Эмр-дің әдістері мен ұйымдастыру негіздері

ЭМР-дің әдістері мен ұйымдастыру негіздері.

1. ҚР Конституциясы басқару органының құрылымы мен оның қызметі туралы.
2. ҚР ЭМР-дің тұжырымдамасы (Конституция)
3. Келешекте экономикалық даму көрсеткіштерінің негізделу әдістері
4. ЭМР-ді пайдаланудыңшетелдік тәжірибесінің ерекшеліктері.

ҚР Конституциясында: «ҚР президенттік басқару нысандары біртұтас мемлекет және өзін зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады» деп атап көрсетілген.

ҚР Конституциясы мемлекеттік негізгі заң ретінде төмендегіге қатысты негізгі ережелерді бекітеді:

1. Республиканың мемлекеттілігін
2. Басқару нысанын
3. Мемлекеттік және мемлекеттік емес субъектілердің өзара қатынастарының тәсілдерін
4. Адамдар мен азаматтардың құқықтары мен міндеттерін.

Экономикалық дамуға жауапты биліктің үш бұтағы:

ҚР мемлекеттік құрылымы.

Үкімет әлеуметтік-экономикалық дамудың негізгі бағыттарын анықтайды. Бюджетті әзірлеп, парламентке ұсынады және орындалуы туралы есеп береді, мемлекеттік меншікті басқаруды ұйымдастырады.

Нарықтық қатынастарды дамыту және шаруашылық нысандарын ұлғайту шаралары бойынша басқару құрылымының ұйымдастырылуын жетілдіру қажеттігі туындайды.

Ол мыналар есебінен жүзеге асады:

1. құрылымды ықшамдау
2. қайталанатын қызметті жою
3. артық штаттарды қысқарту
4. барлық басқару иерархиясы бойынша жауаптылықты, құқықты және атқару қызметін нақты шектеу
5. республикалық, аймақтық және бағдарламалық бағытта ортақ міндеттерді шешу кезінде басқару органдарының өзара іс-қимыл жасауы мен үйлестірілуі.

2 с. Мемлекеттік реттеу тұжырымдамасы.

Мемлекеттік билік

Экономикалық Әлеуметтік- Халық- Экономикалық

саясат экономикалық шаруашылық реттеу

мақсаттар мақсаттары

Мемлекеттік Нарықтық

Реттеу реттеу

Макроэкономика Микроэкономика

Экономика

3. Кәсіпкерлікті, кадрларды даярлау бойынша жүйелерді, маркетингтік орталықтарды, бизнес орталықтарын және инкубаторларын, кәсіпкерлікті ақпараттық қамтамасыз етуді қолдайтын қорлар мен орталықтарды құруды қарастыратын тұтастай кәсіпкердің инфрақұрылымдық жүйесін қамтамасыз етуді қалыптастыру.

Өнеркәсібі дамыған елдерде кәсіпкерлік үкіметтік қолдауға ие.

Оның мәні үш бағытты нақты шараларды орындаулды қажет етеді:

1. кеңес беру (әсіресе алғашқы кезеңде)
2. қаржылық қолдау көрсету
3. қаржылық қатынастарда күші аз кәсіпкер құрылымдарға ғылыми техникалық немесе технологиялық көмек көрсету.

Кәсіпкерлерде кездесетін қиыншылықтар:

• кәсіпкер құрылымның қызметі туралы заң базасының тұрақсыздығы мен жетілдірілмеуі;
• қатал салық прессингі ( салмағы) және салық салудың күрделенген жүйесі;
• алғашқы капитал мен өзінің айналымдық қаржысының жетіспеушілігі;
• банк кредитін алудағы қиындықтар;
• криминалдық құрылымдардың қысымы;
• ғимараттың және оны жалға алу бағасының жоғарылығы;
• лизингтік қызмет көрсетудің шектеулі мүмкіндігі.

Кәсіпкердің әлеуметтік жауапкершілігі бүгінгі күні пайдасын әлеуметтік жобаларға инвестициялау және қайырымдылық жасаумен шектелмейді. Одан туған өлкесінің келешек жоспары мен проблемаларын, тұрмыстық қатынастарын түсінуді және өз аймағын дамытуға қомақты үлес қосқанын күтеді.

Экономиклық өсудің маңызы және оны қамтамасыз ету.

