Шағын және орта бизнестегі салықтардың экономикалық мәні
Шағын бизнесті мемлекеттік қолдау проблемаларына арналған шетелдік зерттеулер аз емес. Шағын бизнесті қолдау проблемаларын жете зерттеудегі әдістемелік тәсілдердің бірі шағын бизнесті қолдаудың негізгі принциптерін тұжырымдап айтуға болады. Шағын бизнесті қолдаудың бірінші принциптері протекционизм нарыктык катынастардың өзімен субъективті түрде қамтамасыз етілген. Бұл принцип шағын кәсіпкерліктің жеке өзі мемлекеттің көмегінсіз ірі бизнеске бәсекелестік жасау үшін көп жағдайда өндірісті ұйымдастыруға қабілетсіз екендігін білдіреді. Екінші принцип бағдарламалық мақсаттық тәсілдерді ісіне асыруына байланысты осыған сәйкес мемлекеттік әртүрлі бағдарламалар түрінде шағын бизнеске көмек көрсетеді. Мемлекеттік қолдаудың объектісі ретінде тек инновациялық қызмет бойынша сипаттайтын жобалар болуы керек. Шағын бизнесті қолдау мақсаттары басқарудың әртүрлі деңгейінде тұжырымдалады. Және уақыт кеңістігі бойынша, мазмұны бойынша да ерекшелінеді. Шағын бизнесті қолдау мақсатының келесі жіктелімін ұсынады:
I. Мазмұны бойынша: қолайлы, сыртқы ортамен қамтамасыз ету; шағын бизнеске тікелей қолдау көрсету; бизнес инфрақұрылым құру;
II. Басқару деңгейі бойынша: мемлекеттік басқару; аймақтық; жергілікті;
III. Мерзімдері бойынша: ұзақ мерзімді; орта мерзімді; қысқа мерзімді;
Европаға одақтас мүше елдерде және экономикалық ынтымақтастықпен даму деңгейінде шағын бизнестің ролінің өсуі көптеген дамыған елдерде арнайы саясат жасау қажеттілігінің туындауына әкеледі. Олардың негізгі мақсаттары мыналар: жаңа жұмыс орындарын құру; ұлттық шағын кәсіпорындардың халықаралық бәсекеге қабілеттігін дамыту; шағын кәсіпорындардың экономикалық өсуі; шетелдік компаниялар мен инвестицияларды тарту; өндірісті жандандыру; кәсіпкерлік қызметтің шетелдік тәжірибелерін талдау нарықтық экономика дамыған әртүрлі елдерде шағын бизнесті қолдауда пайдаланылатын мемлекеттік реттеудің жалпы қабылданған нысаны мен әдісінің стандартты жиынтығы бар екендігін көрсетеді.
I. Мазмұны бойынша: қолайлы, сыртқы ортамен қамтамасыз ету; шағын бизнеске тікелей қолдау көрсету; бизнес инфрақұрылым құру;
II. Басқару деңгейі бойынша: мемлекеттік басқару; аймақтық; жергілікті;
III. Мерзімдері бойынша: ұзақ мерзімді; орта мерзімді; қысқа мерзімді;
Европаға одақтас мүше елдерде және экономикалық ынтымақтастықпен даму деңгейінде шағын бизнестің ролінің өсуі көптеген дамыған елдерде арнайы саясат жасау қажеттілігінің туындауына әкеледі. Олардың негізгі мақсаттары мыналар: жаңа жұмыс орындарын құру; ұлттық шағын кәсіпорындардың халықаралық бәсекеге қабілеттігін дамыту; шағын кәсіпорындардың экономикалық өсуі; шетелдік компаниялар мен инвестицияларды тарту; өндірісті жандандыру; кәсіпкерлік қызметтің шетелдік тәжірибелерін талдау нарықтық экономика дамыған әртүрлі елдерде шағын бизнесті қолдауда пайдаланылатын мемлекеттік реттеудің жалпы қабылданған нысаны мен әдісінің стандартты жиынтығы бар екендігін көрсетеді.
