Дайын өнім есебінің мақсаты, міндеті және бағалануы. ( "джунисбаева а.о." жеке кәсіпкерлік негізінде )

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 46 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Қазақстан Республикасы нарықтық экономика жүйесінде он бес жылдай әрекет етіп келеді. Осы жылдар ішінде әкімшіл-әміршіл жүйеден нарықтық экономикаға өту жолы оңай болған жоқ. Біз басқа Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдеріне қарағанда нарықтық жүйеге көшу мақсатында, түбегейлі экономикалық реформаларды белсенді жүргіздік және бұл өзгерістерге барынша бейімді болдық. Бұл экономикалық реформалар қатарына жекеменшік, макроэкономикалық тұрақтандыру, экономиканы құрылымдық қайта құру жатады.

Қазақстанда 1990 жылдардың басынан түбегейлі экономикалық реформаларды жүргізу бағыты алынды. Экономиканың Қазақстандық моделі нарықтық қатынастарға кең түрде өтумен, бұрынғы экономикалық құрылымдарды демонополизациялаумен, мемлекетсіздендірумен және мемлекеттік меншікті жаппай жекешелендірумен сипатталады. Жалпы жиында нарықтық экономика негіздерін қалауды білдіреді.

2000 жылдың соңына қарай еліміздің экономикасы тұрақты даму траекториясына шықты, экономикалық өсу қарқын ала түсті. Алайда, біржақты шикізаттық бағдар ұстанудың әсерінен жұмыспен қамту саласында өңдеуші салалар мен ауыл шаруашылығында бәсекелестік қабілетінің төмендігіне байланысты проблемалар сақталып отыр. Бұрынғы жүйеден мұраға қалған бастапқы технологиялық бөліністер Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерінің технологиялық мамандануы кешендерінен ажырап қалған күйінде, ал оларды өзімізде құруға қыруар қаражат қажет. Өндіруші салаларда еңбек ресурстарын қажет етудің шектеулігіне және өңдеуші сектордың нашар дамуы себепті еңбек ресурстарының едәуір бөлігі жұмыспен қамтамасыз етілмеген.

Өтпелі кезеңнен кейінгі жинақталған проблемаларды экономиканы құрылымдық жағынан жаңғырту мен әртараптандыруды жүзеге асыру арқылы шешкен қисынды көрінеді. Бұл үшін экономиканың өңдеуші салаларының қуаттарын кеңейтіп, ұлғайту, шағын бизнестің үлесін арттыру қажет.

Шаруашылық жүргізуші субъектілер, шағын бизнес өкілдері - экономиканың тұтқасы және нарықтық экономиканың өзегі болып табылады. Нарықтық экономикасы дамыған елдердің тәжірибесі шағын кәсіпкерліктің ұлттық экономикада аса маңызды функциялар орындайтынын: сұраныс пен ұсынысты теңдестіру арқылы нарықтық қатынастарды үдетудің ерекше мехинизмін қамтамасыз ететінін, жалпы ұлттық өнімнің тең жартысынан астамын өндіретінін, жаңа жұмыс орындарының 70 пайызға жуығын ашатынын, адам ресурстарының жандандырылуына және инновациялық потенциалға елеулі ықпал жасайтынын дәлелдейді.

Бұл мәселелерді шешуде мемлекет негізгі рөл атқарады. Өйткені кез келген экономика жұмыс істеуі үшін заңдық негіз керек. Осы заңдарды мемлекет, өзінің органдары арқылы шығарады, жүзеге асырады. Тәуелсіздік алғалы бері көптеген заңдар, нормативтік актілер, жарлықтар шығарылды. “Азаматтық туралы”, “Салық кодексі”, “Серіктестіктер туралы” заңдар, “Акционерлік қоғамдар” туралы және “Бухгалтерлік есеп туралы” заңдар шықты.

Қазақстан Республикасы өзін егеменді, тәуелсіз мемлекет деп жариялағаннан кейін, бухгалтерлік есептің бұрынғы жүйесін және қаржылық есеп беруді құруды реформалауға ерекше көңіл бөлді. Ұлттық валютаны енгізуге байланысты, бағалы қағаздар нарығының пайда болуына байланысты, меншікті мемлекетсіздендірумен байланысты процестер бухгалтерлік есеп жүйесін қайта қарастыру қажеттілігін тудырды.

Қазақстанның қазіргі даму кезеңі экономиканың біртіндеп сыртқы әлемге қарай бұрылуын сипаттайды.

Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру жүйесінде осындай бағыттардың бірі болып, тәуелсіз комитеттің 1973 жылдан бері шығатын қаржылық есеп берудің халықаралық стандартына бухгалтерлік есепті сәйкестендіру болып табылады. Халықаралық бухгалтерлік тәжірибені пайдаланудағы қажеттілік-халықаралық капитал нарығына өту мүмкіндігімен, ақпарат алумен және пайдаланушылар үшін қаржылық есеп берудің пайдалығымен сипатталады. Бухгалтерлік есеп жүйесіндегі реформа - зайырлы мемлекет болып қалыптасудың, экономикалық тұрғыдан тұрақты болудың құрамдас бөлігі болып табылады. Дәл осы көзқарастан бухгалтерлік есеп жүйесін реформалау Қазақстан үшін үлкен позитивті мән алады.

Бухгалтерлік есеп жүйесін реформалаудың бастапқы қадамы ретінде Қазақстан Республикасының Президентінің 1995 жылы желтоқсан айында «Бухгалтерлік есеп туралы заң күші бар жарлыққа қол қоюын айтамыз». Одан кейінгі бухгалтерлік есептегі күрделі өзгерістердің бірі, ол халықаралық қаржылық қорытынды есепке өтуге байланысты, Қазақстан Республикасының қаржы Министрлігінің 21. 06. 2007 жылғы №217 бұйрығымен, №1 және №2 ҰҚЕС-ның шығуы. Бұл бұйрықтың пайда болуы, бухгалтерлік есептің халықаралық стандартының принциптеріне негізделген, бухгалтерлік есеп жүйесін құрудың басы болып табылады.

Бухгалтерлік есеп туралы заңнан кейін құқықтық жағынан, екінші орынды Бухгалтерлік есеп стандарттары алады. 1996 жылы Бухгалтерлік есеп жөніндегі ұлттық комиссия 20 бухгалтерлік есеп стандартын, субъектілердің бухгалтерлік есебі мен қаржы шаруашылық қызметі есептерінің бас жоспарын жасап, бекітті және олар заңгерлік сараптаудан өткізілді.

1997 жылы тағы 4 бухгалтерлік стандарт пен стандарттарға арналған әдістемелік нұсқаулар бекітілді. Қазіргі кезде №2 ҰҚЕС-ның шығуына байланысты 3-тарауында қаржылық есепті ашып көрсету белгіленген.

Қазіргі таңда экономиканың шикізаттық бағытынан өңдеуші бағытқа ауысу қажеттілігі анықталып отыр. Сондықтан, өзімізді шикізат пен материалдарды өңдеп, өндіріс процесі нәтижесінде дайын өнім алу өте маңызды болып отыр. Бұл халықтың отандық өндірушілердің шығарған өнімін тұтынуды арттырады және сырттан келетін импортты азайтады.

Бүгінгі таңда таңдап алынған тақырып актуалды деп есептеймін. Өйткені дайын өнімнің есебі мен аудитін дұрыс жүргізу, ол табыстылыққа әсерін тигізеді. Ал табыс кез-келген кәсіпорынның ең негізгі мақсаты болып табылады.

Курстық жұмыс «Дайын өнім» мәліметтері негізінде орындалған.

Жұмыстың бірінші тарауында дайын өнімнің есебі қарастырылған. Мұнда есеп қандай бастапқы құжаттар мен және қалай кәсіпкерлікке кіріске алынатын жөніндегі мәліметтер келтірілген.

Жұмыстың екінші тарауында дайын өнімнің аудитіне тоқталған. Мұнда аудиттің жүргізу жолдары мен оны жүргізудегі тиімділіктер жөніндегі мәселелер қарастырылған.

Үшінші тарауында кәсіпкерліктің негізгі экономикалық көрсеткіштері талданған. Бірнеше жылдың есеп мәліметтері негізінде.

Бұдан кейін жұмысқа қорытынды пікірлер мен ұсыныстар жасалған.

1 Дайын өнімнің есебі және оларды сатумен байланысты шығыстар

1. 1. Дайын өнім есебінің мақсаты, міндеті және бағалануы

Өзінің шығарған өнімін кәсіпорын тұтынушыға сату керек. Сату процесінде кәсіпорын өнімінің пайдалылығы және сапасы айқындалады. Қаражаттардың айналымы сату процесімен аяқталады. Кәсіпорын өнім өндірумен және өнімді сатумен байланысты шығындарды, өндіріс процесінде тапқан таза табыспен қайтарады, оның бір бөлігі мемлекеттік бюджетке және бір бөлігі кәсіпорында пайда түрінде қалады. Нарықтық экономика жағдайында сатудан түскен табыс, кәсіпорынның үздіксіз жұмыс істеуі үшін жалғыз нормальды қайнар көзі болып табылады. Осының барлығы өнімнің шығарылуына, тиелуіне, сатылуына және оған байланысты шығындарға, алынған қаржылық нәтижеге жүйелі бақылауды талап етеді.

Ең алдымен, әрбір кәсіпорын үшін дайын өнім не болып табылатынын нақты анықтап алу керек.

Дайын өнім-бұл өңдеуден толық өткен, бекітілген техникалық нормаларға немесе стандарттарға сәйкес, қоймаға өткізілген немесе тапсырыс берушімен қабылданған бұйымдар мен жартылай фабрикаттарды айтамыз. Немесе В. К. Радостовец берген анықтамасы, ол мынадай:

Дайын өнім-бұл сату үшін арналған негізгі және көмекші цехтардың өнімдері. Дайын өнім өндірісте біткен, жинақталған болуы керек, техникалық бақылау қызметімен техникалық шарттарға және стандарттарға сәйкес және жинақталғандығын куәландыратын төлқұжатпен, сертификатпен немесе басқа да құжаттармен қамтамасыз етіліп, қоймаға тапсырылған, ал тапсырыс берушіге тапсырған жағдайда, қабылдау актілерімен немесе басқа құжаттармен дәлелденуі керек. Шығарылған өнімнің сапасы-бұл өнім қызметіне сәйкес белгілі бір талаптарды қанағаттандыруға жарамдылығын сипаттайтын өнім касиеттерінің жиынтығы. Стандартармен және техникалық шарттармен анықталған әрбір бұйым үшін өзінің сапа көрсеткіштері анықталады. Казіргі кезде өнімнің сапасына үлкен назар аударылады. Өйткені қатаң бәсекелестік жағдайында, нарықта сұранысқа ие болу үшін, өнімнің шамасы жоғары болу керек. Бұл өнім сатылуының тұрақтылығын сақтайды, өнім циклінің өрлеу кезеңін ұзартады. Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесі, өнімнің мемлекеттік стандарттарға сәйкес екенін, оның белгіленген қауіпсіздік-сапа талаптарына сәйкестігін, сәйкестік сертификатымен куәландырады «Джунисбекова А. О. » жеке кәсіпкерлігінің өнімі түсқағаз сәйкестік сертификатымен куәландырған.

Дайын өнім есебінің негізгі міндеттері:

-дайын өнімнің қоймадағы, тоңазытқыштардағы және басқа да өнім сақтау орындары бойынша, оның бар болуы мен жылжуының дұрыс және уақытылы есебін жүргізу;

- өнім көлемі, ассортименті, шығарылған өнімнің сапасы бойынша жоспардың және оны жеткізіп беру бойынша міндеттемелердің орындалуына бақылау;

- дайын өнімнің мүлтіксіз сақталуына және бекітілген лимиттерге сәйкестігін бақылау;

- өнімді сату бойынша жоспрдың орындалуына және сатылған өнім үшін төлемнің уақытылы жүргізілуіне бақылау;

- барлық өнімнің және оның бөлек түрлерінің рентабельдігін анықтау. Тәртіп бойынша, барлық дайын өнім қоймадағы материалды жауапкершіліктегі адамға тапсырылуы керек.

Егер техникалық байланысты қоймаға тапсырыла алмайтын өнімдер мен ірі габаритті бұйымдар болса, онда оның жинақталатын орнында тапсырыс берушінің өкілімен қабылданады.

Өнімнің есебін натуралды, шартты-натуральды және құндық көрсеткіштермен жүргізеді. Натуралды көрсеткіштер, өнімнің физикалық қасиеттеріне сәйкес, оны санын, көлемін және салмағын сипаттайтын көрсеткіштер. Ол дайын бұйымдардың сандық есебі үшін қолданады.

Шартты-натуралды өлшемдер біртекті өнімдердің есебі
жүргізуде жалпылама көрсеткіштерді алу үшін қажет. Түрлері
бойынша оның санын, шартты салмақ, сұрып, типоразмер және
тағы сол сияқты белгілі бір коэффициенттерін арқылы қайта
есептейді. Мұндай қатынастық коэффициенттер өнімдердегі
пайдалы заттардың құрамы бойынша, оларды дайындау үшін
кеткен еңбекке байланысты, шығындар деңгейіне, өндірістік
циклдың ұзақтығына байланысты анықталады. Мұндай есептеудің
мысалы ретінде-қайта балқытуға шаққандағы қорытылған
шойынның мөлшерін анықтау, консерванттарда шартты банкілер, каустикалық содада - шартты салмақтағы тоннамен есептеу бола алады.

Өндірістік өнімнің құндық (бағалық) көрсеткіші - тауарлы өнімнің көлемі болып табылады. Ол күтілетін (жоспарлы, нормативті) және нақты өндірістік өзіндік құнмен, өңдеудің нормативтік құны бойынша, тура шығындар бабтары бойынша, нарықтық (биржалық) баға бойынша бағалану мүмкін.

«Джунисбаева А. О. » жеке кәсіпкерлігі түсқағаздар сатуына байланысты, мұнда рулондар бойынша есеп жүргізіледі. Ал үлкен партиялар болған кезде, қораптар санымен есептеледі.

Сонымен, дайын өнім есебінің негізгі мақсаты - дайын бұйымдар мен өнімдердің толық және дұрыс кірістелуі, олардың сақтығын қамтамасыз ету, шарттардың орындалуы мен тұтынушыларға өнімдерді жеткізу міндеттемелерін бақылай отырып, уақытылы тиелуін қамтамасыз етуі.

Бұл тақырыптық актуалдығы - дайын өнім бағалануының дұрыс вариантын таңдауы, өнім сапасын жоғарылату яғни, тек қана ішкі нарықта емес, сонымен қатар сыртқы нарықта сұранысқа ие болатындай өнім шығару, оны сатуды жеделдету және сатудан түскен табысты өсіру.

Қазіргі уақытта дайын өнімді бағалаудың келесідей түрлері қолданады:

Нақты өндірістік өзіндік құн бойынша - өнімді дайындауға кеткен барлық шығындар сомасының жиынтығы. Дайын өнімді бағалаудың бұл әдісі өте сирек пайдаланады. Негізінен ірі өте сирек жабдықтар мен көлік құралдарын шығаратын жеке өндірістік кәсіпорындарда пайдаланады. Бұл бағалау түрі шектелген өнім номенклатурасын өндіретін кәсіпорындарда пайдалануы мүмкін. Бұл бағалау вариантының кемшілігі - объект бойынша барлық жұмыстар аяқталғанға дейін және есепті айдың біткеніне дейін өзіндік құнды есептеудегі дәлсіздік.

Жоспарлы (нормативті) өзіндік құн бойынша - бұл кезде есепті айдағы нақты өндірістік өзіндік құнның оның жоспарлы (нормативті) өзіндік құнынан ауытқуларын анықтайды. Көрсетілген өзіндік құн бойынша тауардың шығарылуын есептеудің жағымды жағы, жоспарлау және есеп беруді құрастыру кезінде ағымдағы есептегі бағалаудың бірлігі болып табылады. Дегенмен, егер жоспарлы (нормативті) өзіндік құн жыл барысында жиі өзгеретін болса, онда дайын өнім қалдығын бағалау дәлдігін анықтау, көп еңбекті қажет етеді.

Есептік баға бойынша бағалаған кезде, нақты өзіндік құнмен есептік баға арасындағы айырмашылық есептеледі. Соңғы уақытқа дейін дайын өнімді бағалаудың бұл түрі өте жиі кездесетін. Оның артықшылығы, салыстырмалы түрде бағалар тұрақты болғанда жүзеге асады және ағымдағы есеп пен есеп берудегі өнімді бағалауды салыстыру мүмкіндігі пайда болады, ал бұл тауардың шығарылу көлемінің дұрыс анықталуына бақылау үшін маңызды.

Сату (нарықтық) бағасы және тариф бойынша бағалау. Бұл бағалаудың түрі қазіргі кезде өте көп қолданылуда. Бұл тапсырыс берушімен алдын ала құрастырылған және келісілген өнімді калькуляциялау әдісі негізінде яғни, алдын ала айтылған жеке бағаларды немесе өнімді жеткізудің нарықтық бағаларын пайдалану арқылы жасалған өнімдер мен жұмыстардың бағасы.

Бұдан басқа В. Радостовецтің “Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп” кітабында бағалаудың мынадай әдістері кездеседі. Толық өзіндік құн (жоспарлы, нақты) -өндірістік өзіндік құннан және коммерциялық шығындардан тұрады.

Жеке бөлшек сауда бағасы бойынша - көбінесе жеке қажеттіліктерді өтеу үшін арналған тауарлар, олар бөлшек сауда торабы және қоғамдық тамақтану кәсіпорындары арқылы сатылады. Олар келісілген бағадан және айналым шығындары мен сауда ұйымдарының табыстарын жабу үшін арналған, сауда үстемесінен тұрады.

Дайын өнім есебінде есептік баға мен жоспарлы (нормативті) өзіндік құнды пайдалану кезінде, есептік бағасы бойынша есептеліп шығарылған тауар, оның нақты өндірістік өзіндік құннан ауытқуын есептеу қажеттілігі туады.

Өз кезегінде, бұл ағымдағы есепте қолданылатын бағалау түріне қарамастан, тиелген, сатылған.

Істің (жұмыс, қызмет), сонымен қатар айдың соңында қоймада қалған дайын бұйымдар қалдығының нақты өзіндік құндарын анықтауға мүмкіндік береді.

Әдетте ауытқу орташа салмақталған пайыз бойынша есептеледі. Ол былай анықталады: айдың басындағы өнім қалдығының және сол айда өндірістен шығарылған өнімдірдің нақты өзіндік құнының, сол өнім көлемінің есептік бағасы бойынша есептелген құнына қатынасымен табылады

Дайын өнімнің және тиелген тауарлардың нақты өзіндік құнын есептеп шығару

кесте-1. 1

Көрсеткіштер:

Көрсеткіштер

Дайын өнім (жұмыс, қызмет):

Дайын өнім (жұмыс, қызмет)

Көрсеткіштер:

Дайын өнім (жұмыс, қызмет): есептік баға

нақты өндірістік өзіндік қүн

Көрсеткіштер: Ай басындағы қалдық

Дайын өнім (жұмыс, қызмет): 6000

5100

Көрсеткіштер:

Өндірістен келіп түскен

Дайын өнім (жұмыс, қызмет): 22900

18200

Көрсеткіштер:

Қайтару тәртібінде келіп түскен

Дайын өнім (жұмыс, қызмет): -

Көрсеткіштер:

Басқа да келіп түскендер

Дайын өнім (жұмыс, қызмет): 1100

700

Көрсеткіштер:

Жиынтығы

Дайын өнім (жұмыс, қызмет):

3

24000

Көрсеткіштер:

Қалдықтың және ай бойы келіп түскеннің нақты өндірістік өзіндік кұнның оның есептік бағадағы құнына қатынасы

Дайын өнім (жұмыс, қызмет):

24000

X

3

100 = 80

Көрсеткіштер: Сату тәртібінде тиелген және сатылған

Дайын өнім (жұмыс, қызмет):

25000

Көрсеткіштер: Ай соңындағы қалдық

Дайын өнім (жұмыс, қызмет):

5000

4000

Есептік баға және жоспарлы өзіндік құн бойынша бағаланған өнім құнының, оның нақты өндірістік өзіндік құнынан ауытқуын оларды салыстыру арқылы анықтайды. Ауытқудың теріс мәні қызыл сторно әдісі арқылы көрсетіледі, ал оның оң мәні -қарапайым жазумен жазылады.

Көрсетілген есептеулер белгілі бір дәрежеде шартты болып табылады, әсіресе өнім түрлерінің бағасы мен рентабельділіктің едәуір тұрақсыз болған жағдайда. Егер орташа салмақталған коэффициент өнім топтары бойынша есептелсе, онда дәлірек нәтижеге алуға болады. Тиелген тауарлардың және қоймадағы тауар жылжуының есебі әрбір бұйымның атауы (түрі) бойынша жүргізіледі. Осы әрбір бұйым атауы және жұмыс түрлері бойынша нақты өзіндік құнмен есептік бағаны салыстыру коэффициентін анықтау қажеттілігі туады.

«Джунисбаева А. О. » жеке кәсіпкерлігінде өнімді бағалаудың нормативтік өзіндік құн әдісі қолданылады. Бұл әдісті қолданған уақытта, жоспарлы (нормативтік) өзіндік құннан нақты өндірістік өзіндік құнының ауытқулары пайда болады. Бұл ауытқулар көп жағдайда шамалы болады. Дегенмен, бұл ауытқулар бухгалтерлік есепте қосымша немесе сторно жазуларымен көрсетіледі. Оны өнімнің синтетикалық есебі бөлімінде толық көруге болады. Кәсіпкерліктің өндірістік спецификациясына байланысты, есеп саясатында көрсетілген, дайын өнім және оны сатудың есебі бөлімінде арнайы 8110 "Негізгі өндіріс" шоты көзделген.

Ауытқулар көбінесе сыртқы факторлардың әсерінен болады. Бұлар: шикізат пен материалдарды жабдықтаушы кәсіпорындарды өзгерткен кезде, шикізат пен материалдарға бағаның өсуі, кедендік баж салығын салуына байланысты және тағы басқа жағдайлар әсер етеді.

1. 2. Дайын өнім қозғалысының есебі

Дайын өнімнің түрлері және сақталу орындары бойынша сандық есеп бірнеше әдістермен ұйымдастырылуы мүмкін, біріншісі - шиказаттар мен материалдар (яғни, қабылдау-тапсыру накладнойлары, актілер, ведомосттер негізінде толтырылған қоймалық есептің сұрыптық карточкалары) есебіне ұқсас немесе карточкасыз әдіспен.

Бірінші әдіс бойынша бухгалтерияда, өнім түрлерінің шығару бөлімшелері және сақталу орындары бойынша өнімнің келіп түсуінің топтық ведомосттерін құрады немесе өңдейді. Карточкасыз әдіс бойынша, электронды есептеуіш машина көмегімен өндірістен шыққан өнімдерге және қоймадағы және басқа да жерлерде сақталуда тұрған дайын бұйымдардың жылжуына күнделікті айналым ведомостерін жасайды. Назар аударатын бір жайт, келіп түскен, шығыс етілген және қалған өнімдер туралы мәліметтер балансталынған. Ал дайын өнім калдықтарына кезеңді түрде түгендеу жасалып отырады.

Дайын өнімнің қоймадағы есебі (ср. № М-17) үлгідегі коймалық карточкаларда жүргізіледі. Карточкада есептелген ай соңындағы қалдықтарды қойма меңгерушісі, дайын өнімнің қалдық кітабына енгізеді. Дайын өнімнің кірістелгені және шығыс етілгені жөніндегі құжаттар, қабылдау-тапсыру құжаттарының рестрімен бірге бухгалтерияға тапсырады.

Дайын өнімнің кірістелгені және шығыс етілгені жөніндегі кабылдау-тапсыру құжаттарының рестрінің мәліметтерін, дайын енімнің синтетикалық есебінің жинақтау ведомостіне есеп топтары бойынша жазады. Бұл ведомостте өнімнің ай басындағы қалдығын, келіп түскенін, шығыс етілгенін көрсетеді және есеп топтары бойынша ай соңындағы қалдығын есептеп шығарады, жинақтау ведомостінің мәліметтерін дайын өнім қалдығының кітабымен тексереді. Бұл қоймалық және синтетикалық есептің тевдігін қамтамасыз етеді.

Дайын өнім қозғалысының қоймалық карточкадағы есебі, лайық бұйымдардың орналасқан жерінде орнатылған техникалық құралдар арқылы да жүргізілуі мүмкін. Келіп түскен және тиелген әнімнің бастапқы құжаттауымен бір уақытта, басқару, бақылау және қорытынды есеп беруді құрастыру үшін қажетті болатын, өнімді кез келген бөлікте топтау үшін ақпараттар электронды есептеуіш машинаға енгізіледі.

Толығымен автоматтандырылған қоймаларда, дайын өнімнің коймадағы есебі көп жағдайда дәстүрлі карточкадағы формада жүргізілмейді, ал басқару үшін қажетті мәліметтерді, сұрау (запрос) арқылы ақпарат ретінде алады. Қоймалық карточкаларды, дайын өнімнің әрбір атауы және түрі бойынша оның қалдықтары мен козғалысын, оперативті машинограммалар алмастырады.

Өндірістен шыққан өнім қабылдау-тапсыру накладнойларымен, спецификациялармен, қабылдау актілері және тағы сол сияқты құжаттармен рәсімделеді. Әдетте, олар екі дана етіп толтырылады, біреуі тапсырған адамда, екінші қоймада қалады. Қоймаға кірістелетін бұйымдардың салмағы, көлемі өленуі тиіс және қажет жағдайда таразыға тартылып, есептелуі мүмкін. Ал оның бағасы номенклатура-баға көрсеткіші негізінде қойылады.

Дайын өнім есебінің дұрыс ұйымдастырылуының маңызды шартының бірі болып- номенклатуралық-баға көрсеткішінің бар болуы болып табылады. Онда әрбір бұйымның түрі, оның ерекше белгісі (моделі, артикулы, маркасы, фасон тағы сол сияқты), бекітілген коды, жинақталған номенклатуралық нөмірі яғни, өндіріс және өнімді сату барысында берілген нөмірі және есептік бағасы көрсетіледі.

Бухгалтерлік есепте электронды есептеуіш машинаны пайдаланған уақытта, номенклатура-баға көрсеткішімен бірге, өнімнің кешенді анықтамалықтары пайдаланылады: әртүрлі салықтар түрлері салынатын және салынбайтын анықтамалықтар, орташа тоқсандық және орташа жылдық өзіндік құн анықтамалығы, төлеушілер мен жүк алушылар анықтамалығы.

Ішкі нарыққа тиелген және экспортқа жіберілетін өнімдердің шот сомасын анықтау әдістері де анықтамалық ретінде кұрастырылады. Анықтамалықтарда бұйымның атауы, тауарлық өнім түрінің коды, бағасы, өзіндік құны, салық ставкалары және тағы сол сияқты көрсетіледі. Барлық осы мәлеметтерді ақпаратты-машиналық тасымалдаушыға жазады. Оны өнім қорын оперативті басқару үшін және сәйкес қорытынды есеп беруді құрастыру үшін пайдаланады.

Ағымдағы есепте өнім (жұмыс, қызмет) ірілендірілген позициялар бойынша топталады: негізгі өндіріс бұйымдары, кеңінен тұтынатын тауарлар, қалдықтардан жасалған тауарлар, қосалқы бөлшектер, орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтер.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.