КСРО және Кариб дағдарысы

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Орындаған: Бастаубаева А.

Тобы: МО-77қ

Тексерген: Атымтаева Ж. А.

Алматы-2009

КСРО және Кариб дағдарысы

1962ж 14-қазанда АҚШ барлау самолеты Кубада АҚШ-ң қауіпсіздігіне қауіп төндіретін КСРО ракеталарын байқады. Американ президенті Джон Кеннеди кеңес үкіметінен ракеталарды тез арада шығуын талап етті. Әлем ракеталық-ядролық соғыст қауіп төндірді. Бір жағынан алып қарағанда, КСРО өз мақсатына жетті: Түркиядан америкалық ракеталар алынып тасталды. Бірақ КСРО өз ракеталарын Кубадан алып кетуге мәжбүр болды. Бірақ КСРО-ң Кубадан ракеталарды шығаруы Н. С. Хрущев басшылығымен «авантюризмі, волюнтаризмі» деп бағаланды. Кейбір мәліметтер бойынша, КСРО-ң біржақты айыпты екені көрсетіледі. Бірақ 1962ж АҚШ КСРО шекарасының бойына әскери базаларды орнату ұлғая түсті. Сонымен қатар Түркияда «Юпитер» стратегиялық ракетасын орнатты. Жапонияда, Италияда осындай ракеталарды орналастыру жоспарланған еді. Тағы бір ерекше белгілейтін жәйт, АҚШ өзінің ғылыми-техникалық артықшылығын пайдалана отырып, барлау қызметін агентурадан техникаға қарай ығыстырды.

1961 жылы наурызда инаугурациядан кейін Ақ үйге кірген Кеннеди кубалық контрреволюциялық десантты Кочинос шығанағында түсіруге бұйрық берді. Бірақ бұл операция сәтсіз болып, ЦРУ-ң көп жыл қызмет еткен директоры Аллен Даллестің отставкаға кетуімен аяқталды. Сонымен қатар Кеннеди жаңа құпия операция «Мангуст» жасауға бұйрық берді. Бұл операцияның жоспарланғаны тек 1975жылы анықталған еді. «Мангуст» операциясы 2 этаптан турды:

Тамыз-қыркүйек 1962ж Кубада аниткастролық көтеріліске дайындық;
Қазанда «халықтық көтерілісті» американ спецслужбасы мен десанты арқылы ұйымдастыру.

Кубиндік «контрас» дайындығы ЦРУ-ң Майамидегі «W» бөлімшесімен жүрді. Олардың құрамында 600 оперативті қызметкерлер мен 3000 аса кубиндік котрреволюционерлер болды. Антикастролық күштердің қолында 80 аса кеме болды. Олар 17 түн бойын «антикастролық көтерілістің» басталуына белгіні күтті. 1962ж мамырда «Мангуст» операциясына Пентагон қосылды. 1962ж 23тамызда Кеннеди дайындықтың соңғы детальдары аяқталып, активизациялауға бұйрық береді. Бірақ 16 қазанда Кубада КСРО ракеталарының орналастырып жатқанын білген Кеннеди «Мангуст» операциясының аяқталуынан бас тартады. 1962ж сәуірдің өзінде «Мангуст» операциясы туралы КСРО мен Куба Республикасы білген болатын. Сондықтан КСРО-ң Қорғаныс Кеңесі 18-мамырда Кубаға көмек беруге шешім қабылдайды. 51 мыңнан аса әскер, қыркүйекте олардың саны 41 мыңға қысқартылады, сонымен қатар бөлек ракеталық дивизия Кубаның тәуелсіздігі мен егемендігін сақтау үшін гарант еді. Кубада 36 баллистикалық ракета Р-12 (батыс терминологиясы бойынша СС-4), 24 Р-14 ракетасын (СС-5), 6 бомбардировщик Ил-28 және истребитель Миг-21 орналастыру көзделді. Кубадағы Кеңестік әскери-теңіз базасы туралы мәліметті Н. С. Хрущевтың қарашада болатын Кубаға сапарында айтылу жоспарланды. КСРО-ң жіберген қателігі - «Ленин қағидасының» бұзуы, яғни құпия келісім шарт жасап, оны жария қылмауында ғана. Мамырдың соңында КСРО «Анадырь» операциясын жасауға кірісті. АҚШ-ң барлау қызметінің тармақталып, барлық жерде орналасқанына қарамастан, кеңес кемелері басында көрінбеді. Аралға 158 ядролық зарядтар жеткізілді және оның тек 24 ғана, қақтығыстың «ыстық фазасына» жеткенде, түсірілмеген еді. Бұл мәліметтің 1992 жылы жария болуы сол кездегі АҚШ Қорғаныс Министрі Роберт Макнамар таң қалды. Себебі әлем ядролық апатқа жақын тұрды.

