Салық қызметі органдарының салықтық әкімшілік ету қызметін ұйымдастыруды және құқықтық негiзiн кешендi зерттеу арқылы салық органдарының қызметiн талдау және жалпылау негiзiнде салық органдарының бақылау-экономикалық қызметiн жетiлдiруге байланысты тәжiрибелiк ұсыныстар
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІК ЕТУ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ... ... ... ...
1.1 Салықтық әкімшілік ету органдары қызметін ұйымдастыру принциптері, құрамы, құрылымы ... ...
1.2 ҚР Қаржы Министрлігі Салық Комитетінің қызметі ... ... ... ... ... ... ... .
1.3 Аумақтық салық органдарының бақылау қызметі ... ... ... ... ... ... ... ...
2 САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІК ЕТУ ЖӘНЕ ОНЫҢ БЮДЖЕТКЕ ТӨЛЕМДЕРДІҢ ТҮСУІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДЕГІ РОЛІНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1 Салық қызметі органдарының бақылау қызметін ұйымдастыру ... ...
2.2 Мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесін орындауды қамтамасыз ету ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3 Салық қызметі органдарының салық әкімшілігін жүргізудегі қызметіне экономикалық талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3 ҚАЗАҚСТАНДА САЛЫҚ ӘКІМШІЛІГІН ЖҮРГІЗУДІ ЖЕТІЛДІРУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1 Салық қызметі органдарымен салық әкімшілігін жүргізуді жетілдірудегі дамыған елдер тәжірибесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Салық қызметі органдарының бақылау қызметінің тиімділігін арттырудағы проблемалар және оны шешу жолдары ... ... ... ... ... ..
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІК ЕТУ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ... ... ... ...
1.1 Салықтық әкімшілік ету органдары қызметін ұйымдастыру принциптері, құрамы, құрылымы ... ...
1.2 ҚР Қаржы Министрлігі Салық Комитетінің қызметі ... ... ... ... ... ... ... .
1.3 Аумақтық салық органдарының бақылау қызметі ... ... ... ... ... ... ... ...
2 САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІК ЕТУ ЖӘНЕ ОНЫҢ БЮДЖЕТКЕ ТӨЛЕМДЕРДІҢ ТҮСУІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДЕГІ РОЛІНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1 Салық қызметі органдарының бақылау қызметін ұйымдастыру ... ...
2.2 Мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесін орындауды қамтамасыз ету ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3 Салық қызметі органдарының салық әкімшілігін жүргізудегі қызметіне экономикалық талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3 ҚАЗАҚСТАНДА САЛЫҚ ӘКІМШІЛІГІН ЖҮРГІЗУДІ ЖЕТІЛДІРУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1 Салық қызметі органдарымен салық әкімшілігін жүргізуді жетілдірудегі дамыған елдер тәжірибесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Салық қызметі органдарының бақылау қызметінің тиімділігін арттырудағы проблемалар және оны шешу жолдары ... ... ... ... ... ..
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Тақырыптың өзектiлiгi. Еліміздің алдында тұрған басты міндет әлемдік өркениетті мемлекеттер қатарына қосылу мақсатында бәсекеге қабілетті экономиканы дамыту мен жаңа жетістіктерге қол жеткізу болып табылады. Осы тұрғыдан ұлттық экономиканы өркендету, оның түрлі салаларының дамуына серпіліс беру уақыт талабынан туындап отырған іргелі міндеттердің бірі.
Қазіргі экономикалық тұрақтандыру мен қарқынды даму кезеңіндегі экономика салаларының, атап айтқанда газ бен мұнай, өнеркәсіп орындары, кіші және орта бизнестің өркендеуі, тұрғындардың әлеуметтік ахуалының жақсаруы, халықтың тұрғын үйге сұраныстың артуы салық жүйесінде салық қызметі органдарының салықтық әкімшілік ету қызметі бүгінге дейін толыққанды зерттелмей келген.
Нарықтық қатынастардың дамуы экономикалық және әлеуметтiк процестердi басқарудағы мемлекеттiк реттеудiң рөлiнiң өзгерiстерiмен жүргiзiледi. Салықтардың мемлекеттiң тек қажеттi қаражаттармен қамтамасыз ету құралы ғана емес, сондай-ақ қоғамдық өндiрiс ара-қатынастарына мемлекеттiк жүйенiң әсер ету элементi ретiнде де мәнi өсiп отыр.
Салық жинауды тұрақты қамтамасыз ету әрбiр мемлекеттiң қаржылық жүйесiнiң тұрақтануының негiзгi шарты болып табылады. Өз кезегiнде бұл шарттар салық органдарының бақылау-экономикалық қызметiнiң бiрегей жүйесiмен анықталады. Яғни, салықтар және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң дұрыс есептелуiн, толықтығын және уақытылы төленуiн қамтамасыз етуде салық органдарының салықтық әкімшілік ету немесе бақылау-экономикалық қызметiнiң маңызы зор.
Салық органдарының бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң дер кезiнде және уақытылы аударылуын бақылауды ұйымдастыру және салық заңдылықтарын бұзушылықты болдырмау бағытында бақылаудың тиiмдi әдiстерiн iздестiрiп және оны жетiлдiру жолдарын ашып көрсету болып табылады.
Диплом жұмысының мақсаты салық қызметі органдарының салықтық әкімшілік ету қызметін ұйымдастыруды және құқықтық негiзiн кешендi зерттеу арқылы салық органдарының қызметiн талдау және жалпылау негiзiнде салық органдарының бақылау-экономикалық қызметiн жетiлдiруге байланысты тәжiрибелiк ұсыныстар енгiзу және бюджетке төлемдердің түсуін қамтамасыз етудегі оның ролін айқындау болып табылады.
Қазіргі экономикалық тұрақтандыру мен қарқынды даму кезеңіндегі экономика салаларының, атап айтқанда газ бен мұнай, өнеркәсіп орындары, кіші және орта бизнестің өркендеуі, тұрғындардың әлеуметтік ахуалының жақсаруы, халықтың тұрғын үйге сұраныстың артуы салық жүйесінде салық қызметі органдарының салықтық әкімшілік ету қызметі бүгінге дейін толыққанды зерттелмей келген.
Нарықтық қатынастардың дамуы экономикалық және әлеуметтiк процестердi басқарудағы мемлекеттiк реттеудiң рөлiнiң өзгерiстерiмен жүргiзiледi. Салықтардың мемлекеттiң тек қажеттi қаражаттармен қамтамасыз ету құралы ғана емес, сондай-ақ қоғамдық өндiрiс ара-қатынастарына мемлекеттiк жүйенiң әсер ету элементi ретiнде де мәнi өсiп отыр.
Салық жинауды тұрақты қамтамасыз ету әрбiр мемлекеттiң қаржылық жүйесiнiң тұрақтануының негiзгi шарты болып табылады. Өз кезегiнде бұл шарттар салық органдарының бақылау-экономикалық қызметiнiң бiрегей жүйесiмен анықталады. Яғни, салықтар және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң дұрыс есептелуiн, толықтығын және уақытылы төленуiн қамтамасыз етуде салық органдарының салықтық әкімшілік ету немесе бақылау-экономикалық қызметiнiң маңызы зор.
Салық органдарының бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң дер кезiнде және уақытылы аударылуын бақылауды ұйымдастыру және салық заңдылықтарын бұзушылықты болдырмау бағытында бақылаудың тиiмдi әдiстерiн iздестiрiп және оны жетiлдiру жолдарын ашып көрсету болып табылады.
Диплом жұмысының мақсаты салық қызметі органдарының салықтық әкімшілік ету қызметін ұйымдастыруды және құқықтық негiзiн кешендi зерттеу арқылы салық органдарының қызметiн талдау және жалпылау негiзiнде салық органдарының бақылау-экономикалық қызметiн жетiлдiруге байланысты тәжiрибелiк ұсыныстар енгiзу және бюджетке төлемдердің түсуін қамтамасыз етудегі оның ролін айқындау болып табылады.
1. Қазақстан Республикасының «Салықтар және бюджетке төленетiн басқа да мiнтеттi төлемдер туралы» Салық кодексi 10.12.2008 жылғы №99-IV Заңы. -Алматы: ЮРИСТ, 2009. -12 б.
2. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң Салық комитетi туралы Ережесi
3. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi.(Жалпы және ерекше бөлiмдер) -Алматы: ЮРИСТ, 2002. -309б.
4. Худяков А.И., Наурызбаев Н.Е. Налог: понятие, элементы, установление, виды. -Алматы: ТОО Баспа,1998. -160б.
5. Юткина Т.Ф. Налоги и налогообложение: Учебник -Москва: ИНФРА-М, 1999. -429б.
6. Миляков Н.В. Налоги и налогообложение. -Москва: ИНФРА-М, 2000. -348б.
7. Худяков А.И. Налоговое право Республики Казахстан. -Алматы: ТОО Баспа, 2003.
8. Сарсенбаев М. Налоговый контроль на основе мониторинга //Вестник Налоговой службы Республики Казахстан, 2003, №1, 18б.
9. Брызгалина А.В. Налоги и налоговое право. –Москва: Аналитика-Пресс,1997. -600б.
10 Сейсекулова Б. Налоговый контроль на основе данных мониторинга //Вестник Налоговой службы Республики Казахстан, 2003, №8, 9б.
11. Арабскин В. Сколько весят налоги. Как выжить в кризисе.-Алматы: ТОО Аян әдет, 1998. -40б.
12. Русакова И.Г., Кашин В.А. Налоги и налогообложение. -Москва: ЮНИТИ, 2000. -495б.
13. Байзакова Ж., Герун А. Повышение качества налогового аудита и контроль эффективности работы налоговых органов на базе внедрения ИС ЭФНА //Вестник Налоговой службы Республики Казахстан, 2003,№2, 10б.
14. Атыгаева З. О контрольной работе в территориальных налоговых органах //Қаржы –қаражат, 2000, №3-4.
15. Князева В.Г., Черника Д.Г. Налоговые системы зарубежных стран. –Москва :Закон и право, ЮНИТИ,1997. -191б.
16. Попанова Н.А. Налоговый контроль во Франции //Финансы, 2000, №10, 32-34б.
17 Черник Д.Г. Налоги в рыночной экономике. –М.: «Финансы и статистика», 1997. -С. 29.
18. Нәдіров М.Н., Қалыбекова Д.Б. Шет мемлекеттер қаржылары: Оқу құралы. – Алматы: Экономика, 2006.
19. Козырин А.Н. Налоговое право зарубежных стран: Вопросы теории и практики. –М.: «Манускрипт», 1993. -С. 40.
20. Мещерякова О. Налоговые системы развитых стран мира. Справочник. –М.: Фонд «Правовая культура», 1995. -С. 205.
21. Налоги: учеб. пособие /под ред. Д.Г.Черника. - М.: ФиС, 2000. -С.32.
22. Ельчибаев Б. О налоговой проверке в сфере недропользования //Юридический консультант главного бухгалтера, 2002, №8, 73-76б.
23. Кисилева О. Камеральный контроль и налоговые ошибки //Юридический консультант главного бухгалтера, 2002, №6, 23б.
24. Манапов Н. Ш. Налоговый контроль и пути его совершенствования //Налогоплательщик, 2000, №2, 21-23б.
25. Мушистин М.В. Совершенствования налогового администрирования –фактор повышения эффективности работы налоговых органов // Финансы, 2003, №6.
26 Гусева Г.А. Как эффективнее провести налоговые проверки //Финансы, 2001, №21, 34-37б.
27. Шаповалова С. Налоговая ответственность и камеральная проверка //Аудит налогов, 2001, №11, 36-38б.
28. Янцен Н. Обжалованияе результатов налоговых проверок и действии должностных лиц органов налоговой службы //Файл бухгалтера, 2002, №4, 9-15б.
29. Сармантаева Р. Практика применения норм административного законодательства при выявлении правонарушений в области налогообложения // Вестник Налоговой службы Республики Казахстан, 2005, №3.
2. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң Салық комитетi туралы Ережесi
3. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi.(Жалпы және ерекше бөлiмдер) -Алматы: ЮРИСТ, 2002. -309б.
4. Худяков А.И., Наурызбаев Н.Е. Налог: понятие, элементы, установление, виды. -Алматы: ТОО Баспа,1998. -160б.
5. Юткина Т.Ф. Налоги и налогообложение: Учебник -Москва: ИНФРА-М, 1999. -429б.
6. Миляков Н.В. Налоги и налогообложение. -Москва: ИНФРА-М, 2000. -348б.
7. Худяков А.И. Налоговое право Республики Казахстан. -Алматы: ТОО Баспа, 2003.
8. Сарсенбаев М. Налоговый контроль на основе мониторинга //Вестник Налоговой службы Республики Казахстан, 2003, №1, 18б.
9. Брызгалина А.В. Налоги и налоговое право. –Москва: Аналитика-Пресс,1997. -600б.
10 Сейсекулова Б. Налоговый контроль на основе данных мониторинга //Вестник Налоговой службы Республики Казахстан, 2003, №8, 9б.
11. Арабскин В. Сколько весят налоги. Как выжить в кризисе.-Алматы: ТОО Аян әдет, 1998. -40б.
12. Русакова И.Г., Кашин В.А. Налоги и налогообложение. -Москва: ЮНИТИ, 2000. -495б.
13. Байзакова Ж., Герун А. Повышение качества налогового аудита и контроль эффективности работы налоговых органов на базе внедрения ИС ЭФНА //Вестник Налоговой службы Республики Казахстан, 2003,№2, 10б.
14. Атыгаева З. О контрольной работе в территориальных налоговых органах //Қаржы –қаражат, 2000, №3-4.
15. Князева В.Г., Черника Д.Г. Налоговые системы зарубежных стран. –Москва :Закон и право, ЮНИТИ,1997. -191б.
16. Попанова Н.А. Налоговый контроль во Франции //Финансы, 2000, №10, 32-34б.
17 Черник Д.Г. Налоги в рыночной экономике. –М.: «Финансы и статистика», 1997. -С. 29.
18. Нәдіров М.Н., Қалыбекова Д.Б. Шет мемлекеттер қаржылары: Оқу құралы. – Алматы: Экономика, 2006.
19. Козырин А.Н. Налоговое право зарубежных стран: Вопросы теории и практики. –М.: «Манускрипт», 1993. -С. 40.
20. Мещерякова О. Налоговые системы развитых стран мира. Справочник. –М.: Фонд «Правовая культура», 1995. -С. 205.
21. Налоги: учеб. пособие /под ред. Д.Г.Черника. - М.: ФиС, 2000. -С.32.
22. Ельчибаев Б. О налоговой проверке в сфере недропользования //Юридический консультант главного бухгалтера, 2002, №8, 73-76б.
23. Кисилева О. Камеральный контроль и налоговые ошибки //Юридический консультант главного бухгалтера, 2002, №6, 23б.
24. Манапов Н. Ш. Налоговый контроль и пути его совершенствования //Налогоплательщик, 2000, №2, 21-23б.
25. Мушистин М.В. Совершенствования налогового администрирования –фактор повышения эффективности работы налоговых органов // Финансы, 2003, №6.
26 Гусева Г.А. Как эффективнее провести налоговые проверки //Финансы, 2001, №21, 34-37б.
27. Шаповалова С. Налоговая ответственность и камеральная проверка //Аудит налогов, 2001, №11, 36-38б.
28. Янцен Н. Обжалованияе результатов налоговых проверок и действии должностных лиц органов налоговой службы //Файл бухгалтера, 2002, №4, 9-15б.
29. Сармантаева Р. Практика применения норм административного законодательства при выявлении правонарушений в области налогообложения // Вестник Налоговой службы Республики Казахстан, 2005, №3.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІК ЕТУ ОРГАНДАРЫНЫҢ
ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ... ... ... ...
1.1 Салықтық әкімшілік ету органдары қызметін ұйымдастыру
принциптері, құрамы, құрылымы ... ...
1.2 ҚР Қаржы Министрлігі Салық Комитетінің
қызметі ... ... ... ... ... ... ... ..
1.3 Аумақтық салық органдарының бақылау
қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... .