1. Өндіріс: өсу қарқындары, көрсеткіштер, құрылымы.
2. Экономикалық өсудің теориялық негіздері.
3. Экономикалық өсудің факторлары және олардың сипаттамасы.
4. Экономикалық өсуді мемлекеттік реттеу.

Өндіріс - адамның өз қажеттіліктерін өтеуге және пайда табуға бағытталған саналы іс - әрекет. Өндірістің маңызды сипаты - Экономикалық өсу болып табылады. Экономикалық өсу дегеніміз - нақтылы бір уақыт аралығындағы өнімнің сандық және сапалық жағынан жетілдірілуі. Экономикалық өсудің тұрақтылығын қамтамасыз ету мемлекеттің негізгі макроэкономикалық мақсаттарының бірі болып табылады. Экономикалық өсу 2 көрсеткішпен сипатталады:

• белгілі бір уақыт мерзіміндегі жалпы ұлттық өнімнің өсуі
• жан басына шаққандағы жалпы өнімнің өсуі

Экономикалық өсу 2 бөлінеді:

1. Экстенсивті - өндірісті саны жағынан көбейту
2. Интенсивті - өндірісті сапа жағынан көбейту

Экономикалық өсудің көрсеткіштері.

1. Еңбек өнімділігі бұл - У/L

У - өндірілген өнімнің көлемі

L - өнімді өндіруге жұмсалған шығын

2. Еңбек сыйымдылығы бұл - L/У

3. Капитал өнімділігі - У/К

К - өнімді өндіруге жұмсалған капитал

4. Капитал сыйымдылығы - К/У

5. Табиғи ресурстар өнімділігі - У/N

N - өнімнің жұмсалған ресурсы

6. Табиғиресурстардың сыйымдылығы - N/У

7. Шекті еңбек өнімділігі - ∆У/∆ L

∆ L - қосымша жұмсалған еңбек

∆У - қосымша өнім

8. Шекті капитал өнімділігі - ∆У/∆К

9. Табиғи ресурстардың өнімділігі - ∆У/∆N

Экономикалық өсуді есептеу 2 жолмен жүзеге асады.

1. Натуралдық есептеу
2. Құндық есептеу

1. Харрод Домар: Моделі - ағылшын экономист, Домар - американдық экономист. Екеуі бірлесе отырып: Харроу, Домар моделінің мәні:

Ұлттық табыстың өсуі тек капитал жинаумен ғана байланысты деп ұйғарым жасаған. Сандық бұл модель бір факторлы модель деп аталады.

2. Солау моделі - өндірістік функция негізінде жасалынған модель болып табылады. Солау моделі қажетті капиталмен жарақталғандық (капитал вооружение) жағдайында макроэкономикалық даму менденциясын анықтауға қор жинаудың шекті нормасын белгілеуге техникалық прогресс турлерін модельдеуге мүмкіндік береді.
3. Нөлдік экономикалық өсу деп аталатын теориясы. Қоғамда халық санының артуы және товарлар өндірісінің өсуі шексіз экономикалық өсуді тудырып қоршағанортаға, табиғатқа аса қауіпті зиян екендігі жөнінде айтылған. Нөлдік экономикалық өсу теориясының мәні:
4. Экономикаылық өсудің белгілі бір шегін белгілеуді ұсынады.

Еңбек, жер, капитал - экономикалық өсудің факторлары болып табылады

Еңбек - еңбек ресурстарының саны мен сапасы.

Жер - табиғат ресурстарының және олардың негізінде алынатын айналым

қорларының саны мен сапасы.

Капитал - күрделі қаржылар және технологиялық деңгеиін есепке алғандағы

негізгі қорлар.

Кәсіпкерлік қорлар - аталып өткен 3 факторды біріктіретін ерекше фактор

болып табылады.

Экономикалық өсудің факторлары 2 топқа бөлінеді.

1. Үсыныс факторлары - өндірістің физикалық көлеміне тікелей әсерін

тигізетін факторлар. (табиғат ресурстарының саны мен сапасы, халықтың

еңбекке қабілетті бөлігінің саны мен сапасы, капитал) жатады.

Американдық экономист Эдвард Дениссонның «экономикалық өсудің

қарқынындағы айырмашылықтарды зерттеу» - деп аталатын еңбегінде

экономикалық өсуге әсерін тигізетін факторларға сандық сипаттама

берген. Ол экономикалық өсудің факторларының 23 түрін атап

көрсетеді. Осының ішіндегі 4-ін еңбекке байланысты, 4-ін капиталға

байланысты, 1-ін жерге байланысты, 14 фактор ғылыми техникалық

прогреспен байланысты.

2. Сұраныс факторлары - халықтың ақшалай табысы, төлем қабілеттілігі,

қажеттілігі, талғам, тауардың сапасы, банкіден берілетін несиенің пайыздық мөлшерінің пайыздық ставкасының төмендегі салық ставкасы.

Экономикалық өсудің факторларын 2-ге бөлеміз.

1. Ішкі - өз еліміздегі экономикалық өсуге әсерін тигізетін факторлар жатады.
2. Сыртқы - экономикаға тартылатын инвестициялар жатады.

Экономикалық өсуге мемлекет не істеу керек?

1. Инвестицияның төменгі деңгейін ұстап тұруы қажет. Инфляция деңгейі 3 пайыз төмен болса, экономикалық өсу жоғарылайды, егер 4 пайыздан асып кетсе инфляциялық өсу тоқтайды.
2. Бюджет тапшылығын болдырмау. Егер бюджет тапшылығы жалпы ішкі өнімнің 1 пайызынан асып кетсе, онда ешқандай экономикалы өсу болмайды.
3. емлекет тарапынан жүргізілетін экономикалық саясаттың, атап айтқанда: 1. фискальдық 2. Монитарлық саясаттың дұрыс бағытта жүргізілуі.
4. Ғылыми зерттеу жұмыстарын және олардың жетістіктерін өндірісте пйдалану.
5. Жеке меншік сектордың экономикасын көтеруге мүмкіндік жасау.
6. Инвестициялық саясатты тиімді жүргізу.

Экономикалық өсуді тежейтін басты факторлар.

1. Жекешелендірудің дұрыс жүргізілмеуі
2. заңды, құқықтық базаның өзгермелілігі.
3. ғылми салаларда жаңалықтарға, жаңа технологияларға назар аудармау.
4. экономикалық құрылымның тиімсіздігі.
5. инвестициялардың біржақтылығы.

Өнеркәсіп саласының дамуын мемлекеттік реттеу.

1. Өнеркәсіп саласының жалпы сипаттамасы.
2. Мемлекеттің өнеркәсіп саласын дамытуға қатысты саясаты және оның жүзеге асыру бағыттары.
3. Өнеркәсіп саласы ел экономикасының негізгі жетекші саласы ретінде
4. Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының өнеркәсібінің даму тенденциялары ретінде

Өнеркәсіп саласы жалпы елдің ішкі өнімдерінің 30% астамын өндіреді (2003- 29, 3%, 2004-32, 6%) Еңбекке қабілетті халықтың 25% осы өнеркәсіп секторында еңбек етеді. өнеркәсіп саласы өзімен байланысты салалардың дамуына үлкен ықпалын тигіеді. өнеркәсіп саласы біздің нарыққа көшуімізге байланысты біраз құлдырап кетті. Дамыған елдерде ғылыми зерттеу жұмыстарына арналған шығындар жалпы ішкі өнімнің 3% жуығын құрайды. Ал біздің мемлекетімізде 0, 09% ішкі өнімнің жалпы шығынын құрайды.

Өнеркәсіп саласының дамуын SWOT талдау .

Өнеркәсіп саласының күшті жақтары.

• Меншік қатынастары реформаларды, нарықтық дербес субъектілер қалыптасты.
• Сыртқы экономикалық қызмет дамып, ашықтығының жоғары дәрежесіне қол жеткізілді.
• өндіріс құрылымы шаруашылық жүргізу мен еңбек өткізуінің әлемдік жағдайына бейімделді.
• Салада құлдырау тоқтап, өндіріс тұрақтандырылды.
• Шикізатқа бай.
• Өнеркәсіптің салалық құрылымы көп.
• Арзан жұмыс үшін

Өнеркәсіп саласының әлсіз жақтары.

• Өңдеуші салалардың үлес салмағының төмендігі, ал өндіруші салалардың үлес салмағының жоғарылығы.
• Салалардың технико-технологиялық деңгейінің әртүрлілігі.
• Өнеркәсіптік сектордың ғылыми техникалық жаңалықтардан тыс қалуы. Мемлекеттің ғылымды қаржыландыруының азаюы. Ғылыми техникалық дамуының әлемдік процессетден кейін қалуы.
• өнеркәсіптік сектордың қаржы секторынан алшақ болуы.

Өнеркәсіп саласының мүмкіндіктері.

• Отандық шикізат ресурстарына сұраныстың ұлғаюы.
• Экспорттық мүмкіндіктердің жоғарылауы және ТМД мемлекеттерінде өнеркәсіптің тұрақтануы мен өсуі.
• Ішкі тұтыну ауқымын кеңейту мүмкіндігі.
• Өнеркәсіп саласының дамуының қатерлері.

Өнеркәсіп саласының қатерлері.

• Өнеркәсіпте және экономикада шикізаттық бағыттың тұрақтанып қалуы.
• Экспорттайтын таурлардың баға конъюктурасына тәуелділігі.
• Экспортқа шығарылатын тауарларға ұқсас тауарлардың бәсеке қабілеттілігінің өсуі.
• Импортық өнімдердің Отандық өнімдердің ығыстыруы.

Өнеркәсіп саласы келесідей салалардан тұрады.

1. Кен өндіру өнеркәсібі.
2. түсті металл өнеркәсібі.
3. Қара металл өнеркәсібі.
4. Тамақ өнеркәсібі.
5. жеңіл өнеркәсіп
6. целлюлоза, қағаз өнеркәсібі.
7. химия өнеркәсібі.
8. машина жасау өнеркәсібі.
9. мұнай өнімдерін өңдеу өнеркәсібі
10. ағаш өңдеу өнеркәсібі.
11. Құрылыс материалдар өнеркәсібі.

Осы салалр ірі сала аралық кешендерге біріктіріледі.

Сала аралық кешен дегеніміз - бұл түпкілікті өнімді өндіруге тікелей және жанама қатысатын салалардың жиынтығы.

Нарықтық экономикаға көшу кезеңінен бері болып жатқан өзгерістерге жаңа жүйеде теориялық негіз құру, қоғамдағы ғаламдық өзгерістерді іске асыру ерекше ғылыми тұжырымдама болып табылады.

Соңғы онжылдықта дамыған экономикасы бар елдердің ұлттық өндіріс саясатындағы басымдықтардың өзгергендігі байқалады. Бүгінгі таңда тек жалпы өндірістік қана емес, бәсекелікке қабілетті өндіріс саясаты туралы көп айтылады. Еуропаның көптеген елдері және АҚШ өндірісті тікелей және жанама мемлекеттік реттеу тетіктері арқылы жүргізуде.

Экономикалық өсудің материалдық-заттық факторларын тиімді пайдалану - оны қамтамасыз етуде негізгі рөл атқарады. Бірақ, ол факторларды тиімді пайдалану ең алдымен өнеркәсіп өндірісін ұйымдастыру және оның материалдық-техникалық базасының қалыптасқан жағдайына байланысты.

Мемлекеттің экономикалық реформасы және оның ішінде аймақтардың дамуы барысында өндіріс өнеркәсіптерін басқарудың келесі негіздерін ұстандық:

- нарықтық экономиканың мәні мен әдістеріне байланысты реформаны басқару, әсіресе мемлекеттік реттеуде өнеркәсіп өндірістерін дамыту мақсатында салынатын салықтарды жеңілдету, несие саясатының әдістері, бағытты бағдарламалар және т. б. қамтамасыз ету;

- мемлекет экономикасын дамытып жандандыруда бағытты басқару - ол елде болашақта өндірістердің құлдырауын болдырмау, тоқтап тұрған кәсіпорындары бар аймақтардың негізгі мәселелері жұмыссыздыққа, әлеуметтік мәселелердің шиеленісуіне соқтырады, ол сол жерде халықтың өмір сүру деңгейіндегі теңсіздікке, тұтыну көлемінің азаюына, экспорттық мүмкіншіліктердің кемуіне, ғылыми-техникалық әлеуеттің төмендеуіне әкелуі мүмкін. Бағытты басқару мақсатты түрде мемлекеттік өндірістердің жұмыс істеуіне түрлі көмек беру;

- бағытты түрде елде реформаны дамытуды басқару - ол құрылымды инвестициялық және өнеркәсіп саясатының басымдықтарын анықтау арқылы шетел және отандық инвестицияларды тарту;

- бюджет алдында барлық меншіктердің теңдігі.

