Шетелдегі бюджеттің іске асырылуы байынша қазынашылық органдардың қызметтерін ұйымдастыру

Қазақстан тәуелсіздігін алғалы бері нарықтық экономиканы даму жолына түсті және экономикалық қатынастарды дамытудың Батыстық моделін таңдады. Қазіргі нарықтық экономика талаптарына дағдыланған мемлекеттік басқару жүйесі өткізілген реформа негізінде қалыптасты.
Осыған байланысты әкімшілік-бюджеттік реформаның аяқталуы тұрақты және алда да қаражат түсуін қамтамассыз етуінің маңызды шарттары болып табылады. Мемлекеттік басқару функциялары сол немесе басқа да функциялардың өзге деңгейге жатқызу тұрақты функционалдық талдау негізінде жүзеге асырылуы тиіс. Бюджет қаражаттарын қолданудың айқындылығы мен мемлекеттің еңбек және материалдық ресурстарын қолдану тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік қызметін атқару тұрғындарға максималды жақын болуы тиіс.
Қазақстан Республикасының Президентінің жарлығын жүзеге асыру мақсатында 29 қыркүйек 2009 жылы №1449 «Қазақстан Республикасы мемлекеттік басқару жүйесін алда да жетілдіру бойынша шаралары туралы» Қазақстан Республикасының қаулысымен 29 қазан 2004 жылы №1129 Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігінің Қазынашылық Комитеті туралы жағдайын бекітті, осыған сәйкес Қазынашылық Комитетке Қаржы Министрлігінің орталық аппаратының жекеленген қызметтерін, ағымдағы қаржы жылына республикалық бюджетті қаржыландыруды қалыптастыру және жиынтық қаржылық жоспарды нақтылауға берілді; республикалық бюджеттен бөлінген, бюджеттік кредиттер мен қаражаттардың берілуі, қызмет көрсетілуі және қайтарылуы; үкіметпен және мемлекетпен кепілдендірілген қарыз міндеттемелері мен талаптары есебін қамтамасыз ету, сыртқы қарыздарды үкімет шотынан қаражаттарды шешу операциялары; бөлек негіз бойынша мемлекеттің меншігіне түскен асыл тастар мен асыл металдарды есептеу және сақтау; мемлекеттік мекеменің шығындарын есептеу және бюджет қаражаттарын игеру, мониторингті қамтамасыз ету бойынша бақыламалы-қадағалау функциясы республикалық бюджеттің қарыздары бойынша талаптарды сақтау үшін, үкіметтік және мемлекетпен кепілдендірілген қарыздарды басқару.
Жетекші әлем мемлекеттердің қазынашылық концепциясын игеру және енгізу Қазақстан Республикасында құзыретті-бюджеттік басқару және тиімді қазынашылықты қалыптастырудың қажетті кезеңі болып табылады. Келесідей дамыған мемлекеттерде, АҚШ, Англия, Франция, Австралия сияқты мемлекеттерде қазынашылық жүйенің қалыптасу ерекшеліктерін қарастырайық.
Қазынашылықтың ұйымдастырылған құрылымы бойынша АҚШ-та Қаржы Министрлігінің департаменті, Францияда ол Қаржы Министрлігін қазынашылық басқару ретінде, Англияда – дербес ведоство, ол Австралияда – министрлік деңгейіндегі департамент ретінде жұмыс істейді.
Түгелдерлік осы барлық мемлекеттерде өткізілген шығындар қазынашылық басқару Орталық банктен бірыңғай қазынашылық шот көмегімен басқаруды қазынашылықтың басты кітабы арқылы жүзеге асырады. Қазынашылық басқару проблемалары бойынша 6-11 қараша 1995 жылы, Сямынь қаласы, Қытайдағы Халықаралық семинарға дайындаған осы баяндама бойынша мемлекеттік төлемдерді жүргізу әдісі жетекші дамыған мемлекеттерде келесідей көрініс табады (1 кесте).

1. Константинов А. Административная реформа: осознание миссии / Казахстанская правда от 12 ноября 2004 года
2. Қазақстан Республикасының қазынашылығы туралы // www.minfin.kz//
3. Жақыпбеков С.Т. Бюджетті атқарудың қазынашылық механизмі.– Алматы: Қаржы – Қаражат , 1999.- 128 б.