Фридманның «термодинамикалық» теңдеуі

Макроскопиялық орта ретінде ЭГ - вакуумының басты ерекшелiгі –антитартылыс эффектісін тудыратын оның күй теңдеуi (1.2). Бiрақ бұл күй теңдеуі қайдан белгiлi?
Егер классикалық физиканы ұстанса, онда бұл сұрақтың жауабын танымал термодинамикалық тепе-теңдiкті пайдаланып табуға болады

(1.8)

мұндағы, ε=pν — ν көлемдегі бөлшектердің деректерінен тұратын ортаның толық ішкі энергиясы, Т, S, р, ρ шамалары сәйкесінше— ортаның температурасы, энтропиясы, қасымы және тығыздығы. Космологиялық кеңею үшiн Ғаламның дамуының өте ерте кезеңдерiнен бастап адиабатттық шарты жақсы орындалады .Сондықтан (1.8 ) теңдеуiне dS= 0 қоюға болады және бұл теңдеуді төрт энергияның (бариондар, қараңғы материя, сәуле шығару және қараңғы энергия) әрқайсысына тәуелсiз жеке қолдануға болады.
ЭГ-вакуумының қараңғы энергиясы үшін уақыт бойынша тұрақты орта және кез келген санақ жүйесіндегі тығыздықты кеңістік ретінде оның «механикалық» анықтамасына жүгіну керек. Бұл жерде ε=ρ_V ν, бұдан d ε= ρ_Vd ν. Онда (1.8) теңдеуінен ρ_V = — ρ_V екені шығады. Осылаша өзіміз көріп тұрғандай вакуумның күй теңдеуін оңай табуға болады.
Ішкі энергияның сақталу заңы деп аталатын термодинамикалық тепе-теңдік (1.8) адиабаттық шарты dS= 0 орындалған жағдайда жалпы салыстармалық теңдеуден шығады. Космологияда (1.8) тепе-теңдігі Фридманның «екінші» (немесе термо¬динамикалық) теңдеуін білдіреді және «бірінші» теңдеумен қосылып, кеңеюші Ғаламның барлық динамикасының математикалық негізін құрайды. Фридман космологиясы ньютондық түсіндірме бойынша екі сақталу заңынан, яғни механикалық энергияның сақталу заңы мен ішкі энергияның сақталу заңынан құралған.