Жаркент акционерлік электр тасымалдау компаниясы акционерлік қоғам

МАЗМҰНЫ:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. «ЖАЭТ» АҚ кәсіпорнының жалпы мінездемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
2. Негізгі техникалық үрдістердің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
3.Негізгі шаралар және электр торабындағы кернеуді реттегіш амалдар... 10
4. «ЖАЭТ» АҚ қызметін басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
5. «ЖАЭТ» АҚ қызметінің технико . экономикалық көрсеткіштерін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
20
6. Кәсіпорынның кадрлық саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 23
7. «ЖАЭТ» АҚ қаржылық экономикалық қызметін талдау ... ... ... ... ... ... 24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 26
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 27

Кіріспе
Режимді оңтайландыру энергожүйе режимдерін басқару кезінде ҚБЖА-ның маңызды мәселелерінің бірі болып табылады. Қазіргі кезде оңтайлы режимдерді жүргізу амалдары мен әдістерінің үлкен тәжірибесі жинақталған.
Режимдерді оңтайландыру мәселелері екі топқа бөлінеді:
- Шартты жанармай шығынының критерийі бойынша станциялар арасында активті қуат бойынша режимдерді оңтайландыру;
- Активті шығынның минимум критерийі бойынша реактивті қуат пен кернеу бойынша режимдерді оңтайландыру;
Электроэнергия көтерме нарығының жағдайында шартты жанармайдың минимум критерийі бойынша оңтайландыру өз мәнін жоғалтады, себебі қуат пен электроэнергияны жеткізу, электроэнергия көзі мен тұтынушы арасында екі жақты келісім шарт жасалынады.
Режимдерді оңтайландырудың әр түрлі мәселесі үшін әдістерді салыстыру және жетілдірудің белгілі тәжірибесі жинақталған, сонымен қатар электроэнергетикалық жүйелердегі практикалық есептер. Көбінесе оңтайландырудырылған мәселелердің үш түрі шешіледі:
1) Жылу электростанциясын активті қуаты бойынша энергожүйенің режимін оңтайландыру;
2) Электрлік торапта режимдерді оңтайландыру, яғни U, Q және n бойынша режимдерді оңтайландыру кезіндегі тораптағы активті қуаттың шығынын азайту.
3) Электроэнергиялық жүйе режимін кешенді оңтайландырудың жалпы мәселесі.
Бұл мәселелер электроэнергетикалық жүйелер мен тораптар режимдерін басқару қарқынды процесінде шешілуі тиіс, ал кейбір жағдайларда оперативті және автоматты жағдайларда шешіліп жатады.
Р жылу электростанциясы бойынша энергожүйе режимін оңтайландыру немесе жылу электростанциялар арасындағы активті қуатты үлестіру, тұтынушылардың берілген жүктемесі кезінде тораптағы шығынның жақындатылған есебімен жылу электростанциясындағы шартты жанармай шығынының қосындысының минимумына сәйкес келетін станцияның активті қуатын табуға мүмкіндік береді.
Егер станция мен желінің активті қуатының шектеулі теңсіздігін ескермесек, онда математикалық қойылымда бұл мәселе Лагранж әдісімен шешілетін шартты экстремумға бағытталған.
Станция мен желінің активті қуатының шектеулі теңсіздігін ескерсек, бұл мәселе сызықты емес бағдарламалауда шешіледі.
Электрлік торап режимін оңтайландыру кернеу түйіндерін оңтайлы таңдау нәтижесінде активті қуат, кернеу түйіндерін оңтайлы таңдау нәтижесінде реактивті қуат, техникалық шектеуді есепке алу кезінде реттелетін трансформатор мен автотрансформаторларды ауыстыру коэффициенті мен көзінің реактивті қуатының шығынын азайтуға әкеледі.
Режимдерді кешенді оңтайландыру активті қуаттың оңтайлы мәнін, сонымен қатар техникалық шектеуде торап түйіндеріндегі кернеу фазасы және модулін табуға мүмкіндік береді.
Матиматикалық қойылымдарда режимді кешенді оңтайландыру және электрлік торап режимін оңтайландыру тұрақтанған режим теңдеуі түрінде берілген шектеулі теңдікпен және режимнің басқарылатын параметрін берілген шектеулі теңсіздіктермен сызықты емес бағдарламалаудың мәселелері болып табылады. Мәселенің үш түрінде де ауысымдар үздікскіз.
Режимдерді кешенді оңтайландыру жылу электростаниясындағы шартты жанармай шығынының қосыдысының минимумына сәйкес келетін және басқарылатын көлемді, яғни режим параметрлері мен олардан алынатын функцияларды техникалық шектеулермен қанағаттандыратын режимнің барлық параметрлерінің оңтайлы мәнін анықтауға мүмкіндік береді.
Осыған байланысты қазіргі уақытта РЭКта режимдерді оңтайландыру реактивті қуат және кернеу арқылы жүзеге асырылады.
Осы дипломдық жұмыста «ЖАЭТ» АҚ 22 кВ Жаркент торабының режимін оңтайландыру сұрақтарын қарастырамыз.

ӘДИЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1 Справочник по проектированию электроэнергетических систем. /Под ред.
С.С. Рокотяна и И.М.Шапиро. - М.: Энергоатомиздат, 2005. – 245с.
2 Железко Ю.С. Выбор мероприятий по снижению потерь электроэнергии в
электрических сетях. Руководство для практических расчетов. М.:
Энергоатомиздат, 1989. – 321с.
3 Потери электроэнергии в электрических сетях энергосистем. Под ред. В.Н. Казанцева. М.: Энергоатомиздат, 1983. – 406с.
4 Идельчик В.И. Электрические системы и сети. Учебник для вузов. М.: Энергоатомиздат, 1989. – 113с.
5 Электрические сети и системы. Учебное пособие для ВУЗов. М.:
Высшая школа, 1986. – 227с.
6 Инструкция по нормированию расхода электроэнергии на собственные нужды подстанций 35-500 кВ. Под ред. В.М. Максимова. М.:
Союзтехэнерго, 1981. – 365с.
7 Производственное освещение. Методические указания к выполнению раздела "Охрана труда" в дипломном проекте. Составители:
Л.П. Кошулько, Н.Г. Суляева, А.А. Генбач. А-Ата, 2007. – 327с.
8 Справочная книга для проектирования электроосвещения. Под ред. Г.М. Кнорринга, Л.: "Энергия", 1986. – 46с.
9 Долин П.А. Основы техники безопасности в электроустановках. М.:
Энергоатомиздат, 1984. – 196с.
10 Производственное освещение. Методические указания к выполнению раздела "Охрана труда" в дипломном проекте. Алма-Ата, 1989. – 215с.
11 Правила устройства электроустановок. М.: Энергоатомиздат, 1985. – 251с.
12 Охрана труда в полиграфии. Под ред. И.М Чижевского. М.:
"Книга", 2004. – 377с.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

ПРАКТИКА ТУРАЛЫ ЕСЕБІ
Жаркент акционерлік электр тасымалдау компаниясы Акционерлік қоғам

АЛМАТЫ 2010
МАЗМҰНЫ:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..
1. ЖАЭТ АҚ кәсіпорнының жалпы 6
мінездемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2. Негізгі техникалық үрдістердің 8
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.Негізгі шаралар және электр торабындағы кернеуді реттегіш амалдар...10
4. ЖАЭТ АҚ қызметін 19
басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... .
5. ЖАЭТ АҚ қызметінің технико - экономикалық көрсеткіштерін
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
6. Кәсіпорынның кадрлық 23
саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7. ЖАЭТ АҚ қаржылық экономикалық қызметін 24
талдау ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
Пайдаланған әдебиеттер 26
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ..
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... .

Кіріспе
Режимді оңтайландыру энергожүйе режимдерін басқару кезінде ҚБЖА-ның
маңызды мәселелерінің бірі болып табылады. Қазіргі кезде оңтайлы режимдерді
жүргізу амалдары мен әдістерінің үлкен тәжірибесі жинақталған.
Режимдерді оңтайландыру мәселелері екі топқа бөлінеді:
- Шартты жанармай шығынының критерийі бойынша станциялар арасында
активті қуат бойынша режимдерді оңтайландыру;
- Активті шығынның минимум критерийі бойынша реактивті қуат пен
кернеу бойынша режимдерді оңтайландыру;
Электроэнергия көтерме нарығының жағдайында шартты жанармайдың минимум
критерийі бойынша оңтайландыру өз мәнін жоғалтады, себебі қуат пен
электроэнергияны жеткізу, электроэнергия көзі мен тұтынушы арасында екі
жақты келісім шарт жасалынады.
Режимдерді оңтайландырудың әр түрлі мәселесі үшін әдістерді салыстыру
және жетілдірудің белгілі тәжірибесі жинақталған, сонымен қатар
электроэнергетикалық жүйелердегі практикалық есептер. Көбінесе
оңтайландырудырылған мәселелердің үш түрі шешіледі:
1) Жылу электростанциясын активті қуаты бойынша энергожүйенің режимін
оңтайландыру;
2) Электрлік торапта режимдерді оңтайландыру, яғни U, Q және n бойынша
режимдерді оңтайландыру кезіндегі тораптағы активті қуаттың шығынын азайту.

3) Электроэнергиялық жүйе режимін кешенді оңтайландырудың жалпы
мәселесі.
Бұл мәселелер электроэнергетикалық жүйелер мен тораптар режимдерін
басқару қарқынды процесінде шешілуі тиіс, ал кейбір жағдайларда оперативті
және автоматты жағдайларда шешіліп жатады.
Р жылу электростанциясы бойынша энергожүйе режимін оңтайландыру немесе
жылу электростанциялар арасындағы активті қуатты үлестіру, тұтынушылардың
берілген жүктемесі кезінде тораптағы шығынның жақындатылған есебімен жылу
электростанциясындағы шартты жанармай шығынының қосындысының минимумына
сәйкес келетін станцияның активті қуатын табуға мүмкіндік береді.
Егер станция мен желінің активті қуатының шектеулі теңсіздігін
ескермесек, онда математикалық қойылымда бұл мәселе Лагранж әдісімен
шешілетін шартты экстремумға бағытталған.
Станция мен желінің активті қуатының шектеулі теңсіздігін ескерсек,
бұл мәселе сызықты емес бағдарламалауда шешіледі.
Электрлік торап режимін оңтайландыру кернеу түйіндерін оңтайлы таңдау
нәтижесінде активті қуат, кернеу түйіндерін оңтайлы таңдау нәтижесінде
реактивті қуат, техникалық шектеуді есепке алу кезінде реттелетін
трансформатор мен автотрансформаторларды ауыстыру коэффициенті мен көзінің
реактивті қуатының шығынын азайтуға әкеледі.
Режимдерді кешенді оңтайландыру активті қуаттың оңтайлы мәнін, сонымен
қатар техникалық шектеуде торап түйіндеріндегі кернеу фазасы және модулін
табуға мүмкіндік береді.
Матиматикалық қойылымдарда режимді кешенді оңтайландыру және электрлік
торап режимін оңтайландыру тұрақтанған режим теңдеуі түрінде берілген
шектеулі теңдікпен және режимнің басқарылатын параметрін берілген шектеулі
теңсіздіктермен сызықты емес бағдарламалаудың мәселелері болып табылады.
Мәселенің үш түрінде де ауысымдар үздікскіз.
Режимдерді кешенді оңтайландыру жылу электростаниясындағы шартты
жанармай шығынының қосыдысының минимумына сәйкес келетін және басқарылатын
көлемді, яғни режим параметрлері мен олардан алынатын функцияларды
техникалық шектеулермен қанағаттандыратын режимнің барлық параметрлерінің
оңтайлы мәнін анықтауға мүмкіндік береді.
Осыған байланысты қазіргі уақытта РЭКта режимдерді оңтайландыру
реактивті қуат және кернеу арқылы жүзеге асырылады.
Осы дипломдық жұмыста ЖАЭТ АҚ 22 кВ Жаркент торабының режимін
оңтайландыру сұрақтарын қарастырамыз.
ЖАЭТ АҚ-ның осы практикалық тәжірибемде жалпы сипаттамасын
қарастырдық, экономикалық көрсеткіштерін талдадық.
Практикалық тәжірибе кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан,
пайдаланған әдебиеттерден және қосымшадан тұрады.

1. ЖАЭТ АҚ
кәсіпорнының жалпы мінездемесі.

Жаркент акционерлік электр жүйелерін талдау компаниясы Акционерлік
қоғамы 1998 жылы құрылған. Бірақ оның түбірі 40 жыл артқа кетеді. Сонымен
29.07.1965 ж №165 РУ бұйрығы бойынша Алматыэнерго 8.08.1969 ж Панфилов ,
Жаркент, Текелі энергокомбинатының құрамынан шығарылды. Сарыөзек учаскесі
Алматы электрожүйелер басқармасы құрамынан және олардың негізінде Жаркент
электрожүйелері құрылды. 40 жыл ішінде компанияның атауы бірнеше марте
өзгерілді. ТЭЖК, ТОЭЖК, ТЭТС ААҚ.
ЖАЭТ АҚ компанияға қарасты тарату желілеріне электроэнергиясын
тасымалдауды Алматы облысының Жаркент аймағында сегіз аудан екі қалаға
қамтамасыз етеді. Қызмет көрсету алаңы 118,5 млн км2 қамтиды. ЭЖТ (электр
желісін тарату) ұзындығы.
Қосалқы бөкет мөлшері: Барлығы 2431 дана соның ішінде: Қосалқы бөкет
110 кВ-30 дана, 3,5 кВ-68 дана 6-100, 4 кВ-23333 дене.
Жылдық өз желілері бойынша электроэнергиясын тарату 607 миллионнан аса
кВт- сағатты құрайды, әң көп үстемдігі 144,1 МВт, жыл сайынғы 3% жоғарғы
өсіммен.
Алматы облысының орталығы Жаркент қаласының электроқуатының
сенімділігін жоғарылыту үшін 11010кВ-№72 Заря тарату пункті қайта
жанартылды.
№5,12 және 1,10 кВ тарату пунктілерінде толық құралдарды жаңарту
аяқтау жоспарлануда 1103510 кВ №182 Бекеті жаңа 3510 кВ №170 Ашим
қосалқы бекетерінде оқшаулағышты бақылау электронды құрылғылары 10 кВ
желелерді енгізіледі.
Қазіргі таңда компанияда автоматтандырылған бақылау жүйесі
пайдаланды электроэнергияның есептеуді құру жұмыстарды жүргізілуде.
35 кВ және одан да көп тораптардағы техникалық шығын
есептеулері генераторлық және жүктемелі түйіндердегі қуат тапсырмасы және
электрлік тораптың алмастыруының есептеу схемасын қолдану негізінде
техникалық-схемалық әдіспен жүзеге асады.
Мұндай есептеулер жүргізу кезінде көп еңбекті қажет ететін процедура
конфигурацияны және оның элементтерінің сипаттамасы жайлы мәлімет дайындау
болып табылады.
Балансты есептеу схемасы ретінде 01.01.2007 жылғы жағдайы бойынша
тораптардағы жүктеме және шығынды есептеу үшін "KEGOC" ПТД ОАО-да өңделген
схема қабылданды. Бұл схема түйіндер мен тараулар және оларды моделдейтін
ЖАЭТ АҚ тораптарының ПС 220 кВ және ВЛ 220кВ туралы ақпараттармен
анықталып, толықтырылды.
Мәліметтер базасы RASTR бағдарлама үлгісінде дайындалған 220-500кВ
тораптарындағы моделдерді құрастыруға арналған.
RASTR бағадарламасының негізгі ақпараттық базасы мынадан тұрады:
- СТК және шунттаушы реактордың болуы және номиналды кернеу,
түйіннің активті және реактивті қуаты туралы мәлімет құрайтын
түйіндер жайлы ақпарат;
- Трансформаторлардың түрлендіргіш коэффициенті, желінің сыйымды
және активті өткізгіштігі, активті және реактивті кедергі туралы
мәлімет құрайтын тараулар жәйлі ақпарат.
БД RASTR үлгісіндегі ақпарат дайындығы ЖАЭТ АҚ тораптарымен ОАО
Қазақмыс сәйкестендірілген бөлімшелерден алынған мәлімет бойынша жүзеге
асады.
Жүктемелік түйіндердің қуатының көлемін анықтау үшін 2002 жылдың тамыз
айындағы ЦМЭС ОАО "KEGOC" 220-500кВ тораптарындағы энергоағымының
құрылымдық схемасы және Қазақмыс корпорациясы бойынша электоэнергия
балансы қолданылады.

2. Негізгі техникалық үрдістердің сипаттамасы.

ЖАЭТ АҚкәсіпорнының негізгі техникалық үрдісі – ең алдымен, тауарлы-
материалдық құндылықтарды, шикізатты жеткізіп, оны негізгі өндіріске қосу.
Оны мына тізбектерден көре аламыз:

Керекті материалдар цехқа түскеннен кейін қалпына келтіру, жөндеу
және керекті бөлшектерді өндіру жұмыстары басталады. Кәсіпорынның негізгі
құралдары жалға алынған.

3.Негізгі шаралар және электр торабындағы кернеуді реттегіш амалдар
Тораптағы электроэнергия шығының төмендеуі электрожүйенің жұмысының
үнемділігін жоғарлату ортақ тапсырмасының бөлігі болып табылады. Тораптағы
кез келген шығынның төмендеуі барлық энергожүйенің жұмысының үнемділігін
жоғарлатпайды. Шығынды экономикалық орынды емес тәсілмен де төмендетуге
болатыны белгілі. Сонымен бірге электрожүйенің жұмысының үнемділігін көтеру
тораптағы шығынның төмендеуімен қоса жүрмейді.
Барлық шығынды төмендету шаралары үш топқа бөлу қабылданған.
1) Қосымша күрделі салымдарды қажет етпейтін режимдік немесе аз
шығынды және шығынсыз. Осыған мысал ретінде тораптағы кернеудің жұмыс
деңгейінің жоғарлауы генератор мен трансформатордағы жақсы жөнделген
реттегіш кернеуінен немесе жүктеме астындағы реттелетін трансформаторлардың
таралуының сәйсекінше орын ауыстыруы. Осы топқа ұйымдасқан шаралары, сондай-
ақ мерзімін қысқарту және электрожүйенің құралдарын жөндеу сапасының өсуі
және т.б жатады. Ұйымдасқан шаралардың жөнді кең ену көзге көрінерлік.
2) шығынды төмендетуге (электроэнергияның шығынын төмендету барысында
күрделі салымдар түгелімен алынады) арнайы техникалық жөнделген. Осындай
шараларға кернеудің жоғарғы сатысына тораптың ауысуы, ауа желісінің
өткізгіштерін үлкен кесік өткізгіштерімен ауыстыру, өтем құрылғысы мен
қосымша реттегіштерді қондыру жатады. Осы шаралардың жөнді орнығуына сәйкес
техно-экономикалық есептердің көмегімен жүзеге асады.
3) Техникалық (толық әсерімен) бір ортаға бағынатын күрделі салым
арқасында электрожүйенің даму схемасына жататын бүкіл электрожүйе нысаны
кіреді.
Есептеу нәтижесі көрсеткендей шаралардды әсер мақсатымен күрделі салым
талабы шығынды төмендету үшін арнайы жасалынған. Бірінші кезекте оларға
әуеде жүктелген тізбектер өткізгіштерді ауыстыру және тораптағы реактивтің
қуаттың орнын толтыру жатады. Электрлік тораптағы электроэнергиясының
шығынын төмендетуі бойынша барлық шаралардың өздерінің белгіленуі бойышна
төмендегідей топтарға бөлуге болады. Электр торабын дамытуды оңтайландыру
бойынша шаралар:
- жобалау сатысындағы техникалық тұрақтандыру параметрлердің
жоғарлауы. ЛЭП сым өткізгіштерін ауыстыру және потенциалды жоғарлату болып
табылады.
- негізгі құрал-жабдықтар және электрлік торап жұмысының режимін
оңтайландыру бойынша шаралар, яғни элекрожүйе жұмысын оңтайлы режим арқылы
жүргізуге мүмкіндік береді. Негізінен олар үлен шығынды талап етпейді.
Көбіне тиімді болып табылады. Тораптардың (оңтайлы режимнің) ажырау
орамдарын оңтайландыру оңтайлы режимінің жұмысын тұтынушы реактивті қуатты
пайдаланады.
- торап жұмысының режимін оңтайландыру бойынша шаралар реактивті қуат
автоматты реттеу және оның барлық көздероі, трансформатор ауыстыру
коэффициенттерін реттеуі автоматтандыруды өзіне қосады. Диспечерлік
басқару жүйесі автоматтандырудың элементі жекелеген немесе режим жүйесінің
негізін шаралар жұмысы қамтамасыз етеді.
- бос жүрістің шығынын және өзінідегі қажеттіліктердің шығынын азайту
бойынша шаралар. Бұл топ жұмыстарың өэіндік ауысым құралдары мен байланысты
құралдардың аз шығындарының қимылы немесе құрал-жабдықтың құрамы оңтайлы
таңдауы минималды жүктеме жұмыс жасаушысы.
- коммерциялық шығында азайту бойынша шаралар. Комерциялық шығын
элетросанауыш бойынша энергия ағымын тіркеудің нақтылығына және
тұтынушылардың электроэнергия ақысын уақытылы төлеуіне байланысты
электрожүйесндегі электроэнергия шығынын тіркеу жүйесі. Жинақталған
есептелген шығынның нқты деңгейінің себебін орнату және оларды төмендетудің
жаңа жолын белгілеу керек электросанауышта энергия шығыны тіркеумен
бірқатарда тораптағы энергия шығын аналитикалық тәсілмен жүйелі түрде
анықтау, яғни техникалық шығында бағалау керек.
- электрлік торапты пайдалану деңгейі бойынша шаралар. Бұл тапсырма
жоспарының және авариялық жөндеу, сонымен қатар профилактикалық жұмыстар
үшін оның элементтерінің өшірулі күйде бола алатанынминималды уақыты
кезіндегі жүктеме көтеретін торапты осындай дайындықпен қамтамасыз етеді.
Активті қуат, кернеу және ауыстыру бойынша қоректендірілген торап режимін
оңтайландыру электроэенергия шығынын төмендетуі бойынша негізгі
ұйымдастырылған шаралардың бірі болып табылады.
- оңтайландырудың тапсырмасы техникалық шектеулер сақталатын және
тораптағы активті қуат шығыны минималды болатын кездегі электрлік тораптағы
орнатылған режимді анықтаудан тұрады.
Кернеу деңгейін реттеу қоректендірілген тораптағы кернеу деңгей деп-
берілген ауыстыру сатысының бүтіндей және оның бір бөлігі болатын торап
үшін оның орташа мәнін айтамыз. Кернеу деңгейі туралы көрініс орынды болып
табылады және оны реттеу қоректендірілген тораптағы активті қуат шығынын
төмендетуінің аса тиімді әдістерінің бірі. Жұмыс кернеуі деңгейінің
көтерілуі тораптағы қуат шығынының төмендеуіне әкеліп соғады.
Тұйықталмаған режимді нақты барлық тораптар 6-20, 35кВ және тораптың
үлкен бөліктерінде 110 кВ пайдаланылады. Бұл торптардың қоректендіру
орталығы ретінде сәйкеінше кіші станциясы 500-366-20, 500-11035 және 500-
220110кВ болып табылады.
ЦП-дағы кернеуді реттеудің негізгі мәселесі 6-20кВ және төмен
тораптарға қосылған ЭП-дағы кернеудің рұқсат берілген ауытқуымен қамтамасыз
ету болып табылады. Сонымен бірге бір мезгілде тораптардағы электроэнергия
шығынын төмендеткге болады. 6-20кВ ЦП тораптарындағы РПН-і бар
трансформаторладың барлық болуы осындай төмендетулердің мүмкіндіктерін
арттырады. Бұл кезде ЭП-дағы кернеудің рұқсат берілген ауытқуы
трансформаторлармен қамтамасыз етіледі. 35-110кВ трансформатордағы кернеуді
реттеу олардағы электроэнергияның минимум шығынын жүзеге асырады.
6-200кВ ЦП тораптарындағы кернеуді реттеу. Үлкен жүктеме кезіндегі
сәйкесінше үлкен кернеу болатындай, ал аз жүктеме кезінде кіші кернеу
болатындай өндіреді. Мұндай реттеуді қарама-қарсы реттеу деп атайды. Р1-ден
Р2 –ге жүктеме өзгерген кезде ЦП-дағы кернеу ауытқуы V’-тан V”-қа дейін
сызықтық заңы бойынша өзгереді.
Егер кейбір 6-10кВ ЦП тораптарында ПБВ-сы бар трансформаторлар болса,
онда мұндағы ЦП реттеу заңдарын қамтамасыз ету функциясы жоғары кенрнеулі
ЦП тораптарындағы РПН-і бар трансформаторларына жүктеледі. 6-10кВ ЦП барлық
тораптарндағы қажетті заңдар қамтамасыз етілмейді, себебі РПН-і бар ЦП-дағы
кернеуді реттеудегі әр түрлі талаптарға байланысты. Осы жағдайда
кемелденбеген электроэнергияны қолдануда ең аз зардаппен қамтамасыз ететін
мәселе заңын таңдауға тура келеді.
Барлық ЦП-ның ең көп V’және ең аз V” режимдерінде жүктеменің тіркелуі
оның трансформаторларындағы таралуына сәйкес, НН шинасында кернеудің ауытқу
өлшеміне негізделген ПБВ-сы бар трансформаторлардың жұмыстық таралуы және
РПН-і бар трансформатордағы кернеуді реттеу заңын есептеуге мүмкіндік
береді. Көрсетілген өлшемді нақты 1,0 кем болатын классты вольтметр немесе
кернеудің ауытқуын өлшейтін арнайы құрал қолданылуы керек.
Егер 6-20 кВ ЦП тораптарында РПН бар трансформаторлар болса, онда V’
және V” ауытқуына 6-20кВ және одан төменгі тораптардағы кернеу режимін
есептеу нәтижесінде алынатын V’ және V” талап етілген мәнінің сәйкес
келуіне болатындай кернеуді реттеу заңына таңдап алады.
Бұл кезде ЭП-дағы кернеудің нормаланған ауытқуын қамтамасыз ететін
негізгі факторы ретінде ЦП-ны талап етілген реттеу ауқымымен қамтамасыз ету
болып табылады.

Егер 6-20 кВ тораптарынан ең жақын (U’Б ең алыстағы (U’У РТ дейіңгі
кернеу шығыны белгілі болса, онда ЦП-дағы кернеуді реттеудің қажетті ауқымы
мына формуламен анықталынады:

Егерде бір немесе бірнеше 35-1106-20кВ қосалқы станцияларында РПН-ы
жоқ трансформаторлар анықталған болса, онда 35-110 КВ ЦП торабында реттеу
диапозонының қажетті өзгерісін мына формуламен анықтаймыз.

мұндағы dTi ,di -6-20 кВ-інші РПН-і жоқ қосалқы станцияларының қосалқы
шиналарындағы кернеуді реттеудің қажетті және нақты ауқымы gi –іші қосалқы
станциясындағы қауіпті кернеуді ұстап тұрудың маңыздылығы экспертті бағасы
үлестіргіш тораптағы кернеу деңгейінің көтерілуі қуат шығыныың азаюына ғана
емес, сонымен қатар кернеу бойынша статикалық сипаттамасына сәйкес келетін,
тұтынылған қуат жүктемесінің өсуіне әкеліп соғады. Сондықтан үлестіргіш
тораптардағы кернеу деңгейінің көтерілуінің орындылығын анықтау үшін оның
тораптағы қуат шығынының өзгерісіне және жүктемелі тұтылуына әсерін талдау
керек. Одан басқа тұтынушылардың төменгі сапалы кернеудегі зардап шегуінде
де қарастыру керек, сонымен қатар бөлек желілерден кернеу деңгейінің
реттеудегі оң эффекті аса мәнді болып шығуы мүмкін. Жұмыстық кернеу
көтерілгенде тәжге шығын өсуі мүмкін, бірақ олар 110-220 кВ желілерде
мәнсіз. Олар тек 330 кВ және одан жоғары желілерде ғана белгілі көлемді
құрайды.
Кернеу деңгейінің реттелуі қарастырылатын торап желісінің шекарасында
реттеу құрылғыларының барлығының болған жағдайында мүмкін. Бұл кезде барлық
құрылғылардың әрекеті бір уақытта болуы маңызды болып табылады.
Электроэнергия және қуат шығынының төмен-өсуі рационалды көзқараста
жұмыстың кернеуді рұқсат берілген жоғары деңгейде ұстап тұруға мүмкіндік
береді. Бұл үшін реттеу құрылғысының жеткілікті жинағымен және тораптың
негізгі түйініндердегі реактивті қуаттың оң баланысымен қамтамасыз ету
қажет. Тұтынушылардың екінші шинадағы төмендетуші трансформатордағы кернеу
сапасына көзқарасымен талаптарымен қамтамасыз ету максималды режим үшін
номинальды және минимальды жүктеме режимі үшін номинальды 1,05-1,1 кернеуге
жету қажет.
Элекртлік тораптардағы энергия шығыны төмендету бойынша шаралардың
экономды эффектік есептеу кезінде энергия шығынының өзіндік төмендеуінен
болатын экономды эффектісін ғана емес, сонымен қатар электроэнергия
сапасының көтерілуінен, тораптың өткізу қабілетінің көтерілуінен, электрмен
жабдықтау беріктігінің көтерілуінен болатын экономды эффектілерді де ескеру
қажет. Экономды эффектіні құраушылардан тәуелді шығынды төмендету бойынша
шараларды (Э(W энергия шығынының төмендеуі, ЭК энергия сапасын жақсарту,
Эп.с торабының өткізу қабілетін көтеру, Э(Q шығынын төмнедету, Эн электрмен
жабдықтау беріктілігі) төмендегі кестеде көрсетілгендей етіп, бірнеше топқа
бөлуге болады.

1. - кесте
Электрэнергия шығынын төмендету бойынша шаралардың эфффектілігінің
бағалануы.
Экономикалық
Шаралар тобы Шаралар эффект құраушысы
1 2 3
Техникалық Жүктелген желілердегі өткізгіштерді Э1=Э(W+Эк+Эп.с.
ауыстыру бойлық-көлденең реттеу Э2=Э(W+Эк+Эп.с.+
құрылғыларын орнату көмегімен бір тексіз Э(Q
тұйықталған тораптардағы қуат ағымын
экономды үлестіру. БСК көмегімен реактивті
қуатты қарымталау.
СК кезіндегі реактивті қуатты қарымталау. Э3=Э(W+Эк+Эп.с.+
ПБВ-нан РПН-ге трансформаторлық ауыстыру. Эн
Ауыстыру коэффициентін автоматты реттеу Э4=Э(W+ Э(Q
құрылғыларын қолдану. БСК қуатының Э5=Э(W+Эк+Эп.с.
автоматты режим құрылғыларын қолдану
жүктелмеген желілерді имартаттау.
Трансфориаторларды, олардың жүктемесіне
сәйкес ауыстыру оқшаулама деңгейін
төмендету есебімен тораптағы кернеуді
көтеру.
Оңтайлы жүктемелерден оларды ажырату
жолымен біртексіз тұйықталған тораптардағы
қуат ағымын экономды үйлестіру.
ҰйымдастырылғКоммерциялық шығынды төмендету және тораптыЭ8
ан пайдалану деңгейін көтеру бойынша шара.
Режимдік Генераторлрды СК режиміне аудару. Э6=Э(w+Эк+Эп.с
Трансформаторлы байлыныста коэффициенттреді+Э(Q
жинақтау жолымен біртексіз тұйықталған Э7 = Э(w + Э(Q
тораптардағы қуат ағымын экономды үлестіру.

