Майкененің өсіру технологиясы

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
2.1. Майкененің халық шаруашылығындағы маңызы, таралуы, өнімі.
2.2. Майкененің ботаникалық сипаттамасы және биологиялыц ерекшеліктері сорттары.
2.3 Өсіру технологиясы
а) алғы дақыл
ә)топырақ өндеу жүйесі
б) себу жұмыстары
в) күтіп баптау жұмыстары
г) жинау
2.4 Ғылыми зерттеулер
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Өсімдік шаруашылығы ауыл шаруашылығы өндірісінің бір саласы Еліміздің 2030 жылға дейінгі дамытудың ұзақ мерзімді стратегиялық бағдарламасында, Қазақстан Республикасы Президентінің «Жаңа жүз жылдықта еліміздің тұрақтылығы мен қауіпсіздігі» атты халыққа жолдауында ауыл шаруашылығы өндірісін ғылыми тұрғыдан қамтамасыз ету белгіленген. Бағдарламаның мақсаты - табиғи ресурстарды тиімді пайдалану, аграрлық-өндірістік кешенде жаңа технологиялар жасау мен өндіріске енгізу жөніндегі ғылыми кепілдемелер негізінде Қазақстан халқын қоректік өнімдермен және еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
Еліміздің ауыл шаруашылығы өндірісі негізінен екі саланы өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығын біріктіреді. салаларды қарқынды дамытып қана қоймай, азық-түліктің өзіндік қүнын азайтып, аталған салаларда еңбек өнімділігін анағұрлым арттыра отырып, бәсекеге қабілетті өнімдер өндіру күн тәртібінде тұрған мәселердің бірі.
Бүгінгі таңда бәсекеге қабілетті өнімдердің бірі Майкене дақылы болып табылады.
Майкененің отаны - Африка елдері, атап айтқанда Эфио мемлекеті. Оны ертеректе Египетте өсірген, одан Азияға, Америкаға содан кейін Европаға таралған.
Майкене - жоғары майлы өсімдік. Тұкымында жалпы 47-50% кеппейтін май болады, ал ядросында 64-71% болса, жаңа сорттар құрамындағы майдың мөлшері 73-74% жетеді.
Майкене тұқымында өте улы зат - рицин болады және оның құрамында циан тобы мен рицинин (алкалоид) кіреді.
Өсімдік майы өзінің жабысқақтылығымен және төменгі температурада
(-16°С дейін) қатаймайтын қасиеттерімен құнды. Сондықтан, оны машиналардың тез қозғалатын бөліктерін майлауға пайдаланады.

1. «Өсімдік шаруашылығы», Әрінов Қ.К., Мұсанов Қ.М., Апушев А.Қ., Серікпаев Н.А., Шестакова Н.А., Арыстанғұлов С.С., Алматы 2011
2. Әубәкіров Т.Ә., Жұмағұлов Ж.Ж.
«Өсімдік шаруашылығы және селекция» Алматы, 1988
3. Жаңабаев Қ.Ш. және т.б.
«Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы»
Алматы, 1994
4. Жаңабаев Қ., Саудабаев Т., Сейітов И. «Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы» Алматы 1994
5. Әрінов Қ.Қ «Өсімдік аруашылығы» Ақмола, 1996
Интернет: www.Google.kz

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Жоспары
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
2.1. Майкененің халық шаруашылығындағы маңызы, таралуы, өнімі.
2.2. Майкененің ботаникалық сипаттамасы және биологиялыц ерекшеліктері сорттары.
2.3 Өсіру технологиясы
а) алғы дақыл
ә)топырақ өндеу жүйесі
б) себу жұмыстары
в) күтіп баптау жұмыстары
г) жинау
2.4 Ғылыми зерттеулер
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Өсімдік шаруашылығы ауыл шаруашылығы өндірісінің бір саласы Еліміздің 2030 жылға дейінгі дамытудың ұзақ мерзімді стратегиялық бағдарламасында, Қазақстан Республикасы Президентінің Жаңа жүз жылдықта еліміздің тұрақтылығы мен қауіпсіздігі атты халыққа жолдауында ауыл шаруашылығы өндірісін ғылыми тұрғыдан қамтамасыз ету белгіленген. Бағдарламаның мақсаты - табиғи ресурстарды тиімді пайдалану, аграрлық-өндірістік кешенде жаңа технологиялар жасау мен өндіріске енгізу жөніндегі ғылыми кепілдемелер негізінде Қазақстан халқын қоректік өнімдермен және еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
Еліміздің ауыл шаруашылығы өндірісі негізінен екі саланы өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығын біріктіреді. салаларды қарқынды дамытып қана қоймай, азық-түліктің өзіндік қүнын азайтып, аталған салаларда еңбек өнімділігін анағұрлым арттыра отырып, бәсекеге қабілетті өнімдер өндіру күн тәртібінде тұрған мәселердің бірі.
Бүгінгі таңда бәсекеге қабілетті өнімдердің бірі Майкене дақылы болып табылады.
Майкененің отаны - Африка елдері, атап айтқанда Эфио мемлекеті. Оны ертеректе Египетте өсірген, одан Азияға, Америкаға содан кейін Европаға таралған.
Майкене - жоғары майлы өсімдік. Тұкымында жалпы 47-50% кеппейтін май болады, ал ядросында 64-71% болса, жаңа сорттар құрамындағы майдың мөлшері 73-74% жетеді.
Майкене тұқымында өте улы зат - рицин болады және оның құрамында циан тобы мен рицинин (алкалоид) кіреді.
Өсімдік майы өзінің жабысқақтылығымен және төменгі температурада
(-16°С дейін) қатаймайтын қасиеттерімен құнды. Сондықтан, оны машиналардың тез қозғалатын бөліктерін майлауға пайдаланады.

II. Негізгі бөлім
2.1. Майкененің халық шаруашылығындағы маңызы, таралуы, өнімі.

Майкене майы соңғы кезде авиацияда және космонавтикада сұранысқа ие. Сонымен қатар, тұқымын ыстықтай сығымдау немесе еріткіш қосып экстракциялау ар-қылы майкене майын өндіреді, оны тері илеу, мақта-мата, лак-бояу, сабын қайнату және өндірістің басқа салаларында кеңінен пайдаланады, ал суықтай сығымдау арқылы медицинада қолданылатын кастор майы алынады. Екі тәсілмен алынған майлардың айырмашылығы, егер майкене майында аздаған мөлшерде улы зат сақталса, ол кастор майында кездеспейді.
Кұнжарасынан казеин желімін алады және тыңайтқыш ретінде пайдаланады, себебі оның құрамында 7,5% азот болады.
Соңғы жылдары май сығу зауыттарында майкене күнжарасын залалсыздандырып, малға азық ретінде қолданады. 100 кг күнжарасында 92 азықтық өлшем және 2,6 кг. қортырмалы протеин бар.
Жапырағын жібек құрттарын қоректендіруге пайдаланады, сабағынан арқан, жіп есіледі.
Дүние жүзілік егіс көлемі 1,5 млн гектарға жуық. Ең көп егісі Индия, Бразилия және Қытайда. ТМД елдерінде Солтүстік Кавказда, Украинада және Ресейдің Кубань, Ростов облыстарында және Орта Азияда өсіріледі. Егіс көлемі 100 мың гектарға жуық, ал Казақстанда мүлдем жоқтың қасы, тек қана жабайы түрлері кездеседі. Стратегиялық маңызды дақыл бола тұр, қажетті деңгейде өсірілмеу себебі, тұқымын жинау қиыншылығы, яғни арнайы комбаиндардың болмауы кедергі болуда.
Тұқымның орташа өнімділігі 8-10 цга, ал суармалы жерлерде 15-20 цга түсім жинауға болады.

2.2. Майкененің ботаникалық сипаттамасы және биологиялыц ерекшеліктері сорттары.
Майкене туыстығына, сүттіген тұқымдастығына жатады. Тропикалық және субтропикалық белдеулердің көпжылдық өсімдігі, ал біздің елімізде бір жылдық өсімдік ретінде өсіріледі, себебі қыстың суығына шыдамайды.
Майкене атауы латынша - кене деген сөзден шыққан, себебі дақыл тұқымының пішіні кене пішініне ұқсас. Кәдімгі майкененің бірнеше түрлері бар, олар майлы (касторник), дәрілік (рицина) және жабайы рай ағашы.
Кәдімгі майкене төрт түртармаққа бөлінеді: қан-қызыл, маньчжуриялық, занзибарлық және периялық. ТМД елдерінде персиялық және қан-қызыл түртармақтары таралған.
Майкене өсімдігі - кіндік тамырлы, тамыр жүйесі жақсы жетілген, топырақтың 3-4 м тереңдігіне және жан-жағына 1,5-2 м. жайылып тарайды. Сабағы тік, ортасы қуыс, күшті бұтақтанған, биіктігі 1 -3 м жетеді, ал көпжылдық жабайы түрлері 10 м дейін барады.
Сабағының түсі жасыл немесе қызыл-қоңыр. Жапырақтары ірі, ұзын сағақты, ұзыннан тілінген 7-11 бөліктерден тұрады. Негізгі сабақта 5-20 аралығында ірі жапырақтар болады, сағағының ұзындығы 20-60 см. Жапырақтары кездесіп орналасады, алақаны тықыр, қалқан тәрізді, ені 30-80 см.
Гүл шоғыры - шашақгүл ұзындығы 60-80 см. Бір өсімдікте 2-12 дейін гүлшоғырлар болады. Шашақгүлдің жоғарғы жағында аналық гүлдер, ал төменгі бөлігінде аталық гүлдері жиналған. Біздің елімізде бір өсімдікте тек қана 3-5 шашақгүл ғана пісіп жетіледі, ал отанында 100-150 дейін піседі.
Әрбір шашақгүлдерде 50-200 дана гүлдер бар. Гүлдері ұсак, жай бес ескекті гүл серігінен тұрады, дара жынысты. Аталық гүлдерде аталықтар көп, ал аналық - үш ұялы жатын, үш қос ескекті тозаңдардан тұрады. Майкене- айқас тозаңданатын өсімдік. Жемісі - үш ұялы шар тәріздес қауашақ, әрбір ұяда бір-бірден тұқым орналасады. Сырты тегіс, кейде тікенді. Алдымен орталық шашақгүлдегі қауашақтар піседі, содан соң бүйіріндегілері, піскен кезде қан-қызыл түртармақтың қауашақтары жарылып тұқымдары шашылады, ал персиялық түр-тармақ қауашағы жарылмайды. Тұқымы - сопақша жұмыртқа пішінді, қабығы әлсіз. Тұқымның сырты ала, түсі сұрдан - қара қоңырға дейін. 1000 тұқым салмағы 200-500 г.
Майкене - жылу сүйгіш өсімдік. Тұқымы 12-13°С өне бастайды, көгі жаппай 16"-18°С пайда болады. Өсіп, жетілуіне қолайлы температура 25-30°С. Өсімдік барлық өсу кезеңдерінде аз уақыттағы үсіктерден (-2°С) зардап шегеді.
Вегетация кезеңінің ұзақтығы 110-150 күн және өсу дәуіріндегі қажетті белсенді температуралар жиынтығы (10°С жоғары) -2500-3200°С тең.
Ылғалға талабы жоғары. Жоғары өнімді ылғалды жылдары немесе суармалы жерлерде береді. Қуаңшылық жылдары өсімдіктің жапырақтары түсіп, гүлдері мен қауашақтары жетілмейді. Ылғалдың жетіспеуі өнімділікпен май шығымдылығына да кері әсерін тигізеді.
Жарық сүйгіш өсімдік. Топырақ құнарлылығына қатаң талаптар қояды. Ең жақсы топырақ типтері - қоректік заттарға бай қара және сұр топырақты жерлер. Топырақ ертіндісінің қолайлы реакциясы 6,0-7,3. Майкене үшін қолайсыз ауыр сазды, бастапқы және тұзданған жерлер.
Сорттары: Донская крупнокистная, ВНИИМК 165 улучшенная, Херсонская 10, Краснодарская 3, Хортицская және т.б.

2.3. Өсіру технологиясы
Ауыспалы егістегі орны. Майкенені күздік. бидай.дәнді бұр-шақтар, жүгері және көп жылдық шөптер өскен. жердің жыртылған танабына еккен қолайлы. Ал майкененің өзі күздік бидай және жаздық дақылдар үшін жақсы алғы дақыл.
Топырақты өңдеу жұмыстарының басты мақсаты -- топырақта ылғал жинап, сақтау, арамшөптермен және оның зиянкестерімен күресу. Сондықтан дәнді дақылдарды жинап болысымен, олардың сабақ қалдығын кұрта отырып, 25 -- 30 см терең сүдігер жыртады.
Тұқымды себер алдында 6 -- 8 немесе 8 -- 10 см тереңдікте жүргізілетін қопсытуды тырмалаумен бір уақытта атқарады. Арамшөптері көп немесе қыстаған арамшөбі бар қатты нығыздалған топырақта ғана ерте көктемгі қопсыту жургізіледі.
Арамшөптермен күресу үшін әр гектарға, тұқымды себер алдындағы қопсытумен бірге, 2 кг трефлан, өркені жер бетіне шықпастан 3 -- 5 күн бұрын, 50% суда ерітілген 2,4 Д амин тұзын 1,6 -- 2,0 кг мөлшерінде қолданады. Трефланды майкене егістігінде пайдалану, топырақты өңдеу санын 8 -- 10 реттен 3 -- 4 дейін қысқарта отырып, жоғары өнім алуды қамтамасыз етеді.
Тыңайтқыш. Майкене топырақтан қоректік заттарды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.