Сонымен, бірінші және төртінші негіздер макроэкономикалық әдістермен іске асырылады. Екінші және үшінші негіздер бағытты бағдарламалар негізінде жүзеге асырылады.

Өнеркәсіп саласы ел экономикасының негізгі жетекші саласы, басқа салаларды және қоғамдық өндірісті индустриализациялауда шешуші фактор ретінде қызмет атқарады.

Қазіргі кезде Қазақстан өнеркәсібінің ерекшеліктері төмендегідей:

1. Ол өзқ дамуында бұрынғы кезде қалыптасқан шикізаттық бағыттан арыла алмауы. Республика экономикасы өңдеуші салалардың нашар дамығандығынан көп жағдайларды ұтылып отыр. Сол себептен, республика өнеркәсібі сыртқы және ішкі нарықтарға бәсекелестіктрі көтере алатын өнім түрлерін ұсына алмайды. Соның салдарынан, осы уақытқа дейін өнеркәсіп салаларының А және Б топтарының арасында қалыптасқан үйлесімдік (диспропорция) сақталып келеді.
2. Республика өнеркәсібінің негізгі қорларының (станоктар, жабдықтар, технологиялық желілер) моральді және физикалық тозу коэффициенті (0, 4-тен 0, 7-ге дейін) өте жоғары. Сол себептен, өнеркәсіп өнімдерінің үлкен бөлігінің сапасы өте төмен, нарық қатынастарының дамуына байланысты ол өнімдер басқа елдердің өнеркәсіп өнімдерімен бәсекеге түсе алмайды.
3. Индустриалды еңбекті ұйымдастыруда жіберілген қателіктерге, оның қолайсыздығы мен жағымсыздығына байланысты өнеркәсіптік еңбектің мәртебесі төмендеуде.

Өнеркәсіп орындарын мемлекет меншігінен алуды және жекешелендіруді жасанды жеделдетумақсатында жүргізілген әкімшілік шаралар, күтілгендей, бағалы және орны толмайтын табиғи-шикізат қорларын шетелге шығарудың жаңа жолдарын ашты.

Егер, баяғы Одақ кезінле орталықтандырылған жоспар бойынша Қазақстаннан мұнайдың 70%, фосфориттер мен қара металдардың 45%-ға жуығы, темір рудасының жартысынан жоғары бөлігі, синтетикалық каучуктың 90% және түрлі-түсті металдардың 40%-ға жуығы сыртқа шығарылған болса, қазіргі кезде республикаға тиімсіз көптеген бірлескен кәсіпорындардың «коммерциялық құпиясын» сақтауға байланысты ол өнімдердің сыртқа шығарылған көлемдерін дұрыс анықтау қиын болып отыр.

Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының өнеркәсібінің дамуында қалыптасқан тенденцияларды толығырақ анықтау және түсіну үшін оның 2009 жылғы көрсеткіші мен 2010 жылдың көрсеткіштерін талдап, салыстыру арқылы анық түсінуге болады. Өнеркәсіптің ЖІӨ-дегі сыбағалық салмағы 2009 жылмен салыстырғанда 2010 жылы 7%, өнеркәсіп өндірісі 10%, өңдеу өнеркәсібі 19% мөлшерінде өсті.

Кесте 1 - Қазақстан Республикасы бойынша өнеркәсіп орындарының орны мен рөлін сипаттайтын негізгі көрсеткіштер, (%) -бен

ЖІӨ-нің құрылымы арқылы қызмет түрлерінің үлесінің жоғарылауына қарай өзгерді. Олардың сыбағалық салмағы өнеркәсіп өндірісі бойынша 2009 жылы - 4, 2%-дан 7%-ға (2010 жылы) дейін өскен. Ал, өңдеу өнеркәсібі бойынша 2009 жылы - 5, 7%-дан 19%-ға (2010 жылы) дейін өскенін көріп отырмыз. Мұндай құбылыс нарықтық экономикасы дамыған елдерге тән.

Қазақстан, өнеркәсібінің дамуы туралы толық мәлімет алуы үшін жоғарыда келтірілген кесте, әрине, жеткіліксіз, сондықтан, енді өнеркәсіп өнімдерінің динамикасының өзгеруін зерттеп көрейік. Құндық өлшемдегі көрсеткіштер өтпелі экономиканың алғашқы жылдары ақша реформасы (15-қараша 1993 жыл) жүргізілгендіктен және инфляция жоғары деңгейде болғандықтан өндіріс динамикасын шынайы сипаттай алмайды, сол себепті натуралдық өлшемдегі (нақты мәндегі) көрсеткіштерге тоқталғанды жөн көрдім. Және кесте 2009 мен 2010 жылдардағы мәліметтерді қамтиды.

Кесте 2 - Қазақстан Республикасы бойынша нақты мәнде өнеркәсіптің өнімдерінің негізгі түрлерін өндіру

Кестеден көріп отырғанымыздай өнімдердің кейбір түрі өсіп, ал кейбір түрлері құлдырау кезеңінде. Жекелеп айтқанда, 2009 жылы тас көмір 2010 жылға қарағанда 13%-ға өскенін байқаймыз. Сол сияқты, мұнай 6%, табиғи газ 12%, мыс рудасы 5%, жанатын мазут 24%, цемент 3%, болат 2%, алюминий, өңделмеген: глинозем 10%, электр энергиясы 5%, жылу энергиясы 1%, сарымай 10%, ұн 8%, қант 90%, мақта 4%, табиғи су 5%-ға артқанын байқаймыз. Ал кейбір өнімдер: темір рудасы -9%, мотор отыны -4%, шойын -18%, ферроқорытпа -6%, мыс, тазартылған -16%-ға төмендегенін байқаймыз. Бұдан қорытындыласақ, яғни өнеркәсіп салаларын топтастыруда айтарлықтай алшақтық барлығына қарамастан, экономикалық либерализациялау, үйреншікті тауар өткізу нарығынан айырылу - экспортқа бағытталған мұнай, газ, қара және түсті металлургия, электроэнергетика салаларына онша зиянын тигізе алмағанын байқауға болады. Ал, керісінше,

ішкі нарыққа бағытталған жеңіл және химия өнеркәсіптерінде, машина жасау және құрылыс материалдарын өндіру салаларында өндірістің күрт құлдырауы байқалады. Сол себепті, олардың өнеркәсіп құрылымындағы үлестері күрт төмендеген. Мұндай жағдай Қазақстанның өнеркәсібінде төмендегі себептерге байланысты орын алды:

1. Қаржылық, баланстық үйлесімді, ұлттық валютаның курсын нығайту мен инфляцияны төмендетуді қамтамасыз ету үшін жүргізілген макроэкономикалық шаралар кәсіпорындардың төлем қабілетіне кенрі әсерін тигізді.
2. Осы кәсіпорындардың өнімін тұтынатын Қазақстан мен ТМД елдерінің тұрғындарының да төлем қабілеті күрт төмендеп кетті.
3. Экономиканы либерализациялау Қытай мен басқа да елдердің арзан тауарларына Қазақстандық ішкі нарықты ашып берді.
4. Өндірістің құлдырауы өнеркәсіп салаларында жұмыс істейтіе еңбекшілердің санының азаюына алып кеп соқты. Ең жоғары азаю қарқыны еңдеу салаларында - жеңіл өнеркәсіпте, машина жасау және металл өңдеуде, құрылыс материалдары өндірісінде болды.

Экономиканы мемлекеттік реттеудің обьектісі, ғылыми әдіснамалық негіздері мақсаттары және міндеттері.

1. Экономикаға мемлекеттің араласуының обьективті қажеттілігі.
2. Экономиканы мемлекеттік реттеудің обьектісі және құралдары.
3. Экономиканы мемлекеттік реттеудің міндеттері, мақсаттары және қызметтері.

Экономиканы мемлекеттік реттеудің нарықтық шаруашылық жағдайындағы мазмұны қолданылып жүрген әлеуметтік - экономикалық жүйені өзгерген жағдайға бейімдеу және тұрақтандыру мақсатында құқығы бар мекемелер мен қоғамдық ұйымдарда асырылатын заңдық, атқарушы және бақылау сипатындағы типтік шаралар жүйесі болып табылады.

Нарық шаруашылығының даму барысында жеке меншік шеңберінде шешілмейтін, яғни экономиканың өзін - өзі реттеу қағидалары негізінде экономикалық және әлеуметтік проблемалар туындайды және шиелініседі.

Өндіріс күшінің дамуы елеулі инвестицияның қажеттілігін туғызуы өндірісті мамандандыру, капиталдың шоғырлануы күшейді, өндіріс пен капиталдың бірігуі әртүрлі елдің бір бірімен өзара тәуелділігі өседі.

Сонымен бірге қоғам дамуының белгілі бір сатысында еңбек пен капиталдың арасындағы қарама қайшылық күшейе түсті, жаппай жұмыссыздық пайда болды, экономикалық дағдарыстар салалық шеңберден асып, жалпы ұлттық кейіп әлемдік дағдарыстарға айналды.

2. сұрақ. Нарық экономиакасын мемлекеттік араласу қатынасы оның дамуы мен қалыптасуының әртүрлі сатысында түрліше болды.

ХVII ғасырлардағы нарықтық қатнастардың қалыптасуы кезеңінде үстем болған экономикалық дектрика - мераентализм елдегі сауда мен өндірістің дамуы үшін, мемлекеттік реттеудің сөзсіз қажеттігін тануға негізделген.

Нарықтық қатнастардың дамуымен күш жинаған кәсіпкерлер тобы мемлекеттік араласуды және осымен байланысты шектеуді өз қызметтеріне кедергі ретінде қарастыра бастады. А. Смиттің ”Табиғат және халықтың баюының себептері туралы” зерттеу нңбегінде экономикалық либерализм идеяларының пайда болуын алғаш рет толық негіздеген және оның көптеген жақтаушылары болды.

А. Смиттің көзқарасы бойынша пайда алуға ұмтылуға байланысты жеке мүдде көзделген, нарық жүйесі өзін - өзі реттеуге қаблетті екенін байқатты. Бұл мүдде экономикалық дамудың ең басты қозғаушы күші ретінде көрінеді.

Смиттің іліміндегі идеяларының бірі экономикадан мемлекеттік реттеуді алып тастаса, онда экономика тиімді қызмет етеді деген идея болатын. Онда басты реттеуші болатындықтан, рынокқа толық еркіндік беру қажеттерден есептеді. Рыноктық үйлестіру ресурстарды тиімді пайдалануды қамтамасыз етпегенде, нарық сәтсіздігі деп аталатын жағдай болатынын экономикалық тәжірибе растайды.

Нарық экономикасында мемлекеттің рөлін теориялық танудың маңызды сатысы көрнекті ағылшын экономисті М. Кейнстің есімімен байланысты ”Кейнсиан революциясы” барысында алға қойылған идеялар экономикалық құлдыраудан өз бетімен сауығудың мүмкін емес екенін, мемлекеттік саясат экономиканы дағдарыстық жағдайдан шығару үшін жиынтықты сұраныс пен жиынтықты ұсынысты теңестіруге және әрі қарай тұрақтандыруға көмектесетін қаблетті құрал ретінде қажет екенін дәлелдеді. . Дж. М. Кейнс идеяларын екінші дүние жүзілік соғыстан кейін әлемнің көптеген елдері қабылдады. Сұраныс жиынтығын реттеуді кредиттік ақшалай және қаржылық саясатта пайдалану, бұл елдердегі экономиканың кезеңдік ауытқуларын жұмсартуға көмектеседі деп есептелінді.

... жалғасы

Экономиканы мемлекеттік реттеу реферат

Экономиканы мемлекеттік реттеудің теориялық аспектілері. ҚР мемлекеттiк реттеудiң жетілдіру жолдары

Экономиканы мемлекеттік реттеудің қажеттілігі

ЭМР - дің мақсаттары

Экономикалық мемлекеттік реттеу, даму үрдістері

Бұланды ауданы салық комитетінің мысалында экономиканы мемлекеттік реттеу

Экономиканы мемлекеттік реттеулер

Экономиканы мемлекеттік реттеу объектісі

Экономиканы мемлекеттік реттеудің теориялық негіздері

Экономиканы мемлекеттік реттеудің объектісі, ғылыми-әдіснамалық негіздері, мақсаттары және міндеттері

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс