Қазіргі таңдағы әлемдік туризмнің даму жағдайы

Пән: Туризм
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

Д И П Л О М Д Ы Қ Ж Ұ М Ы С

Тақырыбы: ҚАЗІРГІ ТАҢДАҒЫ ӘЛЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ДАМУ ЖАҒДАЙЫ

М а з м ұ н ы:

Кіріспе . . . 3

І-тарау. ХХ ғасыр мен қазіргі кезеңге дейінгі әлемдік туризмнің дамуы.

1. 1. Әлемдік туризмнің даму тарихы және алғашқы ұйымдасқан саяхаттардың әлеуметтік-экономикалық себептері . . . 5

1. 2. І-дүниежүзілік соғыстан кейінгі топтық туризмнің пайда болуы . . . 10

1. 3. ІІ-дүниежүзілік соғыстан кейінгі туризм . . . 11

1. 4 . ХХІ ғасырдың әлеуметтік туризм негізінің даму тенденциялары . . . 16

ІІ-Тарау. Әлемдік және Қазақстандағы туризмнің қазіргі жағдайы және дамуының мәселелері.

2. 1. 2002 жылдың желтоқсанына дейін Қазақстан Республикасындағы туристік іс-әрекет . . . 18

2. 2. ТМД елдері мен Қазақстандағы туризмнің дамуы мәселелерінің статистикалық мәліметтері . . . 21

2. 3. Әлемдік туризм индустриясының дамуының негізгі концепциялары және Қазақстан республикасы үшін маңызы . . . 32 2. 4 . Әлемдік туризм дамуын және келешегін болжау . . . 41

Қорытынды . . . 45

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 51

Кіріспе.

Тақырыптың өзектілігі: Қазіргі дүниеде туризм түрлі елдердің ынтымақтасуында, өзара мәдени игі әсер етуде ерекше рөл атқарады. Туризмнің дамуы халықтың рекрециялық қажеттіліктерін қанағаттандырып қана қоймайды, өнеркәсібі дамыған және дамушы елдердің арасындағы әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан маңызды мәселелерді шешуге де пайдасы зор. Туризм ісі дамыған елдердің туризмнен табатын пайдасы экспорттың барлық мөлшерінің 10-нан 35-ке дейінгі пайызын құрайды.

БҰҰ мен ЮНЕСКО 60-70-жылдарда-ақ туризмді дамыту дамушы елдердің ең қиын әлеуметтік-экономикалық мәселелерін шешудің «таңғажайып әсерлі шансы» деп есептеген. Дамушы елдер жаңарып келе жатқан халықаралық туризм рыногына өз ресурстарын шығару арқылы өздеріне қажетті тұрақты валюта табудың, жаңа жұмыс орындарымен қамтамасыз етудің, өз экономикасын жұмылдыра білудің жолын тапты.

Осылайша халықаралық туризмнің көмегімен тұтынушылықтың өрісін кеңейтті. Дамып келе жатқан туристік бизнес түрлі ұйымдардың ұлттық аясында ғана емес, әлемдік масштабта бірлесе жұмыс істеуін талап етті. Мұндай ұйым 1898 жылы Люкенбургте алғаш рет ұйымдастырылды, ол бірлестік «Туристік ұйымдардың халықаралық лигасы» деп аталды.

Жұмыстың мақсаты:

Еліміздіњ ќазіргі жастарына танымдыќ, тарихи жєне мєдени, сауыќтыру-спорттыќ тєрбие беру.
¤мірге ќажетті мањызды деген даѓдыларды, салауатты µмір салтына берілудіњ жєне кµптеген аурулардыњ алдын алу.
География ѓылымындаѓы дамып келе жатќан жања туризм саласында студенттерді жан-жаќты білім саласымен сусындату.
Әлемнің және Туѓан жердіњ табиѓатын, табиѓи-тарихи ескерткіштерін ќорѓау, саќтау, баѓалау.

Жұмыстың міндеті:

1. ХХ ғасыр мен қазіргі кезеңге дейінгі әлемдік туризмнің даму тарихымен таныстыру;

2. Әлемдік туризмнің даму тарихы және алғашқы ұйымдасқан саяхаттардың әлеуметтік-экономикалық себептері;

3. ТМД елдері мен Қазақстандағы туризмнің қазіргі жағдайы және дамуының мәселелерімен таныстыру;

4. Әлемдік туризм индустриясының дамуының негізгі концепциялары және Қазақстан республикасы үшін маңызын анықтау, талдау.

5. Табиғатты және табиғи ескерткіштерді қорғауға үйрету

Тақырыптың зерттелу деңгейі: Туризм тарихын зерттеушілердің көпшілігі белгілі бір саяхаттар бойынша айқындалған фактілерді ғана баяндады. Олар адамзат тарихының әр түрлі дәуіріндегі туризмнің жеткен жетістіктерін ұйымдасқан саяхаттардың нақты әлеуметтік-экономикалық себептерімен байланыстырмады. В. Б. Сапрунованың басқалардан басты ерекшеліг і - туризм тарихын 4 кезеңге бөлді.

ХХ ғасырдың ІІ-жартысында қоршаған ортада көптеген өзгерістер болды. П. Г. Олдак айқындағандай, статикалық өмір жылжымай, отыра беруінің орнына жаңа динамикалық (өзгермелі) өмір салты ене бастады. Өзгермелі өмір салты миграциялық процестердің ерекше өсуімен сипатталады.

КСРО Ғылым академиясы географтарының деректеріне қарағанда, әлемдегі елдердің барлығын қоса есептегенде, шет елдерде 1950 жылы-25, 3 млн. адам, 1968 жылы -141 млн. адам, яғни жер шары халқының 4 пайызы турист болыпты.

Зерттеуші В. Б. Сапрунова бойынша түрлі елдердегі туризмнің жаппай сипаты оның жеделдігіне (интенсивность) ауыса бастады.

Кейін келе БҰҰ басшылығымен әлемдегі шетелдік туризмнің басын арнайы біріктіретін бірден-бір ұйым - Бүкіләлемдік туристік ұйым жасақталды. Бұл ұйым БҰҰ-ның Бас ассамблиясының ұсысынан сәйкес 1975 жылы құрылды. Штаб-квартирасы Испанияның астанасы Мадрид қаласында. Ұйымның жарғысы 1975 жылы 27 қыркүйекте қабылданды. 1980 жылдан бастап бұл күнді Бүкіл әлем туризм күні ретінде белгілі бір ұранмен мерекелеп отырады. Ұйым 4 жылда бір рет сессияға жиналып жұрады, ол екі аралықта Бас ассамблеяның атқарушы кеңесі жұмыс істейді.

Айрықша оқиғаның бірі 1980 жылы Филипиннің Манила қаласында өткен ІІ бүкіл әлемдік конференция болды. 1985 жылы Болгарияның София қаласында Бүкіләлемдік туристік ұйым «Туризм хартиясын», «Туризм кодексін» қабылдап, туризмнің бейбітшілікті нығайту ісіндегі рөлі және жастар туризмі туралы қаулылар қабылданды.

1994 жылдың қарашасында ЮНЕСКО мен Бүкіләлемдік туристік ұйымның жетекшілігімен Ташкентте мамандардың Ұлы жібек жолын қайта қалыпына келтіру және қайта реттеу мәселелері бойынша кездесу өтті. Осы кеңесте аккредитация алған жалғыз қазақстандық фирма «Жібек жолы» холдингтік компаниясы болды. Дегенімен де бұл іске кейінгі кезде республиканың мемлекеттік органдары да араласа бастады.

Бүкіл әлемдік туристік ұйымның құрылымында 6 аймақтық комиссия жұмыс істейді. Олар: Европа, Таяу Шығыс, Африка, Америка, Шығыс Азия және Тынық мұхит аймағы, Оңтүстік Азия мен Мексикада туризм жөніндегі жоғары оқу орталығы қызмет етеді.

Жұмыстың құрылымы: бітіру жұмысы кіріспеден, 51 бет докладтан, қорытынды, 30 қолданылған әдебиеттен тұрады.

І-Тарау. ХХ Ғасыр мен қазіргі кезеңге дейінгі әлемдік туризмнің дамуы.

1. 1. Әлемдік туризмнің даму тарихы және алғашқы ұйымдасқан саяхаттардың әлеуметтік-экономикалық себептері.

Туризм тарихы өз зерттеулерінде археология, нумизматика, палеография, этнография және т. б. тарих ғылымының салаларының деректеріне сүйенеді.

Туризм тарихын зерттеушілердің көпшілігі белгілі бір саяхаттар бойынша айқындалған фактілерді ғана баяндады. Олар адамзат тарихының әр түрлі дәуіріндегі туризмнің жеткен жетістіктерін ұйымдасқан саяхаттардың нақты әлеуметтік-экономикалық себептерімен байланыстырмады. В. Б. Сапрунованың басқалардан басты ерекшеліг і - туризм тарихын 4 кезеңге бөлді:

1-кезең (көне замандардан XIX ғасырдың басына дейін) немесе оны «туризм тарихының алды» деп те атайды;
2-кезең (XIX ғ. -ХХ ғасырдың басы) - элитарлық туризм кезеңі, яғни туристік қызметтер көрсететін арнайы кәсіптің туындауы;
3-кезең (XX ғасырдың басы - II дүниежүзілік соғыстың басталуына дейін) - бұл әлеуметтік туризмнің қалыптаса бастауы;
4-кезең (1945 жылдан қазіргі кезеңге дейін) бұл жаппай туризмнің қазіргі кезеңі, туристік индустрияның туризм үшін тауар өндіру мен қызмет көрсету кешенінің қалыптасуы. Туризмнің дамуының әр түрлі кезеңде дамуының дәуір-дәуірге бөлуге (периодизация) техникалық-экономикалық, әлеуметтік алғы шарттар және туризмнің мақсатты қызметтерін негізгі критерийлер етіп алған.

Бірақ В. Б. Сапрунова туризм тарихын кезең-кезеңге бөлуде көне, орта және жаңа кезеңдердегі адамдардың ұйымдасқан саяхаттарының дамуын жеке-дара қарастырмаған. Яғни адам баласының уақыт пен кеңістікте орын ауыстыруьшың бастапқы мұраттары айқындалмаған деген сез. Дұрысында жоғарыда көрсетілген мұраттар туризмтану теориясының басты мәселе-лерінің бірі болып табылады. Осы мәселелерді шешу ғана туризм индустриясының әлемдік және өңірлік перманентті ин-енсификациясьш түсінуге, түсіндіруге мүмкіндік береді. Туризм тарихын зерттеудің мақсаты да осында жатыр.

Ұйымдасқан саяхаттардың дамуы мен оның тууына негіз болған түрлі себептерді талдай келе, туризм тарихын дәуірлеудің негізінен адамзаттың жалпы тарихын дәуірлеумен сәйкес келетіндігіне көзіміз жетеді. Адамзаттың тарих алдындағы хайуанаттар ортасынан "бөлінуі 5-2 млн жыл бұрын басталып, б. д. д. ІV мыңжылдықта аяқталған. Адамзат өркениетінің дамуының бірінші кезеңі - көне әлемнің тарихы (б. д. д. IV мыңжылдық - б. д. V ғ. ), екінші кезеңі - орта ғасырлар тарихы (V-XV ғғ. ), үшінші кезеңі -жаңа дәуір тарихы (1918 жылдан біздің заманымызға дейін) . Терімшілдік пен аңшылық адам баласының бірнеше миллион жылғы басты кәсібі болған. Шамамен 10 мың жыл бұрын (кейде 5-тен 10 мың жылға дейін делінеді) терімшілдіктен -жер өндеу, аңшылықтан - мал шаруашылығы туындаған.

Өндірістік еңбекке дейін адамның кеңістікте орын ауыстыруы терімшілдік пен аңшылық мақсатында болған. Адамдардың ол орын ауыстырулары ретсіз, жоспарсыз болып, ондағы мақсат аштық инстинкті, өзін-өзі аман сақтау немесе ұрпақты жалғастыру болған. Мұндай жағдай адам бойында тіршілік ету мен дамудың табиғатқа бейімделуінен табиғатты езіне бейімдеу мәдениеті қалыптасқанға дейін жалғасты .

Түрлі ғылымдардың мәліметтерін талдай қарасақ, адам баласының жер шарымен мақсатты түрде танымдық мүддемен саяхаттауы бұдан 5-6 мың жыл бұрын басталғанға ұқсайды. Міне, осы кезеңнен бастап адам терімшілдік пен аңшылықтан өндірістік еңбекке көшкен.

Көне заманның алғашқы саяхатшылары саудагерлер болды. Оған дәлел арнайы жоспарланған саяхаттың адамның өндірістік еңбегінің басталуымен байланыстылығында жатыр. Б. д. д. II мыңжылдықта адамның алғашқы еңбек бөлінісі (мал шаруашылығының жерді игеруден бөлінуі), екінші бөлініс (қолөнердің жер игеру мен мал шаруашылығынан бөлінуі), үшінші бөлініс (ой еңбегінің дене еңбегінен бөлінуі) басталды. ,

Еңбектің бірінші, екінші бөліністері егіншілер мен малшылардың бір-бірімен азық-түлік алмастыру қажетгілігін, ал үшінші бөлініс Жер планетасының құрлығы мен суы жөнінде жүйелі мәліметтер жинауына мүмкіндік тудырды. Адамдар жаңа жерлер ашу үшін планетаның құрлық, су, жер асты туралы деректер жинап, арнайы саяхаттарды жасауды жоспарлады. Осылайша тарих және география ғылымдары қалыптаса бастады.

Адамдардың металдарды (мыс, қола) кеңінен қолдануы, олардан жаңа еңбек құралдарын жасау егіншілік пен мал шаруашылығында еңбек өнімділігі қауырт өсе берді. Өндіріс аясындағы билік еркектердің қолына көшіп, патриархалды қоғамдастық қалыптасты.

Адамзат қоғамындағы жоғарыда санамаланған барлық өзгерістер мақсатты саяхаттар үйымдастыруға 2 түрлі жағдай жасады. Бірінші - мал шаруашылығының дамуы құрлық жолында орын ауыстыруға ыңғайлы ат секілді көлікті қолдана алатын болды. Кейін келе аттың біршама алыс қашықтықты жылдам жүріп өтетін жүрдек жылқылардың тұқымы іріктеліп алынатын жағдайға жетті. Екінші, еркектердің қоғамдағы жетекшілік жағдайы олардың отбасынан ұзап ұзақ сапар шегіп кетуіне мүмкіншілік берді. Еркектерше ұзап кетуге әйелдің жағдайы балалардың анасы, тәрбиешісі ретінде келе бермеді және отбасының ошағының түтінінің түзу шығуы сол кісілерге байланысты болды.

Адам еңбегінің өнімділігінің артуы оларға төмендегідей бірнеше мүмкіндік берді:

саяхатты өз еңбегінің өнімділігіне қарай жоспарлай алатын болды;
саяхат үшін материалдық дүние-мүліктерін (азық-түлік, еңбек құралы, киім-кешек, көлік) жинақтайтын, жасайтын, пайдаланатын болды.

Әсіресе, ерекше таң қаларлық, данышпан адамдар жайындағы, табиғаттың, адамзат мәдениетінің нысандары туралы мәліметтер жинала бастады. Дәл осы мәліметтер әлемнің әр түпкіріне тез тарай бастады. Осы мәліметтерді естіген елдердегі адамдар енді табиғаттың, тарих пен мәдениеттің таңғажайып нысандарын көру үшін арнайы саяхаттар, яғни туристік мақсаттағы табиғи саяхаттар жасауға көшті.

Көне әлемнің тарихында ұйымдасқан саяхаттардың дамуына негіз болған бірнеше мемлекетті атауға болады. Бұған ең алдымен ежелгі Египетті (саудагерлер елдің ерекше сатыдағы адамдары болды, әлем жайлы информациялар жүйелі түрде жинақталып отырды, оның ішінде географиялық, астрономиялық және медициналық білімдер де бар), Вавилон патшалығы (Алдыңғы Азияда керуен және су жолдарын ұйымдастырып, қолдап отырды), Финикия (теңіздегі және құрлықтағы белсенді сауда, бос жерлер іздеу, б. д. д. II мыңжылдықтың аяғы -1 мың-жылдықтың басында әлемдегі ең озық корабль құру мен теңізшілер дайындаған, б. д. д, I мыңжылдықтың басында әлемдегі алғашқы алфавит кұрастырылды), Персия (мемлекеттің орталық және шалғай аудандарының аралығын қосатын жолдар салу), көне Үндістан (басқа мемлекеттермен қызу сауда, Ганг өзенінің алқабындағы ну ормантоғайды игеру, қант бұтасының сөлінен алғашқы қант өндіру, мақтадан мата тоқу, әлемнің ең көне діні - буддизмнің негізі салынды), көне Қытай (темірді өндіру мен өндеудің басталуы, б. д. д. II мыңжылдықта иероглифтік жазу мен қағазды ойлап тапты, компасты, жібек өндіру тәсілін шығарды, шай дайындауды үйренді), көне Греция (қолөнер, корабль құрылысы, өз жазуларын ойлап тапты, Финикия, Египетпен тұрақты сауда, дауысты дыбысты белгілейтін алғашқы әріптік алфавитті жасады, Жерорта теңізі мен Қара теңіз жағалауын жаппай отарлау, теңізде жүзудің дамуы, б. д. д. 776 жылы алғашқы олимпиадалық ойындардың ұйымдастырылуы, олимпиадалық ойындар кезінде соғысуға тыйым са-лынды), көне Рим (шығыс Жерорта теңізін игеру, христиандықтың тууы, елді ағарту жүйесінің және бүкіл империя үшін бір шіркеу жасап, христиандықты үйымдастыру) елдері жатады.

Орта ғасырлар тарихындағы жоғарыдағы және одан да басқа мемлекеттер туризмнің қалыптаса түсуіне итермеші күш (стимулятор) факторы қызметін атқарады. Олар: көне Рим мемлекетінің негізінде қайта құрылған Шығыс Рим империясы немесе Византия (Батыс Европа мен Шығыс арасындағы сауданың дамуы, яғни «Ұлы жібек жолы», Аравия арқылы Парсы шығанағына, Үнді мүхитына өтетін «жұпар иіс жолы» мемлекеттік пошта мен шет елмен қатынас ведомостволарының кұрылуы, шіркеудің батыста католиктік, шығыста православиелік болып бөлінуі, крест жоқтарының басталуы), Аравия (үшінші әлемдік дін - исламның пайда болуы, Мекке мен Мәдинеге қажылық жасау), Франция, Германия, Италия (мектептердің ашылуы, академияның құрылуы, крест жорықтары, сауданың дамуы, европалық саудагерлердің Жерорта теңізіне орнығуы, ірі монастырьлар, жол айрықтарында, өзен өткелдері, теңіз айлағына жақын жерлерге қалалар салу, тауарлық-ақшалық шаруашылықтың қалыптасуы, өнеркәсіптік өнімдердің ел ішінде дамыту, өнеркәсіптік тауарларды ішкі және сыртқы рыноктарға шығару саясатын ұстанды, күшті флот жасау, зайырлы өкіметті нығайту және ұлттық мемлекеттердің дамуы) .

Туризмнің жаңа дәуірінің тарихында саяхат негіздері Англияда капиталистік шарттардың дамуьшың негіздері одан әрі қалана түсті, тауар сатудың қоймалық рыногы жинақталды, өнеркәсіптің ерекше дамуы үшін жұмыс машиналарын ойлап тапты, машина жасау дамыды), АҚШ-та (өнеркәсіптің дамуы тауарлар қозғалысы. жаңа жерлерді отарлау, дамыған өнеркәсіп үшін ішкі рынок жасау, өнеркәсіп пен сауданың дамуының кедергілерін жою, су және теміржол транспортын жолға қою, телеграфтық Морзе әліппесінің шығуы, Белдің телефон аппараты, Эдисон лампасы, комбайн пайда болды), Францияда («Адам және азамат құқығы декларациясы», таптарға бөліну жойылды, өнеркәсіп пен сауда кедергілері жойылды, тұтас ұлттық рынок қалыптасты) болды.

Туризмнің жаңарған дәуірінің тарихында саяхат негіздері АҚШ-та (сауда мен теңізде жүзу еркіндігін қамтамасыз ету, кедейлікті жоюға деген талпыныс, елді кәсіптік кайта даярлау шаралары, халықтың білім алуына кемек көрсету), Францияда (1936 жылы аптада қырық сағаттық жұмыс күнін белгілеу, жылына екі апталық төлемді еңбек демалысы, зейнетақыны, жұмыссыздардың төлемақысын көбейту, XX ғасырдың 60-жылдарында әлеуметтік заңдылықтарды кеңейту), Ұлыбританияда (тегін медициналық көмек көрсетудің кіргізілуі, барлық дерлік британ колонияларының азаттық алуы, өнеркәсіптің модернизациялануы, іскерлік рухтың көтерілуі), ГФР-да (II дүниежүзілік соғыстан кейін демократиялық институттардың бекуі, өнеркәсіптің жаңа техникалық негізде қайтадан қалпына келтірілуі және қайта құрылуы, әскери шығындардың азаюы, капитал мен өндірістің жиі шоғырлануы, отарлық басқару аппа-раттарын үстауға арналған шығындардың жоқтығы), Италияда XX ғасырдың 50-60-жылдарында экономиканың қаулап өсуі, экспорттың жылдам өсуі, ақша бірліктерінің тұрақталуы, елдің өмір сүру деңгейінің өсуі, «мемлекеттік берекенің» орнауы), Жапонияда («соғыстан үлттық дербес құқығы» ретінде бас тарту, жалпыға бірдей сайлау құқығы, сайлаулы өзін-өзі басқару элементтерін енгізу, сөз бостандығы, ұйым бостандығы, жүмысшылардың ұжымдық келісім шартқа және ереуілге құкық алуы, помещиктік жер иелену жойылды, жерді сатып алуды арендаторларға беру, фермерлік шаруашылық, мемлекеттік шығындардың азаюы, инфляцияның тоқтауы, бағаның тұрақтануы, XX ғасырдың 50-жылдарының ортасында жапон экономикасының ерекше өсуінің басталуы, фермерлерге арналған жаңа, ірі өнеркәсіптік тауарлар рыногының жасалуы, қорғанысқа аз шығын жұмсау, өндірістік капитал қорын жинау, дәстүрлі жүйе, экономиканың ауырлығьн энергиялық-материалдық саладан ғылымға сүйенген салаға ауыстыру, кәсіпкерліктен алынатын салықтың төмендеуі болды.

Туризмнің жаңарған тарихының дамуының бір ерекшелігі - социалистік және дамушы елдер лагерінде қалыптасуы. Мәселен, жоғарыда аталған туризмнің қалыптасып дамуының алғы шарттары Қытай халық республикасында XX ғасырдың 70-жылдарының соңы - 80-жылдардың басында Мао Дзэ Дун қайтыс болғаннан кейін ғана (мемлекеттік мекемелердің шаруашылық есепке көшуі, шағын және орта бизнестің дамуы, шет елдік капитал салуға қолдау көрсету, шет елдік кәсіпкерлерге «арнайы экономикалық зона» жасау арқылы жеңілдетілген шарттар ұсынылды, жерге ұжымдық меншікті сақтай отырып, ауыл шаруашылығына «отбасылық иелікті» кіргізу, халықтың емір сүру деңгейінің өсуі, 2000 жылға дейін халық санын тұрақтандыру үшін бала табуға шектеу қою шаралары, Батыс елдерімен байланыстардың кеңеюі мен беки түсуі қалыптасты.

Азияның, Африканың және Латын Америкасының дамушы елдерінде соғыстан кейінгі жылдарда туризмнің дамуының темендегідей алғы шарттары қалыптасты: импортты ауыстыратын индустриализацияның орнына экспорттық мүмкіндіктер жан-жақты дамыды, шет ел капиталын әкелу қолдау тапты, ақша айналымы тұрақтанды, әлемдік экономикаға интеграциялануға талпыныстар жасалды, ауыл шаруашылығына заманға сай технологиялар енгізілді, «жасыл революция», әлеуметтік құрылым өзгерді, демократиялық институттар қалыптасты, өз елдерінің халықаралық еңбек бөлінісіне белсенді катысу, әлемдік экономикаға интеграциялану курсын сақтады, экономиканың рыноктық құрылымын дамыту, әлеуметтік бағдардағы экономиканың қалыптасуы.

1. 2. І-дүниежүзілік соғыстан кейінгі топтық туризмнің пайда болуы

ХХ ғасырдың басы жаппай туризімнің қалыптасуымен ерекшеленеді. Бұл процесс әсіресе І-дүниежүзілік соғыстан соң ұйымдаса түсті. Туризм тарихшылары мұны жалпы халықтық және әлеуметтік туризімнің пайда болуымен байланыстырады. Жаппай туризм деп мұнда туристік іс әрекетпен халқының деншілігі немесе тең жартысы шұғылданатын елдерді санау қажет.

А. А. Крючковтың пікірінше, халықтың табыс көзі төмен өкілдерінің өз қаржылық мүмкіндіктеріне орай туризмнің ең арзан түрін таңдауы керек. Ал әлеуметтік туризм деп мемлекеттік қазынадан немесе басқа көздерден қаржылық мүмкіндіктері шектеулі адамдарды қаржыландыратын, ұйымдасқан саяхаттарды (танымдық, ағартушылық немесе рекреациялық-сауықтыру) деп атайды. І-дүниежүзілік соғыстан кейінгі туризімнің жаппай сипат алуына әсер еткен ол-автомобиль, ұшақ секілді көлік құралдарының туристік деңгейде қызмет ете бастауы. Ал әлемде ХХ ғасырдың басында туризімнің жаппай сипат алуына кедергі болған басты себеп -халықтардың көпшілігі кедей күйде болуы жене төлемді еңбек демалысының болмағандығы. Осыдан- ақ көптеген адамдардың туристік іс әрекеттерге қатысуы аз болғандығы байқатса керек. Тіпті экономикасы басқа елдерге қарағанда алдыңғы қатарда болған Англияның өзінде ірі өнеркәсіп орындарының жүмысшылары мен қызметкерлерінің еңбек демалысы жылына 1903 жылы 1-2 апта ғана болды. Мемлекеттік қызметкерлердің еңбек демалысы 1908 - жылдан бастап кызметі үш жылдан асса ғана 6 -күн берілетін. Мұндай жағдай еңбекшілердің наразылығын тудырып, олар біртіндеп жұмыс берушілерге демалысын жақсартатын шарттарды орындата бастады. Сонымен қатар І-дүниежүзілік соғыстан кейін жұмысшылардың туристік қозғалысы өрістеп, оларды кәсіподақтар мен социал-демократиялық партиялар ұйымдастырып, өздерінің туристік бюроларын құрып туристерді жайғастыратын қаражаттар шоғырланды. Мұндай қозғалыстар әсіресе Германияда, Швейцарияда және Австралияда кең өріс алды /13/.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.