2 САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІК ЕТУ ЖӘНЕ ОНЫҢ БЮДЖЕТКЕ ТӨЛЕМДЕРДІҢ ТҮСУІН
ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДЕГІ РОЛІНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
.
2.1 Салық қызметі органдарының бақылау қызметін ұйымдастыру ... ...
2.2 Мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесін орындауды қамтамасыз
ету
ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ...
2.3 Салық қызметі органдарының салық әкімшілігін жүргізудегі
қызметіне экономикалық
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
.
3 ҚАЗАҚСТАНДА САЛЫҚ ӘКІМШІЛІГІН ЖҮРГІЗУДІ ЖЕТІЛДІРУДІҢ НЕГІЗГІ
БАҒЫТТАРЫ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...
3.1 Салық қызметі органдарымен салық әкімшілігін жүргізуді
жетілдірудегі дамыған елдер
тәжірибесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Салық қызметі органдарының бақылау қызметінің тиімділігін
арттырудағы проблемалар және оны шешу
жолдары ... ... ... ... ... ..
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектiлiгi. Еліміздің алдында тұрған басты міндет әлемдік
өркениетті мемлекеттер қатарына қосылу мақсатында бәсекеге қабілетті
экономиканы дамыту мен жаңа жетістіктерге қол жеткізу болып табылады. Осы
тұрғыдан ұлттық экономиканы өркендету, оның түрлі салаларының дамуына
серпіліс беру уақыт талабынан туындап отырған іргелі міндеттердің бірі.
Қазіргі экономикалық тұрақтандыру мен қарқынды даму кезеңіндегі
экономика салаларының, атап айтқанда газ бен мұнай, өнеркәсіп орындары,
кіші және орта бизнестің өркендеуі, тұрғындардың әлеуметтік ахуалының
жақсаруы, халықтың тұрғын үйге сұраныстың артуы салық жүйесінде салық
қызметі органдарының салықтық әкімшілік ету қызметі бүгінге дейін
толыққанды зерттелмей келген.
Нарықтық қатынастардың дамуы экономикалық және әлеуметтiк процестердi
басқарудағы мемлекеттiк реттеудiң рөлiнiң өзгерiстерiмен жүргiзiледi.
Салықтардың мемлекеттiң тек қажеттi қаражаттармен қамтамасыз ету құралы
ғана емес, сондай-ақ қоғамдық өндiрiс ара-қатынастарына мемлекеттiк
жүйенiң әсер ету элементi ретiнде де мәнi өсiп отыр.
Салық жинауды тұрақты қамтамасыз ету әрбiр мемлекеттiң қаржылық
жүйесiнiң тұрақтануының негiзгi шарты болып табылады. Өз кезегiнде бұл
шарттар салық органдарының бақылау-экономикалық қызметiнiң бiрегей
жүйесiмен анықталады. Яғни, салықтар және бюджетке төленетiн басқа да
мiндеттi төлемдердiң дұрыс есептелуiн, толықтығын және уақытылы төленуiн
қамтамасыз етуде салық органдарының салықтық әкімшілік ету немесе бақылау-
экономикалық қызметiнiң маңызы зор.
Салық органдарының бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да
мiндеттi төлемдердiң дер кезiнде және уақытылы аударылуын бақылауды
ұйымдастыру және салық заңдылықтарын бұзушылықты болдырмау бағытында
бақылаудың тиiмдi әдiстерiн iздестiрiп және оны жетiлдiру жолдарын ашып
көрсету болып табылады.
Диплом жұмысының мақсаты салық қызметі органдарының салықтық
әкімшілік ету қызметін ұйымдастыруды және құқықтық негiзiн кешендi зерттеу
арқылы салық органдарының қызметiн талдау және жалпылау негiзiнде салық
органдарының бақылау-экономикалық қызметiн жетiлдiруге байланысты
тәжiрибелiк ұсыныстар енгiзу және бюджетке төлемдердің түсуін қамтамасыз
етудегі оның ролін айқындау болып табылады.
Қойылған мақсатқа жету үшін зерттеу барысында төмендегідей міндеттер
қойылды:
- Қазақстан салықтық әкімшілік ету органдарының қалыптасуы мен дамуының
теориялық негіздерін қарастыру және олардың салық жүйесіндегі ролі мен
маңызына талдау жүргізу;
- Аумақтық салық қызметі органдарының салықтық бақылау тәжірибесін
қарастыру, бақылау қызметiнiң нәтижелерiн талдау;
- салықтық әкімшілік ету органдарының негізгі қызметтерінің бiрi болып
табылатын салық бақылауының мәнi мен мазмұнын, оның жіктелуін қарастыру;
- салық қызметі органдарының салық әкімшілігін жүргізудегі
қызметіне экономикалық талдау жүргізу;
- әлемнің кейбір дамыған мемлекеттеріндегі салық қызметі органдарында
жинақталған тәжірибені ҚР салық қызметі органдарының бақылау қызметін
жетілдіруде қолдану мүмкіндіктерін бағалау;
- салықтық әкімшілік ету органдарының бақылау қызметінің тиімділігін
арттырудағы мәселелер мен және оны шешу жолдарын қарастыру.
Диплом жұмысының зерттеу пәнi болып салықтық әкімшілік ету
органдарының бақылау-экономикалық қызметi барысында туындайтын қаржылық
қатынастар және оның жүзеге асырылу механизмi болып табылады.
Диплом жұмысының зерттеу объектiсi болып салықтық әкімшілік ету
органдарының бақылау-экономикалық қызметi болып табылады.
1. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІК ЕТУ ОРГАНДАРЫНЫҢ
ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ
1.1. Салықтық әкімшілік ету органдары қызметін ұйымдастыру принциптері,
құрамы, құрылымы
Бюджетке түсетiн негiзгi түсiм - салықтар мен мiндеттi төлемдерден
құралатыны белгiлi. Қоғам мүшелерiнiң негiзгi мiндеттерiнiң бiрi заңда
белгiленген осы салықтар мен төлемдердi төлеу болып табылады. Бұл норма
елiмiздiң басты заңы Қазақстан Республикасының Конституциясында
бекiтiлген. Дегенмен, кейбiр салық төлеушiлер қандай да болмасын
әрекеттермен салық салудан жалтаруға тырысады. Себебi, салық төлеушiлердiң
көпшiлiгi салықтардың мәнi мен маңызын және салық қызметi органдарының
мемлекетке не үшiн қажет екендiгiн жете түсiнбейдi. Салық органдары
қызметiнiң маңызды элементi салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердiң дұрыс есептелуiне және уақытылы төленуiне бақылау жасау болып
табылады.
Салық төлеуден жалтару мәселесiне келсек, бұл мәселе қоғам дамуын
тежейтiн үлкен тежегiш күш екенi белгiлi. Салық төлеуден жалтару
нәтижесiнде бюджеттiң кiрiс бөлiгi дер кезiнде толықтырылмайды. Уақытылы
және толық көлемде төленген салықтар - бұл зейнеткерлерге және жағдайы
төмен адамдарға уақытылы берiлген зейнетақылар мен жәрдемақылар. Олар
өздерi зейнеткер атанып, зейнетақы және жәрдемақыларын уақытылы алмаған
кезде ғана салықтардың қоғам өмiрiндегi мәнi мен маңызын түсiнедi.
Салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң
мемлекет қазынасына толық көлемде және дер кезiнде түсуiн қамтамасыз ету
үшiн Қазақстандағы салық реформасын оңтайлы iске асыру керек. Салық
реформасына салық төлеушiлер және салық қызметi органдары қатысады. Салық
қызметi қайта ұйымдастырылып, әдiстерi күшейсе де салықтың бюджетке құйылуы
өзектi мәселелердiң бiрi болып табылады. Сол себептi салық қызметi
органдарының ұйымдастырылуын, атқаратын қызметтерiн, мiндеттерiн және
құқықтарын терең зерделеу қажет.
Салық қызметi органдары салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да
мiндеттi төлемдердiң толық түсуiн, мiндеттi зейнетақы жарналарының және
Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдардың толық
және дер кезiнде аударылуын қамтамасыз ету жөнiндегi, сондай-ақ салық
төлеушiлердiң салық мiндеттемелерiн орындауына салық бақылауын жүзеге асыру
жөнiндегi мiндеттер жүктеледi.
Салық қызметi органдары уәкiлеттi мемлекеттiк орган мен салық
органдарынан тұрады. Өз кезегiнде салық органдарына аймақаралық салық
басқармалары, облыстар, Астана және Алматы қалалары бойынша салық
басқармалары, ауданаралық салық басқармалары, аудандар, қалалар және
қалалардағы аудандар бойынша салық басқармалары жатады. Салық қызметi
органдары орталық және атқарушы өкiмет органдары мен құқық қорғау, қаржы
және басқа да мемлекеттiк бақылаушы органдармен өзара қарым қатынас жасап
отырады [1].
Салық департаменті өз қызметiнде салықтарды, бюджетке төленетiн басқа
да мiндеттi төлемдердi және мiндеттi зейнетақы жарналары мен Мемлекеттiк
әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдарды төлеуден жалтарған
заңды және жеке тұлғаларды анықтау жолымен мемлекеттiк кiрiстердiң өсуiн
қамтамасыз ету, салықтарды және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердi басқаруды жетiлдiру, салық заңдылықтарын, басқа да заң актiлерiн
насихаттау мен түсiндiру жөнiндегi жұмыстың тиiмдiлiгiн арттыру сынды
басымдықтарды басшылыққа алады. Салық органдары осы басымдықтар негiзiнде
өз қызметiн ұйымдастырады.
Салық органдары өз қызметiн Қазақстан Республикасы Конституциясына
және заңдарына, Қазақстан Республикасы Президентi мен Үкiметiнiң
актiлерiне, өзге де нормативтiк-құқықтық актiлерге, сондай-ақ Қазақстан
Республикасы Қаржы министрлiгiнiң Салық комитетi туралы Ережесiне [2]
сәйкес жүргiзедi.
Салық қызметi органдарының қызмет ету барысында көптеген құқықтары
бар. Салық органдары белгiленген құқықтары шегiнде қызмет атқарады.
Салық қызметi органдары:
- көзделген нормативтiк құқықтық актiлердi өз құзыреті шегінде
әзірлеуге және бекiтуге;
- салықтық бақылауды жүзеге асыруға;
- салық салу мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтастықты жүзеге
асыруға;
- салық төлеуші (салық агенті) осындай бағдарламалық қамтамасыз
етілімді және ақпараттық жүйені пайдаланған жағдайда, банктердің және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын өзге де ұйымдардың өз
клиенттерінің банктік шоттары туралы, Қазақстан Республикасының заңнамалық
актілеріне сәйкес банктік құпия болып табылатын мәліметтер қамтылған
бағдарламалық қамтамасыз етілімі мен ақпараттық жүйесінің деректерін көруге
қол жеткізу құқығын қоспағанда, салық төлеушіден (салық агентінен)
бастапқы есепке алу құжаттарының деректері, бухгалтерлік есеп тіркелімдері,
салық салу объектілері және салық салуға байланысты объектілер туралы
ақпарат қамтылған бағдарламалық қамтамасыз етілімнің және ақпараттық
жүйенің деректерін көруге қол жеткізу құқығын беруді талап етуге;
- салық төлеушіден салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдерді есептеудің дұрыстығын және төлеудің (ұстаудың және аударудың)
уақтылылығын, міндетті зейнетақы жарналарын есептеудің, ұстау мен аударудың
және әлеуметтік аударымдарды есептеу мен төлеудің толықтығы мен
уақтылылығын растайтын құжаттарды, салық төлеуші (салық агенті) жасаған
салықтық нысандар бойынша жазбаша түсіндірмелерді, сондай-ақ салық
төлеушінің (салық агентінің) қаржылық есептілігін, оның ішінде резидент -
салық төлеушінің (салық агентінің) Қазақстан Республикасынан тысқары
жерлерде орналасқан еншілес ұйымдарының қаржылық есептілігін қоса алғанда,
егер осындай тұлға үшін Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде
міндетті түрде аудит жүргізу белгіленген болса, аудиторлық есепті қоса бере
отырып, шоғырландырылған қаржылық есептілігін беруін талап етуге;
- салықтық тексеру барысында Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық
бұзушылық туралы кодексінде айқындалған тәртіппен салық төлеушіден (салық
агентінен) әкімшілік құқық бұзушылықтар жасалғаны туралы айғақтайтын
құжаттарды алып қоюды жүргізуге;
- нұсқама негізінде объектінің тұрған жеріне қарамастан, салық салу
объектісі және (немесе) салық салуға байланысты объект болып табылатын
мүлікті зерттеп-тексеруге, салық төлеушінің (салық агентінің) мүлкіне
(тұрғын үй-жайлардан басқа) түгендеу жүргізуге;
- банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге
асыратын ұйымдардан табыс етілуі көзделген мәліметтерді алуға;
- банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге
асыратын ұйымдардан коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де
құпия болып табылатын мәліметтерді жария етуге Қазақстан Республикасының
заңнамалық актілерінде белгіленген талаптарды сақтай отырып, банктік
шоттардың бар-жоғы және нөмірлері туралы, осы шоттардағы ақша қалдығы және
қозғалысы туралы мәліметтер алуға;
- белгіленген тәртіппен салық салу объектілерін және салық салуға
байланысты объектілерді жанама әдіспен айқындауға;
- салықтық тексерулерге мамандарды тартуға;
- Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес соттарға талаптар
қоюға, оның ішінде Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 49-бабы 2-
тармағының 1), 2) және 4) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша заңды
тұлғаны тарату туралы талаптар қоюға құқылы.
Салық қызметі органдары Қазақстан Республикасының заңнамалық
актiлерiнде жүктелген мiндеттердi iске асыруды Салық Кодексінде белгіленген
тәртіппен электрондық тәсiлмен жүзеге асыруға құқылы.
Салық қызметі органдарының осы Кодексте, Қазақстан Республикасының
заңнамалық актілерінде және Қазақстан Республикасы Президентінің
актілерінде көзделген өзге де құқықтары бар.
Салық қызметi органдарының қызмет ету барысында көптеген міндеттер
жүктеледі. Салық органдары белгiленген міндеттер шегiнде қызмет атқарады.