1. Налоги и налогообложение – Под.ред. Юткиной Т.Ф. – М.: ЮНИТИ 2001г., учебник.
2. Ильясов К.К., Идрисова Э.К. Налоги развитых зарубежных государств. – Алматы: Қаржы – қаражат, 1997г.
3. Қаржы – қаражат. Финансы Казахстана, Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігінің ай сайын шығатын журналы. Индекс 75750
4. Финансы РФ Қаржы Министрлігінің журналы.
5. Конститутция Республика Казахстан.
6. Гражданский кодекс Республики Казахстана (общая и особенная части).
2. Ильясов К.К., Идрисова Э.К. Налоги развитых зарубежных государств. – Алматы: Қаржы – қаражат, 1997г.
3. Қаржы – қаражат. Финансы Казахстана, Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігінің ай сайын шығатын журналы. Индекс 75750
4. Финансы РФ Қаржы Министрлігінің журналы.
5. Конститутция Республика Казахстан.
6. Гражданский кодекс Республики Казахстана (общая и особенная части).
Надиров М.Н.,э.ғ.к.,доцент,КазАТК(Алматы)
Асылханқызы А.А.,ізденуші,КазАТК(алматы)
ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА БИЗНЕСТЕГІ САЛЫҚТАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ
Шағын бизнесті мемлекеттік қолдау проблемаларына арналған шетелдік
зерттеулер аз емес. Шағын бизнесті қолдау проблемаларын жете зерттеудегі
әдістемелік тәсілдердің бірі шағын бизнесті қолдаудың негізгі принциптерін
тұжырымдап айтуға болады. Шағын бизнесті қолдаудың бірінші принциптері
протекционизм нарыктык катынастардың өзімен субъективті түрде қамтамасыз
етілген. Бұл принцип шағын кәсіпкерліктің жеке өзі мемлекеттің көмегінсіз
ірі бизнеске бәсекелестік жасау үшін көп жағдайда өндірісті ұйымдастыруға
қабілетсіз екендігін білдіреді. Екінші принцип бағдарламалық мақсаттық
тәсілдерді ісіне асыруына байланысты осыған сәйкес мемлекеттік әртүрлі
бағдарламалар түрінде шағын бизнеске көмек көрсетеді. Мемлекеттік қолдаудың
объектісі ретінде тек инновациялық қызмет бойынша сипаттайтын жобалар болуы
керек. Шағын бизнесті қолдау мақсаттары басқарудың әртүрлі деңгейінде
тұжырымдалады. Және уақыт кеңістігі бойынша, мазмұны бойынша да
ерекшелінеді. Шағын бизнесті қолдау мақсатының келесі жіктелімін ұсынады:
I. Мазмұны бойынша: қолайлы, сыртқы ортамен қамтамасыз ету; шағын
бизнеске тікелей қолдау көрсету; бизнес инфрақұрылым құру;
II. Басқару деңгейі бойынша: мемлекеттік басқару; аймақтық; жергілікті;
III. Мерзімдері бойынша: ұзақ мерзімді; орта мерзімді; қысқа мерзімді;
Европаға одақтас мүше елдерде және экономикалық ынтымақтастықпен даму
деңгейінде шағын бизнестің ролінің өсуі көптеген дамыған елдерде арнайы
саясат жасау қажеттілігінің туындауына әкеледі. Олардың негізгі мақсаттары
мыналар: жаңа жұмыс орындарын құру; ұлттық шағын кәсіпорындардың
халықаралық бәсекеге қабілеттігін дамыту; шағын кәсіпорындардың
экономикалық өсуі; шетелдік компаниялар мен инвестицияларды тарту;
өндірісті жандандыру; кәсіпкерлік қызметтің шетелдік тәжірибелерін талдау
нарықтық экономика дамыған әртүрлі елдерде шағын бизнесті қолдауда
пайдаланылатын мемлекеттік реттеудің жалпы қабылданған нысаны мен әдісінің
стандартты жиынтығы бар екендігін көрсетеді.
Осы барлық шағын кәсіпкерлікті қолдаудың әдіс тәсілдер мазмұны мен
бағыты бойынша 2 үлкен жіктелім тобына бөлуге болады:
1) Мерзімі бойынша мемлекеттік реттеу; ұйымдық – басқарушылық;
экономикалық және институционалды деп аталатын әдістерге бөлінеді.
2) Бағытталуы бойынша мемлекеттік реттеу тікелей және жанама болып
бөлінеді.
Ұйымдық – басқарушылық әдіс деп – шектерді анықтау үшін қолданылатын
әдістерді айтамыз. Ұйымдастырушылық – басқарушылық әдісте қызметтің
белгілі бір стандартын белілей отырып кәсіпкерлік қызметті реттейді. Ықпал
етудің экономикалық әдістеріне мемлекеттің мүдделеріне негізделген
әдістері жатады. Оның ішінде оларға несиелік қаржы, салық саясаты,
дотациялар, субсидиялар, т.б. кіреді.
Институтционалдық әдістерді қолдану шағын бизнес инфрақұрылымын және
оған сәйкес басқару органдарын қалыптастыруды жолға қояды.
Мемлекеттік реттеудің тікелей әдістеріне басқару объектісіне тікелей
әсер ететін әдістер жатады. Мысалы, шағын кәсіпорындарды қаржыландыру.
Жанама әдістер болса алдын ала бағдарланған ортаны қалыптастыруға
қолданылады. Мысалы, өнім өндіретін кәсіпорындарға салықтық жеңілдіктер
жасау арқылы осындай кәсіпорындардың көбеюін ынталандырады. Кезінде аң
шаруашылығы кәсіпкерліктің дамуына әсер еткен және бізде табысты түрде
қолдануға болатын негізгі фонды қысқаша былай көрсетуге болады:
• Мемлекеттік қорғау;
• Кәсіпкерлікте толық қолайлы жағдай саясатын жүргізу;
• Салық тарифтерін төмендетуі;
• Банк жүйесіндегі өзгерістер;
• Шетел инвесторларын тарту;
• Кәсіпорындар мен корпорацияларды құру және акция шығару жүйелерін
жеңілдету;
Шағын бизнесті қолдау жөніндегі мемлекеттік бағдарламалардың 2 түрі
болады: негізгі; қамтамасыз етуші.
Негізгі бағдарламалардың мақсаты жоспарлау, ұйымдастыру және
кәсіпкерлік қызметті қадағалау. Қамтамасыз етуші бағдарламалар бизнестің
тиімді инфрақұрылымын құру және барлық қажетті ресурстармен қамтамасыз ету
жолы арқылы шағын кәсіпорындарға қызмет көрсетеді. Мемлекеттік қайта
құрылған кәсіпорындарға қатысты саясаты мемлекеттік қызмет тарапынан үлкен
ұйымдық күш салуды қажет етеді және төмендегі бағыттар бойынша топтастыруға
мүмкін:
1. Шағын және орта кәсіпорындарға көмек көрсету
2. Кәсіпкерге қаржылай көмек көрсету
3. Кәсіпорындарды басқарудың тиімді жүйесін құруда көмек көрсету
4. Бизнеске мемлекеттік қолдау көрсету
5. Тиісті салық жүйесі мен басқа да реттеуші механизмдер арқылы
кәсіпкерлік белсенділік ынталандыру
6. Қоғамда кәсіпкерлік орта құру.
