көп ғасырлар бойы қалыптасқан өмір тәрбиесінің жиынтығы.
Баланы жастайынан еңбекке тәрбиелеу ойыннан басталады. Баланың құрбы-
құрдастарымен түрлі ойындар ойнауы қазақ ауылындағы қалыптасқан дәстүрлі
салт болған. Өкінішке орай, осы дәстүр бүгінгі күнде қоғамдық орында
сақтала бермейді. Олай дейтініміз, қалалық жерде көлкте қарттарға жастардың
орын бермеуі, олардың ескетулеріне дөрекілік көрсетіп жауап беруі, кейбір
жастар тарапынан кездесіп қалып жүр.
Тәрбиенің мұрагері, қоғамды байытушы күштің қайнар көзі – халық. Осыны
сезіп, бала қадірін жете бағалай білген қазақ халқы артыңда байлық
қалғанша, бала қалсын, ер адамның алдында ашылатын есігі болсын, әйел
адамның алдында тербелетін бесігі болсын деген қанатты сөздер қалдырған.
Шынында да адам баласы үшін өзінің артында қалып, аты мен сөзін, ісі мен
мұратын жалғастыратын – баладан артық қымбат бйлық жоқ.
Қазақ халқының бала тәрбиесі ана құрсағында жатқанда нәресте кезінен
басталады. Себебі, қазақ халқы өз болашағына немқұрайлы қарамаған. Ал әйел
аман-есен босанған күні ауыл жастары кешке шілдеханаға жиналады. Шілдехана
үш күнге созылады. Бұған өнерлі жастар шақыртпай келеді де таң атқанша жаңа
туған баланың анасын ардақтап ән салады, күй тартады, қыз-куеліншектер мен
боз балалар айтысып, жеңгелері ас даярлап, әр түрлі ойындар
ұйымдастырылған. Шілдеханаға әдетте ауыл үлкендері қатыспайды. Өйткені,
жаңа туған нәрестені жын-шайтан, перілердің салқынынан қорғап, күзету халық
сенімі бойынша тек қана жастардың міндеті саналған.
Бала тәрбиесі – бесіктен демекші, бала бөлеген бесіктің үстіне жеті
нәрсе жабады, әрбір жабылатын нәрсенің өзіндік мәні бар. Мәселен, ең
бірінші бесік көрпе, одан кейін шапан, кебенек, тон жабу жүген және қамшы
сияқты бұйымдар т.б.
Тон, шапан ер жеткенде баланың елшіл, халықшыл болуын білдірген тілек,
жүген тез өсіп ат үстінде ойнасын, ал кебенек пен қамшы ел қорғайтын ер
болсын деген тілекті аңғартады.
Баланың туғанына қырық күн туғаннан кейін оны қырқынан шығару рәсімі
өтеді. Қырқынан шығару рәсімі елге беделді, үбірлі-шүбірлі бәйбіше адамға
тапсырылады. Қырқында шашын алғаннан кейін баланың үстіне қырық қасық су
құйып тұрып, отыз омыртқаң жылдам бекісін, қырық қабырғаң тез қатсын
деген тілектер айтылады. Қырқынан шығарғаннан кейін ғана нәрестені далаға
шығаруға, елге көрсетуге дәстүр бойынша рұқсат етілген.
Бала қаз тұрып аз ғана апыл-тапыл баса бастаған кезде, яғни сегіз
айдан 1,5 жас аралығында тұсау кесу рәсімі жасалады. Тұсау кесуге қойдың
көтеншегін немесе жіңішке ала жіпті пайдаланады. Тұсау кесу тек қана жеңіл
аяқ, жүйрік адамдарға ғана тапсырылады. Кей жерлерде бала жүре бастаған
кезде бір топ болып тұрған әжелердің аяғының астынан өткізеді. Бұл халық
түсінігінде бала ер жетіп, ел басқарса оған еш нәрсе бөгет болмайды деген
ырым. Тұсау жіп орнына көтенішек қолдану себебі: балам малды, дастарханы
майлы, өзі еңбекқор болсын, мал тапсын деген тілек.
Қазақ халқы жастайынан баланың тілін дамытуға мән берген. Сөз өнері
бесік жыры, ана әлдейінен берілген.
Баланы атқа мінгізіп үйрету қазақ халқының дәстүрі болса, ата-ана үшін
ол үлкен қуаныш. Балаға шашау шашылып, жақсы ізгі-тілектер айтылған .
Ер бала еңбекке ерте бейімделеді. Сөйтіп ауылдың ересек балаларымен,
құрбыларымен, ағалары және әкелерімен бірге шаруашылыққа қарауға, әңгіме
тыңдап, ертегі айтуға, өлең айтып ән салуға, жүн тартуға, айтысуға, жұмбақ,
жаңылтпаш айтуға үйренген. Демек, қазақ халқының жігіт бір сырлы, сегіз
қырлы болсын дегені де тегін айтылмаған
Қазақ отбасында ер баланы тәрбиелеуде әкенің рөлі үлкен. Сондықтан ол
ұлына өзінің бар өнерін, естіп білгенін түгел үйретуге тырысқан. Ал әр ұл
өз тарапынан ағаға, әкеге еліктеген.
Ата-балаға сыншы демекші, әке өз балаларының жеке ерекшеліктерін
қандай іске, өнерге бейім екенін ерте аңғарып, шамасы келгенше баласының
бойындағы табиғи қасиеттерін дамытуға күш салған. Мәселен, сөз ұғарлық ойлы
болса, ел адамы етуді көздеп, жақсыларға жақындастырады. Ән мен күй
өнерінің нышаны болса, өнер қуған сал-серілерге ерітеді. Ал, шаруа қуарлық
мүмкіндігі болса, үй шаруашылығының тізгінін беріп, соған баулыған.
Парасатты әке ата-бабаларының іс-әрекетінің үлгі боларлық өнерін
айтып, ағайынның туыстық, жақындық қатынасын түсіндіріп, ата тегі туралы
айтып отыруды өзінің парызы деп біледі. Осылайша қазақ халқы ұл-қызын 13-15
жасқа толғанша өмірде дайындап, білгенін үйретуден жалықпаған.
Қазақ отбасы тәрбиесінде өзінің ғасырлар бойы саяси, экономикалық,
әлеуметтік, тарихи ерекшелігіне байланысты, атап айтқанда, кең байтақ жерін
шаруашылық дәстүрін әртүрлі шапқыншылық, жаугершілік және табиғаттың дүлей
апатынан сақтап қорғап қалу үшін жеткіншек ұрпағын бала жастан іскерлікке,
ептілікке, батылдыққа, епшілдікке тәрбиелей отырып, жаны мен тәнінің бірдей
жетілуін дәстүрге айналдырған. Қазақтың Балаңа беске дейін патшаңдай қара,
он бес жасқа дейін қосшыңдай сана, он бес жастан асқан соң досыңдай бағала
деген сөзінің мәтелге айналуының мәні осының айғағы.
Бала тәрбиесінде жинақталған әр халықтың ой-пікірлері мен
дәстүрлерінен педагогикалық, психологиялық, философиялық қағидалардың өзегі
бар екенін байқау қиын емес. Қазіргі жаңару кезінде халықтық педагогикаға
ден қойып, ұлттық дәстүрлерді дәріптеу басты мақсатымыз әрі төл міндетіміз.
Өйткені, әр халықта тәлім-тәрбиеге арналған өзіне тән бай мұра бар және
жеткілікті. Сол бай мұра жеке тұлғаның қалыптасуына ықпал жасайды. Ол бай
мұра мыналар:
1. Өзінің бастауын отбасынан алады.
2. Біртіндеп ауыл аймаққа тарайды.
3. Одан бір елден екінші елге жетеді.
4. Елдік деңгейден әлемдік деңгейге жетеді.
Бұның бәрінен де отбасынан басталған ұлттық сана біртіндеп дамып,
әлемдік деңгейге көтеріледі. Бұл ұлттық сананың тірегі қай халықта да, қай
дәуірде де болсын, біздің зерттеуіміз бойынша ізгілік идеясына негізделгені
мәлім.
Отан отбасынан басталады десек, адам тәрбиесі- Отан сүю, өмірге
құштарлық, сұлулықты тану бала кезден отбасында басталатыны баршаңызға аян.
Дәстүрге арқа сүйемегеннің көсегесі көгермейді деген ата-бабамыз, яғни,
отбасы, ауыл аймақ, көпшілік қоғам болып адамды тәрбиелеу қазақ халқының
өмірінен өзек алған. Салт санасы, әдет-ғұрпы осы мақсатты іске асыруға
бейімделе жүргізілген.
2. Қазақтың тәлім-тәрбиесі – теңдесі жоқ даналық қасиетті мектеп
десек, артық бағалағандық емес. Сол алтын ұя арқылы халық педагогикасының
құндылықтарын бала бойына сіңіретін бірден-бір құрал.
Мектепте оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастырып, балаларының бойында
адамгершілік, қайырымдылық, бауырымдылық, жылы жүректілік, имандылық т.б.
ізгі қасиеттерді сіңіруде мұғалімнің басты тұлға екені даусыз. Тәрбие
жұмысын жоспарлағанда мұғалім халық педагогикасының қағидаларын, әдіс-
тәсілдерін мүмкіндігінше қолдануға тиіс.
Халық педагогикасында баланың мінез құлқы мен психикасына қатты әсер
етеді. Оның тілі қарапайым, түсінікті, эмоциялық әсері мол, идеялары
өмірден алған. Халықтық педагогика мен мектептегі пәндерде қолданудың
мынадай мақсаттарын көрсетуге болады:
1) Оқушылардың ұлттық салт-дәстүр, әдет-ғұрып, мәдениет пен өнерге
қызығуын арттыру арқылы халықтық асыл мұрасын құрметтеуге тәрбиелеу;
2) Республиканы мекендейтін түрлі халықтардың салт-дәстүр, әдет-ғұрып,
мәдениеті мен өнерін таныстыру;
3) Халықтық педагогика құралдары арқылы жеткіншектердің адамгершілік
сезімін, мәдени деңгейімен эстетикалық талғамын қалыптастыру
Ұлттық тәрбиеге балаларды тәрбиелеу жолдары.
Халықтық педагогиканы оқып-үйреніп, оқу-тәрбие үрдісінде қолданудың
мынадай жолдары бар:
1) Тәрбие жұмысы жоспарларында халықтық педагогиканы енгізу;
2) Ата-аналарға халық педагогикасының маңызы, оны жүзеге асыру
жолдары жайлы дәрістер беру;
3) Әр пәнді оқытуда халық педагогика элементтерін қолдану;
4) Ұлттық Наурыз мейрамының элеуметтік мәнін дұрыс түсіндіру;
5) Тәрбие жұмысына халық тәрбиеленушілерін (ата-аналар,
жұртшылық арасы) қатыстыру.
Халық педагогикасындағы тәрбие түрлері: 1) адамгершілік-имандылық
тәрбиесі; 2) еңбек тәрбиесі; 3) дене тәрбиесі; 4) сұлулық-эстетикалық
тәрбиесі; 5) экологиялық тәрбиесі; 6) ақыл-ой тәрбиесі; 7) ерлік тәрбиесі.
Халық педагогикасының мұраларына балаларды тәрбиелеу жолдары:
• Ауыз әдебиеті үлгілері (жаңылтпаш, мақал-мәтел, жұмбақ)
• Ұлттық ойын
• Салт-дәстүр
• Әдет-ғұрып
• Ырымдар мен тыйым сөздер
• Халықтық өнерлер (ән, би, бейнелеу)

1) Отбасындағы тәрбие
Қазақ халқының сан ғасырдан бері тәрбие жөніндегі өнегелі істері мен
сөздері, тұрмысы, мәдениеті, өнер тәжірибесі, халық педагогикасының асыл
қазынасы болып келді. Қай заманда болмасын ұрпақ тәрбиесі адамзаттың парызы
болды. Әрбір халық өзінің тарихы мен тәжірибесін жалғастыратын жас
түлектерді ғасырлар бойы тәрбие әдістері мен тәсілдерін қолданып, өмір
тәжірибесі сынынан өткен әдептілік, сыпайылық, адалдық, үлкенді сыйлау,
оған ілтипат көрсету сияқты қабілеттерді оларды бойына екті.
Әрине, жастарға тәлім-тәрбие беруде тек ұлттық дәстүрлер мен шектелуге
болмайды. Тәрбие ісі тиімді және нәтежелі болу үшін халық педагогикасына
кешенді қараған жөн.
Халық педагогикасының құрамды бөліктері қазақтың ұлттық ойындары,
мақал-мәтелдер, жұмбақтар, ауызша есеп т.б. ерте заманнан бастап жас
өспірімдердің ой-өрісін, зеректігін дамыту және шешендігін анықтау үшін
тәрбие құралы ретінде қолданылып келеді.
а) Қазақ халқын өмір кешкен тарихында ұлттық ойындардың көптеген түрлері
балалық, жеткіншектік, жасөспірімдік шақтағы балалар тәрбиесінде
пайдаланылады. Ал қазіргі кезде ұлттық ойындардың көпшілігі тәлім-тәрбие
саласында зор педагогикалық құралға айналды. Бүкіл халқымыздың ұзақ
өмірінде өздері қызықтаған алуан ойын өнері болды. Ойын тек қана көңіл
көтеру, шаттандыру ғана емес, ол өзінше ерекше қазақ халқының әлеуметтік
өміріне байланысты тәрбиелік мағынасы зор, жеке адамның дамып жетілуіне,
қалыптасуына әсер етуші фактордың бірі болған.
Бүгінгі күннің ұрпақ тәрбиесіне деген өз талабы, өз ерекшелігі бар.
Халқымыздың Тауына қарай аңы, заманына қарай заңы деп тауып айтқан.
Мысалы, Білім Заңында жеке адамның рухани және күш қуат мүмкіншіліктерін
ашу, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негізін қалыптастыру,
жеке адамның шығармашылық және эстетикалық қабілетін дамыту, қазақ халқының
мәдениеті мен дәстүр салтын оқып үйрену үшін жағдайлар жасау, жалпы білім
беретін мектептерде оқушылардың денсаулығын сақтау, дене шынықтыру мен
спортты жетілдіру міндеті қойылып отыр, яки, рухани бай азаматтық ары таза,
ой еңбегіне бой еңбегі сай, сегіз қырлы, бір сырлы азаматтарды тәрбиелеуді
қажет етуде.
Қазақтың ұлттық ойындары мен дене шынықтырудың халық тәрбиесіне
маңызы зор. Көптеген ғалымдар , педагогтар, тарихшылар ұлттық тәрбие,
ұлттық ойындарды дамыту, қолдану жайлы сан қырлы ғылыми жұмыстар жазған.
Ұлттық ойындар елдің өмірімен тығыз байланысты; оның шаруашылық,
экономикалық, әлеуметтік тұрмысынан туған. Сол себепті оның тәрбиелік
маңызы аса жоғары, әрі құнды.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Тәлім тәрбие құндылықтары
Оқушыларға ұлттық тәрбие берудегі халықтық педагогиканың рөлі
Қазіргі жағдайда жеткіншектерді азаматтыққа тәрбиелеу
ҰСТАЗДЫҢ ҰЛТТЫҚ ТӘЛІМ-ТӘРБИЕ БЕРУГЕ ДЕОНТОЛОГИЯЛЫҚ ДАЯРЛЫҒЫ
Мектептегi оқушылар ұйымындағы тәлiм-тәрбие жүйесi
Халық педагогикасы
Оқушыларға патриоттық тәрбие беру
Педагогика ғылымындағы тәрбие теориясы
Этнопедагогика пәнінің лекция курсы
Отбасы тәрбиесі – халық педагогикасының негізі
Пәндер