Кеңес әскерінің 1 эшелоны Кубаға 26-шілдеде жетті. Ракеталардың бастапқы позициясын және әскери қалашықтарды сала бастады. Ал 21-қыркүйектен бастап, Р. Макнамардың ұсынысы бойынша У-2 самолетының барлау жұмысы жандандырды. 19-қыркүйекті ұлттық барлаудың мәліметі бойынша, Куба мен КСРО тарапынан ешқандай қауіп-қатер байқалмайтындығы айтылған болатын. Тек 16-қазанда аэросуреттер дәлел болғаннан кейін, президентке хабарланған болатын. 17-қазанда 6 барлау ұшуы болды. 4-8-қазан аралығында 124 АҚШ барлау самолеты тіркелді.

16-қазанда Ақ үйде дағдарыс штабының жиналысы болды. Оның құрамына Ұлттық Қауіпсіздік Кеңесі, ВМС, ЦРУ директоры, Қорғаныс министрі, РУМО, мемлекет хатшысы кірді. Бұл оқиға АҚШ барлауы ЦРУ мен РУМО-ң ең үлкен тұңғыш жеңілісі болып табылады. Барлау бойынша, Кубада КСРО-ң 8 мыңнан астам әскер бар деп есептеді. Бірақ баллистикалық ракеталар мен ядролық зарядтардың барын білмеді. Р. Макнамар ПВО батареяларының әуе күштері арқылы толығымен жоятынына кепілдік бермеді. Сондықтан бұл жоспар бірден алынып тасталды.

Бірақ Пентагонда қарулы күштердің ең жоғарғы дайындықта болуға бұйрық берілді. Сонымен қатар Кубада теңіз блокадасын жасауға дайындалды.

20-қазанда барлау суреттері Ұлыбританияға, Канадаға, Францияға, ФРГ-ға үлкен құпиялықпен жіберілді. Бұл арқылы АҚШ сол мемлекеттерді қақтығыс жағдайында өз жағына тартуға тырысты. 25-қазанда бұл суреттер америкалық БАҚ-та басылды.

22-қазанда Джон Кеннеди халыққа жолдауында Кубада теңіз блокадасын орнатқаны жайлы хабарлады.

27-қазанда американ барлау самолеты У-2 зениттік ракетамен атып түсірілді. Пилот майор Р. Андерсон қаза тауып, Кариб дағдарысының жалғыз құрбаны болды. Н. С. Хрущев Кубада ракеталарын орналастырғаны жөніндегі мәліметті тек 28-қазанда мойындады.

Келіссөздерден кейін АҚШ Түркиядағы «Юпитер» ракетасын алып тастауға, Италия мен Жапонияда ракеталарын орнатпауға және Кубаның тәуелсіздігі мен егемендігін бұзбауға уәде етті. Ал КСРО болса, Кубадан бар ракеталары мен әскерін шығаруға уәде берді. Осыдан кейін Кубада Лурдаста кеңес базасы орнатылып, 2002 жылы ғана алынды. Бұл өзара міндеттемелер қақтығыстың деэскалациясына алып келді.

Сонымен қатар АҚШ өз сыртқы саясатының стратегиясын қайта қарастыруға мәжбүр болды. «Көпір жүргізу» немесе «Социализмді ішінен құлату» доктриналары қабылданды.

Бірақ оқиғаның құпия жәйттары айтылмай қалды. 1961ж мамырда президенттің ағасы Роберт Кеннедидің ұсынысы бойынша ГРУ резиденті Георгий Никитович Большаковпен байланыс орнатылды. Большаков Вашингтонға КСРО елшілігінің мәдениет саласымен айналысатын атташе және "Soviet Life Today" журналының редакторы болып қызмет етті. Р. Кеннеди өзінің Большаковпен бір кездесуінде бұл ұсынысты жасады. КСРО оған рұқсат берді. Сөйтіп екі мемлекет арасында халықаралық мәселелер және екіжақты мәселелер туралы көзқарастармен алмасу, жоғарғы деңгейдегі байланыс орнатылды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.