Шетелдегі бюджеттің іске асырылуы байынша қазынашылық органдардың қызметтерін ұйымдастыру



Қазақстан тәуелсіздігін алғалы бері нарықтық экономиканы даму жолына түсті және экономикалық қатынастарды дамытудың Батыстық моделін таңдады. Қазіргі нарықтық экономика талаптарына дағдыланған мемлекеттік басқару жүйесі өткізілген реформа негізінде қалыптасты.
Осыған байланысты әкімшілік-бюджеттік реформаның аяқталуы тұрақты және алда да қаражат түсуін қамтамассыз етуінің маңызды шарттары болып табылады. Мемлекеттік басқару функциялары сол немесе басқа да функциялардың өзге деңгейге жатқызу тұрақты функционалдық талдау негізінде жүзеге асырылуы тиіс. Бюджет қаражаттарын қолданудың айқындылығы мен мемлекеттің еңбек және материалдық ресурстарын қолдану тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік қызметін атқару тұрғындарға максималды жақын болуы тиіс.
Қазақстан Республикасының Президентінің жарлығын жүзеге асыру мақсатында 29 қыркүйек 2009 жылы №1449 «Қазақстан Республикасы мемлекеттік басқару жүйесін алда да жетілдіру бойынша шаралары туралы» Қазақстан Республикасының қаулысымен 29 қазан 2004 жылы №1129 Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігінің Қазынашылық Комитеті туралы жағдайын бекітті, осыған сәйкес Қазынашылық Комитетке Қаржы Министрлігінің орталық аппаратының жекеленген қызметтерін, ағымдағы қаржы жылына республикалық бюджетті қаржыландыруды қалыптастыру және жиынтық қаржылық жоспарды нақтылауға берілді; республикалық бюджеттен бөлінген, бюджеттік кредиттер мен қаражаттардың берілуі, қызмет көрсетілуі және қайтарылуы; үкіметпен және мемлекетпен кепілдендірілген қарыз міндеттемелері мен талаптары есебін қамтамасыз ету, сыртқы қарыздарды үкімет шотынан қаражаттарды шешу операциялары; бөлек негіз бойынша мемлекеттің меншігіне түскен асыл тастар мен асыл металдарды есептеу және сақтау; мемлекеттік мекеменің шығындарын есептеу және бюджет қаражаттарын игеру, мониторингті қамтамасыз ету бойынша бақыламалы-қадағалау функциясы республикалық бюджеттің қарыздары бойынша талаптарды сақтау үшін, үкіметтік және мемлекетпен кепілдендірілген қарыздарды басқару.
Жетекші әлем мемлекеттердің қазынашылық концепциясын игеру және енгізу Қазақстан Республикасында құзыретті-бюджеттік басқару және тиімді қазынашылықты қалыптастырудың қажетті кезеңі болып табылады. Келесідей дамыған мемлекеттерде, АҚШ, Англия, Франция, Австралия сияқты мемлекеттерде қазынашылық жүйенің қалыптасу ерекшеліктерін қарастырайық.
Қазынашылықтың ұйымдастырылған құрылымы бойынша АҚШ-та Қаржы Министрлігінің департаменті, Францияда ол Қаржы Министрлігін қазынашылық басқару ретінде, Англияда – дербес ведоство, ол Австралияда – министрлік деңгейіндегі департамент ретінде жұмыс істейді.
Түгелдерлік осы барлық мемлекеттерде өткізілген шығындар қазынашылық басқару Орталық банктен бірыңғай қазынашылық шот көмегімен басқаруды қазынашылықтың басты кітабы арқылы жүзеге асырады. Қазынашылық басқару проблемалары бойынша 6-11 қараша 1995 жылы, Сямынь қаласы, Қытайдағы Халықаралық семинарға дайындаған осы баяндама бойынша мемлекеттік төлемдерді жүргізу әдісі жетекші дамыған мемлекеттерде келесідей көрініс табады (1 кесте).
1. Константинов А. Административная реформа: осознание миссии / Казахстанская правда от 12 ноября 2004 года
2. Қазақстан Республикасының қазынашылығы туралы // www.minfin.kz//
3. Жақыпбеков С.Т. Бюджетті атқарудың қазынашылық механизмі.– Алматы: Қаржы – Қаражат , 1999.- 128 б.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:   
Шетелдегі бюджеттің іске асырылуы байынша Қазынашылық органдардың
қызметтерін ұйымдастыру

Қазақстан тәуелсіздігін алғалы бері нарықтық экономиканы даму жолына
түсті және экономикалық қатынастарды дамытудың Батыстық моделін таңдады.
Қазіргі нарықтық экономика талаптарына дағдыланған мемлекеттік басқару
жүйесі өткізілген реформа негізінде қалыптасты.
Осыған байланысты әкімшілік-бюджеттік реформаның аяқталуы тұрақты
және алда да қаражат түсуін қамтамассыз етуінің маңызды шарттары болып
табылады. Мемлекеттік басқару функциялары сол немесе басқа да функциялардың
өзге деңгейге жатқызу тұрақты функционалдық талдау негізінде жүзеге
асырылуы тиіс. Бюджет қаражаттарын қолданудың айқындылығы мен мемлекеттің
еңбек және материалдық ресурстарын қолдану тиімділігін қамтамасыз ету
мақсатында мемлекеттік қызметін атқару тұрғындарға максималды жақын болуы
тиіс.
Қазақстан Республикасының Президентінің жарлығын жүзеге асыру
мақсатында 29 қыркүйек 2009 жылы №1449 Қазақстан Республикасы мемлекеттік
басқару жүйесін алда да жетілдіру бойынша шаралары туралы Қазақстан
Республикасының қаулысымен 29 қазан 2004 жылы №1129 Қазақстан Республикасы
Қаржы Министрлігінің Қазынашылық Комитеті туралы жағдайын бекітті, осыған
сәйкес Қазынашылық Комитетке Қаржы Министрлігінің орталық аппаратының
жекеленген қызметтерін, ағымдағы қаржы жылына республикалық бюджетті
қаржыландыруды қалыптастыру және жиынтық қаржылық жоспарды нақтылауға
берілді; республикалық бюджеттен бөлінген, бюджеттік кредиттер мен
қаражаттардың берілуі, қызмет көрсетілуі және қайтарылуы; үкіметпен және
мемлекетпен кепілдендірілген қарыз міндеттемелері мен талаптары есебін
қамтамасыз ету, сыртқы қарыздарды үкімет шотынан қаражаттарды шешу
операциялары; бөлек негіз бойынша мемлекеттің меншігіне түскен асыл тастар
мен асыл металдарды есептеу және сақтау; мемлекеттік мекеменің шығындарын
есептеу және бюджет қаражаттарын игеру, мониторингті қамтамасыз ету бойынша
бақыламалы-қадағалау функциясы республикалық бюджеттің қарыздары бойынша
талаптарды сақтау үшін, үкіметтік және мемлекетпен кепілдендірілген
қарыздарды басқару.
Жетекші әлем мемлекеттердің қазынашылық концепциясын игеру және
енгізу Қазақстан Республикасында құзыретті-бюджеттік басқару және тиімді
қазынашылықты қалыптастырудың қажетті кезеңі болып табылады. Келесідей
дамыған мемлекеттерде, АҚШ, Англия, Франция, Австралия сияқты мемлекеттерде
қазынашылық жүйенің қалыптасу ерекшеліктерін қарастырайық.
Қазынашылықтың ұйымдастырылған құрылымы бойынша АҚШ-та Қаржы
Министрлігінің департаменті, Францияда ол Қаржы Министрлігін қазынашылық
басқару ретінде, Англияда – дербес ведоство, ол Австралияда – министрлік
деңгейіндегі департамент ретінде жұмыс істейді.
Түгелдерлік осы барлық мемлекеттерде өткізілген шығындар қазынашылық
басқару Орталық банктен бірыңғай қазынашылық шот көмегімен басқаруды
қазынашылықтың басты кітабы арқылы жүзеге асырады. Қазынашылық басқару
проблемалары бойынша 6-11 қараша 1995 жылы, Сямынь қаласы, Қытайдағы
Халықаралық семинарға дайындаған осы баяндама бойынша мемлекеттік
төлемдерді жүргізу әдісі жетекші дамыған мемлекеттерде келесідей көрініс
табады (1 кесте).

1. Әлемдегі жетекші дамыған мемлекеттердегі мемлекеттік төлемдерді жүргізу
әдістерін салыстыру.

мемлекет ескертулер
1 2
Австралия Қаржы Министрлігі төлемдерді чектерді көшіру немесе
Австарлия Одағының мемлекеттік шоты – бірыңғай қазынашылық
шоттан қаражаттарды аудару жолымен жүзеге асырады
Франция Қаржы Министрлігінің мемлкеттік есеп қызметі
Аймақтық кассалық басқаруда төлемдерді – чектерді көшіру
немесе бірыңғай қазынашылық шоттағы ақша қаражаттарды аудару
арқылы жүргізеді
Германия Франциядағы сияқты, бірақ тек қаражат аудару жолымен
Жапония Салалық Министрліктерде бақылаушы төлемді – чектерді көшіру
немесеЖапония банкінде немесе Банктің банктік-агенттіктегі
бірыңғай қазынашылық шоттан аудару көмегі арқылы жүргізеді
Англия Салалық Министрліктер төлемдерді чектерді кшіру немесе
бәрыңғай қазынышылық шоттан көшіру көмегімен жүргізеді
АҚШ Қазынашылық, төлемдерді чектер арқылы немесе бірыңғай
қазынашылық шоттан – Нью-Йорктің Федералды резервтік
банкіндегі қазынашылық шоттан аудару көмегімен жүргізеді
Қазақстан Қазынашылық органдар төлемдерді шот негізінде төлеу немесе
бірыңғай қазынашылық шоттан қаражаттарды аудару жолы арқылы
жүргізеді

Көріп тұрғандай, барлық ұсынылған мемлекеттер өзінің төлем
операцияларын ьірыңғай қазынашылық шоты арқылы бақылайды. Әр мемлекеттегі
(БҚШ) бірыңғай қазынашылық шот құрылымын қарастырамыз (2 кесте).

2. Жетекші дамыған мемлекеттердің БҚШ құрылымы.
мемлекет БҚШ құрылымы
Австралия Бірыңғай шот
Франция Бірыңғай шот, аймақтық шоттар
Германия Бірыңғай шот, аймақтық шоттар
Жапония Мемлекеттік басқару органдарымен байланыстағы бір уақытта
қаржылық мекемелерде де қызмет көрсететін шот
Англия Бірыңғай шот
АҚШ Бірыңғай шот, қазынашылық, салықтық және коммерциялық
банктердегі несие шоттары
Қазақстан Бірыңғай қазынашылық шот

Көріп тұрғанымыздай, Францияда және Германияда дабірыңғай қазынашылық
шот өзіне аймақтық кассалық басқару шоттарын қосады, жапондық БҚШ Жапония
Банкінің шоттарын қамтиды, ол АҚШ-та қазынашылық-салықтық, қазынашылық және
коммерциялық банктердегі несие шоттары бойынша қалдық қаражаттарды ұстаушы
болып табылады.
Барлық қарастырылып отырған мемлекеттерде салалық министрліктер
мемлекеттік қаражаттарды қалай шығындау туралы шешімдер абылдайды, ал,
қазынашылық соңғы төлемдер мен есеп процессінің жүзеге асырылуын басқарады.
Төлемдер құжаттарын нақтылы көшіру орталықсыздандырылған және Қаржы
Министрлігінің қазынашылығы жағынан белгіленген басқарумен, әр түрлі
жолдармен, салалық министрліктерге беріледі. Бұл аспектіде тек Жапонияда
салалық министрліктерге тура және толық өкілеттілік берілген, онда
бақылаушылар төлемді тікелей бірыңғай қазынашылық шоттан іске асырады, ал
төлемдер дұрыстығын Жапония Банкі текмереді. Шоттардың жағдайын бақылау
банкте, сондай-ақ Қаржы Министрлігінде қалады.
Әлемнің жетекші мемлекеттеріндегі қазынашылықтың институционалдық
негізін игеруде қандай құрылым оларды бюджеттік сұрақтарға жауап беретінін
және бюджеттің іске атқарылуын кім басқаратыны маңызды. Экономикалық
ынтымақтастық пен дамыту ұйымымен келтірілген мемлекеттер бұл жағдайда
қызықты (ЭЫДҰ) (3кесте).
Англия мен Жаңа Зеландияда қолданыстағы қазынашылық модель көбірек
тартымды болып табылады, онда барлық бюджеттік сұрақтар және кадрлықты да
қоса алғанда барлық аспектілері үшін қазынашылық жауапты болып табылады.
Бюджеттің атқарылуы үшін қаынашылық жақтан күшті бақылау белгіленген, онда
ол басқару процессінің болуын толық бағалайды.
АҚШ-та қазынашылық қызметтерді орындау сызбасы былайша құрылған,
қазынашылық Қаржы Министрлігінде департамент түрінде жүргізіледі, ол
тікелей президентке бағынады, экономикалық және қаржылық қызметтердің
жалпы айналысында, есептік және аудиторлық қызметтерін ескермегенде,
орындалуы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Жергілікті бюджеттердің кассалық орындалуына қазынашылық бақылау
Экономиканы мемлекеттік басқарудағы қазынашылық жүйені дамыту (Қазынашылық Комитетінің бөлімшелерінің материалдары бойынша)
Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі: қазіргі жағдайы, мәселелері және даму перспективалары
Қазақстан Республикасының Республикалық бюджет кірістерінің жүйесі
Мемлекеттік бюджеттің атқарылуын құқықтық реттеу
Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігіндегі өндірістік тәжірибе есебі
Пәннің оқу - әдістемелік кешені "мемлекеттік қаржы"
Бюджет тапшылығы және мемлекеттік қарыз туралы
Қазақстан Республикасындағы бюджет жүйесі және бюджеттік қатынастарды құқықтық реттеу мәселелері
Кірістерді бір қазынашылық шотқа апару тәртібі
Пәндер