Бастауыш сынып оқушыларының ұлттық дүниетанымын музыка арқылы қалыптастырудың педагогикалық шарттары

Зерттеудің көкейкестілігі. Жас ұрпақтың санасын шыңдауға қызмет ететін білім жүйесін қалыптастыру – қазіргі заманның өзекті мәселесі болып тұр. Ал мұндай білім жүйесі сол ұлттың төл болмысымен санасу арқылы жүзеге асады. Өйткені, өткен тарихтың сын көзінен өткен құнды ұлттық дүниетаным мұралары жас буынның рухына негіз болып қаланып, болашаққа бағыт жасап отырған жағдайда ғана ұрпақтар арасындағы сабақтастық үзілмейді. Жастарды халықтық тәрбиенің негізінде оқытуда ұлттық өнердің өркендеуіне жол ашу қажеттілігі туып отыр. Бұл мәселе Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында білім беру жүйесінің басты міндетінің бірі ретінде көрініс тапқан. Атап айтқанда: «Ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау» керектігі белгіленген.
Қандай бір халықтың ұлттық дүниетанымының мол мұрасын толық зерттемей және оны күнделікті оқу-тәрбие үдерісінде пайдаланбай, жан-жақты жетілген ұлтжанды жастарды тәрбиелеу мүмкін емес. Жас ұрпаққа білім мен тәрбие беру барысында, біріншіден, бүгінгі өркениетті дүниеде болып жатқан өзгерістерді ескеріп отыруда, екіншіден, өз халқының ұлттық, мәдени-тарихи, әлеуметтік-экономикалық ахуалын терең танытуға айрықша назар аудару қажет. Мұндай жағдай басшылыққа алынған жерде, ұлттық мектептің өзекті мақсаты – адамзаттық және ұлттық құндылықтарды бойына дарытқан парасатты тұлғаны тәрбиелеу болып шығады.
Әр халықтың ұлттық мәдениеті халықтың ежелден келе жатқан өзіне тән өнері, әдет-ғұрып, салт-дәстүрі есебінде жетілетіні белгілі. Сол себепті, бүгінгі таңда халықтың дәстүрлі өнер түрлерін жинақтап зерделеудің, оның айналасындағы тәлім-тәрбиесінің мол тәжірибесі негізінде жас өспірімдерді тәрбиелеудің қажеттігі өсе түсуде. Сондай-ақ, еліміздің қоғамдық- экономикалық өміріне нарықтық қатынастардың енуіне байланысты өзгеріске түскен саяси-экономикалық, әлеуметтік-мәдени, рухани қарым-қатынас жағдайлары жас ұрпақ тәрбиесінің проблемаларын осы үдеріс талаптарына сай ойластыруды қажет етеді.

1 Оқушылардың ұлттық дүниетанымын қалыптастырудағы танымдық іс- әрекеттерін арттыру жолдары //«Жас ғалымдардың қазіргі заманғы ғылыми зерттеулері: проблемалар және оларды шешу жолдары» жас ғалымдардың ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. – Астана, 2007. – Б.53-55.
2 Инновациялық технологиялар туралы мәлімет //Шымкент педагогикалық институтының 70 жылдығына арналған «Педагогикалық кадрларды дайындаудың қазіргі заманғы өзекті мәселелері» – Шымкент, 2007. – Т.2. – Б. 182-186.
3 Оқу-тәрбие үрдісінде оқушыларға музыкалық тәрбие беру //Жусуп Баласагын атындағы Кыргыз улуттук университетинин «Жаршысы» – Бишкек, 2008. – Б. 216-219.
4 Ән- күй өнерінің дүниетанымды қалыптастырудағы әсері //«Білім» Ғылыми-педагогикалық журнал. – Алматы, 2008. №2 (38). – Б. 12-18.
5 Қазақ мектептеріндегі музыкалық білім берудің мақсаты мен мүмкіндіктері //«Ізденіс» – Алматы, 2008. №2(2). – Б. 242-245.
6 Ұлттық дүниетанымды саз өнері арқылы қалыптастыру мәселесі //«Сырдария» университетінің 10 жылдығына арналған «Жаңа әлемдегі Қазақстан және ұлттық білім беру проблемалары» – Жетісай, 2008. –Б. 420-243.
7 Қазақ музыкасының оқушы дүниетанымын дамытудағы мүмкіндіктер //Ақын, жазушы, философ Шәкәрім Құдайбердіұлының туғанына 150 жыл толуына арналған «Қазақ халқының рухани мәдениеті: зерттеу мен оқытудың өзекті мәселелері» Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының материалдары. – Шымкент, 2008. Т2. – Б. 17-20.
8 Ұлттық музыка – дүниетаным құралы //«Қазақстан мектебі» – Алматы, 2008. №9. – Б. 12-15.
9 Дүниетаным ұғымы туралы ғалымдардың көзқарасы //«Ұлт тағылымы» – Алматы, 2008. №1. – Б. 24-26.
10 Сыныптан тыс жұмыстарының оқушылардың дүниетанымын қалыптастырудағы рөлі //«Шығармашылық іс-әрекетті дамыту арқылы бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру мәселелері» атты Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары. – Шымкент-Москва, 2009. – Б. 16-19.
11 Бастауыш сынып оқушыларының ұлттық дүниетанымын музыка арқылы қалыптастырудың психологиялық-педагогикалық негіздері //«Зерттеуші» –Шымкент, 2010. № 7 (51). – Б. 112-118.