«МULTIMEDIA LED» ЖШС--жалпы сипаттамасы. Кәсіпорынның қаржылық қамтамассыз ету қызметінің әдістері, қайнар көздері және формалары
КІРІСПЕ:
1.ТАРАУ. «МULTIMEDIA LED» ЖШС.ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ.
1.1 Кәсіпорынның құрылуы, даму тарихы және ұйымдық. құқықтық формасының сипаттамасы.
1.2 Кәсіпорынның технико.экономикалық көрсеткіштерін талдау.
1.3 Кәсіпорынның басқару құрылымы мен бөлімшелерінің сипаттамасы.
2.ТАРАУ. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАМТАМАССЫЗ ЕТУ ҚЫЗМЕТІНІҢ ӘДІСТЕРІ, ҚАЙНАР КӨЗДЕРІ ЖӘНЕ ФОРМАЛАРЫ.
2.1 Кәсіпорын қызметін қаржыландыру әдістері.
2.2 Кәсіпорын қаржылық қызметін жоспарлау және ақша ағыны.
2.3 Кәсіпорынның қаржылық есеп берушілігіне сипаттама.
1.ТАРАУ. «МULTIMEDIA LED» ЖШС.ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ.
1.1 Кәсіпорынның құрылуы, даму тарихы және ұйымдық. құқықтық формасының сипаттамасы.
1.2 Кәсіпорынның технико.экономикалық көрсеткіштерін талдау.
1.3 Кәсіпорынның басқару құрылымы мен бөлімшелерінің сипаттамасы.
2.ТАРАУ. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАМТАМАССЫЗ ЕТУ ҚЫЗМЕТІНІҢ ӘДІСТЕРІ, ҚАЙНАР КӨЗДЕРІ ЖӘНЕ ФОРМАЛАРЫ.
2.1 Кәсіпорын қызметін қаржыландыру әдістері.
2.2 Кәсіпорын қаржылық қызметін жоспарлау және ақша ағыны.
2.3 Кәсіпорынның қаржылық есеп берушілігіне сипаттама.
Кәсіпорындар – қазіргі өркениеттің өзінен ажырағысыз буындарының бірі. Қазіргі заманда кәсіпорындардың қызметі қоғамдық өнімді өндіруді, сатуды және тұтынуды бір – бірінен бөлінбейтін үздіксіз процеске айналып отыр. Сондықтан кәсіпорындарың қызметін кез келген адам үнемі пайдаланады.
Ақша қаражаты бұл жедел айналымға түсетін актив. Барлық шаруашылық субъектінің қызметінің түріне байланысты емес өздерінің ақша қаражаттарын банк шоттарында және міндетті төлемдерді жүзеге асырады.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы нарықтық жағдайға көшті, сол себептен біз ғылым және білім беру саласында көптеген қиындықтарға тап болдық. Өйткені біздің мемлекетімізге нақты, жаңа заман талабына сай білім қажет. Сондықтан нарық жағдайына өтуге байланысты кәсіпорын ғылыми-техникалық прогресстің жетістіктерін, өндірісті басқару мен шаруашылық жүргізудің тиімді формаларын енгізу, кәсіпкерлікті, бастаманы ынталандыру негізінде қызмет көрсету мен өнімнің бәсекелестік қабілетін, өндіріс тиімділігін арттыру керек.
Осы мақсатты орындау үшін шаруашылық субъектілерінің қызметін экономикалық талдауға маңызды орын бөлінеді. Білікті экономист, бухгалтер, қаржыгер, аудитор заманға сай экономикалық зерттеу әдістерін және кешенді, жүйелі экономикалық талдауды жетік білуі қажет, сонымен қатар шаруашылық қызметтің нәтижесін жан-жақты, уақытылы және нақты талдай алуы қерек.
Қазіргі таңда ақшалар қозғалысын басқару қаржы нарығының күрделілігіне байланысты маңызды мәселе болып отыр. Бәсеке қабілеттілігі – бұл кәсіпорындар мен ұйымдардың бүгінгі күннің талабына сай, алдағы уақыттарда дамуына қажетті құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілуін талап етеді. Ақшалар мен оның баламаларын дұрыс ашып көрсету және жіктеу кәсіпорын нәтижесін дұрыс бағалау үшін қажет.
Ақша қаражаты бұл жедел айналымға түсетін актив. Барлық шаруашылық субъектінің қызметінің түріне байланысты емес өздерінің ақша қаражаттарын банк шоттарында және міндетті төлемдерді жүзеге асырады.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы нарықтық жағдайға көшті, сол себептен біз ғылым және білім беру саласында көптеген қиындықтарға тап болдық. Өйткені біздің мемлекетімізге нақты, жаңа заман талабына сай білім қажет. Сондықтан нарық жағдайына өтуге байланысты кәсіпорын ғылыми-техникалық прогресстің жетістіктерін, өндірісті басқару мен шаруашылық жүргізудің тиімді формаларын енгізу, кәсіпкерлікті, бастаманы ынталандыру негізінде қызмет көрсету мен өнімнің бәсекелестік қабілетін, өндіріс тиімділігін арттыру керек.
Осы мақсатты орындау үшін шаруашылық субъектілерінің қызметін экономикалық талдауға маңызды орын бөлінеді. Білікті экономист, бухгалтер, қаржыгер, аудитор заманға сай экономикалық зерттеу әдістерін және кешенді, жүйелі экономикалық талдауды жетік білуі қажет, сонымен қатар шаруашылық қызметтің нәтижесін жан-жақты, уақытылы және нақты талдай алуы қерек.
Қазіргі таңда ақшалар қозғалысын басқару қаржы нарығының күрделілігіне байланысты маңызды мәселе болып отыр. Бәсеке қабілеттілігі – бұл кәсіпорындар мен ұйымдардың бүгінгі күннің талабына сай, алдағы уақыттарда дамуына қажетті құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілуін талап етеді. Ақшалар мен оның баламаларын дұрыс ашып көрсету және жіктеу кәсіпорын нәтижесін дұрыс бағалау үшін қажет.
1. Үмбеталиев А.Д, Керімбек Ғ.Е. «Салық және салық салу»
Алматы: «Экономика», 2006 жыл.
2. Сейітқасымов Ғ.С. «Ақша Несие Банктер»
Алматы: 2005 жыл.
3. Қабылова Н.Қ., Доспалинова Ш.А., Оразалинов Е.Н. Бухгалтер (бухгалтерлік есеп негіздері): Оқулық.- Астана: Фолиант, 2007.
4. Әбдіқалықов. Аудит және бухгалтерлік есеп: Оқу құралы.- Алматы: Қазақ университеті, 2000.
5. Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.Ә.- Қаржылық есеп: Оқу құралы.- АЛматы: Экономика, 2001.
6. Қалдыбаев А.С. Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы.- Алматы,2001.
7. Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия: Минск: «Экоперспектива» , 2001.
8. «Экономика предприятия»: Учеб. Под ред. Горфинкеля В.Я.- Москва: ЮНИТИ,2001.
9. Каржы – қаражат 2005 жыл №5
10. Қаржы - қаражат 2004 жыл №3
11. Транзитная экономика 2006 жыл №3
12. Вестник КАЗНУ 2003 жыл -21
13. Жылдық есеп 2005 жыл №2
14. Информ. бюллетень МФ РК 1998 жыл №4
15. Заң 2004 жыл №3
16. Финансы 2003 №1
17. Поиск 2005 жыл №2
18. Егемен Қазақстан газеті 2004 жыл 15 қараша
19. Егемен Қазақстан газеті 2006 жыл 5 наурыз
20. Казахстанская правда газеті 2005 жыл 24 ақпан.
Алматы: «Экономика», 2006 жыл.
2. Сейітқасымов Ғ.С. «Ақша Несие Банктер»
Алматы: 2005 жыл.
3. Қабылова Н.Қ., Доспалинова Ш.А., Оразалинов Е.Н. Бухгалтер (бухгалтерлік есеп негіздері): Оқулық.- Астана: Фолиант, 2007.
4. Әбдіқалықов. Аудит және бухгалтерлік есеп: Оқу құралы.- Алматы: Қазақ университеті, 2000.
5. Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.Ә.- Қаржылық есеп: Оқу құралы.- АЛматы: Экономика, 2001.
6. Қалдыбаев А.С. Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы.- Алматы,2001.
7. Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия: Минск: «Экоперспектива» , 2001.
8. «Экономика предприятия»: Учеб. Под ред. Горфинкеля В.Я.- Москва: ЮНИТИ,2001.
9. Каржы – қаражат 2005 жыл №5
10. Қаржы - қаражат 2004 жыл №3
11. Транзитная экономика 2006 жыл №3
12. Вестник КАЗНУ 2003 жыл -21
13. Жылдық есеп 2005 жыл №2
14. Информ. бюллетень МФ РК 1998 жыл №4
15. Заң 2004 жыл №3
16. Финансы 2003 №1
17. Поиск 2005 жыл №2
18. Егемен Қазақстан газеті 2004 жыл 15 қараша
19. Егемен Қазақстан газеті 2006 жыл 5 наурыз
20. Казахстанская правда газеті 2005 жыл 24 ақпан.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ:
1-ТАРАУ. МULTIMEDIA LED ЖШС-ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ.
1. Кәсіпорынның құрылуы, даму тарихы және ұйымдық- құқықтық формасының
сипаттамасы.
1.2 Кәсіпорынның технико-экономикалық көрсеткіштерін талдау.
1.3 Кәсіпорынның басқару құрылымы мен бөлімшелерінің сипаттамасы.
2-ТАРАУ. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАМТАМАССЫЗ ЕТУ ҚЫЗМЕТІНІҢ ӘДІСТЕРІ, ҚАЙНАР
КӨЗДЕРІ ЖӘНЕ ФОРМАЛАРЫ.
2.1 Кәсіпорын қызметін қаржыландыру әдістері.
2.2 Кәсіпорын қаржылық қызметін жоспарлау және ақша ағыны.
2.3 Кәсіпорынның қаржылық есеп берушілігіне сипаттама.
3-ТАРАУ. МULTIMEDIA LED ЖСШ КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРМЕН ҚАРЫМ ҚАТЫНАСЫ.
3.1 Кәсіпорынның коммерциялық банктермен байланысының есеп- кассалық
тәртібі.
3.2 Кәсіпорынмен төленетін салық түрлері.
3.3 Кәсіпорын төлейтін салық түрлері бойынша декларация өткізу тәртібі.
КІРІСПЕ.
Кәсіпорындар – қазіргі өркениеттің өзінен ажырағысыз
буындарының бірі. Қазіргі заманда кәсіпорындардың қызметі қоғамдық өнімді
өндіруді, сатуды және тұтынуды бір – бірінен бөлінбейтін үздіксіз процеске
айналып отыр. Сондықтан кәсіпорындарың қызметін кез келген адам үнемі
пайдаланады.
Ақша қаражаты бұл жедел айналымға түсетін актив. Барлық
шаруашылық субъектінің қызметінің түріне байланысты емес өздерінің ақша
қаражаттарын банк шоттарында және міндетті төлемдерді жүзеге асырады.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы нарықтық жағдайға көшті, сол
себептен біз ғылым және білім беру саласында көптеген қиындықтарға тап
болдық. Өйткені біздің мемлекетімізге нақты, жаңа заман талабына сай білім
қажет. Сондықтан нарық жағдайына өтуге байланысты кәсіпорын ғылыми-
техникалық прогресстің жетістіктерін, өндірісті басқару мен шаруашылық
жүргізудің тиімді формаларын енгізу, кәсіпкерлікті, бастаманы ынталандыру
негізінде қызмет көрсету мен өнімнің бәсекелестік қабілетін, өндіріс
тиімділігін арттыру керек.
Осы мақсатты орындау үшін шаруашылық субъектілерінің қызметін
экономикалық талдауға маңызды орын бөлінеді. Білікті экономист, бухгалтер,
қаржыгер, аудитор заманға сай экономикалық зерттеу әдістерін және кешенді,
жүйелі экономикалық талдауды жетік білуі қажет, сонымен қатар шаруашылық
қызметтің нәтижесін жан-жақты, уақытылы және нақты талдай алуы қерек.
Қазіргі таңда ақшалар қозғалысын басқару қаржы нарығының
күрделілігіне байланысты маңызды мәселе болып отыр. Бәсеке қабілеттілігі –
бұл кәсіпорындар мен ұйымдардың бүгінгі күннің талабына сай, алдағы
уақыттарда дамуына қажетті құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілуін талап
етеді. Ақшалар мен оның баламаларын дұрыс ашып көрсету және жіктеу
кәсіпорын нәтижесін дұрыс бағалау үшін қажет.
Мен өндірістік тәжірибемді Қазақстан Республикасының Алматы қаласында
орналасқан МultiMedia LED жауапкершілігі шектеулі серіктестігінде
өткіздім. Біздің еліміздің нарығында құрылыс-монтаждық жұмыспен қамтамасыз
ету ұйымы ретінде қызмет жасап келе жатыр. Осы жұмысымда аталған кәсіпорын
қызметіне талдау жасап, жоғарғы оқу орнында алған теориялық білімдерімді
тәжірибе жүзінде іске асырудың
қысқаша есебін беруге тырыстым.
Оқу тәжірибесін өту бойынша есебім 8 бөлімнен тұрады, әр бөлімде
тәжірибе жоспарына сай кәсіпорынның жалпы шаруашылық, экономикалық және
қаржылық қызметіне қысқаша сипаттама берілген. Бірінші бөлімде кәсіпорын
тарихы, басқару құрылымы мен бөлімшелеріне және оның ұйымдық – құқықтық
формасына қысқаша сипаттама берілген. Екінші бөлімде кәсіпорын қызметін
қаржыландырудың қайнар көздері сипатталады. Үшінші бөлімде кәсіпорынның
қаржылық қызметі талданды, яғни қаржылық жоспарлау, ақша ағыны және
қаржылық есеп берушілігі түрлері көрсетілген. Төртінші бөлімде шаруашылық
жүргізуші субъектісінің коммерциялық банктермен қарым- қатынасы көрсетілсе,
бесінші бөлімде кәсіпорынның төлейтін салықтарының түрлері мен төлеу
тәртібі туралы баяндалған.
1-ТАРАУ. МULTIMEDIA LED ЖШС-ГІ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ЕҢБЕК НӘТИЖЕЛІЛІГІН
БАҒАЛАУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ТАЛДАУ
1.1 MultiMedia LED ЖШС-ң жалпы сипаттамасы және
ондағы қызметкерлердің еңбек нәтижелілігін
бағалауды ұйымдастыру
Кәсіпорынның жалпы сипаттамасы.
MultiMedia LED Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестігі 2003 жылы 5
наурызда ұйымдастырылды, Алматы қаласындағы Ленина-Қарасай батыр көшесі, 81
А үй мекен-жайы бойынша Алматы қалалық Әділет басқармасында тіркелген. СТН
(салық төлеушінің тіркеу номері) 181600059022.
Серіктестік (компаниясы) ТОО MultiMedia LED серпінді,
жауапкершілігі мол қарқынды даму компаниясы болып саналады. Компанияның
негізгі қызметінің мақсаты анықталмық жүйелерді құру, ұжым және
кәсіпорындарының комьютерлік технология негізін басқару. Сол себепті біз
өзіміздің
Кешенді қорытынды ұсынамыз, анықтамалық жүйенің құрлымы, жобалаумен қоса
консалтинг, өңделген бағдарламалармен қамтамасыз ету, үйрену және жолдау.
Компания аппараты жобамен тұтас қамтамасыз ету қорытынды шығарып,
тұғырнама және шалғайдағы жерлерге құралдармен қамтамассыз етіп қызмет
көрсете алады. Тәжірбиеде көрсеткендей ақпараттық жүйені енгізуде бір
бағытта жүру мақсат емес. Мысалы өңделген бағдарламамен қамтамасыз етуде
аппараттық тұғырнаманы құру мен жобалауда барлық бөлімдермен тығыз
байланысты Олар; оқыту, консалтинг, қолдау көрсету т.б.
Кешенді қатынас жобаның мәнді, жоғары дәрежеде әсер беруіне және
сапалық бақылауға мүмкіндік береді.
MultiMedia LED тапсырыс жұмысында неұрлым қолайлы қорытынды,
тапсырыскерлердің бизнеске бейімделуі ерекшеленеді. Тиімді бизнестің дәлелі
MultiMedia LED компанияның IT -жобасы жарыққа бейімделу жоғары маманды
ұжымның шығармашылық жұмысының сапалық қызмет ету, жаңа бағдарламалық
жобамен байланысты консалтинг жобалармен бастау, жобаны үйретуден аяқтау.
Компанияның табысты болуы, табыскерлердің ойдағыдай болуы, сондықтан да
табыскерлерді біз өзімізбен тең бағалаймыз. Әр жобаның орындалуы, алдымен
нәтижелі болады.
ТОО MultiMedia LED фирманың негізгі қызметі құрлыс монтажды жұмыс
болып есептелінеді, сонымен қатар ғимараттарға толық жөндеу жұмысын
жүргізу, құрлыста техникалық құжаттармен инжиниринг қызметімен қамтамасыз
етеді. 2003 жылдан 2007 жылға дейін 70-ке жуық келсімшарттарды орындап
толық жөндеу жұмыстарымен құрлыс объектілерінде техникамен қамтамасыз етті.
Сонымен қатар :
• Офистік құрлыс орындарымен қосымша кафеге арналған ғимараттар
• АО казпочта ғимаратына толық жөндеу жұмыстары
• Дварец молодежі ғимаратына жөңдеу жұмыстарын жүргізу
• МВД СК Алатау және автошаруашылық ғимараттарына жөндеу
жұмыстары жүргізіледі
• ЭИР Казахстан билет беру касса орындарына жөңдеу жұмыстары
жүргізілді
• Триумер Астана бас мердігерлерлік АО Базис А қатарынан жөңдеу
жұмысы жүргізілді
• Мирас компаниясы Дует АО В групп қатарынан құрлыс жұмыстары
жүргізілді
• Фортуна Сезам АО Астана трейд Интернейшенел басқада тұрғын
үйлер
Астан недвижимость Алуан-АС Спорт групп BGS – 40 қа жуық
әкімшілік орындары және Астана қаласының тұрғын үйлері ТОО
MultiMedia LED құрлыс компанияларымен бірлесуге дайын, құрлыс
орындарына қатарынан жөндеу, өңдеу жұмыстарын жүргізуге құрлыс
орындарына техникамен қамтамасыз етуге қызметін көрсетуге дайын.
Ұйымның меншік формасына келетін болсақ, бұл кәсіпорын ЖШС
формасында құрылған.
Серіктестік:
• Қатысушының жарғылық капиталға салымдары;
• Алынған табыстар, сондай-ақ заңдарда тиым салынбаған басқа да көздер
есебінен құралатын мүліктердің меншік иесі болады.
MultiMedia LED ЖШС серіктестік компаниясында ең басты лауазым компания
директоры болып табылады. Бұл кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымының
түрі сызықтық болып табылады. Бұл құрылым бойынша басқарушы басқаруға
байланысты барлық функцияларды тікелей орындайды. Бұл құрылым абсолютті
түрде орталықтандырылған және дара басшылық қағидасы мен қабылданған
шешімдер үшін жеке жауапкершілікке негізделген.
Барлық деңгейдегі басшылардың мамандармен өзара байланысы
функционалды. Мамандар басшыларды қажетті информациямен қамтамасыз етеді.
Солай, компания директорына 8 бөлім қарайды. Олар: Материалдық
қамтамсыз ету бөлімі, Лаборатория, Өндірістік бөлім, Кадрлар бөлімі, Басты
инженер, Бухгалтерия, Қаржылық талдау бөлімі, Қауіпсіздік қызметі.
Енді осы бөлімдердің әрқайсысының қызметін қысқаша айтып өтейік.
Материалдық қамтамасыз ету бөлімі өнімді өндіруге қажетті материалдарды
тексереді, оларды жеткізу туралы жабдықтаушылармен келіседі.
Лабораторияда материалды тексеріледі, зерттеледі, әртүрлі тәжірибелер
жүргізіледі.
Кадрлар бөлімінде жұмысшыларды таңдау және қабылдау, еңбек келісім
шартын жасасу, жұмысшылардың келіп-кетуін бақылайды, қызметкерлердің еңбек
нәтижелілігін бағалайды, сол бойынша жалақыны есептейді, төлейді және т.б.
Бас инженерге 3 бөлім бағынады: Өндірістік-техникалық бөлім, Бас
энергетик бөлімі, Бас механик бөлімі.
Өндірістік бөлімнің меңгерушісі.
Маркетинг бөлімі айналысады:
• клиенттермен жұмыс істеу
• сәндеу
• тапсырыстарды қабылдау
ISO стандарты (халықаралық сапа стандарты) бойынша жұмыс бұл
бағдарламада маркетинг бөліміндегі жұмыстар тәртібі көрсетіледі. Маркетинг
бөлімі жаңа клиенттерді табумен айналысады және ол тұрақты клиенттермен
байланыс ұстап тұру керек.
Алматы қаласы Multimedia LED ЖШС кәсіпорын құрылымдық ұйымдастырылуы.
1.2 Кәсіпорынның технико-экономикалық көрсеткіштерін талдау.
Кәсіпорынның технико-экономикалық сипаттамасын 3 жыл ішіндегі берілген
келесі құжаттар негізінде жасаймыз: кәсіпорын балансы, негізгі құралдар мен
материалдық емес активтердің қозғалысы туралы есеп, кәсіпорынның өнімді
өндіру және түсіру туралы есебі, еңбек бойынша есеп, кәсіпорынның қаржы-
шаруашылық есебі. Төменде MultiMedia LED ЖШС-ң 2006-2008 жылдар үшін
технико-экономикалық көрсеткіштерінің кестесі берілген (1-кесте).
Алғашқы талдау бойынша бүкіл талданатын кезең ішінде барлық дерлік
көрсеткіштердің өскені байқалады. Өнімнің шығарылымы 2008 жыл мен 2008 жыл
арасында өсті, және 2008 жылы 696 951 мың теңге құрады, ол 2007 жылмен
салыстырғанда 48,58%жоғары. Сонымен бірге өнімді өткізуден түскен түсім де
өсті, бұл көрсеткіштің өсуі 2008 жылы өткен жылмен салыстырғанда 171,6%
құрады. Кәсіпорында жұмысшылар саны 2006 жылы 180 адам құрады. 2007 және
2008 жылмен салыстырғанда өсу 117,9% құрады, яғни жұмысшылар саны 45 адамға
өсті. Негізінен өсу 2007 жылмен салыстырғанда 2008 жылы жұмысшылар санының
25 адамға өсуінен болды.
Жалақы қоры талданатын кезең ішінде бір рет те төмендеген жоқ және 46
353,6 мың теңге құрады, ол 2007 жылмен салыстырғанда 143,13% жоғарылады.
Жұмыс нәтижелері мен өндіріс шығындарын тікелей салыстыруға бағытталған
нәтижелік көрсеткіш болып өткізілген өнімнің 1 теңгесіне шаққандағы
шығындар көрсеткіші табылады. Бұл көрсеткіштің көлемі 2008жылы 87,02 теңге
деңгейінде, 2007 жылы 87,6 теңге деңгейінде анықталды, яғни 0,58 теңгеге
төмендегені байқалады.
Қорқайтарымдылық негізгі қор құнының 1 теңгесіне шаққандағы өнім
көлемімен сипатталады. Қорқайтарымдылықты талдаған кезде қормен жарықтану
көрсеткішіне ерекше көңіл бөлу керек.
2008 жылы жалпы табыс 2007 жылмен салыстырғанда 79,54% өсті. 2006 және
2007 жылдары MultiMedia LED ЖШС өзінің негізгі қызметінен шығынға түсті,
ал 2008 жылы 15 237 мың теңге пайда түсірді.
Кәсіпорын іс-әрекетінің соңғы нәтижесін таза табыс және өндіріс
рентабелділігі сияқты көрсеткіштер бойынша жорамалдауға болады. Таза табыс
абсолютті көрсеткіш болып табылады және әрқашан кәсіпорын дамуының
объективті бейнесін бермейді. 2008 жылы кәсіпорынның таза табысы 27 382 мың
теңге құрады, ол 2007 жылмен салыстырғанда 1390,66% жоғары болып табылады,
яғни жуықтап 14 есе өсті.
1-кесте
"MultiMedia LED" ЖШС-ң 2006-2008 жж. қызметінің технико-экономикалық
көрсеткіштері
бірліг ( +, - )
і
2 Өнімді өткізуден түскен түсім мың тг.139 452 776 323 796 171, 6
257 229 025
3 Өткізілген өнімнің өзіндік құны мың тг.115 396 675 279 178 170, 48
691 137 315
4 Жалпы табыс мың тг.23 56656 092100 44 618 179, 54
710
5 Кезең шығындары мың тг.35 96076 67585 4738 798 11, 47
6 Негізгі қызметтен түсетін түсім (шығын) мың тг.-12 -20 15 23735 820 -
394 583
7 Негізгі емес қызметтен түсетін түсім (шығын) мың тг.13 57922 55212 145-10 407 53, 85
8 Таза табыс мың 1 185 1 969
тг.
10 Қызметкерлердің орташа тізімдік саны - жалпы Адам 127 147 172 45 117, 19
12 Еңбекақы қоры мың тг.30 20132 38646 35413 968 143, 13
13 Қорқайтарымдылығы Тг. 0, 3471, 6032, 2280, 625 138, 99
1.3 Кәсіпорынның басқару құрылымы мен бөлімшелерінің
сипаттамасы.
Фирманың ұйымдық басқарушылық қызметі сызықтық басқару жолымен
жүргізіледі. Аталған басқарушылық құрылымның артықшылықтары келесідей:
өзара байланыстағы қатаң жүйе, дәл көрсетілген жауапкершілік, шешімдер мен
жоспарлардың неғұрлым терең дайындалуы. Фирманың орталық аппараты заңды
тұлға статусын жүзеге асырумен байланысты қызметтерді атқарады. Оның
негізгі міндеті ұзақ немесе қысқа мерзімге арналған фирманың жалпы
қызметінің тиімді жүргізілуін қамтамассыз ету. Төменгі деңгейдің негізгі
міндеті- өндірілетін тауарды өңдеу және жүзеге асыру, сонымен қатар
клиенттердің тұтынушылық сұраныстарын зерттеу.
MultiMedia LED ЖШС-тегі қызметкерлердің саны әкімшілік, өндірістік
және тағы басқа персоналдарды қосқанда 87 адам. Кәсіпорын қызметкерлерін
шартты түрде 3 деңгейге бөліп көрсетуге болады- әкімшілік, инженерлік-
техникалық және өндірістік персонал. ТОО MultiMedia LED мынадай заңды
мекемелерге қызмет көрсетеді:АО ҚазақМыс,ТОО Қазалюминий,
АқсуФерроҚорытпа зауыты.
Зауыттар шикізат шығаруда қолданылатын техникалық судың циркуляция
кезінде шыфғаратын өндірістік қалдықтары сақталынған дамба (шлам,
топырақтан көтерілетін құрылым) туғызады.
Сол жұмыстарды Қазалюминиі, Ақсу Ферроқорытпа зауыты Қазақмыс
корпорацияларына қызмет көрсетеді.
ТОО MultiMedia LED-ға қызмет көрсететін мынадай жауапкершілігі
шектеулі серіктестер бар:мердігер ТОО күзет фирмасы Омега, ТОО
Спецмашин, ТОО ТемірЖолСу- Павлодар, ТОО Павлодар ШинТрейд, ТОО
Стиль бухгалтерлік журналдар шығаратын баспа, ТОО Гидропровод және тағы
басқа.
Кәсіпорын келесілерді әкелуге әзір:
• меншік иесіне- пайда;
• кәсіпорындарға электр жарығын ;
• қызметкерлерге- қызықты, еңбекақысы тұрақты және жоғары жұмыс;
• серіктестеріне- тиімді әрі тұрақты серіктестік;
• қоғамға- жақсы, заңды түрдегі кәсіпорын мен салық төлеуші;
• жергілікті қоғамға- салықтар, жұмыс орындары, статистикалық
мәліметтерді жақсарту.
Көптеген кәсіпорындардағы сияқты аталған жауапкершілігі шектеулі
серіктестік бірнеше бөлімшелерден тұрады. Олардың әрқайсысының өз атқаратын
қызметтері болады.
MultiMedia LED ЖШС- ігінің құрамында келесідей бөлімдер бар:
1. Өндірістік- техникалық бөлім.
2. Бухгалтерлік есеп бөлімі.
3. Заң бөлімі.
4. Тасымалдаушылар бөлімі.
5. Материалдық - техникалық қамтамассыз ету және құрылыс бөлімі.
Осы бөлімдердің арасындағы менің мамандығыммен тікелей байланысы бар
бухгалтерлік есеп бөліміне тоқталсақ, бұл бөлімнің ең негізгі мақсаты –
Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп берушілік
туралы заңдарында белгіленген тәртіппен ұйым мен кәсіпкерлердің жағдайлары
және жүргізілетін операциялары туралы ақпараттарды жинау, тіркеу жүйесін
құру. Бухгалтерияның негізгі міндеті- шаруашылық қызметінің оң нәтижелеріне
қол жеткізу. Ол үшін келесілермен қамтамассыз етілуі қажет:
- басқарудың барлық деңгейіне қажетті кәсіпорын қызметінің нақты
нәтижелері туралы ақпараттар;
- қаражаттардың сақталуын қадағалау және оның үнемді жұмсалуы;
- кірістер мен шығыстардың дұрыс есебі.
- бухгалтерлік есепті дұрыс және өз уақытында тапсыру.
Бухгалтерияның атқаратын негізгі функциялары келесілер болып табылады:
- тауарлық- материалдық қорлардың есебі;
- еңбекті төлеу бойынша есеп айырысу есебі;
- қаржылық қызметінің есебі;
- өндіріске жұмсалған шығындардың есебі;
- бухгалтерлік есеп берушілікті құру.
Қаржы бөлімінің құрылымы келесідей болып табылады.
Келесі бөлімер де өздеріне жүктелген белгілі бір функцияларды
атқарады.Бірақ олардың барлығының міндеті кәсіпорынның қызметінің
тиімділігі мен іскерлік белсенділігін арттыруға өз септігін тигізу.
2-ТАРАУ. Кәсіпорынның қаржылық қамтамассыз ету қызметінің әдістері,
қайнар көздері және формалары.
1. Кәсіпорын қызметін қаржыландыру әдістері.
Кәсіпорындар мен ұйымдар өзінің шаруашылық қызметі барысында меншік
капиталмен қатар, басқа қарастырылған капиталды қолданылады. Бұл
қарастырылған капитал бухгалтерлік есепте міндеттемелер деп аталады.
Кез келген өндіріспен айналысатын ұйымдар сол өнімді өндіру үшін
қажетті шикізаттар мен материалдар алғаны үшін жабдықтаушы-мердігерлердің
алдында міндетті болса, саудамен айналысатын ұйымдар өздерінің сататын
тауарларын жеткізіп беруші, яғни қызмет көрсетуші ұйымның алдында қарыз
болуы мүмкін. Тіпті өндіріспен де немесе саудамен де айналыспайтын
кәсіпорынның өз қарамағында жұмыс істейтін жұмысшылармен қызметкерлеріне
айдың істеген еңбегі үшін, сондай-ақ бюджетке түрлі салықтар үшін қарыз
немесе оның алдында міндеттеме болуы мүмкін.
Қазіргі таңда қаржының жетіспеушілігінен банктер, банктен тыс
мекемелерден, шетелдерден несие алып өздерінің жұмысын жандандырып жатқан,
сондай-ақ міндеттемелерін шектен көбейтіп алып, оны қайтаруға мүмкіншілігі
болмай, жабылып, аукционға салынып, сатылып жатқан ұйымдар да көптеп
кездеседі. Осы айтылған мәліметтер есебі бухгалтерлік есептегі ең негізгі,
яғни қай саладағы болмасын кәсіпорынның көкейкесті мәселе Дт Дт лері
екендігі сөзсіз.
Несиелендіру есебі бұл ссудалық капиталдың қозғалысы, ссуда беру шарты
пайыз түріндегі төлемді қайтару.
КазТяжЭксковация ЖШС –нің салық ұйымдарының алдында міндеттері бар, яғни
жалпы мемлекеттік және жергілікті салықтық төлемдерді төлейді. Сонымен
қатар бюджеттік емес төлемдер мен есеп айырысу жүргізіледі.
Дт 3110; Кт 1030 корпоративтік табыс салығын төлеуге.
Дт 3120; Кт 1030 жеке табыс салығын төлеуге.
Дт 3130; Кт 1030 қосылған құн салығы.
Дт 3150; Кт 1030 жер салығы.
Дт 3170; Кт 1030 көлік-құралдарына салынатын салық.
Дт 3180; Кт 1030 мүлікке салынатын салық.
КазТяжЭксковация ЖШС-нің бюджеттік емес төлемдері мен есеп айырысу
үшін келесі шоттарды пайдаланады :
4220 кепілдікті міндеттемелер
4230 шартты міндеттемелер
Жабдықтаушылар мен тпасырыс берушінің есеп айырысу есебі үшін келесі
шоттар алынады :
4420 алынған өнім бойынша есеп айырысу
4410 басқа кәсіпорын қызметімен есеп айырысу
Алынған аванстар бойынша есеп айырысу үшін келесі шоттар пайдаланады :
Дт1040,1010; Кт 4300, 4310 алынған аванс соммаларына, сонымен қатар дайын
өніммен қызметкерлерге алынған төлем.
Кәсіпорының қаржылық қамтамасыз ету қызметінің қайнар көзі
негізінен көрсетілген қызметтерден, орындалған жұмыстардан алатын
табыстары (түсім- ақша) түріндегі меншікті қаражаттары, сондай-ақ
ведомствоға қарасты кәсіпорындарда өнім өндіруге алынған жалпы табыс
(пайда) кәсіпорынның меншігіндегі басқа мүлікті пайдаланудан түскен
табыстар болып табылады.Қызмет көрсетуден алынған түсім–ақша ұйымның оларды
орындауға жұмсаған шығындарын жабады және ұйымның одан әрі өздігінше
дамуына жеткілікті таза табысты кіріктіреді.
Қаржыландырудың негізгі көзі- банктердің несиелері. Бұл көзді ақылы
қызмет көрсететін ұйымдардың пайдалануы мүмкін, өйткені қарыз қаражаттарын
қайтарудың қажеттігі ұйымның несиені пайдалану уақытынан асып түсетін
мерзімі бойынша жақсы жолға қойылған, бірқалыпы жұмыс істеуін керек етеді.
Қаржыландырудың бұл әдісі , несие қаражаттарының қамтамасыз етілуі мен
өтімділігін кепілдендіретін әдіс ретінде, қарамағында ведомстваға қарасты
кәсіпорындары бар ұйымдар үшін қолайлы болып келеді.
Кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастырудың қажетті қағидаты – басқарудың
барлық деңгейлеріндегі қаржы резервтерінің (резервтік капитал, тәуекел
қоры) болуы. Қаржы резервтері әр түрлі әдістермен өндірістік және
әлеуметтік қорлардың мөлшеріне пайызбен, пайда немесе табыстан тұрақты
нормативтер бойынша аударымдар арқылы жасалуы мүмкін.Қаржы резерві уақытша
болатын қаржы қиыншылықтарын жоюға және шаруашылықтардың қызметіне қажет
қалыпты жағдайларды қамтамасыз етуге, сондай-ақ әдетте қаржы жоспарында
қаралмайтын өндірістік және әлеуметтік дамумен байланысты шығындарды
қаржыландыруға арналған.
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастыруда
елеулі өзгерістер болуда. Әріптес кәсіпорындардың
арасында деңгейлес байланыстар күшейіп келеді, олардың банк жүйесімен
өзара іс-қимылы нығайып келеді. Бұл процестер салалық құрылымдардан бас
тартып, жаңа үлгідегі құрлымдарды – экономикалық мүделермен, біріңғай
акциялармен және мемлекетік мүліктегі үлесімен байланысты ұқсастық
негізіндегі және көпсалалық құрылымдарды жасауда көрінеді, бұл құрылымдар
нарық жағдайында анағұрлым өміршең болып келеді.
Шаруашылық – қаржы қызметі процесінде кәсіпорын қаржы қорларын-
белгілі бір мақсаттарға арналған ақша қаражаттарын қалыптастырып
пайдаланады. Қорлардағы ақша қаражаттары үнемі қозғалыста болады: түседі,
қордаланады, жұмсалады.
Сөйтіп өндірістік капиталдарды жасау мен оның өсімін қаржыландырудың
көздерін меншікті, тартылған және қарыз қаражаттарының топтастыруға болады.
Айналым қаражаттарының аса маңызды құрамды бөлігі меншікті айналым
қаражаттары болып табылады, өйткені олардың болуы, сақталымдылығы; басқа
қаражаттармен ара салмағы нақтылы нарықтағы кәсіпорынның қаржылық
орнықтылығының дәрежесін анықтайды.
2.2 Кәсіпорын қаржылық қызметін жоспарлау және ақша ағыны.
Әлемдік тәжірибеде көрсеткендей, есеп берудің екі түрі бар:
акционерлерді, қалың жұртшылықты, банктерді, сондай-ақ сақтандыру ұйымдары
мен үкімет органдарын кәсіпорынның жұмыс жағдайы, есеп берудің екінші түрі
басқару талдауы, бұл кәсіпорын шығаратын өнімдердің жеке түрлерінің өзіндік
құнының нормативтері туралы, сондай-ақ сапасының төмендігіне немесе
тауардың мөлшерден тыс шығарылып, өтпей қалуына байланысты мәліметтерден
тұратын қатаң құпияландырылған, басқа тұлғалар үшін жабық болып табылады.
Қаржылық жағдайды ішкі талдау әдістемесі, КазТяжЭксковация ЖШС үшін
тек потенциалды әдістерін бағалау мақсатында ғана емес, сонымен қатар
қаржылықты сыртқы пайдаланушылардың көз қарасы тұрғысынан алғандағы өзін-
өзі бағалау үшін де қажет.
Айналымдағы қорларды тиімді қолдану экономикалық көрсеткіштердің
жүйесімен, бәрінен бұрын айналымдағы қорлардың айналу жылдамдығымен
анықталады.
Айналымдағы қорлардың айналу жылдамдығы деп қорлардың айналымдағы
қорлардың сатып алынған сәтінен бастап сатып болғанға дейінгі толық бір
айналым жасалғанын айтады. Айналымдағы қорлардың сомасы баланста
көрсетілген.Айналымдағы қорлардың бір айналымдағы ұзақтығы:
L = e * t n
Мұндағы, e- айналымдағы капитал;
t – уақыт кезеңі,
n- тауар өнімінің көлемі,
L(2006) = 31804121*36092080000= 124 күн
L(2005) = 53334353*360107524000= 178 күн
L(2008) = 44140928*360108613000=146 күн
Бір күндік айналымдылықты табу бізге айналымдағы қорлардың қанша уақытта
бұл кәсіпорындағы айналымдағы қорлардың толықтай айналып шығатынын
көрсетеді. Айналым уақытының бір кезеңдегі айналып шығуының азаюы
айналымдағы қорлардың тиімді пайдаланғанын көрсетеді. Жоғары айналым
кезінде шикізат пен материалдар төлемдерінің төленбей қалу қаупі өседі.
Айналымдағы қорларды әрқашан үнемдеп ұстау және тиімді қолдана білу өнімнің
өзіндік құнының немесе кәсіпорынның рентабельділігіне жақсы әсер еткен
болар еді.
Шаруашылық жүргізуші субьектісінің ақша қаражаты дегеніміз- кассада
және банктегі шоттардағы қолма- қол ақшалар. Ақша қаражатының ағыны- ақша
қаражатының екліп түсуі мен шығуына байланысты айналым. Ақша қаражатының
есебін жүргізудің ең басты себебі- ақша қаражаттардың бар болуы мен
сақталуына бақылау жасау, белгіленген нормалар мен лимиттерге сәйкес ақша
қаражатын үнемді жұмсау, шоттардың жағдайы мен кассаны инвентаризациялауды
белгіленген мерзімде жүргізу. Кәсіпорынға келіп түсетін және онымен
берілген ақша қаражаты есебі 1030- жолдағы ақша аударымдары шотында
есептелінеді, сонымен қатар келесідей операциялар жүргізілуі мүмкін:
Дт 1030 Кт 3040, 3050, 2400- кассадан аударымдар есебі.
Дт 1030 Кт 2120, 2140, 2410- әлі келіп түспеген тауарға төлемдерді
жүргізу.
Мекеменің бір қалыпты іс-әрекеті үшін ақша айналымының жылдамдығы
маңызды әсер етеді. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын оның ағымдағы
міндеттемелерін жабу үшін керек болатын ақша-қаражат түсімі ерекше роль
атқарады. Ай сайынғы ағымдағы міндеттемелер ( мерзімі осы айда бітетін)
және ақша қаражатының қатынастары сондай – ақ кәсіпорында, талдау
барысында ақша қаражатының банктегі сомалары бойынша айналымда болу
ұзақтығын талдау арқылы жүзеге асырылады. Кәсіпорын капиталының қандай
мерзімде ақша қаражаттары түрінде айналымда болатынын анықтау үшін
келесідей формуланы қолданады:
К= еркін айналымдағы ақша қаражаты ақша қаражатының несиелік
айналымы.
Кәсіпорынның соңғы бес жылда бірқалыпты,тұрақты,ешқандай қарызсыз
жұмыс істегеннің арқасында банктен несие алған жоқ.
Кәсіпорындар мен ұйымдардың, фирмалардың арасында алашақ және берешек
операциялар көбіне қолма-қол ақша және қолма-қол ақшасыз төлеу жолы арқылы
жүргізіледі. Қолма-қол ақшамен есеп айырысу Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банк мекемесі белгілеген ережелер мен тәртіпке сәйкес жүргізілуі
тиіс. Ақшалай қаржылармен есеп айырысу операцияларының бухгалтерлік есебін
жүргізу мен оны ұйымдастырудың мақсаттары мыналар болып табылады:
1. Ақшамен есеп айырысу операцияларын толық және уақытылы дер кезінде
есептеу.
2. Субъектідегі ақшалай қаржылардың түгелдігін және оларды дұрыс, тиімді
пайдалануды бақылау.
3. Есеп айырысу, төлеу тәртібін бақылау, кәсіпорынның ақшалай кірістері
мен шығындарын дұрыс есептеу.
2.3 Кәсіпорынның қаржылық есеп берушілігіне сипаттама.
Қаржылық есепті аудару принциптерімен, және қаржылық есептеудің сапалық
характериктистикаларымен: түсініктілігімен, келісімділігімен және
нақтылымен жасайды. Қаржылық есептеу сатуға жарамды сатып алынған нәрсенің
алғашқы бағасы бойынша немесе жуық сатып алу бағасы бойынша, басқа
негізгі қаражаттарды әділетті бағалау арқылы дайындалады.
Қаржылық есепті дайындау кәсіпорынның басқармасы субъектівті
бағалауды қарастырып, активті соммаларды есептеуді әсер ететін және
міндеттемелерді, есептеу мерзімі бойы шығыс пен кірісті қарастырады.
Осындай бағалар пайдалы жұмыс уақытына жатады, мысалы: тауарматериалдық
қорлар, негізгі қаражаттардың құңсыздану қоры, сенімсіз қарыз қорлары,
жұмыстың аяқталуына байланысты жұмысшыларға сыйақы және төленбеген табыс
салық қоры сияқты. Жуық нәтижелер субъектівті бағалаудан өзгеше болу
мүмкін.
Кәсіпорын жеке қаржылық есептеуді және топтың консольдық қаржылық
есептеуін жасайды.
Кәсіпорынның қаржылық есептеуі және консольдық – қаржылық есептеу
топтары Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен құрылады – теңге
бойынша.
Кәсіпорын қойылған уақыт бойында қанағаттандырылған жеке формалар
және (немесе) консольдық қаржылық есептеуді Қазақстан Республикасының
транспорт және коммуникация Министрлігіне, мемлекеттік мүлік Комитетіне
және Қазақстан Республикасының приватизациялық Қаржы Министрлігіне және
Қазақстан Республикасының нақты монополия бақылау Агентствосына тапсырады.
Консульдық – қаржылық есептеулерді Қазақстан Республикасының Қаржы
министрлігінің бұйрығымен қанағаттандырылған реті және формалары бойынша
ақпараттандыру құралдарында жариялап отырады.
Консульдық – қаржылық есептеу халықаралық қаржылық стандарттық
есептің Консульдық және жеке қаржылық есеп 27 бөлімінің міндеттемелеріне
байланысты жасалынады, ол келесілерден тұрады:
• Бухгалтерлік баланс
• Кіріс пен шығыс бойынша есеп
• Ақшалай қаражаттардың қолдануы туралы есеп
• Капиталдағы өзгерістер туралы есеп
• Түсініктеме
Ұйымның әлеуметтік есептеу туралы ақпарат
3-ТАРАУ. MultiMedia LED ЖШС коммерциялық банктермен қарым қатынасы.
3.1 Кәсіпорынның коммерциялық банктермен байланысының есеп- кассалық
тәртібі.
Қай саладағы кәсіпорындар мен ұйымдар болмасын өз қызметі барысында
басқа заңды және жеке тұлғалармен қарым – қатынас жасайтындағы белгілі.
Сол уақыттардағы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ:
1-ТАРАУ. МULTIMEDIA LED ЖШС-ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ.
1. Кәсіпорынның құрылуы, даму тарихы және ұйымдық- құқықтық формасының
сипаттамасы.
1.2 Кәсіпорынның технико-экономикалық көрсеткіштерін талдау.
1.3 Кәсіпорынның басқару құрылымы мен бөлімшелерінің сипаттамасы.
2-ТАРАУ. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАМТАМАССЫЗ ЕТУ ҚЫЗМЕТІНІҢ ӘДІСТЕРІ, ҚАЙНАР
КӨЗДЕРІ ЖӘНЕ ФОРМАЛАРЫ.
2.1 Кәсіпорын қызметін қаржыландыру әдістері.
2.2 Кәсіпорын қаржылық қызметін жоспарлау және ақша ағыны.
2.3 Кәсіпорынның қаржылық есеп берушілігіне сипаттама.
3-ТАРАУ. МULTIMEDIA LED ЖСШ КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРМЕН ҚАРЫМ ҚАТЫНАСЫ.
3.1 Кәсіпорынның коммерциялық банктермен байланысының есеп- кассалық
тәртібі.
3.2 Кәсіпорынмен төленетін салық түрлері.
3.3 Кәсіпорын төлейтін салық түрлері бойынша декларация өткізу тәртібі.
КІРІСПЕ.
Кәсіпорындар – қазіргі өркениеттің өзінен ажырағысыз
буындарының бірі. Қазіргі заманда кәсіпорындардың қызметі қоғамдық өнімді
өндіруді, сатуды және тұтынуды бір – бірінен бөлінбейтін үздіксіз процеске
айналып отыр. Сондықтан кәсіпорындарың қызметін кез келген адам үнемі
пайдаланады.
Ақша қаражаты бұл жедел айналымға түсетін актив. Барлық
шаруашылық субъектінің қызметінің түріне байланысты емес өздерінің ақша
қаражаттарын банк шоттарында және міндетті төлемдерді жүзеге асырады.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы нарықтық жағдайға көшті, сол
себептен біз ғылым және білім беру саласында көптеген қиындықтарға тап
болдық. Өйткені біздің мемлекетімізге нақты, жаңа заман талабына сай білім
қажет. Сондықтан нарық жағдайына өтуге байланысты кәсіпорын ғылыми-
техникалық прогресстің жетістіктерін, өндірісті басқару мен шаруашылық
жүргізудің тиімді формаларын енгізу, кәсіпкерлікті, бастаманы ынталандыру
негізінде қызмет көрсету мен өнімнің бәсекелестік қабілетін, өндіріс
тиімділігін арттыру керек.
Осы мақсатты орындау үшін шаруашылық субъектілерінің қызметін
экономикалық талдауға маңызды орын бөлінеді. Білікті экономист, бухгалтер,
қаржыгер, аудитор заманға сай экономикалық зерттеу әдістерін және кешенді,
жүйелі экономикалық талдауды жетік білуі қажет, сонымен қатар шаруашылық
қызметтің нәтижесін жан-жақты, уақытылы және нақты талдай алуы қерек.
Қазіргі таңда ақшалар қозғалысын басқару қаржы нарығының
күрделілігіне байланысты маңызды мәселе болып отыр. Бәсеке қабілеттілігі –
бұл кәсіпорындар мен ұйымдардың бүгінгі күннің талабына сай, алдағы
уақыттарда дамуына қажетті құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілуін талап
етеді. Ақшалар мен оның баламаларын дұрыс ашып көрсету және жіктеу
кәсіпорын нәтижесін дұрыс бағалау үшін қажет.
Мен өндірістік тәжірибемді Қазақстан Республикасының Алматы қаласында
орналасқан МultiMedia LED жауапкершілігі шектеулі серіктестігінде
өткіздім. Біздің еліміздің нарығында құрылыс-монтаждық жұмыспен қамтамасыз
ету ұйымы ретінде қызмет жасап келе жатыр. Осы жұмысымда аталған кәсіпорын
қызметіне талдау жасап, жоғарғы оқу орнында алған теориялық білімдерімді
тәжірибе жүзінде іске асырудың
қысқаша есебін беруге тырыстым.
Оқу тәжірибесін өту бойынша есебім 8 бөлімнен тұрады, әр бөлімде
тәжірибе жоспарына сай кәсіпорынның жалпы шаруашылық, экономикалық және
қаржылық қызметіне қысқаша сипаттама берілген. Бірінші бөлімде кәсіпорын
тарихы, басқару құрылымы мен бөлімшелеріне және оның ұйымдық – құқықтық
формасына қысқаша сипаттама берілген. Екінші бөлімде кәсіпорын қызметін
қаржыландырудың қайнар көздері сипатталады. Үшінші бөлімде кәсіпорынның
қаржылық қызметі талданды, яғни қаржылық жоспарлау, ақша ағыны және
қаржылық есеп берушілігі түрлері көрсетілген. Төртінші бөлімде шаруашылық
жүргізуші субъектісінің коммерциялық банктермен қарым- қатынасы көрсетілсе,
бесінші бөлімде кәсіпорынның төлейтін салықтарының түрлері мен төлеу
тәртібі туралы баяндалған.
1-ТАРАУ. МULTIMEDIA LED ЖШС-ГІ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ЕҢБЕК НӘТИЖЕЛІЛІГІН
БАҒАЛАУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ТАЛДАУ
1.1 MultiMedia LED ЖШС-ң жалпы сипаттамасы және
ондағы қызметкерлердің еңбек нәтижелілігін
бағалауды ұйымдастыру
Кәсіпорынның жалпы сипаттамасы.
MultiMedia LED Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестігі 2003 жылы 5
наурызда ұйымдастырылды, Алматы қаласындағы Ленина-Қарасай батыр көшесі, 81
А үй мекен-жайы бойынша Алматы қалалық Әділет басқармасында тіркелген. СТН
(салық төлеушінің тіркеу номері) 181600059022.
Серіктестік (компаниясы) ТОО MultiMedia LED серпінді,
жауапкершілігі мол қарқынды даму компаниясы болып саналады. Компанияның
негізгі қызметінің мақсаты анықталмық жүйелерді құру, ұжым және
кәсіпорындарының комьютерлік технология негізін басқару. Сол себепті біз
өзіміздің
Кешенді қорытынды ұсынамыз, анықтамалық жүйенің құрлымы, жобалаумен қоса
консалтинг, өңделген бағдарламалармен қамтамасыз ету, үйрену және жолдау.
Компания аппараты жобамен тұтас қамтамасыз ету қорытынды шығарып,
тұғырнама және шалғайдағы жерлерге құралдармен қамтамассыз етіп қызмет
көрсете алады. Тәжірбиеде көрсеткендей ақпараттық жүйені енгізуде бір
бағытта жүру мақсат емес. Мысалы өңделген бағдарламамен қамтамасыз етуде
аппараттық тұғырнаманы құру мен жобалауда барлық бөлімдермен тығыз
байланысты Олар; оқыту, консалтинг, қолдау көрсету т.б.
Кешенді қатынас жобаның мәнді, жоғары дәрежеде әсер беруіне және
сапалық бақылауға мүмкіндік береді.
MultiMedia LED тапсырыс жұмысында неұрлым қолайлы қорытынды,
тапсырыскерлердің бизнеске бейімделуі ерекшеленеді. Тиімді бизнестің дәлелі
MultiMedia LED компанияның IT -жобасы жарыққа бейімделу жоғары маманды
ұжымның шығармашылық жұмысының сапалық қызмет ету, жаңа бағдарламалық
жобамен байланысты консалтинг жобалармен бастау, жобаны үйретуден аяқтау.
Компанияның табысты болуы, табыскерлердің ойдағыдай болуы, сондықтан да
табыскерлерді біз өзімізбен тең бағалаймыз. Әр жобаның орындалуы, алдымен
нәтижелі болады.
ТОО MultiMedia LED фирманың негізгі қызметі құрлыс монтажды жұмыс
болып есептелінеді, сонымен қатар ғимараттарға толық жөндеу жұмысын
жүргізу, құрлыста техникалық құжаттармен инжиниринг қызметімен қамтамасыз
етеді. 2003 жылдан 2007 жылға дейін 70-ке жуық келсімшарттарды орындап
толық жөндеу жұмыстарымен құрлыс объектілерінде техникамен қамтамасыз етті.
Сонымен қатар :
• Офистік құрлыс орындарымен қосымша кафеге арналған ғимараттар
• АО казпочта ғимаратына толық жөндеу жұмыстары
• Дварец молодежі ғимаратына жөңдеу жұмыстарын жүргізу
• МВД СК Алатау және автошаруашылық ғимараттарына жөндеу
жұмыстары жүргізіледі
• ЭИР Казахстан билет беру касса орындарына жөңдеу жұмыстары
жүргізілді
• Триумер Астана бас мердігерлерлік АО Базис А қатарынан жөңдеу
жұмысы жүргізілді
• Мирас компаниясы Дует АО В групп қатарынан құрлыс жұмыстары
жүргізілді
• Фортуна Сезам АО Астана трейд Интернейшенел басқада тұрғын
үйлер
Астан недвижимость Алуан-АС Спорт групп BGS – 40 қа жуық
әкімшілік орындары және Астана қаласының тұрғын үйлері ТОО
MultiMedia LED құрлыс компанияларымен бірлесуге дайын, құрлыс
орындарына қатарынан жөндеу, өңдеу жұмыстарын жүргізуге құрлыс
орындарына техникамен қамтамасыз етуге қызметін көрсетуге дайын.
Ұйымның меншік формасына келетін болсақ, бұл кәсіпорын ЖШС
формасында құрылған.
Серіктестік:
• Қатысушының жарғылық капиталға салымдары;
• Алынған табыстар, сондай-ақ заңдарда тиым салынбаған басқа да көздер
есебінен құралатын мүліктердің меншік иесі болады.
MultiMedia LED ЖШС серіктестік компаниясында ең басты лауазым компания
директоры болып табылады. Бұл кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымының
түрі сызықтық болып табылады. Бұл құрылым бойынша басқарушы басқаруға
байланысты барлық функцияларды тікелей орындайды. Бұл құрылым абсолютті
түрде орталықтандырылған және дара басшылық қағидасы мен қабылданған
шешімдер үшін жеке жауапкершілікке негізделген.
Барлық деңгейдегі басшылардың мамандармен өзара байланысы
функционалды. Мамандар басшыларды қажетті информациямен қамтамасыз етеді.
Солай, компания директорына 8 бөлім қарайды. Олар: Материалдық
қамтамсыз ету бөлімі, Лаборатория, Өндірістік бөлім, Кадрлар бөлімі, Басты
инженер, Бухгалтерия, Қаржылық талдау бөлімі, Қауіпсіздік қызметі.
Енді осы бөлімдердің әрқайсысының қызметін қысқаша айтып өтейік.
Материалдық қамтамасыз ету бөлімі өнімді өндіруге қажетті материалдарды
тексереді, оларды жеткізу туралы жабдықтаушылармен келіседі.
Лабораторияда материалды тексеріледі, зерттеледі, әртүрлі тәжірибелер
жүргізіледі.
Кадрлар бөлімінде жұмысшыларды таңдау және қабылдау, еңбек келісім
шартын жасасу, жұмысшылардың келіп-кетуін бақылайды, қызметкерлердің еңбек
нәтижелілігін бағалайды, сол бойынша жалақыны есептейді, төлейді және т.б.
Бас инженерге 3 бөлім бағынады: Өндірістік-техникалық бөлім, Бас
энергетик бөлімі, Бас механик бөлімі.
Өндірістік бөлімнің меңгерушісі.
Маркетинг бөлімі айналысады:
• клиенттермен жұмыс істеу
• сәндеу
• тапсырыстарды қабылдау
ISO стандарты (халықаралық сапа стандарты) бойынша жұмыс бұл
бағдарламада маркетинг бөліміндегі жұмыстар тәртібі көрсетіледі. Маркетинг
бөлімі жаңа клиенттерді табумен айналысады және ол тұрақты клиенттермен
байланыс ұстап тұру керек.
Алматы қаласы Multimedia LED ЖШС кәсіпорын құрылымдық ұйымдастырылуы.
1.2 Кәсіпорынның технико-экономикалық көрсеткіштерін талдау.
Кәсіпорынның технико-экономикалық сипаттамасын 3 жыл ішіндегі берілген
келесі құжаттар негізінде жасаймыз: кәсіпорын балансы, негізгі құралдар мен
материалдық емес активтердің қозғалысы туралы есеп, кәсіпорынның өнімді
өндіру және түсіру туралы есебі, еңбек бойынша есеп, кәсіпорынның қаржы-
шаруашылық есебі. Төменде MultiMedia LED ЖШС-ң 2006-2008 жылдар үшін
технико-экономикалық көрсеткіштерінің кестесі берілген (1-кесте).
Алғашқы талдау бойынша бүкіл талданатын кезең ішінде барлық дерлік
көрсеткіштердің өскені байқалады. Өнімнің шығарылымы 2008 жыл мен 2008 жыл
арасында өсті, және 2008 жылы 696 951 мың теңге құрады, ол 2007 жылмен
салыстырғанда 48,58%жоғары. Сонымен бірге өнімді өткізуден түскен түсім де
өсті, бұл көрсеткіштің өсуі 2008 жылы өткен жылмен салыстырғанда 171,6%
құрады. Кәсіпорында жұмысшылар саны 2006 жылы 180 адам құрады. 2007 және
2008 жылмен салыстырғанда өсу 117,9% құрады, яғни жұмысшылар саны 45 адамға
өсті. Негізінен өсу 2007 жылмен салыстырғанда 2008 жылы жұмысшылар санының
25 адамға өсуінен болды.
Жалақы қоры талданатын кезең ішінде бір рет те төмендеген жоқ және 46
353,6 мың теңге құрады, ол 2007 жылмен салыстырғанда 143,13% жоғарылады.
Жұмыс нәтижелері мен өндіріс шығындарын тікелей салыстыруға бағытталған
нәтижелік көрсеткіш болып өткізілген өнімнің 1 теңгесіне шаққандағы
шығындар көрсеткіші табылады. Бұл көрсеткіштің көлемі 2008жылы 87,02 теңге
деңгейінде, 2007 жылы 87,6 теңге деңгейінде анықталды, яғни 0,58 теңгеге
төмендегені байқалады.
Қорқайтарымдылық негізгі қор құнының 1 теңгесіне шаққандағы өнім
көлемімен сипатталады. Қорқайтарымдылықты талдаған кезде қормен жарықтану
көрсеткішіне ерекше көңіл бөлу керек.
2008 жылы жалпы табыс 2007 жылмен салыстырғанда 79,54% өсті. 2006 және
2007 жылдары MultiMedia LED ЖШС өзінің негізгі қызметінен шығынға түсті,
ал 2008 жылы 15 237 мың теңге пайда түсірді.
Кәсіпорын іс-әрекетінің соңғы нәтижесін таза табыс және өндіріс
рентабелділігі сияқты көрсеткіштер бойынша жорамалдауға болады. Таза табыс
абсолютті көрсеткіш болып табылады және әрқашан кәсіпорын дамуының
объективті бейнесін бермейді. 2008 жылы кәсіпорынның таза табысы 27 382 мың
теңге құрады, ол 2007 жылмен салыстырғанда 1390,66% жоғары болып табылады,
яғни жуықтап 14 есе өсті.
1-кесте
"MultiMedia LED" ЖШС-ң 2006-2008 жж. қызметінің технико-экономикалық
көрсеткіштері
бірліг ( +, - )
і
2 Өнімді өткізуден түскен түсім мың тг.139 452 776 323 796 171, 6
257 229 025
3 Өткізілген өнімнің өзіндік құны мың тг.115 396 675 279 178 170, 48
691 137 315
4 Жалпы табыс мың тг.23 56656 092100 44 618 179, 54
710
5 Кезең шығындары мың тг.35 96076 67585 4738 798 11, 47
6 Негізгі қызметтен түсетін түсім (шығын) мың тг.-12 -20 15 23735 820 -
394 583
7 Негізгі емес қызметтен түсетін түсім (шығын) мың тг.13 57922 55212 145-10 407 53, 85
8 Таза табыс мың 1 185 1 969
тг.
10 Қызметкерлердің орташа тізімдік саны - жалпы Адам 127 147 172 45 117, 19
12 Еңбекақы қоры мың тг.30 20132 38646 35413 968 143, 13
13 Қорқайтарымдылығы Тг. 0, 3471, 6032, 2280, 625 138, 99
1.3 Кәсіпорынның басқару құрылымы мен бөлімшелерінің
сипаттамасы.
Фирманың ұйымдық басқарушылық қызметі сызықтық басқару жолымен
жүргізіледі. Аталған басқарушылық құрылымның артықшылықтары келесідей:
өзара байланыстағы қатаң жүйе, дәл көрсетілген жауапкершілік, шешімдер мен
жоспарлардың неғұрлым терең дайындалуы. Фирманың орталық аппараты заңды
тұлға статусын жүзеге асырумен байланысты қызметтерді атқарады. Оның
негізгі міндеті ұзақ немесе қысқа мерзімге арналған фирманың жалпы
қызметінің тиімді жүргізілуін қамтамассыз ету. Төменгі деңгейдің негізгі
міндеті- өндірілетін тауарды өңдеу және жүзеге асыру, сонымен қатар
клиенттердің тұтынушылық сұраныстарын зерттеу.
MultiMedia LED ЖШС-тегі қызметкерлердің саны әкімшілік, өндірістік
және тағы басқа персоналдарды қосқанда 87 адам. Кәсіпорын қызметкерлерін
шартты түрде 3 деңгейге бөліп көрсетуге болады- әкімшілік, инженерлік-
техникалық және өндірістік персонал. ТОО MultiMedia LED мынадай заңды
мекемелерге қызмет көрсетеді:АО ҚазақМыс,ТОО Қазалюминий,
АқсуФерроҚорытпа зауыты.
Зауыттар шикізат шығаруда қолданылатын техникалық судың циркуляция
кезінде шыфғаратын өндірістік қалдықтары сақталынған дамба (шлам,
топырақтан көтерілетін құрылым) туғызады.
Сол жұмыстарды Қазалюминиі, Ақсу Ферроқорытпа зауыты Қазақмыс
корпорацияларына қызмет көрсетеді.
ТОО MultiMedia LED-ға қызмет көрсететін мынадай жауапкершілігі
шектеулі серіктестер бар:мердігер ТОО күзет фирмасы Омега, ТОО
Спецмашин, ТОО ТемірЖолСу- Павлодар, ТОО Павлодар ШинТрейд, ТОО
Стиль бухгалтерлік журналдар шығаратын баспа, ТОО Гидропровод және тағы
басқа.
Кәсіпорын келесілерді әкелуге әзір:
• меншік иесіне- пайда;
• кәсіпорындарға электр жарығын ;
• қызметкерлерге- қызықты, еңбекақысы тұрақты және жоғары жұмыс;
• серіктестеріне- тиімді әрі тұрақты серіктестік;
• қоғамға- жақсы, заңды түрдегі кәсіпорын мен салық төлеуші;
• жергілікті қоғамға- салықтар, жұмыс орындары, статистикалық
мәліметтерді жақсарту.
Көптеген кәсіпорындардағы сияқты аталған жауапкершілігі шектеулі
серіктестік бірнеше бөлімшелерден тұрады. Олардың әрқайсысының өз атқаратын
қызметтері болады.
MultiMedia LED ЖШС- ігінің құрамында келесідей бөлімдер бар:
1. Өндірістік- техникалық бөлім.
2. Бухгалтерлік есеп бөлімі.
3. Заң бөлімі.
4. Тасымалдаушылар бөлімі.
5. Материалдық - техникалық қамтамассыз ету және құрылыс бөлімі.
Осы бөлімдердің арасындағы менің мамандығыммен тікелей байланысы бар
бухгалтерлік есеп бөліміне тоқталсақ, бұл бөлімнің ең негізгі мақсаты –
Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп берушілік
туралы заңдарында белгіленген тәртіппен ұйым мен кәсіпкерлердің жағдайлары
және жүргізілетін операциялары туралы ақпараттарды жинау, тіркеу жүйесін
құру. Бухгалтерияның негізгі міндеті- шаруашылық қызметінің оң нәтижелеріне
қол жеткізу. Ол үшін келесілермен қамтамассыз етілуі қажет:
- басқарудың барлық деңгейіне қажетті кәсіпорын қызметінің нақты
нәтижелері туралы ақпараттар;
- қаражаттардың сақталуын қадағалау және оның үнемді жұмсалуы;
- кірістер мен шығыстардың дұрыс есебі.
- бухгалтерлік есепті дұрыс және өз уақытында тапсыру.
Бухгалтерияның атқаратын негізгі функциялары келесілер болып табылады:
- тауарлық- материалдық қорлардың есебі;
- еңбекті төлеу бойынша есеп айырысу есебі;
- қаржылық қызметінің есебі;
- өндіріске жұмсалған шығындардың есебі;
- бухгалтерлік есеп берушілікті құру.
Қаржы бөлімінің құрылымы келесідей болып табылады.
Келесі бөлімер де өздеріне жүктелген белгілі бір функцияларды
атқарады.Бірақ олардың барлығының міндеті кәсіпорынның қызметінің
тиімділігі мен іскерлік белсенділігін арттыруға өз септігін тигізу.
2-ТАРАУ. Кәсіпорынның қаржылық қамтамассыз ету қызметінің әдістері,
қайнар көздері және формалары.
1. Кәсіпорын қызметін қаржыландыру әдістері.
Кәсіпорындар мен ұйымдар өзінің шаруашылық қызметі барысында меншік
капиталмен қатар, басқа қарастырылған капиталды қолданылады. Бұл
қарастырылған капитал бухгалтерлік есепте міндеттемелер деп аталады.
Кез келген өндіріспен айналысатын ұйымдар сол өнімді өндіру үшін
қажетті шикізаттар мен материалдар алғаны үшін жабдықтаушы-мердігерлердің
алдында міндетті болса, саудамен айналысатын ұйымдар өздерінің сататын
тауарларын жеткізіп беруші, яғни қызмет көрсетуші ұйымның алдында қарыз
болуы мүмкін. Тіпті өндіріспен де немесе саудамен де айналыспайтын
кәсіпорынның өз қарамағында жұмыс істейтін жұмысшылармен қызметкерлеріне
айдың істеген еңбегі үшін, сондай-ақ бюджетке түрлі салықтар үшін қарыз
немесе оның алдында міндеттеме болуы мүмкін.
Қазіргі таңда қаржының жетіспеушілігінен банктер, банктен тыс
мекемелерден, шетелдерден несие алып өздерінің жұмысын жандандырып жатқан,
сондай-ақ міндеттемелерін шектен көбейтіп алып, оны қайтаруға мүмкіншілігі
болмай, жабылып, аукционға салынып, сатылып жатқан ұйымдар да көптеп
кездеседі. Осы айтылған мәліметтер есебі бухгалтерлік есептегі ең негізгі,
яғни қай саладағы болмасын кәсіпорынның көкейкесті мәселе Дт Дт лері
екендігі сөзсіз.
Несиелендіру есебі бұл ссудалық капиталдың қозғалысы, ссуда беру шарты
пайыз түріндегі төлемді қайтару.
КазТяжЭксковация ЖШС –нің салық ұйымдарының алдында міндеттері бар, яғни
жалпы мемлекеттік және жергілікті салықтық төлемдерді төлейді. Сонымен
қатар бюджеттік емес төлемдер мен есеп айырысу жүргізіледі.
Дт 3110; Кт 1030 корпоративтік табыс салығын төлеуге.
Дт 3120; Кт 1030 жеке табыс салығын төлеуге.
Дт 3130; Кт 1030 қосылған құн салығы.
Дт 3150; Кт 1030 жер салығы.
Дт 3170; Кт 1030 көлік-құралдарына салынатын салық.
Дт 3180; Кт 1030 мүлікке салынатын салық.
КазТяжЭксковация ЖШС-нің бюджеттік емес төлемдері мен есеп айырысу
үшін келесі шоттарды пайдаланады :
4220 кепілдікті міндеттемелер
4230 шартты міндеттемелер
Жабдықтаушылар мен тпасырыс берушінің есеп айырысу есебі үшін келесі
шоттар алынады :
4420 алынған өнім бойынша есеп айырысу
4410 басқа кәсіпорын қызметімен есеп айырысу
Алынған аванстар бойынша есеп айырысу үшін келесі шоттар пайдаланады :
Дт1040,1010; Кт 4300, 4310 алынған аванс соммаларына, сонымен қатар дайын
өніммен қызметкерлерге алынған төлем.
Кәсіпорының қаржылық қамтамасыз ету қызметінің қайнар көзі
негізінен көрсетілген қызметтерден, орындалған жұмыстардан алатын
табыстары (түсім- ақша) түріндегі меншікті қаражаттары, сондай-ақ
ведомствоға қарасты кәсіпорындарда өнім өндіруге алынған жалпы табыс
(пайда) кәсіпорынның меншігіндегі басқа мүлікті пайдаланудан түскен
табыстар болып табылады.Қызмет көрсетуден алынған түсім–ақша ұйымның оларды
орындауға жұмсаған шығындарын жабады және ұйымның одан әрі өздігінше
дамуына жеткілікті таза табысты кіріктіреді.
Қаржыландырудың негізгі көзі- банктердің несиелері. Бұл көзді ақылы
қызмет көрсететін ұйымдардың пайдалануы мүмкін, өйткені қарыз қаражаттарын
қайтарудың қажеттігі ұйымның несиені пайдалану уақытынан асып түсетін
мерзімі бойынша жақсы жолға қойылған, бірқалыпы жұмыс істеуін керек етеді.
Қаржыландырудың бұл әдісі , несие қаражаттарының қамтамасыз етілуі мен
өтімділігін кепілдендіретін әдіс ретінде, қарамағында ведомстваға қарасты
кәсіпорындары бар ұйымдар үшін қолайлы болып келеді.
Кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастырудың қажетті қағидаты – басқарудың
барлық деңгейлеріндегі қаржы резервтерінің (резервтік капитал, тәуекел
қоры) болуы. Қаржы резервтері әр түрлі әдістермен өндірістік және
әлеуметтік қорлардың мөлшеріне пайызбен, пайда немесе табыстан тұрақты
нормативтер бойынша аударымдар арқылы жасалуы мүмкін.Қаржы резерві уақытша
болатын қаржы қиыншылықтарын жоюға және шаруашылықтардың қызметіне қажет
қалыпты жағдайларды қамтамасыз етуге, сондай-ақ әдетте қаржы жоспарында
қаралмайтын өндірістік және әлеуметтік дамумен байланысты шығындарды
қаржыландыруға арналған.
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастыруда
елеулі өзгерістер болуда. Әріптес кәсіпорындардың
арасында деңгейлес байланыстар күшейіп келеді, олардың банк жүйесімен
өзара іс-қимылы нығайып келеді. Бұл процестер салалық құрылымдардан бас
тартып, жаңа үлгідегі құрлымдарды – экономикалық мүделермен, біріңғай
акциялармен және мемлекетік мүліктегі үлесімен байланысты ұқсастық
негізіндегі және көпсалалық құрылымдарды жасауда көрінеді, бұл құрылымдар
нарық жағдайында анағұрлым өміршең болып келеді.
Шаруашылық – қаржы қызметі процесінде кәсіпорын қаржы қорларын-
белгілі бір мақсаттарға арналған ақша қаражаттарын қалыптастырып
пайдаланады. Қорлардағы ақша қаражаттары үнемі қозғалыста болады: түседі,
қордаланады, жұмсалады.
Сөйтіп өндірістік капиталдарды жасау мен оның өсімін қаржыландырудың
көздерін меншікті, тартылған және қарыз қаражаттарының топтастыруға болады.
Айналым қаражаттарының аса маңызды құрамды бөлігі меншікті айналым
қаражаттары болып табылады, өйткені олардың болуы, сақталымдылығы; басқа
қаражаттармен ара салмағы нақтылы нарықтағы кәсіпорынның қаржылық
орнықтылығының дәрежесін анықтайды.
2.2 Кәсіпорын қаржылық қызметін жоспарлау және ақша ағыны.
Әлемдік тәжірибеде көрсеткендей, есеп берудің екі түрі бар:
акционерлерді, қалың жұртшылықты, банктерді, сондай-ақ сақтандыру ұйымдары
мен үкімет органдарын кәсіпорынның жұмыс жағдайы, есеп берудің екінші түрі
басқару талдауы, бұл кәсіпорын шығаратын өнімдердің жеке түрлерінің өзіндік
құнының нормативтері туралы, сондай-ақ сапасының төмендігіне немесе
тауардың мөлшерден тыс шығарылып, өтпей қалуына байланысты мәліметтерден
тұратын қатаң құпияландырылған, басқа тұлғалар үшін жабық болып табылады.
Қаржылық жағдайды ішкі талдау әдістемесі, КазТяжЭксковация ЖШС үшін
тек потенциалды әдістерін бағалау мақсатында ғана емес, сонымен қатар
қаржылықты сыртқы пайдаланушылардың көз қарасы тұрғысынан алғандағы өзін-
өзі бағалау үшін де қажет.
Айналымдағы қорларды тиімді қолдану экономикалық көрсеткіштердің
жүйесімен, бәрінен бұрын айналымдағы қорлардың айналу жылдамдығымен
анықталады.
Айналымдағы қорлардың айналу жылдамдығы деп қорлардың айналымдағы
қорлардың сатып алынған сәтінен бастап сатып болғанға дейінгі толық бір
айналым жасалғанын айтады. Айналымдағы қорлардың сомасы баланста
көрсетілген.Айналымдағы қорлардың бір айналымдағы ұзақтығы:
L = e * t n
Мұндағы, e- айналымдағы капитал;
t – уақыт кезеңі,
n- тауар өнімінің көлемі,
L(2006) = 31804121*36092080000= 124 күн
L(2005) = 53334353*360107524000= 178 күн
L(2008) = 44140928*360108613000=146 күн
Бір күндік айналымдылықты табу бізге айналымдағы қорлардың қанша уақытта
бұл кәсіпорындағы айналымдағы қорлардың толықтай айналып шығатынын
көрсетеді. Айналым уақытының бір кезеңдегі айналып шығуының азаюы
айналымдағы қорлардың тиімді пайдаланғанын көрсетеді. Жоғары айналым
кезінде шикізат пен материалдар төлемдерінің төленбей қалу қаупі өседі.
Айналымдағы қорларды әрқашан үнемдеп ұстау және тиімді қолдана білу өнімнің
өзіндік құнының немесе кәсіпорынның рентабельділігіне жақсы әсер еткен
болар еді.
Шаруашылық жүргізуші субьектісінің ақша қаражаты дегеніміз- кассада
және банктегі шоттардағы қолма- қол ақшалар. Ақша қаражатының ағыны- ақша
қаражатының екліп түсуі мен шығуына байланысты айналым. Ақша қаражатының
есебін жүргізудің ең басты себебі- ақша қаражаттардың бар болуы мен
сақталуына бақылау жасау, белгіленген нормалар мен лимиттерге сәйкес ақша
қаражатын үнемді жұмсау, шоттардың жағдайы мен кассаны инвентаризациялауды
белгіленген мерзімде жүргізу. Кәсіпорынға келіп түсетін және онымен
берілген ақша қаражаты есебі 1030- жолдағы ақша аударымдары шотында
есептелінеді, сонымен қатар келесідей операциялар жүргізілуі мүмкін:
Дт 1030 Кт 3040, 3050, 2400- кассадан аударымдар есебі.
Дт 1030 Кт 2120, 2140, 2410- әлі келіп түспеген тауарға төлемдерді
жүргізу.
Мекеменің бір қалыпты іс-әрекеті үшін ақша айналымының жылдамдығы
маңызды әсер етеді. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын оның ағымдағы
міндеттемелерін жабу үшін керек болатын ақша-қаражат түсімі ерекше роль
атқарады. Ай сайынғы ағымдағы міндеттемелер ( мерзімі осы айда бітетін)
және ақша қаражатының қатынастары сондай – ақ кәсіпорында, талдау
барысында ақша қаражатының банктегі сомалары бойынша айналымда болу
ұзақтығын талдау арқылы жүзеге асырылады. Кәсіпорын капиталының қандай
мерзімде ақша қаражаттары түрінде айналымда болатынын анықтау үшін
келесідей формуланы қолданады:
К= еркін айналымдағы ақша қаражаты ақша қаражатының несиелік
айналымы.
Кәсіпорынның соңғы бес жылда бірқалыпты,тұрақты,ешқандай қарызсыз
жұмыс істегеннің арқасында банктен несие алған жоқ.
Кәсіпорындар мен ұйымдардың, фирмалардың арасында алашақ және берешек
операциялар көбіне қолма-қол ақша және қолма-қол ақшасыз төлеу жолы арқылы
жүргізіледі. Қолма-қол ақшамен есеп айырысу Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банк мекемесі белгілеген ережелер мен тәртіпке сәйкес жүргізілуі
тиіс. Ақшалай қаржылармен есеп айырысу операцияларының бухгалтерлік есебін
жүргізу мен оны ұйымдастырудың мақсаттары мыналар болып табылады:
1. Ақшамен есеп айырысу операцияларын толық және уақытылы дер кезінде
есептеу.
2. Субъектідегі ақшалай қаржылардың түгелдігін және оларды дұрыс, тиімді
пайдалануды бақылау.
3. Есеп айырысу, төлеу тәртібін бақылау, кәсіпорынның ақшалай кірістері
мен шығындарын дұрыс есептеу.
2.3 Кәсіпорынның қаржылық есеп берушілігіне сипаттама.
Қаржылық есепті аудару принциптерімен, және қаржылық есептеудің сапалық
характериктистикаларымен: түсініктілігімен, келісімділігімен және
нақтылымен жасайды. Қаржылық есептеу сатуға жарамды сатып алынған нәрсенің
алғашқы бағасы бойынша немесе жуық сатып алу бағасы бойынша, басқа
негізгі қаражаттарды әділетті бағалау арқылы дайындалады.
Қаржылық есепті дайындау кәсіпорынның басқармасы субъектівті
бағалауды қарастырып, активті соммаларды есептеуді әсер ететін және
міндеттемелерді, есептеу мерзімі бойы шығыс пен кірісті қарастырады.
Осындай бағалар пайдалы жұмыс уақытына жатады, мысалы: тауарматериалдық
қорлар, негізгі қаражаттардың құңсыздану қоры, сенімсіз қарыз қорлары,
жұмыстың аяқталуына байланысты жұмысшыларға сыйақы және төленбеген табыс
салық қоры сияқты. Жуық нәтижелер субъектівті бағалаудан өзгеше болу
мүмкін.
Кәсіпорын жеке қаржылық есептеуді және топтың консольдық қаржылық
есептеуін жасайды.
Кәсіпорынның қаржылық есептеуі және консольдық – қаржылық есептеу
топтары Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен құрылады – теңге
бойынша.
Кәсіпорын қойылған уақыт бойында қанағаттандырылған жеке формалар
және (немесе) консольдық қаржылық есептеуді Қазақстан Республикасының
транспорт және коммуникация Министрлігіне, мемлекеттік мүлік Комитетіне
және Қазақстан Республикасының приватизациялық Қаржы Министрлігіне және
Қазақстан Республикасының нақты монополия бақылау Агентствосына тапсырады.
Консульдық – қаржылық есептеулерді Қазақстан Республикасының Қаржы
министрлігінің бұйрығымен қанағаттандырылған реті және формалары бойынша
ақпараттандыру құралдарында жариялап отырады.
Консульдық – қаржылық есептеу халықаралық қаржылық стандарттық
есептің Консульдық және жеке қаржылық есеп 27 бөлімінің міндеттемелеріне
байланысты жасалынады, ол келесілерден тұрады:
• Бухгалтерлік баланс
• Кіріс пен шығыс бойынша есеп
• Ақшалай қаражаттардың қолдануы туралы есеп
• Капиталдағы өзгерістер туралы есеп
• Түсініктеме
Ұйымның әлеуметтік есептеу туралы ақпарат
3-ТАРАУ. MultiMedia LED ЖШС коммерциялық банктермен қарым қатынасы.
3.1 Кәсіпорынның коммерциялық банктермен байланысының есеп- кассалық
тәртібі.
Қай саладағы кәсіпорындар мен ұйымдар болмасын өз қызметі барысында
басқа заңды және жеке тұлғалармен қарым – қатынас жасайтындағы белгілі.
Сол уақыттардағы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz