Ибн сина, фирдоуси, қ.жалаири еңбектеріндегі педагогикалық идеялар, тәрбие және еңбек туралы

Ибн Сина, Фирдоуси, Қ.Жалаири еңбектеріндегі педагогикалық идеялар, тәрбие және еңбек туралы
Ибн Сина еңбек пен еңбек тәрбиесі туралы (980-1037)
Ибн Сина – ұлы гуманист. Ол еңбекке, еңбек етуге, еңбк тәрбиесіне гуманистік, қоғамдық тұрғыда қарайды. Ол – өзінің практикалық ісіне ақылдылық пен ұстаздық тұрғысынан қарап, сол тұрғыда еңбек туралы былай деп тұжырым жасайды: «Егер қоғамдағы жұмысқа жарамды адам түгелімен пайдалы еңбек етсе, онда тіпті жұмысқа жарамсыз адамдарды түгелдей асырап бағуға болады. Ол тек еңбектің тазалығы мен халықтығын талап етеді» - деген. Мұны өзінің рубайларында атап көрсетіп кеткен. Ол өзі өмір сүрген кезең үшін - қоғамдық пайдалы еңбек пен еңбек адамдарының өзара қайырымдылығы мен мейірімділігін ұдайы ұштастырып отыратын еңбектің тәсілі мен бөлінісі болуын уағыздады. Ол туралы еңбек заңын ұйымдастырылған және әділетті құрылған қоғамда (мемлекетте) пайдалы еңбекпен шұғылданбаған немесе өзінің орнын таппаған бірде-бір адам болмауға тиіс. Ол қоғамның барлық мүшесінің белгілі бір кәсіппен шұғылдануын талап еткен. Осы ретте ол қоғамдық және ортақ пайдалы еңбек, қоғам үшін де жеке адам үшін де пайдалы деген ой түйеді.
Ибн Синаның мемлекетке, «жалпы» адамзатқа «арналған» жеке адамдар санасын, білімін, оқып үйрену, тәрбие алу үшін арнаулы қаржы (қор) бөлуге тиіс деген тұжырым жасаған. Бұл қаржы халық арасынан жиналатын алым-салықтан, мемлекеттік меншіктерден, мекемелерден түсетін өніммен жиналу тиіс, - деп сол орта ғасырлық дәуірге дейін үлкен ұстаз екенін көрсете білді. «Ортада» жиналған қаржылар жұмысқа жарамайтын мүгедектерге, қарттарға, ауруларға жәрдем ретінде берілсе, ел қорғаушы, тәртіп сақтаушы, жауынгерлерге, жастарды «тәрбиелеуші» ұстаздарға, үйретуші адамдарға жалақы ретінде берілуі тиіс – деген Ибн Синаның бұл ойы, оның үлкен экономист екенін дәлелдейді. Адамдардың денсаулығы – айнала ортаға, экологияға байланысты да оның айтқандарының зор тарихи маңызы еңбек бөлінісін жолға қою – деп қинала жазған екен. Ибн Синаның даналығы: «Табиғат жер бетіндегі бақыттың, байлықтың көзі. Бұл көзді реттеу, иемдену үшін табиғатты білу керек, ол үшін білім мен таза еңбек қажет деді. Біз ХХ ғасыр алдында өмір сүрген Ибн Сина еңбек пен еңбектің маңызын, білімін, тәрбиелік тағылымын ерен биікке көтергенін көреміз. Еңбек пен әділеттіліктің жалынды жаршысы болған Ибн Сина өз заманында осындай