Кәсіпкерлікті қолдауда мемлекеттік қызметтің бір бағыты шағын және
орта кәсіпорындарға көмек көрсету болып табылады. Бірінші бөлімде шағын
бизнестің экономикалық дамытудағы мәні мен үлесі қарастырылады. Бұл көмек
стратегиялық сипатқа ие. Себебі, шағын және орта бизнесті қолдай отырып,
мемлекет ірі кәсіпорындарды дамыту үшін жақсы жағдайды жасайды. Жалпы
алғанда, Еуропаға одақтас мүше елдерде шағын және орта бизнеске қатысты
саясат экономика министрлігіне немесе сауда мен өнеркәсіп министрлігі
арқылы жасалады. Мысалы, Германияда экономика министрлігінде шағын және
орта бизнес бөлімдері бар. Францияда арнайы шағын және орта бизнес
бөлімдері өнеркәсіп министрлігінде құрылған. Ұлыбританияда шағын
кәсіпкерлік министрлігі бар. АҚШ- та шағын бизнесті қолдау және оның
мүдделерін қорғау мақсатында 1953 жылы Конгресс шағын кәсіпкерлікті
басқарудың арнайы органы құрылды. Жапониялық экономикалық шағын және орта
бизнесті мемлекеттік қолдауына байланысты олардың үлесіне елдің жалпы
кәсіпорындар санының 99 пайызы экономикадағы жұмыспен қамтамасыз
етілгендердің 80 пайыздан көбі өндіруші өнеркәсіптегі сауда саттық
көлемінің 52 пайызы және бөлшектеп сатудың 10 пайызының көбі тиеді.
Іс жүзінде үлкен қаржылай көмек шағын бизнесті дамытудағы жалпы
мемлекеттік саясаттың арнасына кіретін кәсіпорынға көрсетіледі. Біздің
республикада шағын бизнесті қолдаумен айналысатын арнайы мемлекеттік орган
құруға объективті қажеттілік туды. 1997 жылы мамырда ҚР-ның Призидентінің
жарлығымен экономика және сауда министрлігінің құрамында шағын
кәсіпкерлікті арнайы орган шағын кәсіпкерлікті қолдау агенттігі құрылды. ҚР-
дағы шағын кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі агенттік қызметінің негізгі
бағыттары:
➢ Шағын кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі орталық және жергілікті
атқару органының іс әрекетін үйлестіру;
➢ Алдымен материялдық өндіріс саласында кәсіпкерліктің даму
бағдарламасын дайындау және іске асыруға қатысу;
➢ Шағын кәсіпкерлікке қаржылай және техникалық көмек көрсету
мәселелері бойынша халықаралық қаржы институттарымен өзара
әрекет жасау;
➢ Экономикалық шағын секторына шетел инвесторларын тарту үшін
қолайлы жағдайын туғызуға қолдау көрсету;
Республикада кәсіпкерлердің мүдделерін қорғау үшін мақсатқа сай
құрылған органадвокаттық кеңес болып табылады. Бұл 1976 жылы АҚШ-тағы шағын
бизнесті қорғау үшін құрылған адвокаттық кеңеске ұқсас. Оның негізгі
міндеттері:
➢ Шағын бизнестің дамуына мемлекеттік заңдардың,
бағдарламалардың, нұсқаулардың және салықтардың әсерін зерттеу.
Олардың шағын бизнес қажеттіліктеріне сәйкестендірілуі бойынша
ұсыныстар дайындау;
➢ Шағын бизнеске әсер ететін факторларды анықтағанда,
экономикалық және статистикалық зерттеулер жүргізу, шағын бизнес
жағдайын бағалау, шағын бизнес проблемаларын және
қажеттіліктерін зерттеу;
➢ Шағын бизнес өкілдерімен жұмыс жасау, оларды қажетті ақпаратпен
қамтамасыз ету және заңдарды басқа да зерттеуші нұсқауларды
қарастыруға көмек көрсету;
➢ Мемлекеттік саясатты қалыптастыру кезінде шағын бизнес
өкілдерінің оң ұсынысын айта алу үшін қолайлы жағдайлар жасау.
Шағын бизнестің адвокаттық кеңесі 4 бөлімнен тұрады: жалпы бөлімі;
экономикалық зерттеу бөлімі; ақпараттық зерттеу бөлімі; аймақтық бөлімі.
Қаржылық ресурстармен камтамасыз етудегі көмек. Барлық Еуропаға
одақтас елдер шағын және орта бизнеске олардың қаржыландыру көздерінің
түрлі проблемаларды ұтымдылықпен шеше отырып көмектеседі. Кейбір елдерде
негізінен қарыз кепілдігін қамтамасыз ету жүйесіне күш жұмылдырады.
Көптеген елдер инвесторларға деген фискалдық жеңілдіктер, жеңілдетілген
қарыз және дотациялар арқылы шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау үшін
ерекше резервтер құрайды.
Кейбір елдерде шағын бизнеске тәуекел қорлар тәжірибесі іске
асырылады. Қаржылай көмек 2 бағыт бойынша берілуі мүмкін: бизнесті тікелей
қаржыландыру; ғимараттар, қондырғылар, коммуналдық қызмет көрсетулерді,
жергілікті төлем ақыларды төмендету арқылы жанама қаржыландыру.
Шетелдік зерттеулер көрсетіп отырғандай, инвесторлық қор есебінен тек
пайыз ғана қаржыландырылады. Жаңа фирмаларды мемлекеттік қаржыландыру
келесі 4 бағыт бойынша жүзеге асырылады:
➢ Шағын бизнесті инвестициялаудың американдық компаниясына ұқсас,
шағын және орта бизнесті қолдау бойынша инвестициялық қор құру;
➢ Қарыз және несиелерді мемлекеттік кепілдіктерімен қамтамасыз
ету;
➢ Қоршаған ортаны қорғау құралы ретінде қымбат құрал жабдықтарды
қажет ететін шағын бизнесті қаржыландыру;
➢ Инвесторлар мен фирмалар арасында делдалдық қызмет көрсету.
Жоғарыда көрсетілгендей, бизнеске қаржылай қолдау көрсетуден басқа,
мемлекет тарапынан ғимарат және құрал жабдықтар ұсыну түріндегі көмектер
шағын бизнесте қаржыландыруды күшейтудің басқа да бағыттары бар. Олар
шетелде кеңінен тараған. Оларға жататындар:
1. Венчурлық қорларды инвестициялауда зейнетақы қорлардың қаражатын
пайдалануға рұқсат беріледі.
2. Жеке инвесторлардың инвестициялық белсенділігін ынталандыру үшін
салыққа деген талапты төмендету керек.
3. Салықтық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Асылханқызы А.А.,ізденуші,КазАТК(алматы)
ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА БИЗНЕСТЕГІ САЛЫҚТАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ
Шағын бизнесті мемлекеттік қолдау проблемаларына арналған шетелдік
зерттеулер аз емес. Шағын бизнесті қолдау проблемаларын жете зерттеудегі
әдістемелік тәсілдердің бірі шағын бизнесті қолдаудың негізгі принциптерін
тұжырымдап айтуға болады. Шағын бизнесті қолдаудың бірінші принциптері
протекционизм нарыктык катынастардың өзімен субъективті түрде қамтамасыз
етілген. Бұл принцип шағын кәсіпкерліктің жеке өзі мемлекеттің көмегінсіз
ірі бизнеске бәсекелестік жасау үшін көп жағдайда өндірісті ұйымдастыруға
қабілетсіз екендігін білдіреді. Екінші принцип бағдарламалық мақсаттық
тәсілдерді ісіне асыруына байланысты осыған сәйкес мемлекеттік әртүрлі
бағдарламалар түрінде шағын бизнеске көмек көрсетеді. Мемлекеттік қолдаудың
объектісі ретінде тек инновациялық қызмет бойынша сипаттайтын жобалар болуы
керек. Шағын бизнесті қолдау мақсаттары басқарудың әртүрлі деңгейінде
тұжырымдалады. Және уақыт кеңістігі бойынша, мазмұны бойынша да
ерекшелінеді. Шағын бизнесті қолдау мақсатының келесі жіктелімін ұсынады:
I. Мазмұны бойынша: қолайлы, сыртқы ортамен қамтамасыз ету; шағын
бизнеске тікелей қолдау көрсету; бизнес инфрақұрылым құру;
II. Басқару деңгейі бойынша: мемлекеттік басқару; аймақтық; жергілікті;
III. Мерзімдері бойынша: ұзақ мерзімді; орта мерзімді; қысқа мерзімді;
Европаға одақтас мүше елдерде және экономикалық ынтымақтастықпен даму
деңгейінде шағын бизнестің ролінің өсуі көптеген дамыған елдерде арнайы
саясат жасау қажеттілігінің туындауына әкеледі. Олардың негізгі мақсаттары
мыналар: жаңа жұмыс орындарын құру; ұлттық шағын кәсіпорындардың
халықаралық бәсекеге қабілеттігін дамыту; шағын кәсіпорындардың
экономикалық өсуі; шетелдік компаниялар мен инвестицияларды тарту;
өндірісті жандандыру; кәсіпкерлік қызметтің шетелдік тәжірибелерін талдау
нарықтық экономика дамыған әртүрлі елдерде шағын бизнесті қолдауда
пайдаланылатын мемлекеттік реттеудің жалпы қабылданған нысаны мен әдісінің
стандартты жиынтығы бар екендігін көрсетеді.
Осы барлық шағын кәсіпкерлікті қолдаудың әдіс тәсілдер мазмұны мен
бағыты бойынша 2 үлкен жіктелім тобына бөлуге болады:
1) Мерзімі бойынша мемлекеттік реттеу; ұйымдық – басқарушылық;
экономикалық және институционалды деп аталатын әдістерге бөлінеді.
2) Бағытталуы бойынша мемлекеттік реттеу тікелей және жанама болып
бөлінеді.
Ұйымдық – басқарушылық әдіс деп – шектерді анықтау үшін қолданылатын
әдістерді айтамыз. Ұйымдастырушылық – басқарушылық әдісте қызметтің
белгілі бір стандартын белілей отырып кәсіпкерлік қызметті реттейді. Ықпал
етудің экономикалық әдістеріне мемлекеттің мүдделеріне негізделген
әдістері жатады. Оның ішінде оларға несиелік қаржы, салық саясаты,
дотациялар, субсидиялар, т.б. кіреді.
Институтционалдық әдістерді қолдану шағын бизнес инфрақұрылымын және
оған сәйкес басқару органдарын қалыптастыруды жолға қояды.
Мемлекеттік реттеудің тікелей әдістеріне басқару объектісіне тікелей
әсер ететін әдістер жатады. Мысалы, шағын кәсіпорындарды қаржыландыру.
Жанама әдістер болса алдын ала бағдарланған ортаны қалыптастыруға
қолданылады. Мысалы, өнім өндіретін кәсіпорындарға салықтық жеңілдіктер
жасау арқылы осындай кәсіпорындардың көбеюін ынталандырады. Кезінде аң
шаруашылығы кәсіпкерліктің дамуына әсер еткен және бізде табысты түрде
қолдануға болатын негізгі фонды қысқаша былай көрсетуге болады:
• Мемлекеттік қорғау;
• Кәсіпкерлікте толық қолайлы жағдай саясатын жүргізу;
• Салық тарифтерін төмендетуі;
• Банк жүйесіндегі өзгерістер;
• Шетел инвесторларын тарту;
• Кәсіпорындар мен корпорацияларды құру және акция шығару жүйелерін
жеңілдету;
Шағын бизнесті қолдау жөніндегі мемлекеттік бағдарламалардың 2 түрі
болады: негізгі; қамтамасыз етуші.
Негізгі бағдарламалардың мақсаты жоспарлау, ұйымдастыру және
кәсіпкерлік қызметті қадағалау. Қамтамасыз етуші бағдарламалар бизнестің
тиімді инфрақұрылымын құру және барлық қажетті ресурстармен қамтамасыз ету
жолы арқылы шағын кәсіпорындарға қызмет көрсетеді. Мемлекеттік қайта
құрылған кәсіпорындарға қатысты саясаты мемлекеттік қызмет тарапынан үлкен
ұйымдық күш салуды қажет етеді және төмендегі бағыттар бойынша топтастыруға
мүмкін:
1. Шағын және орта кәсіпорындарға көмек көрсету
2. Кәсіпкерге қаржылай көмек көрсету
3. Кәсіпорындарды басқарудың тиімді жүйесін құруда көмек көрсету
4. Бизнеске мемлекеттік қолдау көрсету
5. Тиісті салық жүйесі мен басқа да реттеуші механизмдер арқылы
кәсіпкерлік белсенділік ынталандыру
6. Қоғамда кәсіпкерлік орта құру.
Кәсіпкерлікті қолдауда мемлекеттік қызметтің бір бағыты шағын және
орта кәсіпорындарға көмек көрсету болып табылады. Бірінші бөлімде шағын
бизнестің экономикалық дамытудағы мәні мен үлесі қарастырылады. Бұл көмек
стратегиялық сипатқа ие. Себебі, шағын және орта бизнесті қолдай отырып,
мемлекет ірі кәсіпорындарды дамыту үшін жақсы жағдайды жасайды. Жалпы
алғанда, Еуропаға одақтас мүше елдерде шағын және орта бизнеске қатысты
саясат экономика министрлігіне немесе сауда мен өнеркәсіп министрлігі
арқылы жасалады. Мысалы, Германияда экономика министрлігінде шағын және
орта бизнес бөлімдері бар. Францияда арнайы шағын және орта бизнес
бөлімдері өнеркәсіп министрлігінде құрылған. Ұлыбританияда шағын
кәсіпкерлік министрлігі бар. АҚШ- та шағын бизнесті қолдау және оның
мүдделерін қорғау мақсатында 1953 жылы Конгресс шағын кәсіпкерлікті
басқарудың арнайы органы құрылды. Жапониялық экономикалық шағын және орта
бизнесті мемлекеттік қолдауына байланысты олардың үлесіне елдің жалпы
кәсіпорындар санының 99 пайызы экономикадағы жұмыспен қамтамасыз
етілгендердің 80 пайыздан көбі өндіруші өнеркәсіптегі сауда саттық
көлемінің 52 пайызы және бөлшектеп сатудың 10 пайызының көбі тиеді.
Іс жүзінде үлкен қаржылай көмек шағын бизнесті дамытудағы жалпы
мемлекеттік саясаттың арнасына кіретін кәсіпорынға көрсетіледі. Біздің
республикада шағын бизнесті қолдаумен айналысатын арнайы мемлекеттік орган
құруға объективті қажеттілік туды. 1997 жылы мамырда ҚР-ның Призидентінің
жарлығымен экономика және сауда министрлігінің құрамында шағын
кәсіпкерлікті арнайы орган шағын кәсіпкерлікті қолдау агенттігі құрылды. ҚР-
дағы шағын кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі агенттік қызметінің негізгі
бағыттары:
➢ Шағын кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі орталық және жергілікті
атқару органының іс әрекетін үйлестіру;
➢ Алдымен материялдық өндіріс саласында кәсіпкерліктің даму
бағдарламасын дайындау және іске асыруға қатысу;
➢ Шағын кәсіпкерлікке қаржылай және техникалық көмек көрсету
мәселелері бойынша халықаралық қаржы институттарымен өзара
әрекет жасау;
➢ Экономикалық шағын секторына шетел инвесторларын тарту үшін
қолайлы жағдайын туғызуға қолдау көрсету;
Республикада кәсіпкерлердің мүдделерін қорғау үшін мақсатқа сай
құрылған органадвокаттық кеңес болып табылады. Бұл 1976 жылы АҚШ-тағы шағын
бизнесті қорғау үшін құрылған адвокаттық кеңеске ұқсас. Оның негізгі
міндеттері:
➢ Шағын бизнестің дамуына мемлекеттік заңдардың,
бағдарламалардың, нұсқаулардың және салықтардың әсерін зерттеу.
Олардың шағын бизнес қажеттіліктеріне сәйкестендірілуі бойынша
ұсыныстар дайындау;
➢ Шағын бизнеске әсер ететін факторларды анықтағанда,
экономикалық және статистикалық зерттеулер жүргізу, шағын бизнес
жағдайын бағалау, шағын бизнес проблемаларын және
қажеттіліктерін зерттеу;
➢ Шағын бизнес өкілдерімен жұмыс жасау, оларды қажетті ақпаратпен
қамтамасыз ету және заңдарды басқа да зерттеуші нұсқауларды
қарастыруға көмек көрсету;
➢ Мемлекеттік саясатты қалыптастыру кезінде шағын бизнес
өкілдерінің оң ұсынысын айта алу үшін қолайлы жағдайлар жасау.
Шағын бизнестің адвокаттық кеңесі 4 бөлімнен тұрады: жалпы бөлімі;
экономикалық зерттеу бөлімі; ақпараттық зерттеу бөлімі; аймақтық бөлімі.
Қаржылық ресурстармен камтамасыз етудегі көмек. Барлық Еуропаға
одақтас елдер шағын және орта бизнеске олардың қаржыландыру көздерінің
түрлі проблемаларды ұтымдылықпен шеше отырып көмектеседі. Кейбір елдерде
негізінен қарыз кепілдігін қамтамасыз ету жүйесіне күш жұмылдырады.
Көптеген елдер инвесторларға деген фискалдық жеңілдіктер, жеңілдетілген
қарыз және дотациялар арқылы шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау үшін
ерекше резервтер құрайды.
Кейбір елдерде шағын бизнеске тәуекел қорлар тәжірибесі іске
асырылады. Қаржылай көмек 2 бағыт бойынша берілуі мүмкін: бизнесті тікелей
қаржыландыру; ғимараттар, қондырғылар, коммуналдық қызмет көрсетулерді,
жергілікті төлем ақыларды төмендету арқылы жанама қаржыландыру.
Шетелдік зерттеулер көрсетіп отырғандай, инвесторлық қор есебінен тек
пайыз ғана қаржыландырылады. Жаңа фирмаларды мемлекеттік қаржыландыру
келесі 4 бағыт бойынша жүзеге асырылады:
➢ Шағын бизнесті инвестициялаудың американдық компаниясына ұқсас,
шағын және орта бизнесті қолдау бойынша инвестициялық қор құру;
➢ Қарыз және несиелерді мемлекеттік кепілдіктерімен қамтамасыз
ету;
➢ Қоршаған ортаны қорғау құралы ретінде қымбат құрал жабдықтарды
қажет ететін шағын бизнесті қаржыландыру;
➢ Инвесторлар мен фирмалар арасында делдалдық қызмет көрсету.
Жоғарыда көрсетілгендей, бизнеске қаржылай қолдау көрсетуден басқа,
мемлекет тарапынан ғимарат және құрал жабдықтар ұсыну түріндегі көмектер
шағын бизнесте қаржыландыруды күшейтудің басқа да бағыттары бар. Олар
шетелде кеңінен тараған. Оларға жататындар:
1. Венчурлық қорларды инвестициялауда зейнетақы қорлардың қаражатын
пайдалануға рұқсат беріледі.
2. Жеке инвесторлардың инвестициялық белсенділігін ынталандыру үшін
салыққа деген талапты төмендету керек.
3. Салықтық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz