Интерактивті тақтаның информатика пәнін оқытудағы мүмкіндіктері 050111- информатика мамандығы бойынша

Жоспар
Кіріспе

МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1. Ақпараттық.коммуникациялық технологияларының мүмкіндіктері
1.1 Ақпараттық технологияларына қысқаша сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3

5
1.2 Информатика пәнін оқытудың негізгі мақсаттары мен міндеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
1.3 Оқу үрдісіндегі ақпараттық технологиялардың қолдану тәжірибесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
17
1.4 Интерактивтік тақтаның құрылымдық элементтері ... ... ... ... ...
21
2. Интерактивті тақтаның мүмкіндіктерінің көмегімен сабақ жоспарларын жасау
1.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
9.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
10.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
11.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
12.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
13.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
14.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
15.Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

39

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

Кіріспе

Қазіргі таңда жалпы орта білім беретін мектептерде интерактивті тақтамен жұмыс істеу алға қойылып отырған мәселелердің бірі. Инерактивті тақтаның мүмкіндігі мол. Оқушылардың сапалы білім алуына, шығармашылықпен жұмыс істеуіне көп септігін тигізеді, ыңғайлы, тиімді.
Интерактивті тақта әр түрлі бағытта оқытуды және сабақ беруді өзгертуі мүмкін. Олар сабақтан тыс, уақытты жоспарлауға, сондай-ақ сабаққа дайындалуға, оқушылардың зейінін аударуға және ынталандыруға, ақпараттарды көрсетуге, уақытты тиімді пайдалануға өте қолайлы.
Интерактивті тақта – барлық сыныпты оқыту үшін таптырмайтын құрал. Бұл визуалды ресурс мұғалімнің жаңа материалдарды оқушыларға өте тартымды және тез жеткізуіне көмектеседі. Бұл тақта ақпараттарды әр түрлі мультимедиялық ресурстардың көмегімен жеткізуге мүмкіндік береді: мұғалімдер мен оқушылар материалдарды түсіне және жете толық игере алады. Қиын мәселелерді жеңіл түсіндіріп, схемаларды беруде өте ыңғайлы.
Мұғалім қандай да бір материалдарды тартымды және динамикалық түрде жеткізу үшін тақтаны пайдалана алады.
Тұжырымдарды және абстракциялы идеяларды түсіндіруде мұғалім үшін таптырмайтын құрал ретінде келетін, тақта оқушыларға жаңа материалдармен өзара әрекеттесуіне мүмкіндік береді. Тақтада логикалық байланыстарды туғыза отырып, объектілерді қозғалтуға және ақпараттарды жеңіл ауыстыруға болады. Оқушылардың ойларын экранның өзіне жазып және бірте-бірте оқушылардың зейінін аудара отырып, тақтада мұғалімдер өз іс-әрекеттерін түсіндіре, дауыстап талқылай алады.
Зерттеу барысында оқушылар үшін, мұғалімдер үшін интерактивті тақталар тапсырмаларды тартымды ететінін, әр түрлі динамикалық ресурстарды пайдалануға болатынын және ынтасын жақсартатынын байқауға болады. Онымен жұмыс жасауда оқушылардың білімін тексеруге де болады. Мұғалімнің дұрыс сұрақтары оқушыларға тақтада не көрсетілген, материалдарды жақсы түсінуге мүмкіндік бере, дискуссияны кеңейтеді.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 82 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті

Информатика және қолданбалы математика кафедрасы

Қорғауға жіберілді
____ ___________ 2011 ж.
кафедра меңгерушісі,
тех.ғ.к., доцент
_____________ Г.И.Салғараева

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Интерактивті тақтаның информатика пәнін оқытудағы мүмкіндіктері
050111- Информатика мамандығы бойынша

Орындаған

Ғылыми жетекшісі,

Алматы, 2011 ж.

МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
1. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларының мүмкіндіктері
1.1 Ақпараттық технологияларына қысқаша 5
сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...
1.2 Информатика пәнін оқытудың негізгі мақсаттары мен
міндеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1.3 Оқу үрдісіндегі ақпараттық технологиялардың қолдану
тәжірибесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1.4 Интерактивтік тақтаның құрылымдық 21
элементтері ... ... ... ... ...
2. Интерактивті тақтаның мүмкіндіктерінің көмегімен сабақ
жоспарларын жасау
1-Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
2-Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
3-Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
4-Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
5-Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
6-Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
7-Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
8-Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
9-Cабақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
10-Cабақ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
11-Cабақ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
12-Cабақ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
13-Cабақ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
14-Cабақ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
15-Cабақ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...

Кіріспе

Қазіргі таңда жалпы орта білім беретін мектептерде интерактивті
тақтамен жұмыс істеу алға қойылып отырған мәселелердің бірі. Инерактивті
тақтаның мүмкіндігі мол. Оқушылардың сапалы білім алуына, шығармашылықпен
жұмыс істеуіне көп септігін тигізеді, ыңғайлы, тиімді.
Интерактивті тақта әр түрлі бағытта оқытуды және сабақ беруді
өзгертуі мүмкін. Олар сабақтан тыс, уақытты жоспарлауға, сондай-ақ сабаққа
дайындалуға, оқушылардың зейінін аударуға және ынталандыруға, ақпараттарды
көрсетуге, уақытты тиімді пайдалануға өте қолайлы.
Интерактивті тақта – барлық сыныпты оқыту үшін таптырмайтын құрал.
Бұл визуалды ресурс мұғалімнің жаңа материалдарды оқушыларға өте тартымды
және тез жеткізуіне көмектеседі. Бұл тақта ақпараттарды әр түрлі
мультимедиялық ресурстардың көмегімен жеткізуге мүмкіндік береді:
мұғалімдер мен оқушылар материалдарды түсіне және жете толық игере алады.
Қиын мәселелерді жеңіл түсіндіріп, схемаларды беруде өте ыңғайлы.
Мұғалім қандай да бір материалдарды тартымды және динамикалық түрде
жеткізу үшін тақтаны пайдалана алады.
Тұжырымдарды және абстракциялы идеяларды түсіндіруде мұғалім үшін
таптырмайтын құрал ретінде келетін, тақта оқушыларға жаңа материалдармен
өзара әрекеттесуіне мүмкіндік береді. Тақтада логикалық байланыстарды
туғыза отырып, объектілерді қозғалтуға және ақпараттарды жеңіл ауыстыруға
болады. Оқушылардың ойларын экранның өзіне жазып және бірте-бірте
оқушылардың зейінін аудара отырып, тақтада мұғалімдер өз іс-әрекеттерін
түсіндіре, дауыстап талқылай алады.
Зерттеу барысында оқушылар үшін, мұғалімдер үшін интерактивті
тақталар тапсырмаларды тартымды ететінін, әр түрлі динамикалық ресурстарды
пайдалануға болатынын және ынтасын жақсартатынын байқауға болады. Онымен
жұмыс жасауда оқушылардың білімін тексеруге де болады. Мұғалімнің дұрыс
сұрақтары оқушыларға тақтада не көрсетілген, материалдарды жақсы түсінуге
мүмкіндік бере, дискуссияны кеңейтеді.
Материалдарды пайдалануда шығармашылық іс-әрекетте интерактивті
тақтамен жұмыс жасау қарапайым қарастырылған. Барлық материалдар даяр
болған жағдайда, файлдар мен бет парақтарын (сабаққа қажетті) басқада бір
ресурстарға қосуға болады. Бұл оқу ісін жоспарлауға және сабақты өткізуге
өте қолайлы. Интерактивті тақтада объектілер мен жазуларды жеңіл
қозғалтуға, мәтінге түсініктеме қосуға, суреттер мен диаграммаларды, бастау
аймақтарды белгілеуге және түстерді қосуға болады. Сондай-ақ суреттерді
немесе графиктерді, мәтіндерді жасыруға болады, сондан кейін қажетті
уақытта көрсетуге болады. Мұғалімдер және оқушылар көпшілік назарын аудара
отырып, осының барлығын тақтада сынып алдында жасайды.
Алдын-ала дайындалған мәтіндер, кестелер, диаграммалар, суреттер,
музыка, карталар, тематикалық CD-ROM-дар, сондай-ақ мультимедиалық
файлдарға гиперсілтемелер және интернет ресурстар сабақты құнарлы етеді.
Сіз кәдімгі жай тақтаға мәтінді жазуға немесе экраннан пернетақтаға көшуге
көп уақыт құртпайсыз. Перо құралын қолдана отырып, барлық ресурстарға
экранның өзінде түсініктеме беруге және көшірмелерді келесі сабаққа сақтап
қоюға болады. Өтілетін сабақ файлдарын әрқашанда ашуға және өткен
материалдарды қайталауға болады.
Интерактивті тақта мұғалімнің сыныптағы әрбір оқушыға ақпаратты тиімді
жеткізуіне көмектеседі. Әрине, барлық қажетті бағдарламалармен компьютерде
отырып жұмыс жасауға болады, сондай-ақ, экранның көлемі жұмыс жасауда
барлық оқушылардың қатысуына мүмкіншілік бермейді., Бірақ, сіз сол
материладарды интерактивтік тақта арқылы көрсете отырып, сыныптағы
оқушылардың зейінін аудара аласыз.
Интерактивті тақта бұл ауыр паталогиялық және дамуда қиындықтары бар
балалармен жұмыс жасауда, психологиялық орталықтарда коррекциялық
міндеттердің қажеттілігін, білім беру мәселесін шешуде тиімді құрал болып
саналады.

1. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларының мүмкіндіктері

1. Ақпараттық технологияларына қысқаша сипаттама

Ақпараттық – коммуникациялық технология электрондық есептеуіш
техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға,
модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға,
интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді.
Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын
пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Ақпараттық – коммуникациялық технологияның келешек ұрпақтың жан –
жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына
жол ашатын педагогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер
пайдасы аса мол.
Қазіргі кездегі шапшаң жүріп жатқан жаһандану үрдісі әлемдік
бәсекелестікті күшейте түсуде. Елбасы Н. Ә. Назарбаев Қазақстанның әлемдегі
бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы атты жолдауында
Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін
қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдарының бірі деп атап
көрсетті.
ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет
дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне
мұқият қарайтын дәуір.
Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа ақпараттық технологияларды
пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын
жүзеге асыра отырып, оқу – тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі
мен сапасын жоғарлатуды көздейді.
Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен ХХІ ғасыр –ақпараттандыру ғасыры
деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми – техникалық прогрестің
негізгі белгісі – қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңіне енді.
Заманымызға сай қазіргі қоғамды ақпараттандыруда педагогтардың
біліктілігін ақпараттық – коммуникациялық технологияны қолдану саласы
бойынша көтеру негізгі міндеттерінің біріне айналды.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында : Білім беру
жүйесінің басты міндеттерінің бірі – білім беру бағдарламаларын меңгеру
үшін жағдайлар жасау керек – деп көрсетілген. Солардың бірі білім беруді
ақпараттандыру барысында дидактикалық және оқыту құралы болып компьютер
саналады. Сондықтан кез келген білім беру саласында мультимедиялық
электрондық оқыту құралдары барлық пәндерді оқытуға пайдаланады. Бұл
бағытта ақпараттық технологияны оқыту үрдісіне екпінді түрде енгізу
бағытында және қолданылатын жаңа құралдардың бірі – бағдарламалық –
техникалық кешен болып саналатын Активті экран болып табылады.
Ақпараттық қоғамның негізгі талабы – оқушыларға ақпараттық білім
негіздерін беру, логикалық – құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту,
ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде
пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу.
Олай болса, ақпараттық бірліктердің білімге айналуы әлемнің жүйелік –
ақпараттық бейнесін оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен құндылық
бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды көздейтін, адамның дүниетанымының
құрамдас бөлігі болып табылатын интеллектуалды дамуды
қалыптастырудың бір жолы.
Ақпараттық бірлікті қалыптастыру: мектептің материалдық -техникалық
базасына, ақпараттық қоғам саясатының мақсаты мен міндеттеріне,
оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру жүйесіне,
оқушылардың жас ерекшеліктері мен меңгеру қабілеттеріне, педагог
мамандардың информатикадан білім деңгейлерінің сапасы мен шеберліктеріне,
оқу – тәрбие бағытының ақпараттық қоғам бағытымен өзара байланысына
тәуелді.
Қазіргі уақытта жаратылыстану – ғылыми білім беруде сабақ барысында
интерактивті құралдарды қолдануда. Интерактивті құралдардың көмегімен
мұғалімнің , оқушының шығармашылықпен жұмыс істеуіне жол ашылып отыр.
Білім берудегі интерактивті технология – мұндағы интерактивтісөзі-
inter (бірлесу), act (әрекет жасау) ұғымын білдіреді, сабақ барысында
оқушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін емес, бірін-бір
толықтыратын, сабақ барысында барлық оқушылардың қатысуын ұйымдастыратын
оқыту барысы.
Қоғамды индустрияландыру кезеңінде білім беру жүйесі алдыңғы кезекте,
маманданған сауатты тұтынушыларды дайындауға бағытталса, ал білім беруді
ақпараттандыру жағдайында бұл мәселе білім берудің негізгі мақсатына
ауысады. Мұндағы негізгі мақсат – оқушының қоршаған әлем жайында табиғи
ғылыми болжамын қалыптастырумен жалпы ізгілікті адамгершілікке дайындау
болып саналады.
Қазіргі заман мұғалімнен тек өз пәнінің терең білгірі болуы емес,
тарихи танымдық, педагогикалық – психологиялық сауаттылық, саяси
экономикалық білімділік және ақпараттық сауаттылық талап етілуде. Ол заман
талабына сай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмыс
істеп, оқу мен тәрбие ісіне еніп, оқытудың жаңа технологиясын шебер
меңгерген жан болғанда ғана білігі мен білімі жоғары жетекші тұлға ретінде
ұлағатты саналады.
Орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың негізгі мақсаты оқушылардың
ақпараттық мәдениетін қалыптастыру. Осы мақсатты орындау барысында
оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыруда жаңа әдістерді қолдану
қажеттілігі туындап отыр. XXI ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін
қанағаттандыру үшін білім беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу
көзделіп отыр: компьютерлік техниканы, интернет, компьютерлік желі,
электрондық және телекоммуникациялық құралдарды, интерактивті құралдарды,
электрондық оқулықтарды оқу үрдісінде тиімді пайдалану арқылы білім сапасын
көтеру.
Еліміздегі саяси, әлеуметтік – экономикалық өзгерістерге сай білім
беруді ақпараттандыру бағытында мектептерде жүргізіліп жатқан жұмыстар
ақпараттандырудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес жүзеге асырылуда.
XXI ғасыр – ақпарат ғасыры болғандықтан адамзатқа компьютерлік сауаттылық
қажет. Бүгінгі таңда мектеп пәндерін компьютер, интерактивті құралдардың
көмегімен оқыту нәтижелерін зерттеудегі ғылыми проблемаларды шешу ең басты
орын алады. Бұған себеп оқыту процесінде туындайтын компьютерлендірудің
педагогикалық – психологиялық жаңа проблемалары әлі толық шешілмегені.
Білім беру жүйесін ақпараттандыру білім беру үшін үлкен
перспективалар ашады. Соңғы жылдары компьютерлік, телекоммуникациялық
техника мен технологиялардың қоғам өміріндегі ролі мен орнында түбегейлі
өзгерістер болды. Ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды игеру
қазіргі заманда әрбір жеке тұлға оқу және жазу қабілеті сияқты сапалармен
бірге қатарға және әрбір адам үшін қажетті шартқа айналды.
Әрбір елдің технологиялық даму дәрежесіне оның экономикалық қуаты мен
халқының тұрмыс деңгейі ғана емес, сол елдің әлемдік қоғамдастықта алатын
орны, басқа елдермен экономикалық және саяси ықпалдасу мүмкіндіктері,
сондай – ақ ұлттық қауіпсіздік мәселелерін шешуіне байланысты. Сонымен
қатар, әлдебір елде қазіргі технологияның дамуы мен қолдануының деңгейі
оның материалдық базасының дамуымен қатар емес, негізінен қоғамды
парасаттандыру деңгейімен, оның жаңа білімді туындату, игеру және қолдана
білу қабілетімен де анықталады.
Жедел дамып отырған ғылыми – техникалық прогресс қоғам өмірінің
барлық салаларын ақпараттандырудың ғаламдық процесінің негізіне айналады.
Ақпараттық – технологиялық дамуға және оның қарқынына экономиканың жағдайы,
адамдардың тұрмыс деңгейі, ұлттық қауіпсіздік, бүкіл дүниежүзілік
қауымдастықтағы мемлекеттің ролі тәуелді болады. Тұтас дүние қалыптастыру
мен қоғамдастықтар, жеке адам мен бүкіл дүниежүзілік қоғамдастықтың өмір
сүруі үшін жаңа жағдайларды қамтамасыз етуде ақпараттық –
телекоммуникациялық технологиялар маңызды роль атқарады.
Жаңашыл қоғамды ақпараттандыру үрдістері және олармен тығыз
байланыстағы білім беру жүйесінің барлық формаларын ақпараттандыру
үрдістері жаңа ақпараттық және коммуникациялық технологияларын (АКТ)
меңгеру және жапай тарату үрдістерімен сипатталады. Мұндай технологиялар
қашықтан оқыту және ашық білім берудің жаңа жүйелерінде оқытушы мен оқып
үйренушінің арасында қарым-қатынас орнату және мағлұмат алмасу үшін
белсенді қолданылады. Жаңашыл оқытушы ақпараттық және коммуникациялық
технологиялар төңірегіндегі білімдерді игеріп қана қоймай, сондай-ақ оларды
өзінің кәсіби іс-әрекетінде пайдалана алатын маман болуы тиіс.
Компьютерлік желілердің және басқа оның ақпараттық және
коммуникациялық технология құралдарының арасындағы баламалары пайда
болуынан білім беру жаңа сапаға ие болды. Ол бірінші кезекте жер шарының
кез келген жерінен ақпараттарды жылдам алу мүмкіндігімен байланысты болды.
Интернет ауқымды желісі арқылы әлемдік ақпарат ресурстарына (электрондық
библиотекалар, мәліметтер қоры, файлдар қоймалары және т.б.) жылдам қол
жеткізуге мүмкіндік бар. Интернеттің әйгілі ресурсы – WWW бүкіл әлемдік
өрмегінде екі миллиардтай мультимедиялық құжаттар жарияланған.
Желіде АКТ-ның басқа да құралдарын пайдалануға мүмкіндіктер бар.
Олардың қатарына электрондық пошталарды, сілтемелер тізімдерін, жаңалықтар
топтамаларын, чаттарды жатқызуға болады. Нақты уақыт режимінде сұхбаттасу
үшін байланыс орнатылғаннан кейін дыбысты, суреттерді, пернетақтадан
еңгізілген мәтінді және кез келген файлды жіберу мүмкіндігін беретін арнай
программалар жасалынған. Бұл программалар жойылған қолданушылар бірігіп
жергілікті компьютерде қосылған программалармен жұмыстарын ұйымдастыруды
қамтамасыз етеді.
Компьютерлік желілер арқылы жіберілетін мәліметтерді сығудың жаңа
алгоритмдерінің пайда болуынан дыбыс сапасы едәуір артты және кәдімгі
телефон желілеріндегі дыбыс сапасына жуықтады. Осының нәтижесінде жаңа АКТ
құралы – Интернет – телефония салыстырмалы түрде екпінді дами түсті. Арнайы
программалық қамтамасыз ету мен құрылғылардың көмегімен Интернет арқылы
аудио және бейнеконференциялар өткізуге болады.
Телекоммуникациялық желілерде ақпараттарды іздеу тиімділігін
қамтамасыз ету үшін жасалынған автоматтандырылған іздестіру құралдары бар.
Олардың мақсаты – компьютерлік желілердің ақпарат ресурстары туралы
мәліметтерді жинап, қолданушыларға жылдам іздеу қызметін ұсыну. Іздестіру
жүйелері арқылы бүкіл әлемдік өрмектің құжаттарын, мультимедиялық файлдарды
және программалық қамтамасыз етуді, адамдар және мекемелер туралы мекен-
жайлық ақпаратарды іздеуге болады.
АКТ желілік құралдарының көмегімен оқу-әдістемелік және ғылыми
ақпараттар алуға, консультациялы көмек беруді жылдам ұйымдастыруға, ғылыми
зерттеу жұмыстарын модельдеуге, нақты уақыт аралығында виртуальды сабақтар
(семинарлар, дәрістер) жүргізуге үлкен мүмкіндіктер бар.
Қашықтан оқыту және ашық білім беру жүйелерінің көзқарасы бойынша
маңызды болып келетін АКТ-ның бірнеше негізгі кластары бар. Бейнежазбалар
мен телевидениялар осы технологиялардың бірі болып табылады. Қашықтан оқыту
жүйесінде дыбыстық пошта кеңінен қолданылады. Қазіргі уақыттағы ақпараттық
және коммуникация технологияларының асинхронды құралдарының танымал түріне
ауқымды телекомуникациялық компьютерлік желілер жатады. Бұл байланыста
Internet, Bitnet, TUNet сияқты халықаралық және ұлттық желілерді
пайдаланудың білім берудегі өзектілігі белгілі.
Ғылым мен техниканың даму қарқыны оқу – ағарту саласының оқыту
үрдісіне жаңа технологиялық әдістер оның ішінде интерактивті құралдарды кең
көлемде қолдануды қажет етеді.
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы орта білім беру
жүйесінің дамуымен тығыз байланысты. Қай халықтың, қай ұлттың болсын
толығып өсуіне, рухани әрі мәдени дамуына басты ықпал жасайтын тірегі де,
түп қазығыда – мектеп.
Мектептердің білім деңгейін көтеру және онда интерактивті құралдарды
пайдалану арқылы оқу – тәрбие процесін тиісті деңгейге көтеру, мектеп
ұстаздарының, басшыларының, педагогикалық ұжжымның жүйелі басшылыққа алған
бағыты деп есептейміз. Интерактивті құралдарды қолдану негізінде мектепте
жаратылыстану бағытының пәндерін оқыту сапасын арттырып, білім беруді
ақпараттандыру жүйелі түрде іске асады деуге болады.
Мектепті ақпараттандыруға осылай мемлекет тарапынан үлкен
экономикалық қолдау көрсетіліп, оны оқыту, үйрету мәселесі бүкіл халықтық
деңгейге көтерілсе ғана біздің еліміз өндірістің жоғары психологиясын
меңгерген дүиежүзілік бәсекеге төтеп беретін, өндіріс өнімдерін өндіре
алатын алдыңғы қатарлы мемлекетке айналады. Ол дәрежеге жетуге қажетті
білім алуына біздің жас ұрпақтың қабілетінің жететініне сенім мол.
Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік
стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет деп, Ел басы атап
көрсеткендей жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу
үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор.
Компьютер және интерактивті құралдар арқылы жасалып жатқан оқыту
процесі оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік
байланыстармен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде – өздерінің кәсіби
потенциалдарының қалыптасуына жол ашу керек. Бүгінгі таңдағы ақпараттық
қоғам аймағында, оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және
компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан тарайтын
педагогикалық технологияларды ғана тиімді деп санауға болады.
Оқушылардың интерактивті құралдар көмегімен қалыптасатын және жүзеге
асырылатын ойлау қабілеті бұрынғы технологиялар арқылы берілетін ойлау
жүйесінен өзгеше болатындықтан, тек ойлау қабілеті түсінігі ғана емес,
қабылдау, есте сақтау жоғарғы деңгейде болады.
Біз бейбіт елде, мемлекеттік білімді жетілдіруге аса мән берген елде
тұрамыз. Жалпы білім берудің мақсаты – терең білімнің, кәсіби дағдылардың
негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін – өзі дамытуға адамгершілік
тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны
қалыптастыру, яғни жеке тұлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты
технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға
лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру.
Интерактивтік тақтасын қолдану барысында мұғалімдер уақытты қалай
үнемдейді.
Қарапайым тақта және компьютер проекторына қарағанда, интерактивтік тақта
сабақ мазмұнын кеңінен ашуына мүмкіншілігі өте зор. Интерактивтік тақтаны
пайдалану кезінде үлкен жетістікке қол жеткізу үшін , тек қана сауатты
сабақ жоспарлап, керекті материалдарды дайындау керек.
Сабақта мұғалім интерактивтік тақтаны бір емес бірнеше рет пайдалана алады,
қарапайым тақтаға қарағанда интерактивті тақта пайдалануға ыңғайлы, әрі
уақыт үнемдейді. Сабақ дайындығына дұрыс уақытты қалай бөлу керек?
Әр сабақта пайдаланатын көрнекі құралдарды қалай дайындайды.? Біз аталған
сұрақтарға жауап беруге тырысамыз.
Интерактивті тақта оқытудың басқа тәсілдеріне қарағанда
(салыстырғанда), көптеген жетістіктері бар.
Бұл жетістіктер туралы өз сабағында интерактивтік тақтаны падаланатын
мұғалімдер ғана айта алады. Қызметтестер мен біріге отырып сабақта
дайындалу арқылы жақсы әсерге қол жеткізуге болады, бұл тек қана
міндеттерді бөліп беру мен уақытты үнемдеу ғана емес, сонымен қатар
берілген материалдардың сапасын да арттырады.
Мұғалімдердің көрсетуінше интерактивтік бағдарлама олардың жартылай
жұмысын атқарады, мысалы: белгілі бір материалды интерактивтік тақтада
орындау арқылы файлдағы белгілермен өзгерістерді сақтап қалуға болады, бұны
сабақта болмай қалған оқушыларға қайта түсіндіруге немесе келесі жолы тағы
да қолдануға болады.
Оқу материалдар базасын жасау, қызметтестермен жасаған материалдарды
өз сабағында пайдалану арқылы мұғалімдер уақытын үнемдейді. Материалдарды
оқып үйрену барысында интерактивтік тақтаны пайдалану білім өрісін
кеңейтуге мүмкіндік береді, сондықтан мұғалімдердің дайындаған материалы
оқушыларға түсініктірек болады.
Көп мұғалімдердің байқағанындай сабақтың оқушыларға қызықты және
дәлелді (мағыналы) болады, және оны (оқушылар) жылдам есте сақтайды.
Интерактивтік тақта оқу сапасын жоғары деңгейде тағы да мұғалімдердің
уақытын үнемдейді, оған бұрын өтілген материалдардың екінші рет қайталауға
қажеті жоқ.
Оқыту үрдісінде ақпараттық технологияны пайдаланып білім берудің әр
түрлі аспектілерін дамытуға болады. Олар: ақпаратты өңдеу, оқытудың
мотивациялық, коммуникациялық және танымдық аспектілері.
Ақпараттық технологиялардың оқыту үрдісіндегі ақпараттық-
коммуникативтік қызметін төмендегі сызбадан көруге болады.

Білім беруді ақпараттандыру барысында дидактикалық және оқыту
құралы болып компьютер және интербелсенді тақта саналады. Сондықтан кез
келген білім беру саласында мультимедиялық электрондық оқыту құралдары
барлық пәндерді оқытуға пайдаланылады. Бұл бағытта ақпараттық технологияны
оқыту үрдісіне екпінді түрде енгізу бағытында және қолданылатын жаңа
құралдардың бірі- бағдарламалық-техникалық кешен болып саналатын Белсенді
экран болып табылады. Бұл кешен білім үрдісінде қолданылатын ақпаратты
көрсетуге және оны компьютермен басқаруға арналған әмбебап интерактивтік
жүйе болып табылады.
Интерактивтік тақтаны дұрыс түсіну керек, ол сиқыршының таяғы емес.
Неге десең сабақтағы барлық мәселелерді өзі шешіп және сабақты
еліктендіретін болған.
Интерактивтік тақтамен бірге жүретін бағдарламалық нұсқаулықты жақсы
біліп, оны сабаққа дайындалғанда қолданулары керек.
Мұғалімдерге тағы басқа да бағдарламалық құжаттар керек. Жоғарыда
айтылғандарды қорытындылай келе, айта кетейік: Сабақ алдын-ала дайындалған
болу керек, сонда ғана материалдар жылдам түсіндіріледі.
Интерактивтік тақтада бір уақытта бірнеше материалдарды қолдануға болады:
бейне, дыбыс, сурет, мәтін, және т.б. Сабақ соңына дейін логикалық
үздіксіз түрде болса, сонда ғана сабақ қойылған мақсатына жетеді. Сабақ
кезінде сақталған файлдар оқушыларға беріледі, сондай-ақ бұл файлдарды
келесі сабақта өтетін материалдарды қайталау және толықтыру үшін
қолданылады.

2. Информатика пәнін оқытудың негізгі мақсаттары мен міндеттері

Интерактивті құралдарды сабаққа пайдаланғанда дидактикалық бірнеше
мәселелерді шешуге көмектеседі :
- Пән бойынша базалық білімді меңгеру ;
- Алған білімді жүйелеу ;
- Өзін - өзі бақылау дағдыларын қалыптастыру;
- Жалпы оқуға деген ынтасын арттыру
- Оқушыларға оқу материалдарымен өздігінен жұмыс істегенде
әдістемелік көмек беру.
Бұл технологияны оқу материалын хабарлау және оқушылардың ақпаратты
меңгеруін ұйымдастыру арқылы, көзбен көру жадын іске қосқанда арта түсетін
қабылдау мүмкіндіктерімен қамтамасыз ететін әдіс деп қарауға болады.
Оқушылардың көпшілігі естігенінің 5 % және көргенін 20 % есте
сақтайтыны белгілі. Аудио – және видеоақпаратты бір мезгілде қолдану есте
сақтауды 40-50 % дейін арттырады.
Қазіргі кезде сабаққа дайындалу барысында мұғалім сабақ мазмұны
оқушылар үшін танымдылығы жағынан қызықты әрі жаңаша өтуі үшін өзінің
бағалы уақытын қажетті материалды іздеу мен жүйелеуге жұмсайды. Ал
жекелеген курс бойынша мәселелік – бағдарлы оқу бағдарламалары пакетінің
болуы мұғалімге мұғалім – оқушы жүйесінде ақпаратты беруді, өңдеуді
және қайталауды жаңаша ұйымдастыруына мүмкіндік береді. Бірақ , мұның
барлығы жүзеге асуы үшін мұғалім компьютерлік оқыту технологиясы бойынша
білімдер мен іскерліктерді игеруі қажет. Бұл дайындық диференциалды болуы
тиіс. Себебі, әрбір пән мұғалімдері үшін компьютерді оқыту үрдісінде
пайдалану әр түрлі сипатқа ие.
Ғылым ғасырының табалдырығынан аттағалы тұрған қазіргі таңда
компьютер өмірдің барлық саласына кеңінен енуде.
Елбасы атап көрсеткендей Қазіргі заманда жастарға ақпараттық
технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте
– мөте қажет - жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны
оқу үрдісіне оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор.
Білім берудің ақпараттандыру процесі пән мұғалімдеріне жаңа
ақпараттық технологияны жан - жақты пайдалану саласына үлкен талап қояды.
Іс тәжірибемде интерактивті құрылғылардың барлық мүмкіндіктерін
пайдалана отырып, оқушылардың шығармашылық даралығын қалыптастыру үшін
сабақта төмендегі іс – шаралардың қолданудың маңызының зор екенін байқадым.
- Оқушының дайындық деңгейін, ынтасын және қабылдау жылдамдығын
ескеру арқылы жаңа материалдарды меңгеруге байланысты оқытуды ұйымдастыру
және оқыту процесіне интерактивті құрылғылардың мүмкіндіктерін пайдалану
- Оқытудың жаңа әдістері мен формаларын ( проблемалық,
ұйымдастырушылық іс - әрекетін компьютерлік ойындар және т. б.) сабақта жиі
қолдану.
- Проблемалық зерттеу , аналитикалық және модельдеу әдістерін
қолдану арқылы классикалық әдістерді жетілдіру.
- Жаңа ақпараттық технология құралдарын ( жаңа типті компьютерлер,
телекоммуникация, виртуальды орта және мультимедия – технология,
интерактивті құрылғылар) пайдалану арқылы оқу процесінің материалдық –
техникалық базасын жетілдіру.
Сабақ материалы Power Point презентациясы немесе мәтіндік ақпарат
түрінде беріледі. Сонымен қатар, материалдың құрамына кесте, диаграмма,
сурет, басқарушы батырмалар, гиперсілтемелер, графиктер болады. Түсіндіру
барысында мұғалім тақтаның алдында тұрып жасырулы ақпаратты және
объектілерді көрсете алады және өзгертеді. Сабақтың соңында қолданылған
материалды есте сақтап, қажет жағдайда қайталап қолдана алады.
Интерактівтік тақтамен жұмыс істеу барысында жасалған файлдар белгілі бір
форматпен сақталады, сонымен қатар PDF форматында да сақтап, оқушыға
электрондық пошта арқылы жіберуге болады. Мұғалім алдын – ала дайындаған
сабақты оқушының білімін , біліктілігін, дағдысын бақылауға бағытталған
тапсырмаларды орындауға береді. Сабақтың барысында тапсырманы орындау
бойынша ауызша түсіндіру жүргізіледі, интерактивтік тақтаны пайдалану
арқылы теориялық материал қайталанады. Қажетті жағдайда, оқытушы тақта
арқылы мысал есепті шығаруды, графиктерді құруды, құрал – саймандарды
қолдануды көрсетіп түсіндіреді. Мұғалім оқушыны тақтаға шығарып, оған жеке
тапсырма береді, оған қалғандардың көңіл бөлу үшін бағыт береді және
бақылап отырады.
Мұғалім алдыңғы сабақта өтілген материалды ашып, өткен сабақты
қайталай алады. Мұндай әдістеме сабақта екпінді түрде өткізуге мүмкіндік
береді. Тақтада жұмыс істеген мұғалім мен оқушының орындаған іс -
әрекеттерін есте сақтап келесі сабақта қолдануға болады.
Сонымен, интерактивтік тақта сабаққа қатысушылардың барлығының
ойын бір ортаға жинақтап, қажет ақпаратты өңдеу арқылы жалпыланған
ақпараттық біліктілікті қалыптастыратын тиімді құрал болып табылады. Алдын
ала дайындалған оқу материалдары – презентациялар, мәтіндік, графикалық
ақпараттық объектілер – сабақтың жақсы өтуін және барлық ақпарат түрлерін
қолдануды қамтамасыз етеді. Сонымен, Активті экран кешенін қолдану
арқылы оқыту үрдісінде жаңа дидактикалық мүмкіншіліктерді ашуға мүмкіндік
береді.
Сабақта уақытты үнемдеу, демонстрациялық материалдар даярлау
мақсатында интерактивті тақтаны пайдаланған тиімді. Интерактивті тақтаның
үш режимінде де жұмыс жасауға болады.
Ақ тақта режимі – ең қарапайым режим. Ақ тақта режимін қолданғанда
оны ақ бет қағазбен жұмыс жасағандай және тақырыпқа қажетті жерін
белгілеулермен, негізгі ұғымдарын ерекшелеу үшін түрлі түсті қаламды
қолдануға болады. Ақ беттің артына фон ретінде мазмұнды суретті пайдалануға
болады. Тақтаның бұл қасиеті, мысалы географиядан, физика, биологиядан және
т.б. пәндерден сабақ жүргізгенде ыңғайлы. Фон ретінде географиялық картаны,
физикалық аспаптардың суреттерін алуға болады және сабақ барысында қажет
болса картаға белгі салуға, жазуға мүмкіншілік бар.
Екінші режим – Office режимі. Бұл режим сабаққа қажетті дайындық
жұмыстарын, яғни материалдар даярлауға ыңғайлы. Сабаққа дайындық жұмыстары
Word мәтіндік редакторының, Excel электрондық кестесінің құжаттары, Power
Point – презентациясы болуы мүмкін. Мысалы , Microsoft Word құралдарымен
төрт түрлі мәтіндік тапсырмаларды қамтитын құжат әзірлеуге болады. Осы
құжатта тапсырмаларды қайталап, жауаптарының дұрыс нұсқаларын немесе
амалдардың дұрыс тізбегін көрсету керек. Қайталанған тапсырмаларды сурет
салу панелінің төртбұрыш объектілерімен жасырамыз. Сабақта қажет кезде
бұл құжатты интерактивті тақтаның Office режимінде ашу қажет. Бұл режим
Microsoft Office – нің барлық мүмкіншілігін ұсынады. Сондай
мүмкіншіліктерінің бірі – құрылған құжатқа мәтінді қосуға болады, яғни
экраннан түсірілген суретпен емес құжатпен тікелей жұмыс жасаймыз. Сонымен,
мұғалім оқушыны тестілік тапсырмаға жазбаша жауап беруге тақтаға шығарып,
оқушының жауабын дұрыс жауаптарымен салыстыра алады ( тік төртбұрыш
объектісін жылжыту немесе жою арқылы ) және дайындалған материалды шаблон
ретінде келесі сабақтарды пайдалану үшін сақтап қоюға болады.
Үшінші режим - тақтаның интерактивті режимдегі жұмысы.
Сабақтарды жүргізуде өткен материалды қайталау қажет, сондай жағдайда
интерактивті тақтаның сілтеме жасауға арналған компонентін қолдануға
болады. Бұл компонент арқылы Microsoft Office құралдары арқылы құрылған
құжаттарға, графиктік редакторлардың немесе программалау ортасының
көмегімен құрылған файлдарға, интернет беттеріне сілтемелерді
ұйымдастыруға мүмкіншілік береді.
Прожектор және Шторка құралдары экранның белгілі бір кішігірім
аумағын көрсетуге арналған. Прожектор құралы аудиторияның назарын бір
объектіге аударуға арналған. Экран бетінде бір мезгілде бірнеше объектілер
орналасқан болса, оның қажет объектісін ерекшелеп, қалғанын жауып қоюға
арналған. Шторка экранның бір бөлігін жауып қоюға арналған ( есеп шығаруда
дұрыс жауаптарын, оқушыларға әзір белгісіз ақпаратты ) және материалды оқу
барысында мүмкіндігінше тақтаның қажет бөлігін көрсету.
Интерактивтік тақтада бір уақытта бірнеше материалдарды қолдануға
болады: бейне, дыбыс, сурет, мәтін, және т.б. Сабақ соңына дейін логикалық
үздіксіз түрде болса, сонда ғана сабақ қойылған мақсатына жетеді.
Материалдарды оқып үйрену барысында интерактивтік тақтаны пайдалану білім
өрісін кеңейтуге мүмкіндік береді, сондықтан мұғалімдердің дайындаған
материалы оқушыларға түсініктірек болады. Кез-келген сабақтың анық
мақсаты болу керек. Сондықтан қазіргі заманғы дидактикада сабақ типтерін
былай класификациялайды.
- жаңа сабақ өту;
- дағды мен біліктілігін қалыптастыру және дамыту;
- білімін, біліктілігін, дағдысын бекіту мен пайдалану;
- оқыту және білімді жүйелеу;
- білімін, біліктілігін, дағдысын бақылау және коррекциялау;
- кіріктірілген сабақ.
Мұғалім алдымен сабақта не істейтінін жоспарлайды, содан соң калай және
қандай әдіспен жүзеге асыратынын анықтайды. Сабақтың құрылымы мақсат пен
мазмұн арқылы анықталады, кездейсоқ таңдалуы мүмкін емес.
Педагогикада оқытудың бірнеше моделін атап көрсетуге болады:
1) пассивті – оқушы оқытудың бъектісі ролін атқарады (тыңдау және
көру)
2) активті белсенді оқушы оқытудың субектісі болып шығады
(өзіндік жұмыс, шығармашылық жұмыс, лабораториялық-практикалық жұмыс)
3) интерактивті – inter (өзара), akt(әрекеттесу). Оқыту процесі
барлық оқушылардың тұрақты белсенді өзара қарым-қатынасы арқылы жүзеге
асырылады. Оқушы мен мұғалім оқытудың тең құқылы субъектісі болып табылады.

Интерактивті оқыту моделін пайдалану - өмірлік ситуацияларды
моделдеуді, ролдік ойындарды қолдануды, мәселені бірлесіп шешуді
қарастырады. Оқу процесінің қандайда бір қатысушысын немесе идеяны яғни,
жақсы оқитындарға ғана назар аудару сияқты ерекшелеуді шектейді. Бұл
моделге адамгершілікпен, демократиялық жолмен келуді үйретеді.
Интерактивтік оқыту технологиясы – бұл коллективтік, өзін-өзі
толықтыратын, барлық қатысушылардың өзара әрекетіне негізделген, оқу
процесіне оқушының қатыспай қалуы мүмкін болмайтын оқыту процесін
ұйымдастыру.

Интерактивтік оқыту технологиясы.
1) Жұптасып жұмыс істеу.
2) Ротациялық (ауыспалы) үштік.
3) Карусель - Айналмақ.
4) Шағын топтармен жұмыс.
5) Аквариум.
6) Аяқталмаған сөйлем.
7) Миландыру Мозговой штурм.
8) Броундық қозғалыс.
9) Есепту ағашы. Дерево решений
10) Өз атынан сот. Суд от своего имени
11) Азаматтық тыңдау.
12) Ролдік іскерлік ойын.
13) Сығымдау методы. Метод пресс
14) Өз позицияңды ұстан.
15) Дискуссия.
16) Дебаттар.
Мұғалім мен оқушының интерактивтік шығармашылығы шектелмейді. Оны
қойылған мақсатқа дұрыс бағыттай білудің маңызы зор. Бүгінгі шығып жатқан
методикалық инновациялар оқытудың интерактивтік методымен
байланыстырылған.
Интерактивтік оқыту – бұл, ең алдымен оқушы мен мұғалімнің қарым-қатынасы
тікелей жүзеге асатын сұқбаттасып оқыту болып табылады. Интерактивтің
негізгі сипаттамалары қандай? Инетрактивтік оқыту – бұл танымдық әрекеттің
арнаулы ұйымдастыру формасы. Ол толық айқындалған және мақсатын алдын-ала
болжауға болатын оқыту түрі. Осындай мақсаттардың бірі оқушы өзінің
жетістіктерін, интелектуалдық белсенділігін сезетіндей, оқу барысының
өнімділігін арттыратын оқытудың жинақы (компортный) шарттарын жасау.
Интерактивтік оқытудың мәнісі сыныптағы барлық оқушы таным процесімен
қамтылады, олар өздерінің білетін және ойлайтын нәрселері арқылы түсінуге
және қарсы әсер етуге (рефлектироват) мүмкіндік алады. Таным процесінде,
оқу материалын игеруде, оқушылардың біріккен әрекеттері мынаны білдіреді;
әр оқушы өзіне тән ерекше еңбегін сіңіреді, білім, идея, әрекет ету
тәсілдерін алмасу үздіксіз жүреді. Сонымен қатар, бұл процес өз-ара қолдау
және қайырмыдылық атмосферасында жүреді. Яғни, жаңа білім алып қана
қоймайды, танымдық процестің өзін дамытады, оны әлдеқайда жоғары топтасу
мен еңбектесу дәрежесіне көтереді.
Сабақтағы инетрактивтік әрекет өз-ара түсіністікке, өз-ара әрекетке,
қатысушының әрқайсысына қажет есепті бірлесіп шешуге алып келетін -
ұйымдастыру және сұқбаттасып қарым-қатынас жасауды дамытуды ұысанды.
Интерактив бір көзқарастың немесе бір ғана сөйлеуішінің басым болуы
жағдайын болдырмайды. Сұқбаттасып оқыту барасында оқуышлар сыни ойлауды,
тиісті ақпарат пен белгілі жағдайды талдау негізінде күрделі мәселелерді
шешуді, балама көзқарастарды салыстыруды, ақылды шешімдер қабылдауды,
дискуссияға қатысуды, басқа адамдармен тиімді қарым-қатынас жасауды
үйренеді. Ол үшін сабақта жекелей, жұптық және топтық жұмыс
ұйымдастырылады, зерттеу жұмыстары, родік ойындар қолданылады, құжаттармен
және түрлі ақпарат көздерімен жұмыс жасайды, шығармашылық жұмыстар
пайдаланылады.
Интерактивтік оқыту формаларына нені жатқызуға болады? Бүгінгі күні
әдіскерлер мен шығармашыл-ұстаздар топтық жұмыстың көптеген түрін жасап
шығарды. Олардың ішіндегі кең таралғандары - үлкен шеңбер, аквариум,
мыймен шабул (мозговой штрум), дебаттар. Алдынғы сабақтардағы білімдері
немесе өмірде алған тәжрибелері негізінде аздаған хабары бар қандайда бір
мәселе толығымен талқыланатын болса ғана, интерактитік оқыту формасының
тиімділігі жоғары болады. Одан басқа, қарасытрылатын тақырып жыбық немесе
тар мағаналы болмау керек. Мысалы, ұрлық үшін жауапкершілік қандай болу
керек немесе салық мөлшері қанша болу керек деген сияқты сұрақтарды топ
алдында талқылаудың мағанасы жоқ. Талқыланатын мәселенің деңгейі тар
экономикалық (құқықтық, саяси, тарихи, т.б.) сұрақтардан мәселені кеңінен
қоюға көшуге мүмкіндік жасайтындай болу керек.
Интерактитік оқыту технологиясы мен концепциясы интеракция (ағлш.
Interaction - өзара әсер, бір-біріне әсер ету) құбылысына негізделген.
Оқыту барысынде жеке тұлғалар арсында танымдық қарым-қатынас орнап, оның
субъектілерінің бәрі өзара қатынасқа түседі. Әр оқушының жеке жұмысы мен
оның жеке тұлғасын дамыту адамдардың бір-бірімен сөйлесу және өз ара
әрекеттесу барысында жүзеге асады.
Осы концепцияны жақтаушылардың ойынша, осындай ситуацияның жиі
қолданылатыны және ыңғайлы түрі оқу ойындары болып табылады. М. В. Кларин,
Ю. С. Тюнников және басқалар ойындардың білім беру мүмкіндіктерін
зерттеген: ойындар педагокқа оқытудың (білім, білік, дағды) қоданылуын,
жаттығу мен өңделуін, әркімнің мүмкіндігін ескеруді, білім деңгейі әртүрлі
оқушыларды ойынға тең дәрежеде қатыстыру нәтижелерін көрсететін мүмкіндік
береді, Сонымен қатар ойындарда барынша эмоциялық-тұлғалық әсер ету,
коомуникативті білктілік пен дағды қалыптастыру, қарым-қатынас құндылығы
сияқты мүмкіндіктер бар. Сондықтан оқу ойындарын қолдану мектеп
оқуышларының жеке және тұлғалық сапаларын тәрбиелеуге қолайлы.

3. Оқу үрдісіндегі ақпараттық технологиялардың қолдану тәжірибесі
Компьютер, телекоммуникациялық және желілік құралдар ақпараттарды
қабылдаудағы әдістерді өзгертіп, әртүрлі әрекеттерге жаңа мүмкіндіктерді
ашып отырып, қазіргі қоғамның даму кезеңіндегі оқыту мақсатының көкейкесті
және маңызды мәселелеріне қол жеткізеді. Білім берудегі ақпараттық
технологиялар оқытуда қолданылатын электронды құралдар мен оларды
функционалдау тәсілдерінің жиынтығын анықтайды. Білім беруде қолданылатын
бағдарламалық-техникалық құралдардың классификациялық белгілері ретінде
мыналарды айтуға болады:
-         дидактикалық бағыт;
-         бағдарламалық ұсыныс;
-         техникалық ұсыныс;
-         пәндік аумақта қолданылуы.
Дидактикалық бағыт бойынша классификация
Бағдарламалық-аппараттық комплекстің дидактикалық бағыты бойынша
классификация белгілерін кейбір әдебиеттерден кездестіруге болады. Мысалы,
үйренушілерге компьютер арқылы берілетін білімді келесідей классификациялау
керек. Біріншіден, білімді анықыталған және анықталмаған деп бөлу қажет
болып табылады. Ал, кейінірек жасанды интеллект аумағында зерттеулердің
дамуымен бұл білімдер артикулденетін және артикулденбейтін болып аталатын
болды.
Білімнің артикулденетін бөлімі – бұл үйренушілерге ақпараттарды
(мәтіндік, графикалық, бейне, т.б.) бірнеше бөліктерге бөлу арқылы беруге
болатын және оңай құралатын білімдер.
Білімнің артикулденбейтін бөлімі – интуиция, өтіл (опыт) негізінде
құралған білімдер. Бұл бөлімнің білімі үйренушілерге берілмейтін,
практикалық есептерді шығаруда жеке тапсырмаларды орындау кезінде қол
жеткізуге болатын іскерлікті, тапқырлықты және адам өтілінің басқа
бөлімдерін қамтиды. Білімнің мұндай классификациясына сүйене отырып, оқыту
бағдарламалық-аппаратық комплекстерді классификациялауға болады. Осы
комплекстер негізінде құралған және білімнің артикулденген бөлімін оқытуда
қолданылатын технологиялар декларативтік деп аталады. Декларативтік
технологияларға мыналарды жатқызуға болады:
-         компьютерлік оқулықтар;
-         оқытылатын мәліметтер қоры;
-         үйренушілерге белгіленген ақпаратты ұсынатын , дұрыс
меңгеруін тексеретін, сақтауға мүмкіндік беретін мәтіндік және бақылау
бағдарламалары мен басқа компьютерлік құралдар.
Бағдарламалық-аппараттық комплекстерді құруда және білімнің
артикулденбеген бөлімін меңгеруде қолданылатын технологиялар процедурлік
деп аталады. Бұл топтың компьютерлік ақпараттық технологиялары білімнің
ақпараттарын бірнеше бөліктерге бөліп тексермейді және ақпарат бөліктерін
қамтымайды. Олар әртүрлі модельдер негізінде құрылған. Бұл жағдайда
компьютерлік ақпараттық технологияларға мыналар жатады:
-         қолданбалы бағдарламалар пакеті (ҚБП);
-         компьютерлік тренажерлер (КТ);
-         зертханалық практикумдер;
-         ойындардың бағдарламалы;
-         үйренушілерге зерттеу кезінде оқытылатын пән бойынша білім
алуына (қосуына) мүмкіндік беретін экспертті-үйрену жүйелері (ЭҮЖ) және
басқа да компьютерлік құралдар.

Интерактивті Ақ Тақтаның авторы Ян Мабер
PolyVision EТША (Еуропа Таяу Шығыс және Африка) компаниясының білім беру
саласындағы консультанты
Маусым 2009 ж.
Технологиялық жетістіктер әлемінде ИАТты мектеп сыныбына сәйкестендіру ол
білім берушініңмұғалімнің күнделікті жұмысының айырылмас бөлігі ретінде
болып тұр.
Білім беру нарығы жөнінде терең түсінігі бар кеңесшілер мен консультанттар
ИАТ мұғалім орнын баса алмайтындығын, қайта ол оқыту мен білім беруді
кеңейтетін тәсіл екенімен және оқыту бағдарламасын орындаудағы көмекшісі
екендігімен толығымен келіседі.
ИАТ алдында, компьютер экраны және басқа технологиялар алдында
ертеңнен кешке дейін қадалып отырған балалар өздерінің жеке дамуын кеңейту
барысында көп жетістікке жетпейді. Дене шынықтыру әрекеттерін, сөзбен жауап
беру және бірлестірілген технологияларды білім алу процессіне араластырып,
теңдестірілген білім алу жағдайын тудыру өте маңызды.
Интерактивті Ақ Тақталарды бастапқы сәйкестендірушілер мұғалім
жетіспеушілік мәселесін толығымен шешеді деп қарастырған болатын. Көбісі
осылардың жанына әдеттегі ақ тақталарды орнатты, себебі осы тақталардың
беттеріне әдеттегі маркерлермен жазуға болмайтын, сондықтан ИАТтың жанына
Бұл тақтаға жазуға болмайды! деген үлкен жапсырмалар қойылатын.
Бұл ойға сыймайтын жағдай, себебі оларды бетіне жазуға болатын
тақталар деп жарнамалады емеспе. PolyVision кеңесі осы мәселеге шешім
ретінде өздерінің керамиктемір беттерін ұсынды. Енді сыныптарда әр мақсатқа
арналған неше түрлі тақталармен толтырып тастау керегі жоқ.
• Қаржы қыйындықтары
ИАТ нарығында жұмыс жасап жатқан саналы және жауапкер компаниялар
жоғары сапа, сенімділік және эргономикалық жоба, олардың бәрі өнімді дамыту
барысындағы басты негіздер болып табылатындығымен келіседі.
Өкінішке орай, осы салада (осы үнемшіл қоршаған айналада) қаржыны
жұмсау күші сақталады, сондықтан нашар, төмен бағалы өнімдерді жабдықтау,
дамып келе жатқан технологиялармен арзан жолмен қатар бола алатын
мүмкіндікті көріп, білім беруші ұйымдар сатып алуға дайын болатындығын,
соның арқасында жылдам арада пайда табу мүмкіндігін қолдана аламыз деп
ойлайтындар көп! Өкінішке орай, технологиялық атау сөзбен айтқанда,
төлегеніңе байланысты тауар да аласың.
Францияда басылған сандарға жүгінсек, соңғы сегіз жыл аралығында сатылып
алған ақ тақталардың төрттен бірі істен шығып, ауыстырылуы тиіс.
Компьютерлік бағдарлама
Классикалық миф ретінде ‘Біздің компьютерлік бағдарламамызды қолдану
үшін, сізге міндетті түрде біздің ақ тақтамызды сатып алу керек’, деген
тұжырымды қолданады.
Кей бір кездерде тақталарға қатысты кей нақты драйверлердің
сәйкестендірілуі мүмкін, сондықтан өндірушілер өздерін ерекшелендіре алады,
және өздерінің бизнесстерін дамытуға мүмкіндік алады, дегенмен, егер
мектепте неше түрлі өндірушілерден сатып алған түрлі тақталар болса, және
осы тек бір компьютерлік бағдарламаға байланыстырылады деген тұжырым дұрыс
болса, онда олар бір бірі арасында интерактивті қатынасқа түсе алмайтын
болмайды емеспе.
Басқа өндірушілердің компьютерлік бағдарламасын немесе жүйелерін
қолдана алмайсыз дейтін тек бір жабдықтаушыға ғана инвестиция жасау
мектептің дамуын шектейді, себебі бұл мектеп тек бір жабдықтаушымен ғана
өздерін шектеп, дами бастағанда, басқа жақсырақ немесе жаңарақ
технологияларға инвестиция жасау мүмкіндігінен айырылады.
Шынайы Әлем
PolyVision дегеніміз ол 1950 жылдан бастап білім беру және
корпоративті нарыққа арналған жоғары сапалы өнімдерді шығарып келе жатқан
компания және ол әрдайым сапасын жақсарта түсуде.
Жұмыс әлеміне ену үшін білім алу жүйесінен шығатын жастар қалай болса да
жоғары дамытылған технологиялық өнімдердің түр түрімен танысады, олардың
кейбіреуі PolyVision болуы мүмкін.
Кәзіргі күні осы өндіріс тарапынан алғанда жоғары сапалы (сынаулардан
өткен) өнімдерді дәйекті бағаға сатып алу мүмкіндігі бар, және бұл
мектептерге жаңа ғана жобаланған деген ИАТ өнімдерінен алшақ болудың
тамаша мүмкіндігін ұсынады.
Көптеген елдер өздерінің үкіметтік манифестерінде жастарды халықаралық
әлемде және бизнесінде жұмыс жасауға дайындайтын білім беру саласының
болашағына инвестиция жасау маңызды деп жариялайды. PolyVision осы ғаламдық
аренада көптеген жылдар бойы жұмыс жасап келеді және білім беру жағына
әрдайым араласып келген. Енді үкіметтерге, мектептерге, және ұйымдарға
өздерінің жоспарларын іске асыру үшін ғаламдық әлемінде сыналған, әрі іс
жүзінде байқаудан өткізілген өнімдер қатарына инвестиция жасау тамаша
мүмкіндігі туып тұр.
Біз жеке адам ретінде өсіп, дами түскенімізде, бізге әрдайым аспаптар
мен технологияларды қолданып, айналамыздағы әлемді бақылап, оны
елегенімізді жазып отыруды талап етеді.
Осыған қарағанда, біз жастарды керісінше артқа итермелегендей боламыз,
себебі біз оларға тек қолмен тигізіп жұмыс жасататын экран технологияларын
ғана қолдануды қолдаймыз, өзіміз үйренген дәлділік, үйлестіру және бақылау
секілді машықтарымызды елемейміз.
ИАТ өндірушілері осы саладағы мәселелерді байқап, олардың көбісі
нарыққа өздерінің қолмен тигізіп жұмыс жасататын технологияларына қосымша
қалам жүйесін де ұсынуда. Тіпті жақсы орнатылған сезімтал тақта жүйелері де
бетінде қаламмен жұмыс жасауға мүмкіндік беретін қалауымен қоса
жабдықталады.
• Денсаулық және Қауіпсіздік
Осы жаста денсаулық пен қауіпсіздік өте маңызды назар аудару керек
сала болып табылады, себебі бәрінің уайымы инфекцияның таралуы болып
келеді. Ғаламдық емханалар арқылы біз таза қоршаған айнала, әсіресе осы
қызметпен қолданушылар санын ескерсек, қаншалықты маңызды екенін басымыздан
өткердік.
21ші ғасырда біз ауырулар мен сырқаулардың тек инфекцияланған жерге
қол тигізгеннен ғана дем арада жылдам бірнеше адамға тарап, тек жергілікті
ғана емес, басқа көптеген адамдарға таралатындығын жақсы білеміз. Осындай
жағдайлардың көптеген саны адам сенгісіз нәтижелерімен орын алған.
ИАТ өндірушілері әрдайым денсаулық және қауіпсіздік жағдайларын
ескеріп отырады, себебі олардың көптеген өнімдері білім беру саласына
арналған және олар көпшілік қауымға бағытталған.
Ұялы телефондар, плазма экрандары және сезімтал тақталарда қолданылып
жатқан қолмен тигізіп жұмыс жасататын технологиялар инфекцияны тарататын
қатерді арттырады деп есептелуі тиіс.
Көптеген адамдар бұл мәселені бірнеше тәсілдермен, мысалы қалам қолдану
тәсілімен шешуде. Әрине бұл толығымен сенімді емес, дегенмен ол қатерді
төмендетеді.
• Екіжүзділік сын
Bluetooth технологиясы біздің күнделікті өміріміздің бөлігі болды,
және көптеген компаниялар мен ұйымдар оны қолдануда. Атап кету керек нәрсе,
көптеген адамдар оны байланыстың қатер түрі деп насихаттағанымен, оны
өздерінің күнделікті жұмысы мен бизнесінде ұялы телефондары және басқа
технологиялар арқылы үнемі қолданады.
Bluetooth технологиясын өздерінің өнімдеріне енгізу ол индустрия мен бизнес
әлемінде не болып жатқандығының нақты сипаты болып табылады.
Миниатюрлы камералар, сымсыз мәліметтерді тасымалдау, WiFi және басқа
механизмдерінің бәрі шынайы әлемде компьютерлерден, интернеттен бастап,
ғарыш технологияларына шейін қолданылатын дамулар болып келеді. Бұл
технологияны жұмыс жасап жатқан әлемнің әр бір басқа салалары қолданып
жатқанда оны қолдану керек жоқ деп тұжырымдау ақымақтық емеспе.
ИАТ беттерін көбінесе олардың сапасы мен мақсатқа сәйкес келмейтіндігі үшін
сынайды.
Осындай өнімдерге қатысты күнделікті тозу және зақымдалу мәселелерін
PolyVision жобалағанда назар аудару керек маңызды мәселе деп қарастырады.
Басқа компаниялардың жасаған жұмсағырақ беттері зақымдалып, оларды
жүйелі түрде ауыстыру керек болған жағдайлары, және компанияларға оларды
жөндеу жөнінде арнайы әрекет топтамасын ойластыру қажет болған жағдайлары
көп.
Бұл қате инвестиция, себебі ИАТ біраз уақыт бойы қызмет көрсетпей
тұрады, ал сол кезде маңызды сабақ жүргізу керек болуы мүмкін.
Әрине еш өнім мінсіз бола алмайды, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.