КУ қолдану дәрежесін көтеру тораптардағы
шығынды есепке ала отырып реактивті қуат
бойынша оңтайлы режимді есептеуді жүйелі
өткізу.
Аз жүктеме режимдегі трансформаторлардың
жұмысының режимін оңтайландыру.

4. ЖАЭТ АҚқызметін басқару.

Кәсіпорындағы қызметті ұйымдастырудың мәліметтері төмендегі статистика
мәліметтерінде көрсетілген:

Кесте-2.
ЖАЭТ АҚ жұмысшыларының ұйымдастырушылық құрылымы.
№ Көрсеткіштер 2008 2009
адам саны % адам %
саны
1 Жалпы 125 100 132 100
2 Басшылар 4 5,3 5 6,5
3 Мамандар 8 10,5 10 13
4 Қызметкерлер 9 11,8 5 6,5
5 Жұмысшылар 104 72,4 112 74
6 Орташа айлық жалақы 30 441,2 32 264,2

Жоғарыдағы статистика мәліметтерінен байқағанымыздай, жылдан жылға
кәсіпорында жұмыс істеуші адамдар саны аздап көбеюде. Өйткені, кәсіпорын
жұмысы жақсарып, өндірістік қуат ұлғайып, жаңа жұмыс орындары қажет. Бұл
қуантарлық жайт. Бұдан байқағанымыздай, чех жұмысы тұрақты екен. Кәсіпорын
жекеменшік нысанда болса да, жалақы мөлшері жылдан жылға көбейіп келе
жатыр.
Кәсіпорынның басқару органдары:
1. Жоғарғы орган - қатысушылардың Жалпы жиналысы.
2. Атқарушы органы – Бас директор.
3. Бақылаушы органы – Тексеру комиссиясы.
Жоғарғы орган – серіктестіктің қатысушыларының Жалпы жиналысының айрықша
құзыретіне:
1) кәсіпорынның жарғысын өзгерту, соның ішінде оның жарғылық капиталының
мөлшерін, орналасқан жерін және фирмалық атауын өзгерту;
2) жылдық қаржылық есеп-қисапты бекіту және таза табысты бөлу үлестіру;
3) серіктестікті қайта ұйымдастыру немесе тарату туралы шешімді бекіту;
т. б.
Атқарушы орган - оның қызметіне басшылық ететін, мүлкін басқаратын және
билік ететін, заң талаптарының сақталуын қамтамасыз ететін, төлем
нысандарын айқындайтын және басқа әкімгерлік функцияларды атқаратын Бас
директор болып табылады. Ол өз құзыретінің шектерінде төмендегі
функцияларды атқарады:
- өзіне қатысушымен айқындаған өкілеттіктердің шектерінде серіктестік
атынан сенімхатсыз әрекет етеді;
- кәсіпорынның ақша-қаражаттарын қоса оның мүлкіне билік етеді;
- банктік шоттар ашады;
- сенімхаттар береді; т. б.
Бақылаушы орган – тексеру комиссиясы қатысушылардың серіктестіктің
атқарущы органының қаржылық-шаруашылық қызметін бақылау мен жылдық қаржылық
есеп-қисапты тексеру үшін серіктестіктің қатысушыларының немесе олардың
өкілдерінің қатарынан Жалпы жиналыс бес жыл мерзімге сайлайтын үш адамнан
тұрады.
Тексеру комиссиясының мүшелері сонымен бір мезгілде атқарушы органның
мүшелері бола алмайды.

4. ЖАЭТ АҚқызметінің
технико - экономикалық көрсеткіштерін талдау.

Кесте-3.
ЖАЭТ АҚ қызметінің технико - экономикалық көрсеткіштері.
№ Көрсеткіштер Өлшем Жылдары Ауытқулар
бірлігі
2008 2009 +- %
Өнімді өткізуден млн тг. 5758,1 263,8 -5494,3 4,6
түскен түсім
Өткізілген өнімнің млн тг. 5549,8 49560,8 44011,0 893,0
өзіндік құны
Жиынтық табыс млн тг. 208,3 -49297,0 -49505,3 23666,3
Кезең шығындары млн тг. 9736,2 21026,4 11290,2 216,0
Негізгі қызметтен млн тг. -9527,9 -70323,4 -60795,5 738,1
түскен түсім
Негізгі емес млн тг. 9484,3 71185,0 61700,7 750,5
қызметтен түскен
түсім ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.