Салық қызметi органдары:
1) салық төлеушiнiң (салық агентінің) құқықтарын сақтауға;
2) мемлекеттiң мүдделерiн қорғауға;
3) салық төлеушiнiң – салық мiндеттемесiн, салық агентінің салықтарды
есептеу, ұстау және аудару жөніндегі міндетті осы Кодексте белгіленген
тәртіппен орындауына салықтық бақылауды, сондай-ақ әлеуметтік аударымдарды
есептеудің толықтығы мен төлеудің уақтылылығын, міндетті зейнетақы
жарналарын есептеудің, ұстау мен аударудың уақтылылығын бақылауды жүзеге
асыруға;
4) салық төлеушілерді, салық салу объектілерін және (немесе) салық
салуға байланысты объектілерді есепке алуды, есептелген, есепке жазылған
және төленген салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді,
есептелген, ұсталған және аударылған міндетті зейнетақы жарналарын,
есептелген және төленген әлеуметтік аударымдарды есепке алуды жүргізуге;
5) өз құзыреті шегінде салық міндеттемесінің туындауы, орындалуы және
тоқтатылуы жөнінде түсіндіруді жүзеге асыруға және түсініктемелер беруге;
6) салық төлеушіге (салық агентіне) қолданыстағы салық және бюджетке
төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы, Қазақстан Республикасының
салық заңнамасындағы өзгерістер туралы ақпарат беруге, салықтық нысандарды
толтыру тәртібін түсіндіруге;
7) салық төлеушіге (салық агентіне) уәкiлеттi орган бекіткен
мемлекеттік қызметтер көрсету стандарттарын, салықтық өтініштердің
белгіленген нысандарының бланкілерін және (немесе) электрондық түрдегі
салық есептіліктері мен салықтық өтініштерді табыс етуге қажетті
бағдарламалық қамтамасыз етілімді тегін беруге;
8) нұсқама бойынша салықтық тексеруді жүргізуге;
9) өз құзыреті шегінде салықтың, бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдер мен өсімпұлдардың артық төленген сомасын, есепке жатқызылған
қосылған құнға салықтың есептелген салық сомасынан асып кетуін есепке
жатқызуды және (немесе) қайтаруды, осы Кодексте белгіленген тәртіппен және
мерзімде айыппұлды қайтаруды жүргізуге;
10) осы Кодекстің ережелеріне сәйкес салықтық құпияны сақтауға;
11) осы Кодексте көзделген мерзімде және жағдайларда салық
міндеттемесінің, міндетті зейнетақы жарналарын ұстау мен аудару және
әлеуметтік аударымдарды төлеу бойынша міндеттемелердің орындалуы жөнінде
салық төлеушіге (салық агентіне) хабарлама беруге;
12) салық төлеушінің (салық агентінің) салықтық өтініші бойынша осы
Кодексте белгіленген тәртіппен және мерзімде мынадай:
салық берешегінің, міндетті зейнетақы жарналары және әлеуметтік
аударымдар бойынша берешектің жоқ екендігі туралы;
салық берешегінің, міндетті зейнетақы жарналары және әлеуметтік
аударымдар бойынша берешектің жоқ екендігі (бар екендігі) туралы;
резидент еместің Қазақстан Республикасындағы көздерден алған
табыстарының және ұсталған (төленген) салықтардың сомасы туралы анықтама
түрлерін беруге;
13) осы Кодексте белгіленген тәртіппен салық есептілігін және салықтық
өтініштерді қабылдауға;
14) салық төлеушіден (салық агентінен) Қазақстан Республикасы салық
заңнамасының анықталған бұзушылықтарын жоюды талап етуге және өз құзыреті
шегінде осы талаптардың орындалуын бақылауға;
15) салық төлеушінің (салық агентінің) салықтық өтінішін алған кезден
бастап екі жұмыс күнінен кешіктірмей оның жеке шотынан салық
міндеттемесінің, сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналарын аудару және
әлеуметтік аударымдарды төлеу бойынша міндеттемелердің орындалуы бойынша
бюджетпен есеп айырысу жай-күйі туралы үзінді көшірме беруге;
16) көрсетілген ақпарат үшін салық органына өтініш жасалған күннен
бастап бір жұмыс күні ішінде өз құзыреті шегінде салық төлеушіге (салық
агентіне) салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді,
бюджетке төленуге жататын өсімпұлдар мен айыппұлдарды төлеу жөніндегі төлем
құжатын толтыру үшін қажетті деректемелер туралы мәліметтер, сондай-ақ
салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді, бюджетке
төленуге жататын өсімпұлдар мен айыппұлдарды, әлеуметтік аударымдарды төлеу
және міндетті зейнетақы жарналарын аудару тәртібі туралы ақпарат беруге;
17) салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу
фактісін растайтын құжаттардың немесе құжаттар көшірмелерінің бес жыл бойы
сақталуын қамтамасыз етуге;
18) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қаржы мониторингі
жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органға салық қызметі органдарының
ақпараттық жүйесіне қолжетімділігін беруге;
19) электрондық салық төлеушіге өзінің жеке шотын көру қолжетімділігін
беруге;
20) салық төлеушінің талап етуі бойынша – салық міндеттемесінің,
сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналары, әлеуметтік аударымдар бойынша
міндеттемелердің орындалуы жөніндегі, салық агентінің талап етуі бойынша
салықты есептеу және аудару бойынша міндеттің орындалуы жөніндегі есеп-
қисапты салыстыруды жүргізуге, жеке шотқа осы Кодексте көзделген тәртіппен
түзетулер енгізуге;
21) уәкілетті орган бекіткен мемлекеттік қызметтер көрсету
стандарттары мен регламенттеріне сәйкес мемлекеттік қызметтер көрсетуге;
22) бұқаралық ақпарат құралдарында осы Кодексте белгіленген тәртіппен
және жағдайларда салық берешегі бар салық төлеушілердің (салық
агенттерінің), сондай-ақ әрекетсіз заңды тұлғалардың және заңды күшіне
енген сот үкімінің не қаулысының негізінде жалған кәсіпорындар болып
танылған салық төлеушілердің тізімдерін жариялауға;
23) мемлекеттің меншігіне айналған мүлікті есепке алу, сақтау,
бағалау, одан әрі пайдалану және өткізу тәртібінің сақталуын, оның
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті уәкілетті мемлекеттік
органға берілуінің толықтығы мен уақтылылығын, сондай-ақ ол өткізілген
жағдайда бюджетке ақшаның түсуінің толықтығы мен уақтылылығын бақылауды
жүзеге асыруға;
24) уәкілетті мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдардың
салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеу
дұрыстығы, алу толықтығы және аудару уақтылылығы мәселелері жөніндегі
қызметін бақылауды жүзеге асыруға;
25) салық міндеттемесінің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін
қолдануға және салық төлеушінің (салық агентінің) салық берешегін осы
Кодекске сәйкес мәжбүрлі тәртіппен өндіріп алуға;
26) салық төлеушінің (салық агентінің) салықтық тексеру нәтижелері
туралы хабарламаға шағымын және (немесе) салық қызметінің жоғары тұрған
органының хабарламаға жасалған шағымды қарау нәтижелері бойынша шығарған
шешіміне, сондай-ақ салық қызметі органдары лауазымды адамдарының іс-
әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымын осы Кодексте белгіленген тәртіппен
және мерзімдерде қарауға;
27) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы
кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік жауапкершілікке тартуға міндетті
[1, 14б.].
Салық органдары өздерiне жүктелген мiндеттерге сәйкес салықтардың және
бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң бюджетке түсуiн көздейтiн
салық заңдары мен басқа да заң актiлерiнiң орындалуын бақылауды,
салықтардың және басқа да мiндеттi төлемдердiң бюджетке түсуiн көздейтiн
салық заңдары мен басқа да заң актiлерiнiң бұзылуы туралы арыздарды,
хабарламаларды және басқа да ақпараттарды тексерудi жүзеге асырады.
Аумақтық салық органдарының салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердi жинау жөнiндегi есептерiн алады, талдайды және қорытындылайды,
қызметтерiнiң ұйымдастырылуына тексеру жүргiзедi. Салық органдарында
тiркелмеген заңды тұлғалар бойынша салық есебiне қою мақсатымен есеп
жасайды, декларацияларын ұсынбаған заңды тұлғалар бойынша есеп жасайды.
2. ҚР Қаржы Министрлігі Салық Комитетінің қызметі
Қазакстан Республикасы Қаржы министрлігінің Салық комитеті
орталық атқару органының өз құзыреті шегінде салық
жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің толық және уақтылы
түсуін, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналарының
және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың
толық және уақтылы аударылуын қамтамасыз ету, этил спирті мен алкоголь
өнімінің өндірілуі мен айналымы, темекі өнімдерінің өндірілуі мен
айналымы2, мұнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірілуі мен айналымы
саласындағы іске асырушылык және бақылау функцияларын жүзеге
асыратын Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің ведомствосы
болып табылады [2].
Комитеттің облыстар, Астана және Алматы калалары бойынша салық
департаменттері, аудандар, қалалар және қаладағы аудандар бойынша салық
басқармалары, сондай-ак арнайы экономикалық аймактар аумақтарындағы
салық департаменттері жэне ауданаралық салық басқармалары жататын,
Қазақстан Республикасының Үкіметі құратын жэне тарататын мемлекеттік мекеме
нысанындағы заңды тұлғалар болып табылатын. аумақтык
бөлімшелері бар немесе оның құрылымын 1-суреттен көруге болады..
№ Бөлімдердің атауы
Басшылық
1 Ірі салық төлеушілер басқармасы
2 Салық төлеушілермен жұмыс жүргізу басқармасы
3 Салық аудиті басқармасы
4 Салық қызметтерін көрсету басқармасы
5 Қаржылық қамтамасыз ету басқармасы
6 Ұйымдастырушылық қамтамасыз ету басқармасы
7 Өндірістік емес төлемдерді экімшілендіру басқармасы
8 Арнаулы салық режимдерін экімшілендіру басқармасы
9 Алкоголь, темекі жэне өзге де акцизделеттін өнімдерді экімшілендіру
басқармасы
10 Мұнай өнімдерінің айналымын экімшілендіру және бақылау басқармасы
11 Халықаралық салық салу басқармасы
12 Шетел мемлекеттерінің салық қызметтерімен озара іс-қимыл баскармасы
13 Салық апелляциялары басқармасы
14 Заң басқармасы
15 Адам ресусрстары басқармасы
16 Ведомстволық бақылау басқармасы
17 Кірістерді талдау жэне ағымдагы болжау баскармасы
18 Есепке алу жэне есептілік баскармасы
19 Ақпараттық технологиялар баскармасы
20 Салык есептілігі нысандары мен камеральдық бақылау баскармасы
21 Салықтық агарту басқармасы
22 Салық заңнамасын жетілдіру басқармасы
23 Салык қызметті органдарын дамыту жэне жаңгырту баскармасы
24 Мамандандырылган баскарма
Сурет 1. ҚР ҚМ Салық комитетінің құрылымы
Дерек көзі: ҚР ҚМ Салық комитеті жөніндегі Ереже www.minfin.kz
Комитет өз кызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына
және заңдарына, Қазакстан Республикасының Президентінің, Үкіметінің
кесімдеріне, өзге де нормативтік құқықтық кесімдерге, сондай-ақ аталған
Ережеге сәйкес жүзеге асырады .
Комитет мемлекеттік мекеменің ұйымдастыру-құқықтық
нысанындағы заңды тұлға болып табылады, мемлекеттік тілде өз атауымен
мөрі жэне мөртаңбасы, белгіленген үлгідегі бланкілері, сондай-ак заңнамаға
сэйкес Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің қазынашылық
органдарында шоттары бар.
Жұмыстарды ұйымдастыру мақсатында Комитет салық жэне бюджетке төленетін
басқа да міндетті төлемдердің толық және уақтылы түсуін, жинактаушы
зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналарының және Мемлекеттік
әлеуметтік сақтандыру қорына элеуметтік аударымдардың толық жэне уақтылы
аударылуын қамтамасыз ету, сондай-ақ өз кұзыреті шегінде акцизделетін
тауарлардың жекелеген түрлері мен мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің
өндірілуі мен айналымы саласындағы қызметтің жүзеге асырылуы мэселелері
бойынша аумақтық бөлімшелерінің қызметін үйлесгіреді.
Комитет азаматтык-кұкықтық қатынастарға өз атынан түседі.
Комитет өз құзыретінің мэселелері бойынша заңнамада белгіленген
тәртіпте Комитет төрағасының немесе оның орнын ауыстыратын түлғаның
бүйрықтарымен ресімделетін жеке колданылатын күқықтық актілерін шығарады.
Комитеттің құрылымы мен штат санын Қазақстан Республикасының Қаржы
министрімен келісілгеннен кейін Қазақстан Республикасының Қаржы
министрлігінің Жауапты хатшысы бекітеді.
Комитеттің қызметін қаржыландыру республикалык бюджеттен жүзеге
асырылады.
Комитетке кәсіпкерлік субъектілерімен Комитеттің функциялары болып
табылатын міндеттерді орындау мэніне шарттық қатынастарға түсуге тыйым
салынады.
Комитет заңнамада белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасы
Қаржы министрлігінің қүзыреті шегінде мынадай функцияларды жүзеге
асырады:
1) этил спирті мен алкоголь өнімдерінің өндірісі мен импортына, темекі
өнімдерінің өндірісіне, сондай-ақ Қазақстан Республикасында лотерея
(мемлекеттіктен (үлттықтан) басқа) үйымдастыру жэне өткізу қызметтеріне
лицензия беру;
2) тексерулер жүргізу арқылы субъектілердің этил спиртінің, алкоголь
өнімінің жэне темекі өнімдерінің өндірісіне, сондай-ақ Қазақстан
Республикасында лотерея (мемлекеттіктен (үлттықтан) басқа) үйымдастыру мен
өткізуге байланысты қызметке қойылатын біліктілік талаптарына сәйкестігін
анықтау;
3) Қазақстан Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасына
сэйкес ақпараттык жүйелерді колдана отырып, электронды кызмет көрсету;
Қазақстан Республикасы салық төлеушілерінің Мемлекеттік тізілімін жүргізу;
жер койнауын пайдалануға арналған келісім-шарттар жобалары мен бұрын
жасалған келісім-шарттарға енгізілетін жер қойнауын пайдалануға арналған
келісім-шарттарға өзгерістер мен толыктырулар жобаларына салык
сарапатамасын жүргізу;
6) Этил спирті мен алкоголь өнімінің өндірілуін жэне айналымын
мемлекеттік реттеу туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
алкоголь өнімін белгілі бір түрге жатқызу;
этил спиртінің, алкоголь өнімінің жэне темекі өнімдерінің өндірісі мен
айналымы саласында есепке алуды, есептілікті ұйымдастыру;
Қазақстан Республикасының заңнамасына сэйкес темекі өнімдерінің өндіріс
паспорттарын қабылдауды жэне олардың есебін жүргізуді үйымдастыру;
Қазақстан Республикасының заңнамасына сэйкес салықтарды төлеу бойынша салық
міндеттемелерін орындау мерзімдерін өзгерту жөніндегі мэселелерді карау;
10) мүнай өнімдерінің өндірілуі мен айналымының теңгерімін жасай отырып,
мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірісі мен айналымы бойынша
бірыңғай дерекқор жүргізу;
11) салық берешегін мэжбүри өндіріп алу бойынша жүмыстарды үйымдастыру жэне
жүзеге асыру;
12) өзге мемлекеттік органдардың мүнай өнімдерін өндірудің жэне (немесе)
олардың айыалымының көлемі туралы мәліметтерді және өзге де қажетті
акпаратты бірыңғай дерекқорға берудің нысандарын, тэртібі мен мерзімдерін
айқындау;
13) мүнай өнімдерін өндірушілердің, мүнай жеткізушілердің жэне мүнай
өнімдерін базадан сатуды жүзеге асыратын түлғалардың, сондай-ақ темекі
өнімдерін өндіретін түлғалардың қызметінің мониторингін жүргізу;
13) салық төлеушілерге мемлекеттік қызмет көрсету;
14) салыктық қүкык бүзушылықтарға қарсы күрес мәселелері бойынша Қазақстан
Республикасының халықаралық міндеттемелерін орындау;
16) жеке және заңды түлғаларға салық міндеттемелерінің туындауы,
орындалуы жэне тоқтатылуы мэселелерін түсіндіру бойынша жүмыстарды
үйымдастыру жэне жүзеге асыру;
17) салық заңнамасының орындалуына бақылау жүргізу бойынша
орталық және жергілікті мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасау;
18) этил спиртінің, алкоголь өнімінің, темекі онімдерінің жэне мүнай
өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірісі мен айналымына бақылауды жүзеге
асыру бойынша орталық мемлекеттік жэне жергілікті мемлекеттік органдармен
өзара іс-қимыл жасау;
19) Салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы
Қазақстан Республикасының Кодексінде белгіленген тэртіппен салыктардың,
өсімақы мен айыптар есептелген сомасы бөлігінде, сондай-ак салық қызметі
органдары лауазымды тұлғаларының эрекеті (әрекетсіздігі) бөлігінде салықтық
тексерулердің актілері бойынша хабарламаларға заңды және жеке тұлғалардың
шағымдарын қарау;
20) мыналарға салықтық бакылауды жүзеге асыру[3]:
- салық төлеушінің тіркеу есебіне;
- салык салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілердің
есебіне;
- бюджетке түсімдердің есебіне;
- косылған құн салығын төлеушілердің есебіне;
- салық тексерулеріне;
- камералды бақылауға;
- салық төлеушілердің қаржы-шаруашылық қызметіне мониторингіне;
- фискалды жады бар бақылау-кассалық машиналарды қолдану ережелеріне;
- акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерін таңбалауға және акциз
бекеттерін белгілеуге;
- мемлекет меншігіне айналған мүліктерді есепке алу, бағалау жэне сату
тэртібінің сақталуын, сондай-ақ мемлекет меншігіне айналған мүліктердің
толық жэне уақтылы берілуін тексеруді;
- салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді дұрыс
есептеу, толық өндіріп алу жэне уақтылы аудару мэселелері бойынша уэкілетті
және жергілікті атқарушы органдарға бақылау;
қолданыстағы заңнамаға сэйкес таңбалауға жататын акцизделетін өнімдер
бойынша акциз таңбалары мен есепке алу-бақылау таңбаларының жасалуын,
сақталуын, сатып алынуын, есепке алынуын және берілуін, сондай-ақ таңбалау
ережелерінің сақталуын бақылау;
мемлекет меншігіне алынған мүлікті есепке алу, сақтау, бағалау, одан эрі
пайдалану және өткізу тэртібін сақтауға, оның Қазақстан Респуб-ликасының
заңнамасына сэйкес тиісті уэкілетті органға толық жэне уақтылы берілуіне,
сондай-ақ оны өткізген жағдайда ақшаның бюджетке толық жэне уақтылы түсуіне
бақылау;
этил спирті мен алкоголь өнімдерін өндіру жэне импорттау, темекі өнімдерін
өндіру саласындағы кызметті, сондай-ақ лотереяларды (мемлекеттіктен
(ұлттыұтан) баска) ұйымдастыру мен өткізуге байланысты қызметті жүзеге
асыру кезінде Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңының
сақталуын бакылау;
халықаралық шарттарды экімшілендіру және салық салу мэселелері бойынша
шетелдік мемлекеттердің құзыретті органдары арасындағы акпарат алмасуды
жүзеге асыру;
25) салык жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуінің
толықтығын көздейтін заңнаманың сақталуын бақылау;
нормативтік кұкыктық актілерде белгіленген кұзыреті шегінде салықтық жэне
салықтык емес түсімдерді бақылау жэне талдау (мемлекеттік кәсіпорындар
пайдасының үлесінен, мемлекеттік меншік болып табылатын акциялардың
пакеттеріне дивидендтерден, "Байкрңыр" кешенін пайдаланғаны үшін жалгерлік
төлемнен, республикалық мемлекеттік мүлікті жалға беруден жэне сатудан,
мемлекеттік меншік объектілерін жекешелендіруден түсетін түсімдерден,
капиталмен жасалған операциялардан алынатын түсімдерден басқа);
нормативтік кұқықтық актілерде белгіленген қүзыреті шегінде
салықтық жэне салықтық емес түсімдерді есепке алу жэненемесе қайтару;
халықаралық іскерлік операцияларда трансферттік бағаларды крлдану кезінде
мемлекеттік бақылауды, тауардың (жүмыстың, қызмет көрсетудің) рыноктік
бағасынан мэміле бағасының ауытқуы мэселесі бойынша тексеруді, рыноктік
бағадан мэміле бағасының ауытқуы фактісін анықтау кезінде салық салу
объектілерін түзету жэне олар бойынша трансферттік бағалар қолданылуы
мүмкін мәмілелер тізілімін жүргізу;
29) этил спиртінің, алкоголь өнімдерінің, темекі өнімдерінің және мүнай
өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірілуі жэне айналымы көлемдерінің
теңгеріміне бақылауды, есепке алуды және талдауды жүргізу;
мүнай өнімдерінің айналымын ілеспе жүкқүжаттары мен мүнай өнімдерінің
жекелеген түрлерін өндіру мен олардың айналымы бойынша декларация аркылы
бақылауды жүзеге асыру;
этил спиртінің, алкоголь өнімінің, темекі өнімдерінің және мүнай
өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірісі мен айналымы саласында қүқык
бүзушыларға мемлекеттік бақылау және Қазақстан Республикасының заңнамасына
сәйкес ықпал ету шараларын қабылдау;
этил спиртінің алкоголь өнімін өндірушілерге, фармацевтикалық кэсіпорындар
мен мемлекеттік медициналық мекемелерге сатылуын, сондай-ақ этил спиртін
техникалык мақсатта жэне алкогольді емес өнімдерді өндіру үшін пайдаланатын
үйымдарға бақылау;
этил спирті мен алкоголь өнімінің белгіленген ең төменгі өндіру көлемін
бақылау;
өз қүзыреті шегінде субъектілердің этил спиртінің, алкоголь өнімінің,
темекі өнімдерінің және мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірісі мен
айналымы саласында қолданылатын технологиялық үрдістің, сақтаудың жэне
сатудың, техникалық регламенттер мен стандарттардың нормаларын, ережелерін
жэне нүсқаулықтарын сақтауын бақылау;
35) акцизделетін тауарларды өндіруді жүзеге асыратын үйымдардағы
акциз бекеттерінің жүмысын бақылау;
36) этил спиртін өндірудің технологиялық желілерінің жэне алкоголь
өнімдерін қүю желілерінің тиісті спирт өлшейтін аппараттармен жэне
есептеуші бакылау аспаптарымен жарақтандырылуын, сондай-ақ мұнай өңдеу
зауыттарында, мүнай өнімдерінің базаларында және жанармай қүю
станцияларында есептеуші бақылау аспаптарын, және олардың жүмыс істеуін
бақылау;
37) алкоголь өнімдері мен темекі өнімдерін сату кезінде ең төменгі
бағалардың сақталуын бақылау;
38) Қазакстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге
де функцияларды жүзеге асырады.
Комитет:
1) өз кұзыреті шегінде салык міндеттемелерінің туындауы, орындалуы
және тоқтатылуы бойынша түсіндіруге жэне түсінік беруге;
2) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген
талаптарды сақтай отырып, салық міндеттемелерін орындауға байланысты
салық төлеушінің бухгалтерлік қүжаттамаларын, сметаларын, акшасының
бар-жоғын, бағалы қағаздарын, есептерін, декларацияларын жэне өзге де
қүжаттарын тексеруді жүргізуге;
салық төлеушіден уэкілетті орган белгілеген нысандар бойынша салық жэне
бюджетке төленетін баска да міндетті төлемдерді есептеу жэне төлеу (үстап
калу мен аудару) жөніндегі қүжаттарды, оларды толтыру бойынша
түсіндірмелерді, сондай-ақ салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдердің, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетакы жарналарының
жэне Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың
дүрыс есептелуін жэне уақтылы төленуін (үстап қалу және аудару) растайтын
қүжаттарды, сондай-ак резидент салық төлеушінің Қазақстан Республикасының
шегінен тыс орналасқан еншілес компанияларының каржы есептілігін қоса
алғанда, оның шоғырландырылған қаржы есептілігін талап етуге;
салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің толык және
уақтылы түсуін, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы
жарналарының жэне Мемлекеттік элеуметтік сақтандыру қорына элеуметтік
аударымдардың толык жэне уақтылы аударылуын қамтамасыз ету, этил спирті мен
алкоголь өнімдерінің өндірілуі және олардың айналымы, темекі өнімдерінің
өндірілуі мен айналымы, мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің мэселелерін
реттейтін нормативтік қүқықтық актілерінің жобаларын қарауға;
5) салықтық тексеруді жүзеге асыру барысында Қазақстан
Республикасының заңнамалық актілерінде айқындалған тэртіпте салық
төлеушіден салықтық қүқық бүзушылықтар жасалғаны туралы
куәландыратын қүжаттарды алуды жүргізуге;
6) олардың орналасқан жеріне қарамастан, кірістер алу үшін
пайдаланылатын кез келген салық салу объектілерін және салық салуға
байланысты объектілерді тексеруге, салық төлеушінің мүлкін (түрғын үй-
жайлардан басқа) түгендеуді жүргізуге;
7) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тізбе бойынша салық
төлеушіден заңнамада белгіленген тэртіппен электрондық құжаттар түрінде
ақпарат алуға;
8) мыналарға:
- салық салуға байланысты мәселелер бойынша тексерілетін салық төлеушіге
- заңды түлға мен дара кәсіпкерге;
- каржы нарығы мен каржы ұйымдарын реттеу жэне қадағалау жөніндегі
уэкілетті органмен келісім бойынша, уэкілетті орган белгілеген тэртіпте
әрекетсіз заңды тұлғаға;
- заңнамада белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасының
Президенттігіне, Қазақстан Республикасы Парламентінің жэне мэслихаттың
депутаттығына, сондай-ақ жергілікті өзін-өзі баскару органдарының
мүшелігіне кандидат ретінде тіркелген тұлғаға жэне оның зайыбына (жүбайына)
қатысты коммерциялық, банктік жэне заңмен қорғалатын өзге де қүпияны
қүрайтын мәліметтерді жария етуге Қазақстан Республикасының заң актілерінде
белгіленген талаптарды сақтай отырып, банктерден немесе банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын үйымдардан банк
шоттарының бар-жоғы жэне олардың нөмірлері туралы, осы шоттардағы ақшаның
қалдығы мен қозғалысы туралы мәліметтер алуға;
9) Салык және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы
Қазақстан Республикасының Кодексінде көзделген
жағдайларда салық төлеушінің салық міндеттемелерін жанама тәсілмен
анықтауға;
10) салық тексерулеріне басқа мемлекеттік органдардың мамандарын тартуға;
11) Қазақстан Республикасының заңдарына сэйкес соттарға талаптар қоюға,
оның ішінде салық жэне бюджетке төленетін баска да міндетті төлемдер
бойынша берешегі бар түлғаларды банкрот деп тану туралы, Қазақстан
Республикасының заңнамасына сэйкес жарғылық капиталында мемлекеттің қатысуы
бар салык төлеуші акционерлік коғамның жарияланған акцияларын мэжбүрлеп
шығару туралы. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 49-бабы 2-
тармағының 1), 2) жэне 4) тармакшаларында көзделген негіздер бойынша заңды
түлғаны тарату туралы сотқа талап-арыз беруге;
12) этил спиртінің, алкоголь өнімі мен темекі өнімдерінің өндірілуін және
айналымын, сондай-ак мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің айналымын
реттеу мәселелері бойынша тиісті мемлекеттік органдардың мамандарын,
Қазақстан Республикасының жэне баска мемлекеттердің жеке жэне заңды
түлғалары санынан кеңесшілер мен сарапшыларды тартуға;
13) өз қүзыреті шегінде субъектілердің этил спиртінің, алкоголь өнімінің,
темекі өнімдерінің жэне мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірісі мен
айналымы саласында қолданылатын технологиялык үрдістің, сақтаудың жэне
сатудың нормаларын, ережелерін жэне нұскаулықтарын сақтауын тексеруге;
14) этил спиртін өндірудің технологиялық желілерінің және алкоголь
өнімдерін күю желілерінің тиісті спирт өлшейтін аппараттармен жэне
есептеуші бақылау аспаптарымен жарақтандырылуын жэне олардың жүмыс істеуін
тексеруге;
15) этил спиртін, арақ жэне ликер-арақ өнімдерін өндірудің Қазақстан
Республикасының заңында белгіленген ең төменгі көлемі бойынша талаптарының
сақталуы үшін олардың нақты өндірілу көлемін тексеруге;
акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерін өндіруді және олардың айналымын
мемлекеттік реттеу мэселелері бойынша субъектілерге тексеру жүргізуге;
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігіне мемлекеттік бюджетке
төленетін міндетті төлемдерді есептеуді жэне (немесе) жинауды қамтамасыз
етуге уэкілетті Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарын айқындау
жөнінде ұсыныстар енгізуге;
18) заңнамада белгіленген тэртіпте Комитеттің негізгі міндеттері мен
функцияларын іске асыру үшін кажетті ақпараттар мен құжаттарға сұрау салуға
жэне алуға;
19) салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді дұрыс
есептеу, толық алу және уақтылы аудару мэселелері бойынша уәкілетті жэне
жергілікті органдарға тексеру жүргізуге;
20) Комитеттің аумақтық бөлімшелеріне орындау үшін міндетті
нұсқаулар беруге;
21) Салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы
Қазақстан Республикасы Кодексінде (Салық кодексі) белгіленген тэртіпте
салық декларацияларын табыс ету мерзімдерін ұзарту туралы шешім кабылдауға;
22) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сэйкес экімшілік жаза
қолдануға;
23) қоғамның салық мэдениетін және салық заңнамасы мәселелері
жөнінде хабардарлығын арттыру бойынша іс-шаралар ұйымдастыруға жэне
өткізуге;
24) салық қызметі органдары кадрлерінің біліктілігін арттыру бойынша
іс-шаралар жүргізуге құқылы.
Комитеттің жедел баскару құқығында оқшауланған мүлкі болады.
Комитеттің өзіне бекітілген мүлік республика меншігіне жатады, оған
мемлекет берген мүлік есебінен құралады, және негізгі қорлар мен айналым
қаражаттарынан, сондай-ақ кұны Комитеттің теңгермесінде көрсетілетін өзге
де мүліктен тұрады.
Комитеттің өзіне бекітілген мүлікті өз бетінше иеліктен шығаруға
немесе өзгелей тэсілмен иелік етуге құқығы жоқ.
Заңнамада белгіленген жағдайларда және шектерде Комитетке
мүлікке иелік ету құқығы берілуі мүмкін.
Комитет аумақтық бөлімшелерге басшылықты жүзеге асырады.
Комитетті Қазақстан Республикасы Қаржы министрі қызметке
тағайындайтын жэне кызметтен босататын Төраға басқарады.
Комитет Төрағасының ұсынуы бойынша, Қазакстан Республикасы Қаржы
министрлігінің Жауапты хатшысының келісімімен Қазақстан Республикасының
Қаржы министрі қызметке тағайындайтын жэне қызметтен босататын Комитет
Төрағасының екі орынбасары болады.
Аумақтық бөлімшелерінінің басшыларын Комитет Төрағасының ұсынуы бойынша
Қазақстан Республикасының Қаржы министрі қызметке тағайындайды жэне
қызметтен босатады.
Төраға Комитет жұмысын ұйымдастырады жэне оған басшылық жасайды жэне
Комитетке жүктелген функңиялардың орындалуына дербес жауап береді.
Төрағаның міндеттеріне мыналар жатады:
1) оз орынбасарларының жэне Комитеттің кұрылымдық бөлімшелері басшыларының
міндеттері мен өкілеттіктерін айқындайды;
2) Қазақстан Республикасының Қаржы министрімен келісім бойынша Облыстар,
Астана жэне Алматы калалары бойынша салык департаменттерінің, арнайы
экономикалық аймақтардың аумақтарындағы салық департаменттері басшыларының
орынбасарларын, аудандар, калалар мен қалардагы аудандар бойынша салык
басқармаларының, ауданаралык салык басқармаларының басшыларын қызметке
тағайындайды жэне қызметтен босатады;
3) заңнамада белгіленген тэртіпте Комитет қызметкерлеріне жэне
Комитеттің аумақтык бөлімшелері басшыларының орынбасарларына
тәртіптік жаза қолданады;
4) Комитеттің кұрылымдық бөлімшелері мен оның аумақтық бөлімшелері туралы
ережені бекітеді;
5) Қазақстан Республикасының Қаржы министрімен келісілгеннен кейін
Қазакстан Республикасы Қаржы министрлігінің штат саны лимитінің шегіндс
Комитеттің штаттық кестесін бекітеді;
6) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тэртіпте
Комитет қызметкерлерін іссапарга жіберу, еңбек демалысын беру,
материалдық комек көрсету, даярлау (қайта даялау), біліктілігін арттыру,
көтермелеу, үстемеакы төлеу жэые сыйлықакы беру мэселелерін шешеді;
7) Комитеттің бұйрыктарына кол кояды;
8) барлық мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарда Комитетті
білдіреді;
9) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген озге де
уәкілеттікті жүзеге асырады.
Төраға болмаған уакытта оның міндетін Комитет төрағасы белгілейтін
орынбасарларының бірі аткарады.
Комитеттің консультациялык-кеңесші органы болып табылатын
алқасы болуы мүмкін. Алқаның сандық және адам құрамын Төрағаның
орынбасарлары мен Комитеттің құрылымдық бөлімшелерінің
басшыларының санынан төраға бекітеді [4].
3. Аумақтық салық органдарының бақылау қызметi
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгiнiң салық органдарының
жергiлiктi өкiлеттiлiгi бар. Олар облыстық, қалалық, аудандық салық
органдарынан тұрады. Осыған сәйкес Алматы облысындағы салық органдары да
өзiндiк бекiтiлген ережелер бойынша қызмет атқарады.
Алматы облыстық салық инспекциясы Қазақ ССР Қаржы министрлiгiнiң
18.05.90.жылғы №Л-118 бұйрығымен құрылды. Осы бұйрық бойынша Алматы облысы
бойынша Мемлекеттiк салық инспекциясында барлығы 140 қызметкер, оның
iшiнде облыстық аппаратта штат кестесi бойынша 5 бөлiмнен тұратын 23
қызметкерлiк орын белгiлендi.
1991 жылдың 9 шiлдесiнде Президенттiң Қазақ ССР Мемлекеттiк салық салу
қызметiн құру туралы №380 Жарлығы қабылданды. Осыдан кейiн Республикалық
дербес салық жүйесi құрылып, күшейтiлдi, ал облыс аппараты 40 қызметкерге
толықтырылып, жаңадан 3 бөлiм ашылды.
Салық қызметiнiң қалыптасып дамуында Елбасының 1998 жылдың 12
қазанындағы Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдар жүйесiн
реформалау туралы Жарлығының үлесiн атап өту маңызды. Бұл Жарлыққа сәйкес
салық қызметi Қаржы министрлiгi тарапынан жаңадан құрылған Мемлекеттiк
Кiрiс министрлiгiнiң құрамына енгiзiлдi. Кейiннен ол Қазақстан
Республикасының Қаржы министрлiгiнiң Салық комитетi болып қайта
өзгертiлдi.
Алматы облысы бойынша салық комитетi – мемлекеттiк орган болып
табылады. Ол бюджетке қаржының түсуiн қарастыратын салық заңдылықтары мен
басқа да заң актiлерi негiзiнде бюджетке түсiмдердiң және мемлекет
алдындағы қаржылық мiндеттемелердiң толық әрi уақытылы түсуiне жауапты
болып табылады.
Облыстық салық комитетiнiң негiзгi мақсаттары мыналар:
- сәйкес жылға республикалық және жергiлiктi бюджеттерде бекiтiлген
көлем мен сомалар негiзiгде бюджетке салықтар, төлемдер және мемлекет
алдындағы басқа да қаржылық мiндеттемелердiң толық және уақытылы түсуiн
қамтамасыз ету;
- бюджетке түсiмдер және басқа да қаржылық мiндеттемелердiң түсуiн
қарастыратын салық заңдылықтары мен басқа да заң актiлерiнiң орындалу
қарқындылығын талдау;
- салық төлеушiге олардың құқықтары мен мiндеттерiн түсiндiру, салық
төлеушiлердi және төменгi тұрған салық комитеттерiн бюджетке төлемдер және
мемлекет алдындағы басқа да қаржылық мiндеттемелердiң түсуiн қарастыратын
салық заңдылықтары мен басқа да заң актiлерiндегi өзгерiстердi уақытылы
хабарлап тұру;
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi
төлемеуге байланысты немесе табыстарын жабу не төмендетiп көрсету, заңды
және жеке тұлғалардың салық салу объектiлерiн жасырып қалуы, салықтар және
өзге де төлемдердi төлеуден жалтарудың басқа да тәсiлдерi мен байланысты
фактiлердi ашу. Бұл фактiлер бюджетке төлемдердiң толық түспеуiне және
мемлекеттiк шығындарға әкеледi.
Алдына қойған мақсаттарға сәйкес салық комитетi мынадай негiзгi
қызметтердi атқарады:
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердiң түсуiн қарастыратын салық заңдылықтары және басқа да заң
актiлерiнiң орындалуына облыс аумағында бақылау жүргiзу;
- салықтық есепте тұрған неғұрлым iрi салық төлеушiлерге салықтық аудит
және мониторинг жүргiзу;
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердiң түсуiн қарастыратын салық заңдары мен басқа да заң актiлерiн
бұзу жөнiнде арыздар, хабарламалар және басқа да ақпараттарды тексерудi
жүзеге асыру;
- салық төлеушiлер арасында салық заңдары мен өзге де заң актiлерiн
қолдану бойынша түсiндiру жұмыстарын жүргiзу;
- аудандар, қалалар бойынша салық комитеттерiнiңәрекеттерiне салық
төлеушiлердiң келiспеушiлiктерi мен арыздарының актiлерiн қарастырады және
олар бойынша есепке алады;
- заңдылықтарды бұзуға талдау және бағалау жасайды, салықтық құқық
бұзушылықтар мен қылмысқа себепкер жағдайларды жою жөнiндегi сәйкес
ұсыныстарды енгiзедi;
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi
жинау бойынша төменгi тұрған салық органдарының есебiн жалпылайды және
талдайды;
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi
жинау бойынша төменгi тұрған салық органдарының жұмыстарын ұйымдастыруына
тексерiстер жүргiзедi және салық төлеушiлермен жұмыс iстеу дәрежесiн
тексередi;
- тiркелмеген заңды тұлғалар бойынша заң органдарымен, оларды салықтық
есепке тұрғызу мақсатында салыстырулар жүргiзедi және тоқсан сайын
есептемелер құрастырады;
- декларация тапсырмайтын заңды тұлғалар бойынша есептер қарастырады;
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердiерiксiз өндiрiп алу бойынша жүргiзiлетiн жұмыстарды талдайды және
тоқсан сайын есептердi құрастырады;
- әртүрлi деңгейдегi бюджеттерге салықтар мен төлемдердi жинау бойынша
жұмыстардың нәтижелерi туралы тоқсан сайын есептемелер құрастырады;
-жұмыстарды ұйымдастыру бойынша төменгi тұрған салық органдарына
әдiстемелiк және тәжiрибелiк көмек көрсетiледi;
- кадрлар бiлiктiлiгiн көтеру бойынша iс-шаралар жүргiзедi;
- салықтар мен төлемдердiң түсуiн қарастыратын салық заңдылықтары мен
басқа да заң актiлерiнiң тәжiрибе жүзiнде орындалуының талдауы негiзiнде
салық есебiнiң әдiстемесiн жетiлдiру, салықтық әкiмшiлдеу және сәйкес заң
актiлерiнiң өзгерiсi бойынша ұсыныстар енгiзедi.
Заң актiлерiне сәйкес облыстық Салық комитетiнiң мынадай құқықтары
бар:
- нормативтiк құқықтық актiлердi әзiрлеуге және бекiтуге;
- өз құзiретi шегiнде салық мiндеттемелерiнiң туындауы, орындалуы мен
тоқтатылуы жөнiнде түсiндiрудi жүзеге асыруға және түсiнiктеме беруге;
- салық бақылауын жүзеге асыруға;
- салық төлеушiнiң ақша құжаттарына, бухгалтерлiк кiтаптарына,
есептерiне, сметаларына, ақшасының бар-жоғына, бағалы қағаздарына, есеп
айырысуларына, декларацияларына және салық мiндеттемелерiн орындауға
байланысты өзге де құжаттарына Қазақстан Республикасының заң актiлерiмен
белгiленген талаптарды сақтай отырып, тексеру жүргiзуге;
- салық төлеушiден уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген нысандар
бойынша салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi есептеу
мен төлеу(ұстау мен аудару) жөнiнде құжаттар, оларды толтыру жөнiнде
түсiндiрмелер, сондай-ақ салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердiң, жинақтаушы зейнетақы қорларына мiндеттi зейнетақы жарналарының
және Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдардың
дұрыс есептелгендiгiн және дер кезiнде төленгендiгiн (ұсталғандығын және
аударылғандығын) растайтын құжаттар берудi талап етуге;
- Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен салық
тексеруiн жүзеге асыру барысында салықтық құқық бұзушылықтар жасалғанын
айғақтайтын құжаттарды салық төлеушiден алып қоюға;
- ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІК ЕТУ ОРГАНДАРЫНЫҢ
ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ... ... ... ...
1.1 Салықтық әкімшілік ету органдары қызметін ұйымдастыру
принциптері, құрамы, құрылымы ... ...
1.2 ҚР Қаржы Министрлігі Салық Комитетінің
қызметі ... ... ... ... ... ... ... ..
1.3 Аумақтық салық органдарының бақылау
қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... .
2 САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІК ЕТУ ЖӘНЕ ОНЫҢ БЮДЖЕТКЕ ТӨЛЕМДЕРДІҢ ТҮСУІН
ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДЕГІ РОЛІНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
.
2.1 Салық қызметі органдарының бақылау қызметін ұйымдастыру ... ...
2.2 Мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесін орындауды қамтамасыз
ету
ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ...
2.3 Салық қызметі органдарының салық әкімшілігін жүргізудегі
қызметіне экономикалық
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
.
3 ҚАЗАҚСТАНДА САЛЫҚ ӘКІМШІЛІГІН ЖҮРГІЗУДІ ЖЕТІЛДІРУДІҢ НЕГІЗГІ
БАҒЫТТАРЫ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...
3.1 Салық қызметі органдарымен салық әкімшілігін жүргізуді
жетілдірудегі дамыған елдер
тәжірибесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Салық қызметі органдарының бақылау қызметінің тиімділігін
арттырудағы проблемалар және оны шешу
жолдары ... ... ... ... ... ..
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектiлiгi. Еліміздің алдында тұрған басты міндет әлемдік
өркениетті мемлекеттер қатарына қосылу мақсатында бәсекеге қабілетті
экономиканы дамыту мен жаңа жетістіктерге қол жеткізу болып табылады. Осы
тұрғыдан ұлттық экономиканы өркендету, оның түрлі салаларының дамуына
серпіліс беру уақыт талабынан туындап отырған іргелі міндеттердің бірі.
Қазіргі экономикалық тұрақтандыру мен қарқынды даму кезеңіндегі
экономика салаларының, атап айтқанда газ бен мұнай, өнеркәсіп орындары,
кіші және орта бизнестің өркендеуі, тұрғындардың әлеуметтік ахуалының
жақсаруы, халықтың тұрғын үйге сұраныстың артуы салық жүйесінде салық
қызметі органдарының салықтық әкімшілік ету қызметі бүгінге дейін
толыққанды зерттелмей келген.
Нарықтық қатынастардың дамуы экономикалық және әлеуметтiк процестердi
басқарудағы мемлекеттiк реттеудiң рөлiнiң өзгерiстерiмен жүргiзiледi.
Салықтардың мемлекеттiң тек қажеттi қаражаттармен қамтамасыз ету құралы
ғана емес, сондай-ақ қоғамдық өндiрiс ара-қатынастарына мемлекеттiк
жүйенiң әсер ету элементi ретiнде де мәнi өсiп отыр.
Салық жинауды тұрақты қамтамасыз ету әрбiр мемлекеттiң қаржылық
жүйесiнiң тұрақтануының негiзгi шарты болып табылады. Өз кезегiнде бұл
шарттар салық органдарының бақылау-экономикалық қызметiнiң бiрегей
жүйесiмен анықталады. Яғни, салықтар және бюджетке төленетiн басқа да
мiндеттi төлемдердiң дұрыс есептелуiн, толықтығын және уақытылы төленуiн
қамтамасыз етуде салық органдарының салықтық әкімшілік ету немесе бақылау-
экономикалық қызметiнiң маңызы зор.
Салық органдарының бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да
мiндеттi төлемдердiң дер кезiнде және уақытылы аударылуын бақылауды
ұйымдастыру және салық заңдылықтарын бұзушылықты болдырмау бағытында
бақылаудың тиiмдi әдiстерiн iздестiрiп және оны жетiлдiру жолдарын ашып
көрсету болып табылады.
Диплом жұмысының мақсаты салық қызметі органдарының салықтық
әкімшілік ету қызметін ұйымдастыруды және құқықтық негiзiн кешендi зерттеу
арқылы салық органдарының қызметiн талдау және жалпылау негiзiнде салық
органдарының бақылау-экономикалық қызметiн жетiлдiруге байланысты
тәжiрибелiк ұсыныстар енгiзу және бюджетке төлемдердің түсуін қамтамасыз
етудегі оның ролін айқындау болып табылады.
Қойылған мақсатқа жету үшін зерттеу барысында төмендегідей міндеттер
қойылды:
- Қазақстан салықтық әкімшілік ету органдарының қалыптасуы мен дамуының
теориялық негіздерін қарастыру және олардың салық жүйесіндегі ролі мен
маңызына талдау жүргізу;
- Аумақтық салық қызметі органдарының салықтық бақылау тәжірибесін
қарастыру, бақылау қызметiнiң нәтижелерiн талдау;
- салықтық әкімшілік ету органдарының негізгі қызметтерінің бiрi болып
табылатын салық бақылауының мәнi мен мазмұнын, оның жіктелуін қарастыру;
- салық қызметі органдарының салық әкімшілігін жүргізудегі
қызметіне экономикалық талдау жүргізу;
- әлемнің кейбір дамыған мемлекеттеріндегі салық қызметі органдарында
жинақталған тәжірибені ҚР салық қызметі органдарының бақылау қызметін
жетілдіруде қолдану мүмкіндіктерін бағалау;
- салықтық әкімшілік ету органдарының бақылау қызметінің тиімділігін
арттырудағы мәселелер мен және оны шешу жолдарын қарастыру.
Диплом жұмысының зерттеу пәнi болып салықтық әкімшілік ету
органдарының бақылау-экономикалық қызметi барысында туындайтын қаржылық
қатынастар және оның жүзеге асырылу механизмi болып табылады.
Диплом жұмысының зерттеу объектiсi болып салықтық әкімшілік ету
органдарының бақылау-экономикалық қызметi болып табылады.
1. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА САЛЫҚТЫҚ ӘКІМШІЛІК ЕТУ ОРГАНДАРЫНЫҢ
ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ
1.1. Салықтық әкімшілік ету органдары қызметін ұйымдастыру принциптері,
құрамы, құрылымы
Бюджетке түсетiн негiзгi түсiм - салықтар мен мiндеттi төлемдерден
құралатыны белгiлi. Қоғам мүшелерiнiң негiзгi мiндеттерiнiң бiрi заңда
белгiленген осы салықтар мен төлемдердi төлеу болып табылады. Бұл норма
елiмiздiң басты заңы Қазақстан Республикасының Конституциясында
бекiтiлген. Дегенмен, кейбiр салық төлеушiлер қандай да болмасын
әрекеттермен салық салудан жалтаруға тырысады. Себебi, салық төлеушiлердiң
көпшiлiгi салықтардың мәнi мен маңызын және салық қызметi органдарының
мемлекетке не үшiн қажет екендiгiн жете түсiнбейдi. Салық органдары
қызметiнiң маңызды элементi салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердiң дұрыс есептелуiне және уақытылы төленуiне бақылау жасау болып
табылады.
Салық төлеуден жалтару мәселесiне келсек, бұл мәселе қоғам дамуын
тежейтiн үлкен тежегiш күш екенi белгiлi. Салық төлеуден жалтару
нәтижесiнде бюджеттiң кiрiс бөлiгi дер кезiнде толықтырылмайды. Уақытылы
және толық көлемде төленген салықтар - бұл зейнеткерлерге және жағдайы
төмен адамдарға уақытылы берiлген зейнетақылар мен жәрдемақылар. Олар
өздерi зейнеткер атанып, зейнетақы және жәрдемақыларын уақытылы алмаған
кезде ғана салықтардың қоғам өмiрiндегi мәнi мен маңызын түсiнедi.
Салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң
мемлекет қазынасына толық көлемде және дер кезiнде түсуiн қамтамасыз ету
үшiн Қазақстандағы салық реформасын оңтайлы iске асыру керек. Салық
реформасына салық төлеушiлер және салық қызметi органдары қатысады. Салық
қызметi қайта ұйымдастырылып, әдiстерi күшейсе де салықтың бюджетке құйылуы
өзектi мәселелердiң бiрi болып табылады. Сол себептi салық қызметi
органдарының ұйымдастырылуын, атқаратын қызметтерiн, мiндеттерiн және
құқықтарын терең зерделеу қажет.
Салық қызметi органдары салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да
мiндеттi төлемдердiң толық түсуiн, мiндеттi зейнетақы жарналарының және
Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдардың толық
және дер кезiнде аударылуын қамтамасыз ету жөнiндегi, сондай-ақ салық
төлеушiлердiң салық мiндеттемелерiн орындауына салық бақылауын жүзеге асыру
жөнiндегi мiндеттер жүктеледi.
Салық қызметi органдары уәкiлеттi мемлекеттiк орган мен салық
органдарынан тұрады. Өз кезегiнде салық органдарына аймақаралық салық
басқармалары, облыстар, Астана және Алматы қалалары бойынша салық
басқармалары, ауданаралық салық басқармалары, аудандар, қалалар және
қалалардағы аудандар бойынша салық басқармалары жатады. Салық қызметi
органдары орталық және атқарушы өкiмет органдары мен құқық қорғау, қаржы
және басқа да мемлекеттiк бақылаушы органдармен өзара қарым қатынас жасап
отырады [1].
Салық департаменті өз қызметiнде салықтарды, бюджетке төленетiн басқа
да мiндеттi төлемдердi және мiндеттi зейнетақы жарналары мен Мемлекеттiк
әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдарды төлеуден жалтарған
заңды және жеке тұлғаларды анықтау жолымен мемлекеттiк кiрiстердiң өсуiн
қамтамасыз ету, салықтарды және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердi басқаруды жетiлдiру, салық заңдылықтарын, басқа да заң актiлерiн
насихаттау мен түсiндiру жөнiндегi жұмыстың тиiмдiлiгiн арттыру сынды
басымдықтарды басшылыққа алады. Салық органдары осы басымдықтар негiзiнде
өз қызметiн ұйымдастырады.
Салық органдары өз қызметiн Қазақстан Республикасы Конституциясына
және заңдарына, Қазақстан Республикасы Президентi мен Үкiметiнiң
актiлерiне, өзге де нормативтiк-құқықтық актiлерге, сондай-ақ Қазақстан
Республикасы Қаржы министрлiгiнiң Салық комитетi туралы Ережесiне [2]
сәйкес жүргiзедi.
Салық қызметi органдарының қызмет ету барысында көптеген құқықтары
бар. Салық органдары белгiленген құқықтары шегiнде қызмет атқарады.
Салық қызметi органдары:
- көзделген нормативтiк құқықтық актiлердi өз құзыреті шегінде
әзірлеуге және бекiтуге;
- салықтық бақылауды жүзеге асыруға;
- салық салу мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтастықты жүзеге
асыруға;
- салық төлеуші (салық агенті) осындай бағдарламалық қамтамасыз
етілімді және ақпараттық жүйені пайдаланған жағдайда, банктердің және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын өзге де ұйымдардың өз
клиенттерінің банктік шоттары туралы, Қазақстан Республикасының заңнамалық
актілеріне сәйкес банктік құпия болып табылатын мәліметтер қамтылған
бағдарламалық қамтамасыз етілімі мен ақпараттық жүйесінің деректерін көруге
қол жеткізу құқығын қоспағанда, салық төлеушіден (салық агентінен)
бастапқы есепке алу құжаттарының деректері, бухгалтерлік есеп тіркелімдері,
салық салу объектілері және салық салуға байланысты объектілер туралы
ақпарат қамтылған бағдарламалық қамтамасыз етілімнің және ақпараттық
жүйенің деректерін көруге қол жеткізу құқығын беруді талап етуге;
- салық төлеушіден салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдерді есептеудің дұрыстығын және төлеудің (ұстаудың және аударудың)
уақтылылығын, міндетті зейнетақы жарналарын есептеудің, ұстау мен аударудың
және әлеуметтік аударымдарды есептеу мен төлеудің толықтығы мен
уақтылылығын растайтын құжаттарды, салық төлеуші (салық агенті) жасаған
салықтық нысандар бойынша жазбаша түсіндірмелерді, сондай-ақ салық
төлеушінің (салық агентінің) қаржылық есептілігін, оның ішінде резидент -
салық төлеушінің (салық агентінің) Қазақстан Республикасынан тысқары
жерлерде орналасқан еншілес ұйымдарының қаржылық есептілігін қоса алғанда,
егер осындай тұлға үшін Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде
міндетті түрде аудит жүргізу белгіленген болса, аудиторлық есепті қоса бере
отырып, шоғырландырылған қаржылық есептілігін беруін талап етуге;
- салықтық тексеру барысында Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық
бұзушылық туралы кодексінде айқындалған тәртіппен салық төлеушіден (салық
агентінен) әкімшілік құқық бұзушылықтар жасалғаны туралы айғақтайтын
құжаттарды алып қоюды жүргізуге;
- нұсқама негізінде объектінің тұрған жеріне қарамастан, салық салу
объектісі және (немесе) салық салуға байланысты объект болып табылатын
мүлікті зерттеп-тексеруге, салық төлеушінің (салық агентінің) мүлкіне
(тұрғын үй-жайлардан басқа) түгендеу жүргізуге;
- банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге
асыратын ұйымдардан табыс етілуі көзделген мәліметтерді алуға;
- банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге
асыратын ұйымдардан коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де
құпия болып табылатын мәліметтерді жария етуге Қазақстан Республикасының
заңнамалық актілерінде белгіленген талаптарды сақтай отырып, банктік
шоттардың бар-жоғы және нөмірлері туралы, осы шоттардағы ақша қалдығы және
қозғалысы туралы мәліметтер алуға;
- белгіленген тәртіппен салық салу объектілерін және салық салуға
байланысты объектілерді жанама әдіспен айқындауға;
- салықтық тексерулерге мамандарды тартуға;
- Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес соттарға талаптар
қоюға, оның ішінде Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 49-бабы 2-
тармағының 1), 2) және 4) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша заңды
тұлғаны тарату туралы талаптар қоюға құқылы.
Салық қызметі органдары Қазақстан Республикасының заңнамалық
актiлерiнде жүктелген мiндеттердi iске асыруды Салық Кодексінде белгіленген
тәртіппен электрондық тәсiлмен жүзеге асыруға құқылы.
Салық қызметі органдарының осы Кодексте, Қазақстан Республикасының
заңнамалық актілерінде және Қазақстан Республикасы Президентінің
актілерінде көзделген өзге де құқықтары бар.
Салық қызметi органдарының қызмет ету барысында көптеген міндеттер
жүктеледі. Салық органдары белгiленген міндеттер шегiнде қызмет атқарады.
Салық қызметi органдары:
1) салық төлеушiнiң (салық агентінің) құқықтарын сақтауға;
2) мемлекеттiң мүдделерiн қорғауға;
3) салық төлеушiнiң – салық мiндеттемесiн, салық агентінің салықтарды
есептеу, ұстау және аудару жөніндегі міндетті осы Кодексте белгіленген
тәртіппен орындауына салықтық бақылауды, сондай-ақ әлеуметтік аударымдарды
есептеудің толықтығы мен төлеудің уақтылылығын, міндетті зейнетақы
жарналарын есептеудің, ұстау мен аударудың уақтылылығын бақылауды жүзеге
асыруға;
4) салық төлеушілерді, салық салу объектілерін және (немесе) салық
салуға байланысты объектілерді есепке алуды, есептелген, есепке жазылған
және төленген салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді,
есептелген, ұсталған және аударылған міндетті зейнетақы жарналарын,
есептелген және төленген әлеуметтік аударымдарды есепке алуды жүргізуге;
5) өз құзыреті шегінде салық міндеттемесінің туындауы, орындалуы және
тоқтатылуы жөнінде түсіндіруді жүзеге асыруға және түсініктемелер беруге;
6) салық төлеушіге (салық агентіне) қолданыстағы салық және бюджетке
төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы, Қазақстан Республикасының
салық заңнамасындағы өзгерістер туралы ақпарат беруге, салықтық нысандарды
толтыру тәртібін түсіндіруге;
7) салық төлеушіге (салық агентіне) уәкiлеттi орган бекіткен
мемлекеттік қызметтер көрсету стандарттарын, салықтық өтініштердің
белгіленген нысандарының бланкілерін және (немесе) электрондық түрдегі
салық есептіліктері мен салықтық өтініштерді табыс етуге қажетті
бағдарламалық қамтамасыз етілімді тегін беруге;
8) нұсқама бойынша салықтық тексеруді жүргізуге;
9) өз құзыреті шегінде салықтың, бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдер мен өсімпұлдардың артық төленген сомасын, есепке жатқызылған
қосылған құнға салықтың есептелген салық сомасынан асып кетуін есепке
жатқызуды және (немесе) қайтаруды, осы Кодексте белгіленген тәртіппен және
мерзімде айыппұлды қайтаруды жүргізуге;
10) осы Кодекстің ережелеріне сәйкес салықтық құпияны сақтауға;
11) осы Кодексте көзделген мерзімде және жағдайларда салық
міндеттемесінің, міндетті зейнетақы жарналарын ұстау мен аудару және
әлеуметтік аударымдарды төлеу бойынша міндеттемелердің орындалуы жөнінде
салық төлеушіге (салық агентіне) хабарлама беруге;
12) салық төлеушінің (салық агентінің) салықтық өтініші бойынша осы
Кодексте белгіленген тәртіппен және мерзімде мынадай:
салық берешегінің, міндетті зейнетақы жарналары және әлеуметтік
аударымдар бойынша берешектің жоқ екендігі туралы;
салық берешегінің, міндетті зейнетақы жарналары және әлеуметтік
аударымдар бойынша берешектің жоқ екендігі (бар екендігі) туралы;
резидент еместің Қазақстан Республикасындағы көздерден алған
табыстарының және ұсталған (төленген) салықтардың сомасы туралы анықтама
түрлерін беруге;
13) осы Кодексте белгіленген тәртіппен салық есептілігін және салықтық
өтініштерді қабылдауға;
14) салық төлеушіден (салық агентінен) Қазақстан Республикасы салық
заңнамасының анықталған бұзушылықтарын жоюды талап етуге және өз құзыреті
шегінде осы талаптардың орындалуын бақылауға;
15) салық төлеушінің (салық агентінің) салықтық өтінішін алған кезден
бастап екі жұмыс күнінен кешіктірмей оның жеке шотынан салық
міндеттемесінің, сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналарын аудару және
әлеуметтік аударымдарды төлеу бойынша міндеттемелердің орындалуы бойынша
бюджетпен есеп айырысу жай-күйі туралы үзінді көшірме беруге;
16) көрсетілген ақпарат үшін салық органына өтініш жасалған күннен
бастап бір жұмыс күні ішінде өз құзыреті шегінде салық төлеушіге (салық
агентіне) салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді,
бюджетке төленуге жататын өсімпұлдар мен айыппұлдарды төлеу жөніндегі төлем
құжатын толтыру үшін қажетті деректемелер туралы мәліметтер, сондай-ақ
салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді, бюджетке
төленуге жататын өсімпұлдар мен айыппұлдарды, әлеуметтік аударымдарды төлеу
және міндетті зейнетақы жарналарын аудару тәртібі туралы ақпарат беруге;
17) салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу
фактісін растайтын құжаттардың немесе құжаттар көшірмелерінің бес жыл бойы
сақталуын қамтамасыз етуге;
18) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қаржы мониторингі
жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органға салық қызметі органдарының
ақпараттық жүйесіне қолжетімділігін беруге;
19) электрондық салық төлеушіге өзінің жеке шотын көру қолжетімділігін
беруге;
20) салық төлеушінің талап етуі бойынша – салық міндеттемесінің,
сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналары, әлеуметтік аударымдар бойынша
міндеттемелердің орындалуы жөніндегі, салық агентінің талап етуі бойынша
салықты есептеу және аудару бойынша міндеттің орындалуы жөніндегі есеп-
қисапты салыстыруды жүргізуге, жеке шотқа осы Кодексте көзделген тәртіппен
түзетулер енгізуге;
21) уәкілетті орган бекіткен мемлекеттік қызметтер көрсету
стандарттары мен регламенттеріне сәйкес мемлекеттік қызметтер көрсетуге;
22) бұқаралық ақпарат құралдарында осы Кодексте белгіленген тәртіппен
және жағдайларда салық берешегі бар салық төлеушілердің (салық
агенттерінің), сондай-ақ әрекетсіз заңды тұлғалардың және заңды күшіне
енген сот үкімінің не қаулысының негізінде жалған кәсіпорындар болып
танылған салық төлеушілердің тізімдерін жариялауға;
23) мемлекеттің меншігіне айналған мүлікті есепке алу, сақтау,
бағалау, одан әрі пайдалану және өткізу тәртібінің сақталуын, оның
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті уәкілетті мемлекеттік
органға берілуінің толықтығы мен уақтылылығын, сондай-ақ ол өткізілген
жағдайда бюджетке ақшаның түсуінің толықтығы мен уақтылылығын бақылауды
жүзеге асыруға;
24) уәкілетті мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдардың
салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеу
дұрыстығы, алу толықтығы және аудару уақтылылығы мәселелері жөніндегі
қызметін бақылауды жүзеге асыруға;
25) салық міндеттемесінің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін
қолдануға және салық төлеушінің (салық агентінің) салық берешегін осы
Кодекске сәйкес мәжбүрлі тәртіппен өндіріп алуға;
26) салық төлеушінің (салық агентінің) салықтық тексеру нәтижелері
туралы хабарламаға шағымын және (немесе) салық қызметінің жоғары тұрған
органының хабарламаға жасалған шағымды қарау нәтижелері бойынша шығарған
шешіміне, сондай-ақ салық қызметі органдары лауазымды адамдарының іс-
әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымын осы Кодексте белгіленген тәртіппен
және мерзімдерде қарауға;
27) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы
кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік жауапкершілікке тартуға міндетті
[1, 14б.].
Салық органдары өздерiне жүктелген мiндеттерге сәйкес салықтардың және
бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң бюджетке түсуiн көздейтiн
салық заңдары мен басқа да заң актiлерiнiң орындалуын бақылауды,
салықтардың және басқа да мiндеттi төлемдердiң бюджетке түсуiн көздейтiн
салық заңдары мен басқа да заң актiлерiнiң бұзылуы туралы арыздарды,
хабарламаларды және басқа да ақпараттарды тексерудi жүзеге асырады.
Аумақтық салық органдарының салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердi жинау жөнiндегi есептерiн алады, талдайды және қорытындылайды,
қызметтерiнiң ұйымдастырылуына тексеру жүргiзедi. Салық органдарында
тiркелмеген заңды тұлғалар бойынша салық есебiне қою мақсатымен есеп
жасайды, декларацияларын ұсынбаған заңды тұлғалар бойынша есеп жасайды.
2. ҚР Қаржы Министрлігі Салық Комитетінің қызметі
Қазакстан Республикасы Қаржы министрлігінің Салық комитеті
орталық атқару органының өз құзыреті шегінде салық
жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің толық және уақтылы
түсуін, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналарының
және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың
толық және уақтылы аударылуын қамтамасыз ету, этил спирті мен алкоголь
өнімінің өндірілуі мен айналымы, темекі өнімдерінің өндірілуі мен
айналымы2, мұнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірілуі мен айналымы
саласындағы іске асырушылык және бақылау функцияларын жүзеге
асыратын Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің ведомствосы
болып табылады [2].
Комитеттің облыстар, Астана және Алматы калалары бойынша салық
департаменттері, аудандар, қалалар және қаладағы аудандар бойынша салық
басқармалары, сондай-ак арнайы экономикалық аймактар аумақтарындағы
салық департаменттері жэне ауданаралық салық басқармалары жататын,
Қазақстан Республикасының Үкіметі құратын жэне тарататын мемлекеттік мекеме
нысанындағы заңды тұлғалар болып табылатын. аумақтык
бөлімшелері бар немесе оның құрылымын 1-суреттен көруге болады..
№ Бөлімдердің атауы
Басшылық
1 Ірі салық төлеушілер басқармасы
2 Салық төлеушілермен жұмыс жүргізу басқармасы
3 Салық аудиті басқармасы
4 Салық қызметтерін көрсету басқармасы
5 Қаржылық қамтамасыз ету басқармасы
6 Ұйымдастырушылық қамтамасыз ету басқармасы
7 Өндірістік емес төлемдерді экімшілендіру басқармасы
8 Арнаулы салық режимдерін экімшілендіру басқармасы
9 Алкоголь, темекі жэне өзге де акцизделеттін өнімдерді экімшілендіру
басқармасы
10 Мұнай өнімдерінің айналымын экімшілендіру және бақылау басқармасы
11 Халықаралық салық салу басқармасы
12 Шетел мемлекеттерінің салық қызметтерімен озара іс-қимыл баскармасы
13 Салық апелляциялары басқармасы
14 Заң басқармасы
15 Адам ресусрстары басқармасы
16 Ведомстволық бақылау басқармасы
17 Кірістерді талдау жэне ағымдагы болжау баскармасы
18 Есепке алу жэне есептілік баскармасы
19 Ақпараттық технологиялар баскармасы
20 Салык есептілігі нысандары мен камеральдық бақылау баскармасы
21 Салықтық агарту басқармасы
22 Салық заңнамасын жетілдіру басқармасы
23 Салык қызметті органдарын дамыту жэне жаңгырту баскармасы
24 Мамандандырылган баскарма
Сурет 1. ҚР ҚМ Салық комитетінің құрылымы
Дерек көзі: ҚР ҚМ Салық комитеті жөніндегі Ереже www.minfin.kz
Комитет өз кызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына
және заңдарына, Қазакстан Республикасының Президентінің, Үкіметінің
кесімдеріне, өзге де нормативтік құқықтық кесімдерге, сондай-ақ аталған
Ережеге сәйкес жүзеге асырады .
Комитет мемлекеттік мекеменің ұйымдастыру-құқықтық
нысанындағы заңды тұлға болып табылады, мемлекеттік тілде өз атауымен
мөрі жэне мөртаңбасы, белгіленген үлгідегі бланкілері, сондай-ак заңнамаға
сэйкес Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің қазынашылық
органдарында шоттары бар.
Жұмыстарды ұйымдастыру мақсатында Комитет салық жэне бюджетке төленетін
басқа да міндетті төлемдердің толық және уақтылы түсуін, жинактаушы
зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналарының және Мемлекеттік
әлеуметтік сақтандыру қорына элеуметтік аударымдардың толық жэне уақтылы
аударылуын қамтамасыз ету, сондай-ақ өз кұзыреті шегінде акцизделетін
тауарлардың жекелеген түрлері мен мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің
өндірілуі мен айналымы саласындағы қызметтің жүзеге асырылуы мэселелері
бойынша аумақтық бөлімшелерінің қызметін үйлесгіреді.
Комитет азаматтык-кұкықтық қатынастарға өз атынан түседі.
Комитет өз құзыретінің мэселелері бойынша заңнамада белгіленген
тәртіпте Комитет төрағасының немесе оның орнын ауыстыратын түлғаның
бүйрықтарымен ресімделетін жеке колданылатын күқықтық актілерін шығарады.
Комитеттің құрылымы мен штат санын Қазақстан Республикасының Қаржы
министрімен келісілгеннен кейін Қазақстан Республикасының Қаржы
министрлігінің Жауапты хатшысы бекітеді.
Комитеттің қызметін қаржыландыру республикалык бюджеттен жүзеге
асырылады.
Комитетке кәсіпкерлік субъектілерімен Комитеттің функциялары болып
табылатын міндеттерді орындау мэніне шарттық қатынастарға түсуге тыйым
салынады.
Комитет заңнамада белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасы
Қаржы министрлігінің қүзыреті шегінде мынадай функцияларды жүзеге
асырады:
1) этил спирті мен алкоголь өнімдерінің өндірісі мен импортына, темекі
өнімдерінің өндірісіне, сондай-ақ Қазақстан Республикасында лотерея
(мемлекеттіктен (үлттықтан) басқа) үйымдастыру жэне өткізу қызметтеріне
лицензия беру;
2) тексерулер жүргізу арқылы субъектілердің этил спиртінің, алкоголь
өнімінің жэне темекі өнімдерінің өндірісіне, сондай-ақ Қазақстан
Республикасында лотерея (мемлекеттіктен (үлттықтан) басқа) үйымдастыру мен
өткізуге байланысты қызметке қойылатын біліктілік талаптарына сәйкестігін
анықтау;
3) Қазақстан Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасына
сэйкес ақпараттык жүйелерді колдана отырып, электронды кызмет көрсету;
Қазақстан Республикасы салық төлеушілерінің Мемлекеттік тізілімін жүргізу;
жер койнауын пайдалануға арналған келісім-шарттар жобалары мен бұрын
жасалған келісім-шарттарға енгізілетін жер қойнауын пайдалануға арналған
келісім-шарттарға өзгерістер мен толыктырулар жобаларына салык
сарапатамасын жүргізу;
6) Этил спирті мен алкоголь өнімінің өндірілуін жэне айналымын
мемлекеттік реттеу туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
алкоголь өнімін белгілі бір түрге жатқызу;
этил спиртінің, алкоголь өнімінің жэне темекі өнімдерінің өндірісі мен
айналымы саласында есепке алуды, есептілікті ұйымдастыру;
Қазақстан Республикасының заңнамасына сэйкес темекі өнімдерінің өндіріс
паспорттарын қабылдауды жэне олардың есебін жүргізуді үйымдастыру;
Қазақстан Республикасының заңнамасына сэйкес салықтарды төлеу бойынша салық
міндеттемелерін орындау мерзімдерін өзгерту жөніндегі мэселелерді карау;
10) мүнай өнімдерінің өндірілуі мен айналымының теңгерімін жасай отырып,
мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірісі мен айналымы бойынша
бірыңғай дерекқор жүргізу;
11) салық берешегін мэжбүри өндіріп алу бойынша жүмыстарды үйымдастыру жэне
жүзеге асыру;
12) өзге мемлекеттік органдардың мүнай өнімдерін өндірудің жэне (немесе)
олардың айыалымының көлемі туралы мәліметтерді және өзге де қажетті
акпаратты бірыңғай дерекқорға берудің нысандарын, тэртібі мен мерзімдерін
айқындау;
13) мүнай өнімдерін өндірушілердің, мүнай жеткізушілердің жэне мүнай
өнімдерін базадан сатуды жүзеге асыратын түлғалардың, сондай-ақ темекі
өнімдерін өндіретін түлғалардың қызметінің мониторингін жүргізу;
13) салық төлеушілерге мемлекеттік қызмет көрсету;
14) салыктық қүкык бүзушылықтарға қарсы күрес мәселелері бойынша Қазақстан
Республикасының халықаралық міндеттемелерін орындау;
16) жеке және заңды түлғаларға салық міндеттемелерінің туындауы,
орындалуы жэне тоқтатылуы мэселелерін түсіндіру бойынша жүмыстарды
үйымдастыру жэне жүзеге асыру;
17) салық заңнамасының орындалуына бақылау жүргізу бойынша
орталық және жергілікті мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасау;
18) этил спиртінің, алкоголь өнімінің, темекі онімдерінің жэне мүнай
өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірісі мен айналымына бақылауды жүзеге
асыру бойынша орталық мемлекеттік жэне жергілікті мемлекеттік органдармен
өзара іс-қимыл жасау;
19) Салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы
Қазақстан Республикасының Кодексінде белгіленген тэртіппен салыктардың,
өсімақы мен айыптар есептелген сомасы бөлігінде, сондай-ак салық қызметі
органдары лауазымды тұлғаларының эрекеті (әрекетсіздігі) бөлігінде салықтық
тексерулердің актілері бойынша хабарламаларға заңды және жеке тұлғалардың
шағымдарын қарау;
20) мыналарға салықтық бакылауды жүзеге асыру[3]:
- салық төлеушінің тіркеу есебіне;
- салык салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілердің
есебіне;
- бюджетке түсімдердің есебіне;
- косылған құн салығын төлеушілердің есебіне;
- салық тексерулеріне;
- камералды бақылауға;
- салық төлеушілердің қаржы-шаруашылық қызметіне мониторингіне;
- фискалды жады бар бақылау-кассалық машиналарды қолдану ережелеріне;
- акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерін таңбалауға және акциз
бекеттерін белгілеуге;
- мемлекет меншігіне айналған мүліктерді есепке алу, бағалау жэне сату
тэртібінің сақталуын, сондай-ақ мемлекет меншігіне айналған мүліктердің
толық жэне уақтылы берілуін тексеруді;
- салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді дұрыс
есептеу, толық өндіріп алу жэне уақтылы аудару мэселелері бойынша уэкілетті
және жергілікті атқарушы органдарға бақылау;
қолданыстағы заңнамаға сэйкес таңбалауға жататын акцизделетін өнімдер
бойынша акциз таңбалары мен есепке алу-бақылау таңбаларының жасалуын,
сақталуын, сатып алынуын, есепке алынуын және берілуін, сондай-ақ таңбалау
ережелерінің сақталуын бақылау;
мемлекет меншігіне алынған мүлікті есепке алу, сақтау, бағалау, одан эрі
пайдалану және өткізу тэртібін сақтауға, оның Қазақстан Респуб-ликасының
заңнамасына сэйкес тиісті уэкілетті органға толық жэне уақтылы берілуіне,
сондай-ақ оны өткізген жағдайда ақшаның бюджетке толық жэне уақтылы түсуіне
бақылау;
этил спирті мен алкоголь өнімдерін өндіру жэне импорттау, темекі өнімдерін
өндіру саласындағы кызметті, сондай-ақ лотереяларды (мемлекеттіктен
(ұлттыұтан) баска) ұйымдастыру мен өткізуге байланысты қызметті жүзеге
асыру кезінде Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңының
сақталуын бакылау;
халықаралық шарттарды экімшілендіру және салық салу мэселелері бойынша
шетелдік мемлекеттердің құзыретті органдары арасындағы акпарат алмасуды
жүзеге асыру;
25) салык жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуінің
толықтығын көздейтін заңнаманың сақталуын бақылау;
нормативтік кұкыктық актілерде белгіленген кұзыреті шегінде салықтық жэне
салықтык емес түсімдерді бақылау жэне талдау (мемлекеттік кәсіпорындар
пайдасының үлесінен, мемлекеттік меншік болып табылатын акциялардың
пакеттеріне дивидендтерден, "Байкрңыр" кешенін пайдаланғаны үшін жалгерлік
төлемнен, республикалық мемлекеттік мүлікті жалға беруден жэне сатудан,
мемлекеттік меншік объектілерін жекешелендіруден түсетін түсімдерден,
капиталмен жасалған операциялардан алынатын түсімдерден басқа);
нормативтік кұқықтық актілерде белгіленген қүзыреті шегінде
салықтық жэне салықтық емес түсімдерді есепке алу жэненемесе қайтару;
халықаралық іскерлік операцияларда трансферттік бағаларды крлдану кезінде
мемлекеттік бақылауды, тауардың (жүмыстың, қызмет көрсетудің) рыноктік
бағасынан мэміле бағасының ауытқуы мэселесі бойынша тексеруді, рыноктік
бағадан мэміле бағасының ауытқуы фактісін анықтау кезінде салық салу
объектілерін түзету жэне олар бойынша трансферттік бағалар қолданылуы
мүмкін мәмілелер тізілімін жүргізу;
29) этил спиртінің, алкоголь өнімдерінің, темекі өнімдерінің және мүнай
өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірілуі жэне айналымы көлемдерінің
теңгеріміне бақылауды, есепке алуды және талдауды жүргізу;
мүнай өнімдерінің айналымын ілеспе жүкқүжаттары мен мүнай өнімдерінің
жекелеген түрлерін өндіру мен олардың айналымы бойынша декларация аркылы
бақылауды жүзеге асыру;
этил спиртінің, алкоголь өнімінің, темекі өнімдерінің және мүнай
өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірісі мен айналымы саласында қүқык
бүзушыларға мемлекеттік бақылау және Қазақстан Республикасының заңнамасына
сәйкес ықпал ету шараларын қабылдау;
этил спиртінің алкоголь өнімін өндірушілерге, фармацевтикалық кэсіпорындар
мен мемлекеттік медициналық мекемелерге сатылуын, сондай-ақ этил спиртін
техникалык мақсатта жэне алкогольді емес өнімдерді өндіру үшін пайдаланатын
үйымдарға бақылау;
этил спирті мен алкоголь өнімінің белгіленген ең төменгі өндіру көлемін
бақылау;
өз қүзыреті шегінде субъектілердің этил спиртінің, алкоголь өнімінің,
темекі өнімдерінің және мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірісі мен
айналымы саласында қолданылатын технологиялық үрдістің, сақтаудың жэне
сатудың, техникалық регламенттер мен стандарттардың нормаларын, ережелерін
жэне нүсқаулықтарын сақтауын бақылау;
35) акцизделетін тауарларды өндіруді жүзеге асыратын үйымдардағы
акциз бекеттерінің жүмысын бақылау;
36) этил спиртін өндірудің технологиялық желілерінің жэне алкоголь
өнімдерін қүю желілерінің тиісті спирт өлшейтін аппараттармен жэне
есептеуші бакылау аспаптарымен жарақтандырылуын, сондай-ақ мұнай өңдеу
зауыттарында, мүнай өнімдерінің базаларында және жанармай қүю
станцияларында есептеуші бақылау аспаптарын, және олардың жүмыс істеуін
бақылау;
37) алкоголь өнімдері мен темекі өнімдерін сату кезінде ең төменгі
бағалардың сақталуын бақылау;
38) Қазакстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге
де функцияларды жүзеге асырады.
Комитет:
1) өз кұзыреті шегінде салык міндеттемелерінің туындауы, орындалуы
және тоқтатылуы бойынша түсіндіруге жэне түсінік беруге;
2) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген
талаптарды сақтай отырып, салық міндеттемелерін орындауға байланысты
салық төлеушінің бухгалтерлік қүжаттамаларын, сметаларын, акшасының
бар-жоғын, бағалы қағаздарын, есептерін, декларацияларын жэне өзге де
қүжаттарын тексеруді жүргізуге;
салық төлеушіден уэкілетті орган белгілеген нысандар бойынша салық жэне
бюджетке төленетін баска да міндетті төлемдерді есептеу жэне төлеу (үстап
калу мен аудару) жөніндегі қүжаттарды, оларды толтыру бойынша
түсіндірмелерді, сондай-ақ салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдердің, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетакы жарналарының
жэне Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың
дүрыс есептелуін жэне уақтылы төленуін (үстап қалу және аудару) растайтын
қүжаттарды, сондай-ак резидент салық төлеушінің Қазақстан Республикасының
шегінен тыс орналасқан еншілес компанияларының каржы есептілігін қоса
алғанда, оның шоғырландырылған қаржы есептілігін талап етуге;
салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің толык және
уақтылы түсуін, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы
жарналарының жэне Мемлекеттік элеуметтік сақтандыру қорына элеуметтік
аударымдардың толык жэне уақтылы аударылуын қамтамасыз ету, этил спирті мен
алкоголь өнімдерінің өндірілуі және олардың айналымы, темекі өнімдерінің
өндірілуі мен айналымы, мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің мэселелерін
реттейтін нормативтік қүқықтық актілерінің жобаларын қарауға;
5) салықтық тексеруді жүзеге асыру барысында Қазақстан
Республикасының заңнамалық актілерінде айқындалған тэртіпте салық
төлеушіден салықтық қүқық бүзушылықтар жасалғаны туралы
куәландыратын қүжаттарды алуды жүргізуге;
6) олардың орналасқан жеріне қарамастан, кірістер алу үшін
пайдаланылатын кез келген салық салу объектілерін және салық салуға
байланысты объектілерді тексеруге, салық төлеушінің мүлкін (түрғын үй-
жайлардан басқа) түгендеуді жүргізуге;
7) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тізбе бойынша салық
төлеушіден заңнамада белгіленген тэртіппен электрондық құжаттар түрінде
ақпарат алуға;
8) мыналарға:
- салық салуға байланысты мәселелер бойынша тексерілетін салық төлеушіге
- заңды түлға мен дара кәсіпкерге;
- каржы нарығы мен каржы ұйымдарын реттеу жэне қадағалау жөніндегі
уэкілетті органмен келісім бойынша, уэкілетті орган белгілеген тэртіпте
әрекетсіз заңды тұлғаға;
- заңнамада белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасының
Президенттігіне, Қазақстан Республикасы Парламентінің жэне мэслихаттың
депутаттығына, сондай-ақ жергілікті өзін-өзі баскару органдарының
мүшелігіне кандидат ретінде тіркелген тұлғаға жэне оның зайыбына (жүбайына)
қатысты коммерциялық, банктік жэне заңмен қорғалатын өзге де қүпияны
қүрайтын мәліметтерді жария етуге Қазақстан Республикасының заң актілерінде
белгіленген талаптарды сақтай отырып, банктерден немесе банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын үйымдардан банк
шоттарының бар-жоғы жэне олардың нөмірлері туралы, осы шоттардағы ақшаның
қалдығы мен қозғалысы туралы мәліметтер алуға;
9) Салык және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы
Қазақстан Республикасының Кодексінде көзделген
жағдайларда салық төлеушінің салық міндеттемелерін жанама тәсілмен
анықтауға;
10) салық тексерулеріне басқа мемлекеттік органдардың мамандарын тартуға;
11) Қазақстан Республикасының заңдарына сэйкес соттарға талаптар қоюға,
оның ішінде салық жэне бюджетке төленетін баска да міндетті төлемдер
бойынша берешегі бар түлғаларды банкрот деп тану туралы, Қазақстан
Республикасының заңнамасына сэйкес жарғылық капиталында мемлекеттің қатысуы
бар салык төлеуші акционерлік коғамның жарияланған акцияларын мэжбүрлеп
шығару туралы. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 49-бабы 2-
тармағының 1), 2) жэне 4) тармакшаларында көзделген негіздер бойынша заңды
түлғаны тарату туралы сотқа талап-арыз беруге;
12) этил спиртінің, алкоголь өнімі мен темекі өнімдерінің өндірілуін және
айналымын, сондай-ак мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің айналымын
реттеу мәселелері бойынша тиісті мемлекеттік органдардың мамандарын,
Қазақстан Республикасының жэне баска мемлекеттердің жеке жэне заңды
түлғалары санынан кеңесшілер мен сарапшыларды тартуға;
13) өз қүзыреті шегінде субъектілердің этил спиртінің, алкоголь өнімінің,
темекі өнімдерінің жэне мүнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндірісі мен
айналымы саласында қолданылатын технологиялык үрдістің, сақтаудың жэне
сатудың нормаларын, ережелерін жэне нұскаулықтарын сақтауын тексеруге;
14) этил спиртін өндірудің технологиялық желілерінің және алкоголь
өнімдерін күю желілерінің тиісті спирт өлшейтін аппараттармен жэне
есептеуші бақылау аспаптарымен жарақтандырылуын жэне олардың жүмыс істеуін
тексеруге;
15) этил спиртін, арақ жэне ликер-арақ өнімдерін өндірудің Қазақстан
Республикасының заңында белгіленген ең төменгі көлемі бойынша талаптарының
сақталуы үшін олардың нақты өндірілу көлемін тексеруге;
акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерін өндіруді және олардың айналымын
мемлекеттік реттеу мэселелері бойынша субъектілерге тексеру жүргізуге;
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігіне мемлекеттік бюджетке
төленетін міндетті төлемдерді есептеуді жэне (немесе) жинауды қамтамасыз
етуге уэкілетті Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарын айқындау
жөнінде ұсыныстар енгізуге;
18) заңнамада белгіленген тэртіпте Комитеттің негізгі міндеттері мен
функцияларын іске асыру үшін кажетті ақпараттар мен құжаттарға сұрау салуға
жэне алуға;
19) салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді дұрыс
есептеу, толық алу және уақтылы аудару мэселелері бойынша уәкілетті жэне
жергілікті органдарға тексеру жүргізуге;
20) Комитеттің аумақтық бөлімшелеріне орындау үшін міндетті
нұсқаулар беруге;
21) Салық жэне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы
Қазақстан Республикасы Кодексінде (Салық кодексі) белгіленген тэртіпте
салық декларацияларын табыс ету мерзімдерін ұзарту туралы шешім кабылдауға;
22) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сэйкес экімшілік жаза
қолдануға;
23) қоғамның салық мэдениетін және салық заңнамасы мәселелері
жөнінде хабардарлығын арттыру бойынша іс-шаралар ұйымдастыруға жэне
өткізуге;
24) салық қызметі органдары кадрлерінің біліктілігін арттыру бойынша
іс-шаралар жүргізуге құқылы.
Комитеттің жедел баскару құқығында оқшауланған мүлкі болады.
Комитеттің өзіне бекітілген мүлік республика меншігіне жатады, оған
мемлекет берген мүлік есебінен құралады, және негізгі қорлар мен айналым
қаражаттарынан, сондай-ақ кұны Комитеттің теңгермесінде көрсетілетін өзге
де мүліктен тұрады.
Комитеттің өзіне бекітілген мүлікті өз бетінше иеліктен шығаруға
немесе өзгелей тэсілмен иелік етуге құқығы жоқ.
Заңнамада белгіленген жағдайларда және шектерде Комитетке
мүлікке иелік ету құқығы берілуі мүмкін.
Комитет аумақтық бөлімшелерге басшылықты жүзеге асырады.
Комитетті Қазақстан Республикасы Қаржы министрі қызметке
тағайындайтын жэне кызметтен босататын Төраға басқарады.
Комитет Төрағасының ұсынуы бойынша, Қазакстан Республикасы Қаржы
министрлігінің Жауапты хатшысының келісімімен Қазақстан Республикасының
Қаржы министрі қызметке тағайындайтын жэне қызметтен босататын Комитет
Төрағасының екі орынбасары болады.
Аумақтық бөлімшелерінінің басшыларын Комитет Төрағасының ұсынуы бойынша
Қазақстан Республикасының Қаржы министрі қызметке тағайындайды жэне
қызметтен босатады.
Төраға Комитет жұмысын ұйымдастырады жэне оған басшылық жасайды жэне
Комитетке жүктелген функңиялардың орындалуына дербес жауап береді.
Төрағаның міндеттеріне мыналар жатады:
1) оз орынбасарларының жэне Комитеттің кұрылымдық бөлімшелері басшыларының
міндеттері мен өкілеттіктерін айқындайды;
2) Қазақстан Республикасының Қаржы министрімен келісім бойынша Облыстар,
Астана жэне Алматы калалары бойынша салык департаменттерінің, арнайы
экономикалық аймақтардың аумақтарындағы салық департаменттері басшыларының
орынбасарларын, аудандар, калалар мен қалардагы аудандар бойынша салык
басқармаларының, ауданаралык салык басқармаларының басшыларын қызметке
тағайындайды жэне қызметтен босатады;
3) заңнамада белгіленген тэртіпте Комитет қызметкерлеріне жэне
Комитеттің аумақтык бөлімшелері басшыларының орынбасарларына
тәртіптік жаза қолданады;
4) Комитеттің кұрылымдық бөлімшелері мен оның аумақтық бөлімшелері туралы
ережені бекітеді;
5) Қазақстан Республикасының Қаржы министрімен келісілгеннен кейін
Қазакстан Республикасы Қаржы министрлігінің штат саны лимитінің шегіндс
Комитеттің штаттық кестесін бекітеді;
6) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тэртіпте
Комитет қызметкерлерін іссапарга жіберу, еңбек демалысын беру,
материалдық комек көрсету, даярлау (қайта даялау), біліктілігін арттыру,
көтермелеу, үстемеакы төлеу жэые сыйлықакы беру мэселелерін шешеді;
7) Комитеттің бұйрыктарына кол кояды;
8) барлық мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарда Комитетті
білдіреді;
9) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген озге де
уәкілеттікті жүзеге асырады.
Төраға болмаған уакытта оның міндетін Комитет төрағасы белгілейтін
орынбасарларының бірі аткарады.
Комитеттің консультациялык-кеңесші органы болып табылатын
алқасы болуы мүмкін. Алқаның сандық және адам құрамын Төрағаның
орынбасарлары мен Комитеттің құрылымдық бөлімшелерінің
басшыларының санынан төраға бекітеді [4].
3. Аумақтық салық органдарының бақылау қызметi
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгiнiң салық органдарының
жергiлiктi өкiлеттiлiгi бар. Олар облыстық, қалалық, аудандық салық
органдарынан тұрады. Осыған сәйкес Алматы облысындағы салық органдары да
өзiндiк бекiтiлген ережелер бойынша қызмет атқарады.
Алматы облыстық салық инспекциясы Қазақ ССР Қаржы министрлiгiнiң
18.05.90.жылғы №Л-118 бұйрығымен құрылды. Осы бұйрық бойынша Алматы облысы
бойынша Мемлекеттiк салық инспекциясында барлығы 140 қызметкер, оның
iшiнде облыстық аппаратта штат кестесi бойынша 5 бөлiмнен тұратын 23
қызметкерлiк орын белгiлендi.
1991 жылдың 9 шiлдесiнде Президенттiң Қазақ ССР Мемлекеттiк салық салу
қызметiн құру туралы №380 Жарлығы қабылданды. Осыдан кейiн Республикалық
дербес салық жүйесi құрылып, күшейтiлдi, ал облыс аппараты 40 қызметкерге
толықтырылып, жаңадан 3 бөлiм ашылды.
Салық қызметiнiң қалыптасып дамуында Елбасының 1998 жылдың 12
қазанындағы Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдар жүйесiн
реформалау туралы Жарлығының үлесiн атап өту маңызды. Бұл Жарлыққа сәйкес
салық қызметi Қаржы министрлiгi тарапынан жаңадан құрылған Мемлекеттiк
Кiрiс министрлiгiнiң құрамына енгiзiлдi. Кейiннен ол Қазақстан
Республикасының Қаржы министрлiгiнiң Салық комитетi болып қайта
өзгертiлдi.
Алматы облысы бойынша салық комитетi – мемлекеттiк орган болып
табылады. Ол бюджетке қаржының түсуiн қарастыратын салық заңдылықтары мен
басқа да заң актiлерi негiзiнде бюджетке түсiмдердiң және мемлекет
алдындағы қаржылық мiндеттемелердiң толық әрi уақытылы түсуiне жауапты
болып табылады.
Облыстық салық комитетiнiң негiзгi мақсаттары мыналар:
- сәйкес жылға республикалық және жергiлiктi бюджеттерде бекiтiлген
көлем мен сомалар негiзiгде бюджетке салықтар, төлемдер және мемлекет
алдындағы басқа да қаржылық мiндеттемелердiң толық және уақытылы түсуiн
қамтамасыз ету;
- бюджетке түсiмдер және басқа да қаржылық мiндеттемелердiң түсуiн
қарастыратын салық заңдылықтары мен басқа да заң актiлерiнiң орындалу
қарқындылығын талдау;
- салық төлеушiге олардың құқықтары мен мiндеттерiн түсiндiру, салық
төлеушiлердi және төменгi тұрған салық комитеттерiн бюджетке төлемдер және
мемлекет алдындағы басқа да қаржылық мiндеттемелердiң түсуiн қарастыратын
салық заңдылықтары мен басқа да заң актiлерiндегi өзгерiстердi уақытылы
хабарлап тұру;
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi
төлемеуге байланысты немесе табыстарын жабу не төмендетiп көрсету, заңды
және жеке тұлғалардың салық салу объектiлерiн жасырып қалуы, салықтар және
өзге де төлемдердi төлеуден жалтарудың басқа да тәсiлдерi мен байланысты
фактiлердi ашу. Бұл фактiлер бюджетке төлемдердiң толық түспеуiне және
мемлекеттiк шығындарға әкеледi.
Алдына қойған мақсаттарға сәйкес салық комитетi мынадай негiзгi
қызметтердi атқарады:
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердiң түсуiн қарастыратын салық заңдылықтары және басқа да заң
актiлерiнiң орындалуына облыс аумағында бақылау жүргiзу;
- салықтық есепте тұрған неғұрлым iрi салық төлеушiлерге салықтық аудит
және мониторинг жүргiзу;
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердiң түсуiн қарастыратын салық заңдары мен басқа да заң актiлерiн
бұзу жөнiнде арыздар, хабарламалар және басқа да ақпараттарды тексерудi
жүзеге асыру;
- салық төлеушiлер арасында салық заңдары мен өзге де заң актiлерiн
қолдану бойынша түсiндiру жұмыстарын жүргiзу;
- аудандар, қалалар бойынша салық комитеттерiнiңәрекеттерiне салық
төлеушiлердiң келiспеушiлiктерi мен арыздарының актiлерiн қарастырады және
олар бойынша есепке алады;
- заңдылықтарды бұзуға талдау және бағалау жасайды, салықтық құқық
бұзушылықтар мен қылмысқа себепкер жағдайларды жою жөнiндегi сәйкес
ұсыныстарды енгiзедi;
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi
жинау бойынша төменгi тұрған салық органдарының есебiн жалпылайды және
талдайды;
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi
жинау бойынша төменгi тұрған салық органдарының жұмыстарын ұйымдастыруына
тексерiстер жүргiзедi және салық төлеушiлермен жұмыс iстеу дәрежесiн
тексередi;
- тiркелмеген заңды тұлғалар бойынша заң органдарымен, оларды салықтық
есепке тұрғызу мақсатында салыстырулар жүргiзедi және тоқсан сайын
есептемелер құрастырады;
- декларация тапсырмайтын заңды тұлғалар бойынша есептер қарастырады;
- бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердiерiксiз өндiрiп алу бойынша жүргiзiлетiн жұмыстарды талдайды және
тоқсан сайын есептердi құрастырады;
- әртүрлi деңгейдегi бюджеттерге салықтар мен төлемдердi жинау бойынша
жұмыстардың нәтижелерi туралы тоқсан сайын есептемелер құрастырады;
-жұмыстарды ұйымдастыру бойынша төменгi тұрған салық органдарына
әдiстемелiк және тәжiрибелiк көмек көрсетiледi;
- кадрлар бiлiктiлiгiн көтеру бойынша iс-шаралар жүргiзедi;
- салықтар мен төлемдердiң түсуiн қарастыратын салық заңдылықтары мен
басқа да заң актiлерiнiң тәжiрибе жүзiнде орындалуының талдауы негiзiнде
салық есебiнiң әдiстемесiн жетiлдiру, салықтық әкiмшiлдеу және сәйкес заң
актiлерiнiң өзгерiсi бойынша ұсыныстар енгiзедi.
Заң актiлерiне сәйкес облыстық Салық комитетiнiң мынадай құқықтары
бар:
- нормативтiк құқықтық актiлердi әзiрлеуге және бекiтуге;
- өз құзiретi шегiнде салық мiндеттемелерiнiң туындауы, орындалуы мен
тоқтатылуы жөнiнде түсiндiрудi жүзеге асыруға және түсiнiктеме беруге;
- салық бақылауын жүзеге асыруға;
- салық төлеушiнiң ақша құжаттарына, бухгалтерлiк кiтаптарына,
есептерiне, сметаларына, ақшасының бар-жоғына, бағалы қағаздарына, есеп
айырысуларына, декларацияларына және салық мiндеттемелерiн орындауға
байланысты өзге де құжаттарына Қазақстан Республикасының заң актiлерiмен
белгiленген талаптарды сақтай отырып, тексеру жүргiзуге;
- салық төлеушiден уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген нысандар
бойынша салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi есептеу
мен төлеу(ұстау мен аудару) жөнiнде құжаттар, оларды толтыру жөнiнде
түсiндiрмелер, сондай-ақ салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
төлемдердiң, жинақтаушы зейнетақы қорларына мiндеттi зейнетақы жарналарының
және Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдардың
дұрыс есептелгендiгiн және дер кезiнде төленгендiгiн (ұсталғандығын және
аударылғандығын) растайтын құжаттар берудi талап етуге;
- Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен салық
тексеруiн жүзеге асыру барысында салықтық құқық бұзушылықтар жасалғанын
айғақтайтын құжаттарды салық төлеушiден алып қоюға;
- ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz