Пәннің студенттерге арналған жұмыс оқу бағдарламасы «менеджмент» пәні бойынша
1-тақырып. Менеджменттің мәні мен оның ролі
1. Менеджмент ұғымы және оның негізгі қағидалары
2. Менеджменттің міндеттері
3. Кәсіпкерлік және бизнес ұғымдары. Олардың менеджментпен байланысы
Менеджмент – кәсіпорынды ұйымдастырудың туралы, оны дамытудың стратегиясы ретінде, қызметкерлерді іріктеу (әлеуметтік жағы) туралы және олардың жұмысын оңтайландырудың тәсілдері (психологиялық бөлігі) туралы ілімдер қамтитын кәсіпорынды тиімді басқару.
Менеджментте басты нәрсе, кез келген адамдық қарым қатынастарға жарайтын баршаға ортақ басқару принциптерін іс жүзінде бөлу, анықтау және қолдану болып табылады.
Менеджмент тура мағынасында «адамдарды басқару» ұғымын білдіреді. Менеджменттің отаны болған АҚШ – та коперативтік пен мүлікке билік жүргізуді жүзеге асыру бойынша міндетті заңға сәйкес өз мойнына алатын тұлғаы менеджер деп атайды. «Менеджмент» термині американдықтар үшін фирманың алдына қойған мақсаттарына қол жеткізудегі материалдық және адамдық ресурстарды әлдеқайда тиімді пайдаланумен қамтамасыз ететін процесті білдіреді.
Басқаша айтқанда, менеджмент – бұл нарық жағдайында фирманы және оның қызметкерлерін басқарудың теориясы мен тәжірибесі.
Менеджмент – нарықтық экономиканың қажеттіліктері мен жаңдайына толығырақ жауап бере алатын басқару типі.
Менеджмент еркін кәсіпкерлік, бәсекелестік, экономикалық уәждеме (мотивация) жағдайларында туған нақты басқарудың өзінше тұжырымдамасында пайда болып, ресімделеді. Әміршілдік - әкімшілік, технократиялық, жоспарлы – директивтік, өктемшілік (авторитарное) басқарулар оның қарсы түрлері болуы ықтимал.
Басқарудың типі ретінде менеджменттің негізгі белгілеріне мыналарды жатқызуға болады:
1. Адам, оның қажеттіліктері, мүдделері, уәждері, құндылықтары, нұсқамалары (установки) басқаруды ұйымдасьырудың бастапқы сәті мен оны жүзеге асырушы болып табылады.
2. Басқарудың тәсілдемесінде, принциптерінде және әдістерінде экономикалық құралдар мен басқару әдістеріне артықшылықтар беріледі. Бұл әсіресе маркетингте – тұтынушылардың мүддесін алдыңғы орынға қоятын басқаруда жиі білінеді.
3. Менеджер мен қызметкерге қойылатын басты талап ретінде көрінетін кәсіби тұрғыдан басқару менеджментке тән. Менеджер экономикалық және әлеуметтік – психологиялық білімдерді игеріп оқуы керек.
4. Ұйымдастыру ісінде менеджментке жағдайдың өзгеруіне қарай және инновациялық типті ұйымдастыруда, яғни жаңашылдыққа жылдам бейімделе алатындай басқаруды икемді ұйымдастыру тән.
5. Менеджмент менеджменттің жеке бсына қоылатын талаптардың кешенін танытуы керек. Олардың ішіндегі негізгілері – тапқырлық, байланысқа бейімділік (коммуникабельность), сенімділік. Бұл сапалар басқару өнерін танытуда маңызды рөл ойнайды. Менеджменттің басқару өнерімен қатар қойылатын кездейсоқ емес.
Менеджменттің мыналарды қамтамасыз ететін ең маңызды деп саналатын сәттерін бөліп көрсетуге болады:
Еңбек өнімділігін арттыру;
Бәсекеге жарамдылық;
Тұтынушыға бағдарлану (маркетинг);
Іс - әрекетте еркін болу әрі ереже бойынша жұмыс істеу.
Басқару процесі кез келген ахуалға ғылыми тәсілдемені әсері болып табылады. Менеджмент әрдайым жағдайын қарай басқаратын ахуалдық басқаруды білдіреді.
Менеджментте бастысы - ең алдымен кәсіпорынның мүдделерімен нақты мақсаттарды (ұзақ мерзімді, алдағы кезеңдік) белгілейді.
2) Стратегия – мақсатқа жетудің құралы, пайданы ең көп мөлшерде алу үшін ресурстарды қалай пайдалану керектігін кәсіби ұғындыратын түжырымдама. Мақсаттарға қол жеткізу мәселелерді шешуді қажет етеді: стратегиялық әкімшілік, оперативтік. Стратегялық мәселелерге өндіруге қажетті тауарлар мен қызметтерді таңдау, осы өнімдерді сатуға болатын нарықтар мен тұтынушыларды таңдау.
Бизнес мәселелері бойыша тәжірибелі маман фирманы жетістікке жеткізетін өзгеше стратегияларды танып, көре біледі.
Стратегияны таңдау барысында орталарға, әрекеттердің тактикалық мағынасына, бәсең және белсенді стратегияларды таңдауына баға беріледі.
Стратегия ұйымның өз қызметінде басшылыққа алатын шешімді қабылдаудың таңдау ережесі болып табылады. Ережені төрт топқа бөліп көрсетіледі:
Осы шақта да болашықта да фирма қызметінің нәтижелерін бағалауда пайдаланатын ережеге (сапалақ бағдар, сандық - тапсырма) ;
Қандай өнім түрін және технологиялық әзірлеуді, бұйымдарды қайда өткізуге болатынын, бәсекелестердің қалай асып түсудің жолдарын анық анықтайтын сыртқы орта мен фирманың қатынасын қалыпиасиыратын ереже. Бұл ережелердің жиыны өнімдік – нарық стратегиясы немесе бизнес стратегиясы деп аталады;
Ұйым ішіндегі қатынас пен процедураны белгілейтін ереже. Оны ұйымдық бәсеке деп атайды;
1. Менеджмент ұғымы және оның негізгі қағидалары
2. Менеджменттің міндеттері
3. Кәсіпкерлік және бизнес ұғымдары. Олардың менеджментпен байланысы
Менеджмент – кәсіпорынды ұйымдастырудың туралы, оны дамытудың стратегиясы ретінде, қызметкерлерді іріктеу (әлеуметтік жағы) туралы және олардың жұмысын оңтайландырудың тәсілдері (психологиялық бөлігі) туралы ілімдер қамтитын кәсіпорынды тиімді басқару.
Менеджментте басты нәрсе, кез келген адамдық қарым қатынастарға жарайтын баршаға ортақ басқару принциптерін іс жүзінде бөлу, анықтау және қолдану болып табылады.
Менеджмент тура мағынасында «адамдарды басқару» ұғымын білдіреді. Менеджменттің отаны болған АҚШ – та коперативтік пен мүлікке билік жүргізуді жүзеге асыру бойынша міндетті заңға сәйкес өз мойнына алатын тұлғаы менеджер деп атайды. «Менеджмент» термині американдықтар үшін фирманың алдына қойған мақсаттарына қол жеткізудегі материалдық және адамдық ресурстарды әлдеқайда тиімді пайдаланумен қамтамасыз ететін процесті білдіреді.
Басқаша айтқанда, менеджмент – бұл нарық жағдайында фирманы және оның қызметкерлерін басқарудың теориясы мен тәжірибесі.
Менеджмент – нарықтық экономиканың қажеттіліктері мен жаңдайына толығырақ жауап бере алатын басқару типі.
Менеджмент еркін кәсіпкерлік, бәсекелестік, экономикалық уәждеме (мотивация) жағдайларында туған нақты басқарудың өзінше тұжырымдамасында пайда болып, ресімделеді. Әміршілдік - әкімшілік, технократиялық, жоспарлы – директивтік, өктемшілік (авторитарное) басқарулар оның қарсы түрлері болуы ықтимал.
Басқарудың типі ретінде менеджменттің негізгі белгілеріне мыналарды жатқызуға болады:
1. Адам, оның қажеттіліктері, мүдделері, уәждері, құндылықтары, нұсқамалары (установки) басқаруды ұйымдасьырудың бастапқы сәті мен оны жүзеге асырушы болып табылады.
2. Басқарудың тәсілдемесінде, принциптерінде және әдістерінде экономикалық құралдар мен басқару әдістеріне артықшылықтар беріледі. Бұл әсіресе маркетингте – тұтынушылардың мүддесін алдыңғы орынға қоятын басқаруда жиі білінеді.
3. Менеджер мен қызметкерге қойылатын басты талап ретінде көрінетін кәсіби тұрғыдан басқару менеджментке тән. Менеджер экономикалық және әлеуметтік – психологиялық білімдерді игеріп оқуы керек.
4. Ұйымдастыру ісінде менеджментке жағдайдың өзгеруіне қарай және инновациялық типті ұйымдастыруда, яғни жаңашылдыққа жылдам бейімделе алатындай басқаруды икемді ұйымдастыру тән.
5. Менеджмент менеджменттің жеке бсына қоылатын талаптардың кешенін танытуы керек. Олардың ішіндегі негізгілері – тапқырлық, байланысқа бейімділік (коммуникабельность), сенімділік. Бұл сапалар басқару өнерін танытуда маңызды рөл ойнайды. Менеджменттің басқару өнерімен қатар қойылатын кездейсоқ емес.
Менеджменттің мыналарды қамтамасыз ететін ең маңызды деп саналатын сәттерін бөліп көрсетуге болады:
Еңбек өнімділігін арттыру;
Бәсекеге жарамдылық;
Тұтынушыға бағдарлану (маркетинг);
Іс - әрекетте еркін болу әрі ереже бойынша жұмыс істеу.
Басқару процесі кез келген ахуалға ғылыми тәсілдемені әсері болып табылады. Менеджмент әрдайым жағдайын қарай басқаратын ахуалдық басқаруды білдіреді.
Менеджментте бастысы - ең алдымен кәсіпорынның мүдделерімен нақты мақсаттарды (ұзақ мерзімді, алдағы кезеңдік) белгілейді.
2) Стратегия – мақсатқа жетудің құралы, пайданы ең көп мөлшерде алу үшін ресурстарды қалай пайдалану керектігін кәсіби ұғындыратын түжырымдама. Мақсаттарға қол жеткізу мәселелерді шешуді қажет етеді: стратегиялық әкімшілік, оперативтік. Стратегялық мәселелерге өндіруге қажетті тауарлар мен қызметтерді таңдау, осы өнімдерді сатуға болатын нарықтар мен тұтынушыларды таңдау.
Бизнес мәселелері бойыша тәжірибелі маман фирманы жетістікке жеткізетін өзгеше стратегияларды танып, көре біледі.
Стратегияны таңдау барысында орталарға, әрекеттердің тактикалық мағынасына, бәсең және белсенді стратегияларды таңдауына баға беріледі.
Стратегия ұйымның өз қызметінде басшылыққа алатын шешімді қабылдаудың таңдау ережесі болып табылады. Ережені төрт топқа бөліп көрсетіледі:
Осы шақта да болашықта да фирма қызметінің нәтижелерін бағалауда пайдаланатын ережеге (сапалақ бағдар, сандық - тапсырма) ;
Қандай өнім түрін және технологиялық әзірлеуді, бұйымдарды қайда өткізуге болатынын, бәсекелестердің қалай асып түсудің жолдарын анық анықтайтын сыртқы орта мен фирманың қатынасын қалыпиасиыратын ереже. Бұл ережелердің жиыны өнімдік – нарық стратегиясы немесе бизнес стратегиясы деп аталады;
Ұйым ішіндегі қатынас пен процедураны белгілейтін ереже. Оны ұйымдық бәсеке деп атайды;
Әдебиеттер тізімі:
Негізгі әдебиеттер:
1. Басқару негіздері. Оқу құралы, Экономика, 1997*
2. Менджмент негіздері. Ахметов А., 2005*
3. Менеджмент (лекциялар курсы). Бердалиев К.Б., Алматы: Экономика, 2006*
4. Менеджмент теориясы мен тәжірибесі. ЮАТ баспасы, 2002*
5. Мескон М.Х. и др. Основы менеджмента/Пер. с англ.-М.:Дело,1992*
Қосымша әдебиеттер:
6. Виханский О.С., Наумов А.И. менеджмент.-М.: Гардарика, 1996*
7. Вудкок М., Френсис Д. Раскрепощенный менеджер /Пер с англ..-М.:Дело,1991*
8. Виссема Х. Менеджмент в подразделениях фирмы / Пер. с англ.-М., 1996
9. Кубаев К.Е Теория и практика менеджмента*
10. Томпсон А.А., Стрикленд А.Дж.- Стратегический менеджмент /Искусство разроботки и реализации стратегии / Пер.с англ. М.. Банки и Биржи, ЮНИТИ,1998*
Негізгі әдебиеттер:
1. Басқару негіздері. Оқу құралы, Экономика, 1997*
2. Менджмент негіздері. Ахметов А., 2005*
3. Менеджмент (лекциялар курсы). Бердалиев К.Б., Алматы: Экономика, 2006*
4. Менеджмент теориясы мен тәжірибесі. ЮАТ баспасы, 2002*
5. Мескон М.Х. и др. Основы менеджмента/Пер. с англ.-М.:Дело,1992*
Қосымша әдебиеттер:
6. Виханский О.С., Наумов А.И. менеджмент.-М.: Гардарика, 1996*
7. Вудкок М., Френсис Д. Раскрепощенный менеджер /Пер с англ..-М.:Дело,1991*
8. Виссема Х. Менеджмент в подразделениях фирмы / Пер. с англ.-М., 1996
9. Кубаев К.Е Теория и практика менеджмента*
10. Томпсон А.А., Стрикленд А.Дж.- Стратегический менеджмент /Искусство разроботки и реализации стратегии / Пер.с англ. М.. Банки и Биржи, ЮНИТИ,1998*
АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ
Университеттің
оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде Бекітілген
Қаулы №___ _____________ 2011ж.
ОӘК төрағасы, бірінші проректор-оқу ісі
жөніндегі проректор, п.ғ.д., профессор
______________________
ПӘННІҢ СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Менеджмент пәні бойынша
Менеджмент мамандығы
Алматы, 2011 г.
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
(ПОӘК)
Менеджмент пәні бойынша
Менеджмент мамандығы
Оқу формасы
магистратура
Магистратура бөлімі
Кредиттер саны
1
Курс
1
Семестр
1
Экзамен (семестр)
1
Дәріс (сағат)
15
МОӨЖ (сағат)
15
МӨЖ (сағат)
30
АЛМАТЫ 2011
1.
Оқытушы туралы мәлімет:
2.
Пәннің пререквизиті
Менеджмент курсы магистранттердің біліміне және келесі пәндерге негізделген: базалық экономикалық пәндерге.
3.
Пәннің постреквизиті
Менеджмент курсын игергеннен кейін қаржылық менеджмент, маркетинг, мемлекеттік менеджмент және басқа да бірқатар пәндерді игеру қажет болып табылады. Жетік білім алу үшін лекцияға қатысумен қатар іскерлік және рольдік ойындарды өткізуге, кейстік тапсырмаларды шешуге, негізгі және қосымша әдебиет көздерін өзіндік оқып игеруге белсенді қатысу керек.
4.
Пәннің сипаты
Менеджмент курсы Қаржы, Маркетинг, МжМБ және Экономика мамандықтарында арнайы пәннің бірі болып келеді. Менеджмент бәсекелестік күрес жағдайында нарық конъюнктурасын сергек сезіну мүмкіншілігінде, талапты, икемді экономиканы басқару жүйесін ұсынуда және нарық экономикасындағы қажетті экономикалық звеноның арнайы басқару түрлерінде қарастырылады.
5.
Пәнді оқытудың мақсаты
Менеджмент пәнін оқытудың мақсаты, магистранттерде менеджмент туралы кешенді теориялық білімнің болуы, халықаралық тәжірибені тиімді пайдалану негізінде экономикалық қызмет дағдысын қалыптастыру болып табылады.
6.
Пәнді оқыту міндеті
Пәннің мақсатына сәйкес, кәсіпті білім алу, жетекшінің тәжірибелік жұмысының дағдысын меңгеру, іскер ойындар, тәжірибелік жұмыстар, жаттығулар, кейстер, тренингтер, тестерді орындау, лекциялық материалдарды және т.б. оқу арқылы іскер қасиетті және магистранттердің шығармашылық белсенділігін дамыту болып табылады.
7. Күнтізбелік-тақырыптық жоспар
№
Тақырып аты
Барлығы
Сағаттар мөлшері
Лекциялар
МОӨЖ
МӨЖ
Магистратура бөлім
1
Менеджменттің мәні мен оның ролі
8
2
2
4
2
Басқарудың методолиялық функциялары
8
2
2
4
3
Ұйым басқару объектісі реінде
8
2
2
4
4
Әлеуметтік-экономикалық жүйелер
8
2
2
4
5
Басқару шешімдерін жасау және оның қолданылуы
8
2
2
4
6
Басқару қызметінің макро, мезо және микро деңгейіндегі тиімділігі
9
2
2
5
7
Билік және басқару
11
3
3
5
Барлыығы:
60
15
15
30
8. Пәннің мазмұны
№
Тапсырма тақырыбы
Тапсырма мазмұны
1
Пәннің мақсаты мен міндеті
Менеджменттің негізгі қағидалары. Бизнес өрісі және бизнес сферасы
2
ҚР кәсіпкерлік қызмет және өндірісті басқару жүйесі
Кәсіпкерлік басқару және оған қойылатын талаптар. Жүйе ұғымы және оның түрлері. Экономикалық жүйе, оның ерекшеліктері.
3
Менеджердің іскерлік этикеті
Іскерлік этикет ережелері. Іскерлік этикеттің ережелері. Кәсіби этикет. Сөйлеу мәдениеті.
Уйымның сыртқы және ішкі ортасы
Ұйымның ішкі айнымалылары және сыртқы орта факторлары. SWOT талдау
Басқарудағы шешімдер
Басқару шешімдерінің түрлері, кезеңдері және қабылдау әдістері
4
Модельдеу және оның ерекшеліктері
Модельдеу шешім қабылдаудың әдісі ретінде. Оның сипаттамалары. Модельдеу процесі мен оның кезеңдері.
5
Стратегиялық жоспарлау - менеджменттің функциясы ретінде
Стратегиялық жоспар. Стратегия ұғымы және оның түрлері. Стратегиялық альтернативалар. Тактика, ереже, саясат, процедура. Индикативтік жоспар.
6
Менеджмент жүйесіндегі бақылау түрлері мен формалары
Бақылау жүйесіндегі экономикалық талдау. Ұйым ішіндегі бақылау. Бақылау формалары, қарапайымдылығы мен тиімділігі.
7
Менеджменттегі күйзелістер мен өзгерістердің ролі
Күйзеліс табиғаты, оларды басқару. Өзгерістерді жасау үшін басқаруда қызметкердің қатысуын пайдалану.
Ескерту: - оныншы аптада 8,9,10 апта ішінде орындалған өзіндік жұмыстардың қорытындысы эссені
қорғау негізінде жүргізіледі;
- он төртінші аптада 11,12,13,14 апта ішіндегі материалдар бойынша коллоквиум жүргізіледі.
9. Дәріс сабақтарының жоспары
Тақырып
№
Лекция жоспары
1
1. Менеджмент ұғымы және оның негізгі қағидалары
2. Менеджменттің міндеттері
3. Менеджменттің ролі
2
1. Басарудың функцияларының методологиясы
2. Басқару функцияларының өзара қарым-қатынасы
3
1. Ұйымдар және оның сипаттамалары
2. Ұйымның сыртқы және ішкі орта ұғымы мен сипаттамасы
4
1. Жүйе түсінігі, жіктемелері
2. Әлеуметік-экономикалық жүйелер
3. ӘЭЖ басқару органдарының қызметін жобалау
5
1. Басқару шешімдері түсінігі жіне оны қабылдау
2. Басқару шешімдерін жасау және оның қолданылуы
6
1. Басқару қызметінің мего-, макро-, мезо- және микро- деңгейіндегі тиімділігі
2. Жергілікті өзін-өзі басқару
3. Жергілікті өзін-өзі басқарудағы шет ел тәжірибесі
7
1. Билік түсінігі
2. Ықпал етуді тәжірибе жүзінде пайдалану. Мемлекеттік билік және мемлекеттік басқару
10. МОӨЖ өткізу кестесі
№
Тапсырма тақырыбы
Өткізілу
формасы
1
Менеджменттің мәні мен оның ролі
Кеңес беру
2
Басқарудың методолиялық функциялары
Кеңес беру
3
Ұйым басқару объектісі реінде
Кеңес беру
4
Әлеуметтік-экономикалық жүйелер
Кеңес беру
5
Басқару шешімдерін жасау және оның қолданылуы
Кеңес беру
6
Басқару қызметінің макро, мезо және микро деңгейіндегі тиімділігі
Кеңес беру
7
Билік және басқару
Кеңес беру
11. МӨЖ-ғы тапсырмаларды орындау және өткізу тәртібі
№
Тапсырма тақырыбы
Тапсырма мазмұны
Бақылау
түрі
Өткізу
Уақыты апта
к.б
1
Пәннің мақсаты мен міндеті
Менеджменттің негізгі қағидалары. Бизнес өрісі және бизнес сферасы
Баяндама
1
2
ҚР кәсіпкерлік қызмет және өндірісті басқару жүйесі
Кәсіпкерлік басқару және оған қойылатын талаптар. Жүйе ұғымы және оның түрлері. Экономикалық жүйе, оның ерекшеліктері.
Реферат
қорғау
2
3
Менеджердің іскерлік этикеті
Іскерлік этикет ережелері. Іскерлік этикеттің ережелері. Кәсіби этикет. Сөйлеу мәдениеті.
Жазбаша
4
Уйымның сыртқы және ішкі ортасы
Ұйымның ішкі айнымалылары және сыртқы орта факторлары. SWOT талдау
Эссені қорғау
-
Басқарудағы шешімдер
Басқару шешімдерінің түрлері, кезеңдері және қабылдау әдістері
Эссені қорғау
-
4
Модельдеу және оның ерекшеліктері
Модельдеу шешім қабылдаудың әдісі ретінде. Оның сипаттамалары. Модельдеу процесі мен оның кезеңдері.
Өзіндік жазбаша жұмыс
6
5
Стратегиялық жоспарлау - менеджменттің функциясы ретінде
Стратегиялық жоспар. Стратегия ұғымы және оның түрлері. Стратегиялық альтернативалар. Тактика, ереже, саясат, процедура. Индикативтік жоспар.
Бақылау жұмысы
7
6
Менеджмент жүйесіндегі бақылау түрлері мен формалары
Бақылау жүйесіндегі экономикалық талдау. Ұйым ішіндегі бақылау. Бақылау формалары, қарапайымдылығы мен тиімділігі.
Эссені қорғау
10
7
Менеджменттегі күйзелістер мен өзгерістердің ролі
Күйзеліс табиғаты, оларды басқару. Өзгерістерді жасау үшін басқаруда қызметкердің қатысуын пайдалану.
Жазбаша жұмыс
14
Ескерту: - оныншы аптада 8,9,10 апта ішінде орындалған өзіндік жұмыстардың қорытындысы эссені
қорғау негізінде жүргізіледі;
- он төртінші аптада 11,12,13,14 апта ішіндегі материалдар бойынша коллоквиум жүргізіледі.
12.Курстық жұмыс
Пән бойынша курстық жұмыс жазу қарастырылмаған
Әдебиеттер тізімі:
Негізгі әдебиеттер:
1. Басқару негіздері. Оқу құралы, Экономика, 1997*
2. Менджмент негіздері. Ахметов А., 2005*
3. Менеджмент (лекциялар курсы). Бердалиев К.Б., Алматы: Экономика, 2006*
4. Менеджмент теориясы мен тәжірибесі. ЮАТ баспасы, 2002*
5. Мескон М.Х. и др. Основы менеджментаПер. с англ.-М.:Дело,1992*
Қосымша әдебиеттер:
6. Виханский О.С., Наумов А.И. менеджмент.-М.: Гардарика, 1996*
7. Вудкок М., Френсис Д. Раскрепощенный менеджер Пер с англ..-М.:Дело,1991*
8. Виссема Х. Менеджмент в подразделениях фирмы Пер. с англ.-М., 1996
9. Кубаев К.Е Теория и практика менеджмента*
10. Томпсон А.А., Стрикленд А.Дж.- Стратегический менеджмент Искусство разроботки и реализации стратегии Пер.с англ. М.. Банки и Биржи, ЮНИТИ,1998*
Аралық және қорытынды бақылау сұрақтары
Стратегиялық жоспарлау процесінің басқарушылық қызметтері қандай болып келеді?
Коммуникация процестің неше кезеңі бар?
Көлденең еңбек бөлінісі нәтижесінде пайда болған бөлімшелердің қызметін үйлестіруді басқарудың қандай деңгейі жүзеге асырады?
Скалярлық процес қандай өкілеттіліктерге тән?
Шешімдер қандай деңгейлерде қабылданады?
Ұйым миссиясы нені білдіреді?
Психологиялық және адамгершілік қарым-қатынастар бағытының негізін қалаушылар кімдер болып есептеледі?
Ұйымның мақсатына жетуді қамтамасыз ететін жан-жақты, кешенді жоспар жиынтығы болып не саналады?
Сыртқы орта факторлары қандай әдістер арқылы ұйымға әсер етеді?
Мүмкін болған екі ұйғарымның бірін ғана таңдап алуға мәжбүрлік басқарудың қандай процесіне тән?
Күту теориясының элементтері нешеу?
Көрсетілген марапаттаудан кейінгі қанағаттану немесе қанағаттанбау дәрежесі?
Төменде көрсетілгендердің қайсысы коммуникация процесінің элементтеріне жатпайды?
Мотивацияның кешенді-процессуалдық теориясы деп - қандай теорияны айтамыз?
Шешім қабылдау процесі неше кезеңнен тұрады?
Жоспарлау процесіндегі стратегиялық алтернативаларға төмендегілердің қайсысы жатпайды?
Қажеттіліктер басқарудың қандай деңгейлеріне тән болып келеді?
Технологияны жіктеудің Вудворд жүйесі?
Ұйымның жоғарғы буындармен, басқа кәсіпорындармен қарым-қатынасын шешімнің қандай түрі жүзеге асырады?
Стратегияны жасап, оны жүзеге асыру үшін не қажет?
Өлшеу мүмкіндігі бар мақсаттар нені сипаттайды?
Алдын ала бақылау кай кезде жүргізіледі?
Адамдарды белгілі бір іс-әрекет жасауға итермелейтін себеп?
Коммуникациялық процестің мақсаты не?
Герцбергтің қос факторлы теориясы қандай қажеттіліктерге негізделген?
Бағдарланған және бағдарланбаған шешімдер - шешімнің қандай түріне жатады?
Лауазымды адамдардың, өздеріне берілген міндеттерді орындаулары үшін таңдау қабілеттіліктерінің болуы - шешімнің қандай түрі арқылы жүзеге асады?
Мотивацияның мазмұндылық теорияларының мақсаты?
Ғылыми басқару бағытының негізін қалаушылар кімдер болып есептеледі?
Төменгі буын қандай деңгейді сипаттайды?
Өкілеттіліктер классикалық концепция кезінде қалай беріледі?
Жүйе параметрлері нені білдіреді?
Еңбек бөлінісінің қандай түрлері бар?
Менеджмент дегеніміз не істеу керектігін және оны мейлінше арзан, әрі тиімді жасай білу өнері анықтамасын ұсынған автор кім?
Мәселелердің ауқымдылығына немесе көлеміне байланысты басқарушылық шешімдер қандай түрлерге бөлінеді?
Басқару қызметтерінің барлық түрлеріндегі ақпараттар, мәліметтер айналымы қандай процеске тән?
Басқару деңгейлері ненің нәтижесінде пайда болады?
Жабық жүйелердің ерекшелігі неде?
Мотивацияның мазмұндылық теориялары неге негізделеді?
Нақты тарихи қоғамдық жағдайда қалыптасқан өндірістік қатынастардың жиынтығы нені береді?
Мотивацияның мазмұндылық теорияларына қандай теориялар жатады?
Мотивация теориясында қос факторлы теорияны кім ұсынған?
Қабылданған шешімдер қандай негізде тұжырымдалады?
Қысқа мерзімді мақсаттар нені сипаттайды?
Үнемді адам концепциясы қалай аталады?
Адамдардың бойындағы мотивтерді қозғау арқылы оларға әсер ету процесі?
Классикалық концепция кезінде өкілеттіліктер қалай беріледі?
Білім мен қызметтің бірлігі нені береді?
Бақылаудың қандай түрлерін білесіз?
Көлденең еңбек бөлінісі нәтижесінде не пайда болады?
Адамдар ненің салдарынан қажеттіліктерді сезінеді?
Мотивация процесі неше кезеңнен тұрады?
Д.М. Клелланда өзінің теориясында қажеттіліктердің қандай түрлерін қарастырған?
Сызықтық өкілеттіліктерді делегирлеу не береді?
Анри Файоль және Линдалл Урвик басқарудың қандай мектептерінің негізін қалаушылар?
Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілуі:
Негізгі әдебиеттер:
1. Басқару негіздері. Оқу құралы, Экономика, 1997*
2. Менджмент негіздері. Ахметов А., 2005*
3. Менеджмент (лекциялар курсы). Бердалиев К.Б., Алматы: Экономика, 2006*
4. Менеджмент теориясы мен тәжірибесі. ЮАТ баспасы, 2002*
5. Мескон М.Х. и др. Основы менеджментаПер. с англ.-М.:Дело,1992*
Қосымша әдебиеттер:
6. Виханский О.С., Наумов А.И. менеджмент.-М.: Гардарика, 1996*
7. Вудкок М., Френсис Д. Раскрепощенный менеджер Пер с англ..-М.:Дело,1991*
8. Виссема Х. Менеджмент в подразделениях фирмы Пер. с англ.-М., 1996
9. Кубаев К.Е Теория и практика менеджмента*
10. Томпсон А.А., Стрикленд А.Дж.- Стратегический менеджмент Искусство разроботки и реализации стратегии Пер.с англ. М.. Банки и Биржи, ЮНИТИ,1998*
Баға қою саясаты
Білімді бағалаудың жалпы шкаласы
Әріппен бағалау
Баллдардың сандық
Эквиваленті
Оқу пәнін ұғынып-
білудің пайыздық көрсеткіші
Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау
А
4,0
95-100
өте жақсы
А-
3,67
90-94
В+
3,33
85-89
жақсы
В
3,0
80-84
В-
2,67
75-79
С+
2,33
70-74
қанағаттанарлық
С
2,0
65-69
С-
1,67
60-64
D+
1,33
55-59
D
1,0
50-54
F
0
0-49
Қанағаттанарлық емес
Магистранттердің рейтингтерін қою шкаласы
№
Бақылау түрі
Крит-р
1-ші рейт
бағалау
крит.(Р1)%
Апталар
1-ші рейтинг
қорытын
Крит-р
2-ші рейт
бағ крит
(Р2)%
2-ші рейт
қорытын
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
1
Қатысуы
7
*
*
*
*
*
*
*
8
*
*
*
*
*
*
*
*
2
Лекц. консп.
10
*
*
10
*
*
3
Коллоквиум
3
*
*
2
*
5
МӨЖ тапсырма-
ларын ор -ындау
30
*
*
*
*
*
30
*
*
*
*
*
6
Аралық бақ.
тапсырма-
ларын ор -ындау
20
*
20
*
Барлығы
100
100
Қорытынды
бағадан үлес
30%
30%
Пән бойынша пайыздық мазмұндағы қорытынды баға төмендегі формуламен анықталады:
Р1+Р2
И% = --------- х 0,6 + Э х 0,4
2
бұл жерде: Р1 - 1 рейтингті бағалаудың пайыздық мазмұны;
Р2 - 2 рейтингті бағалаудың пайыздық мазмұны;
Э - емтиханды бағалаудың пайыздық мазмұны (тест-емтихан).
Академиялық тәртіп саясаты
№
Тәртіпті бағалау критерийлері
Балдар жиыны
1.
Сабаққа кешігу
-1
2.
Тәжірибелік сабақтарда белсенді қатысу
+1
АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ
СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ
Менеджмент пәнін
игеру бойынша
әдістемелік нұсқаулар
Менеджмент пәнін әдістемелік тұрғыдан оқып-игеру барысында магистранттің курс мазмұнын білуі ғана емес, сонымен қатар шығармашылық белсенділіктің дамуы мен сана сезімнің қатынасын да жетілдіру қажет. Міндетті түрде білім алуға үйрету қажет, келешекте жас мамандарға өзінің біліктілік деңгейі мен білім деңгейін тереңірек жоғарылатуына мүмкіндік береді.
Менеджмент пәні микродеңгейде басқарудың методологиялық, әлеуметтік-экономикалық және психологиялық аспектілерін логикалық тізбекте қарастырады.
Басқару процесінде қатысатын негізгі элементтер болып коммуникация, басқару шешімдері, жоспарлау, ұйымдастыру, мотивация, бақылау функциялары табылады.
Менеджмент пәнінің мақсаты ретінде курстың теориялық-әдістемелік негізінің пайда болуы мен қалыптасуын, басқару теориясы мен тәжірибесінің қолданылуы мен дамуын нарықтық қатынастардың қалыптасуы жағдайларында игеру болып табылады.
Белгіленген мақсат негізінде келесідей міндеттер қойылады:
магистранттерде менеджмент теориясы мен тәжірибесі жөнінде біртұтас білім жүйесін қалуыптастыру;
алдыңғы қатарлы шетелдік тәжірибелерді оқыту және олардың Қазақстан тәжірибесінде қолданылуы;
ұйымды шаруашылық басқарудың ерекшеліктері мен болашақтағы даму мүмкіндіктерін экономикалық тұрғыдан дұрыс бағалауды үйрету;
қазіргі кезеңгі ұйымдардағы тиімді басқаруды қамтамасыз ететін әдістерді, формаларды және механизмдерді оқыту.
Лекциялар, дебаттар, әңгімелесулер мен периодикалық басылымдарды оқу анық, әрі тұрақты түсінушілікке әкеліп соғады. Осы негізде Менеджмент пәнін игерудің негізгі міндеті ретінде терең ғылыми білім алу ғана емес, сонымен қатар процестер мен құбылыстардың мәні және заңдылықтарын ашып көрсетуге жағдай туғызады.
Соныменен, экономикалық ғылымдардан сабақ берушілерге әрдайым білім деңгейлерін оқу процесіне тікелей қатысы бар басқа ғылымдар арқылы толықтырып отыру қажет.
Менеджмент пәні мен экономика ғылымдары бойынша сабақ берудің әдістемесі білім берудің өте жоғарғы теориялық деңгейінің, қатаң ғылымилықты, материалдарды ұғындыру барысындағы түсіндірушіліктің бар екендігін көрсетеді. Білім берудің белгілі бір әдістері мен тәсілдерінің біртұтастығы игерілетін ғылым мен оның әдістемесінің арасындағы үзіліссіз байланысын көрсетеді.
Магистранттерді даярлау барысында өзіндік жұмыстың ролі өте үлкен, яғни рефераттарды, курстық жұмыстарды және басқа да зерттеу жұмыстарын орындау кезінде өзіндік ізденіс қабілеттіліктерін дамыту. Егер белгілі бір талаптардың негізінде оқу процесіне интернетті белсенді қолданса, негізгі және қосымша әдебиеттердің пайдаланудыің әсері өте үлкен болады.
Оқу процесінің формалары бір-бірімен өзара байланыста және логикалық тізбектелінген болып келеді.Білім алу барысындағы орындалатын жұмыс формаларының әдістемесі келесі формаға үлкен дәрежедегі салмақты ықпалын білдіреді.
Осы негізде Менеджмент курсын игеру барысында білім берудің келесідей формалары кең көлемде қолданылады:
oo сөздей әдістер, оның көзі ретінде ауызша немесе жазбаша сөздердің қолданылуы қарастырылады;
oo көрнекті әдіс, оның көздері ретінде бақыланып отырған құралдар, құбылыстар және көрнекті құралдар қарастырылады; иллюмрациялар мен демонстрациялар жасалынады;
oo тәжірибелік әдіс, оқушылар тәжірибелік іс-әрекеттерді орындай отырып білім алады және белгілі бір қабілеттіліктерді қалыптастырады; жаттығулар, лабораториялық жұмыстар, практикалық жұмыстар жүргізіледі.
Менеджмент пәнінің бағдарламасы жоғары оқу орындарының экономикалық мамандықтарына арналған.
АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ
СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ
МОӨЖ өткізуге арналған
әдістемелік нұсқаулар
Менеджмент кафедрасы
Менеджмент пәні
МОӨЖ №1
Менеджменттің мәні мен оның ролі атты тақырыпқа кеңес беру, сонымен қатар МӨЖ тапсырмасын орындау талаптарын, мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ № 2
Басарудың методолиялық функциялары атты дәрістік тақырыпқа кеңес беру, баяндаманы жазу, қорғау талаптарын, сонымен қатар, МӨЖ тапсырмасын орындау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ № 3
Ұйым басқару объектісі реінде. атты дәрістік тақырыпқа кеңес беру, рефератты жазу мен қорғауға қойылатын талаптармен таныстыру. Сонымен қатар, МӨЖ тапсырмасын қорғау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ № 4
Әлеуметтік-экономикалық жүйелер атты дәрістік тақырыпқа кеңес беру, сонымен қатар МӨЖ тапсырмасын орындау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ № 5
Басқару шешімдерін жасау және оның қолданылуы атты тақырыпқа кеңес беру, сонымен қатар МӨЖ тапсырмасын қорғау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ № 6
Басқару қызметінің макро, мезо және микро деңгейіндегі тиімділігі атты дәрістік тақырыпқа кеңес беру, коллоквиумды тапсыру жоспарын түсіндру. Сонымен қатар МӨЖ тапсырмасын - рефератты жазу, қорғау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ №7
Билік және басқару атты дәрістік тақырыпқа кеңес беру, коллоквиумды тапсыру жоспарын түсіндру. сонымен қатар МӨЖ тапсырмасын жазу, қорғау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ
СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ
МӨЖ өткізуге арналған
әдістемелік нұсқаулар
Менеджмент кафедрасы
Менеджмент пәні
Тапсырма №1 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - бірінші апта
Пәннің мақсаты мен міндеті
тақырыбы бойынша баяндамаларды талқылау
Мазмұны:
Жоғарыда айтылған тақырып бойынша магистранттердің өзіндік баяндама дайындаулары. Оны жүзеге асыру барысында бірнеше қосымша әдебиеттерді міндетті түрде пайдалану. Олар келесідей тақырыптар арқылы бейнеленеді:
oo менеджменттің негізгі қағидалары;
oo бизнес өрісі және бизнес сферасы.
Магистранттер баяндамаларын жеке-жеке оқиды.
Олардың жауаптары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге, ұсыныстарға негізделеді.
Әрбір баяндама 10 минуттың көлемінде болуы тиіс.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Әрбір баяндама төмендегілерді қамтуы қажет:
oo әдебиеттермен жұмыс - 1 сағат;
oo материалдарды өңдеу - 1 сағат;
oo рефераттың мазмұны мен оны өңдеу - 1 сағат.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл);
oo тапсырманы уақытында орындау (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 2, 4, 5.
Тапсырма №2 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - екінші апта
ҚР кәсіпкерлік қызмет және өндірісті басқару жүйесі
тақырыбы бойынша рефераттарды талқылау
Мазмұны:
Тақырып бойынша берілген рефераттарды оқып, талдау, талқылау. Олар келесідей тақырыптар арқылы бейнеленеді:
oo кәсіпкерлік басқару және оған қойылатын талаптар;
oo жүйе ұғымы және оның түрлері;
oo экономикалық жүйе, оның ерекшеліктері.
Магистранттер рефераттарын жеке-жеке оқиды. Топ үшке бөлінеді.
Олардың жауаптары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге, ұсыныстарға негізделеді.
Әрбір реферат 10 минуттың көлемінде болуы тиіс.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 2, 3, 5.
Тапсырма №3 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - төртінші апта
Менеджердің іскерлік этикеті
тақырыбын талқылау
Мазмұны:
Берілген тақырып бойынша қарастырылған және өзіндік жұмысқа берілген сұрақтарға жазбаша жауап беру:
oo іскерлік этикет ережелері;
oo іскерлік этикеттің ережелері;
oo кәсіби этикет;
oo сөйлеу мәдениеті.
Магистранттер өздеріне берілген сұрақтарға жауап жазады. Топ үшке бөлінеді.
Олардың жауаптары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге негізделеді.
Жұмыс барысы 30 минут көлемінде болуы тиіс. Сонан соң 40 минут қорытындыларына талдау жүргізіледі.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл).
oo тапсырманы уақытында орындау (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 2, 5, 7, 9.
Тапсырма №4 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - алтыншы апта
Модельдеу және оның ерекшеліктері
тақырыбын талқылау
Мазмұны:
Берілген тақырып бойынша қарастырылған және өзіндік жұмысқа берілген сұрақтардың қаншалықты дәрежеде игерілгенін тексеру:
oo модельдеу шешім қабылдаудың әдісі ретінде;
oo модельдеу процесі мен оның кезеңдері, оның сипаттамалары.
Магистранттер тапсырмалардың нәтижесі бойынша жеке-жеке есеп береді. Топ үшке бөлінеді.
Олардың жауаптары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге негізделеді.
Әрбір жауап 10 минуттың көлемінде болуы тиіс.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл);
oo тапсырманы уақытында орындау (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 1, 2, 4, 5.
Тапсырма №5 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - жетінші апта
Стратегиялық жоспарлау - менеджменттің функциясы ретінде
тақырыбына бақылау жұмысын өткізу
Мазмұны:
Берілген тақырып бойынша қарастырылған және өзіндік жұмысқа берілген сұрақтар бойынша бақылау жұмысын жазбаша түрде жүргізу:
oo стратегиялық жоспар;
oo стратегия ұғымы және оның түрлері;
oo стратегиялық альтернативалар;
oo тактика, ереже, саясат, процедура;
oo индикативтік жоспар.
Магистранттер бақылау жұмысының нәтижелері бойынша жеке-жеке есеп береді. Топ үшке бөлінеді.
Олардың бақылау жұмыстары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге негізделеді.
Әрбір жауап 10 минуттың көлемінде болуы тиіс.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 1, 2, 4, 5, 10.
Тапсырма №6 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - оныншы апта
Менеджмент жүйесіндегі бақылау
тақырыбы бойынша қорғалатын эсселерді талқылау
Мазмұны:
Тақырып бойынша берілген эсселерді оқып, талдау, талқылау, қорғау. Олар келесідей тақырыптар арқылы бейнеленеді:
oo бақылау жүйесіндегі экономикалық талдау;
oo ұйым ішіндегі бақылау;
oo бақылау формалары, қарапайымдылығы мен тиімділігі.
Магистранттер дайындап келген эсселері бойынша жеке-жеке баяндама жасайды.
Олардың ғылыми жұмыстарының нәтижелері негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге негізделеді.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау, қорытындылар мен ұсыныстар арқылы іске асады.
Тапсырманы орындау барысында төмендегілерді қамтуы қажет:
oo әдебиеттермен жұмыс - 3 сағат;
oo материалдарды өңдеу - 4 сағат;
oo жұмысты орындау мен оны өңдеу - 2 сағат.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл);
oo тапсырманы уақытында орындау (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 2, 4, 5, 9.
Тапсырма №7 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - он төртінші
Менеджменттегі үйзелістер мен өзгерістердің ролі
тақырыбына жазбаша жұмыс
Мазмұны:
Берілген тақырып бойынша қарастырылған және өзіндік жұмысқа берілген сұрақтарды негізінде жазбаша жұмыс беру:
oo күйзеліс табиғаты, оларды басқару;
oo өзгерістерді жасау үшін басқаруда қызметкердің қатысуын пайдалану.
Магистранттер жазбаша жұмыстарының қорытындыларын жеке-жеке қорғайды. Топ үшке бөлінеді. Соған сәйкес әр топқа бес сағаттан уақыт шығыны кетеді.
Олардың жауаптары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге негізделеді.
Әрбір жауап 10 минуттың көлемінде болуы тиіс.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 2, 5, 7, 8.
МЕНЕДЖМЕНТ ПӘНІ БОЙЫНША
ДӘРІС КЕШЕНІ
1-тақырып. Менеджменттің мәні мен оның ролі
1. Менеджмент ұғымы және оның негізгі қағидалары
2. Менеджменттің міндеттері
3. Кәсіпкерлік және бизнес ұғымдары. Олардың менеджментпен байланысы
Менеджмент - кәсіпорынды ұйымдастырудың туралы, оны дамытудың стратегиясы ретінде, қызметкерлерді іріктеу (әлеуметтік жағы) туралы және олардың жұмысын оңтайландырудың тәсілдері (психологиялық бөлігі) туралы ілімдер қамтитын кәсіпорынды тиімді басқару.
Менеджментте басты нәрсе, кез келген адамдық қарым қатынастарға жарайтын баршаға ортақ басқару принциптерін іс жүзінде бөлу, анықтау және қолдану болып табылады.
Менеджмент тура мағынасында адамдарды басқару ұғымын білдіреді. Менеджменттің отаны болған АҚШ - та коперативтік пен мүлікке билік жүргізуді жүзеге асыру бойынша міндетті заңға сәйкес өз мойнына алатын тұлғаы менеджер деп атайды. Менеджмент термині американдықтар үшін фирманың алдына қойған мақсаттарына қол жеткізудегі материалдық және адамдық ресурстарды әлдеқайда тиімді пайдаланумен қамтамасыз ететін процесті білдіреді.
Басқаша айтқанда, менеджмент - бұл нарық жағдайында фирманы және оның қызметкерлерін басқарудың теориясы мен тәжірибесі.
Менеджмент - нарықтық экономиканың қажеттіліктері мен жаңдайына толығырақ жауап бере алатын басқару типі.
Менеджмент еркін кәсіпкерлік, бәсекелестік, экономикалық уәждеме (мотивация) жағдайларында туған нақты басқарудың өзінше тұжырымдамасында пайда болып, ресімделеді. Әміршілдік - әкімшілік, технократиялық, жоспарлы - директивтік, өктемшілік (авторитарное) басқарулар оның қарсы түрлері болуы ықтимал.
Басқарудың типі ретінде менеджменттің негізгі белгілеріне мыналарды жатқызуға болады:
1. Адам, оның қажеттіліктері, мүдделері, уәждері, құндылықтары, нұсқамалары (установки) басқаруды ұйымдасьырудың бастапқы сәті мен оны жүзеге асырушы болып табылады.
2. Басқарудың тәсілдемесінде, принциптерінде және әдістерінде экономикалық құралдар мен басқару әдістеріне артықшылықтар беріледі. Бұл әсіресе маркетингте - тұтынушылардың мүддесін алдыңғы орынға қоятын басқаруда жиі білінеді.
3. Менеджер мен қызметкерге қойылатын басты талап ретінде көрінетін кәсіби тұрғыдан басқару менеджментке тән. Менеджер экономикалық және әлеуметтік - психологиялық білімдерді игеріп оқуы керек.
4. Ұйымдастыру ісінде менеджментке жағдайдың өзгеруіне қарай және инновациялық типті ұйымдастыруда, яғни жаңашылдыққа жылдам бейімделе алатындай басқаруды икемді ұйымдастыру тән.
5. Менеджмент менеджменттің жеке бсына қоылатын талаптардың кешенін танытуы керек. Олардың ішіндегі негізгілері - тапқырлық, байланысқа бейімділік (коммуникабельность), сенімділік. Бұл сапалар басқару өнерін танытуда маңызды рөл ойнайды. Менеджменттің басқару өнерімен қатар қойылатын кездейсоқ емес.
Менеджменттің мыналарды қамтамасыз ететін ең маңызды деп саналатын сәттерін бөліп көрсетуге болады:
* Еңбек өнімділігін арттыру;
* Бәсекеге жарамдылық;
* Тұтынушыға бағдарлану (маркетинг);
* Іс - әрекетте еркін болу әрі ереже бойынша жұмыс істеу.
Басқару процесі кез келген ахуалға ғылыми тәсілдемені әсері болып табылады. Менеджмент әрдайым жағдайын қарай басқаратын ахуалдық басқаруды білдіреді.
Менеджментте бастысы - ең алдымен кәсіпорынның мүдделерімен нақты мақсаттарды (ұзақ мерзімді, алдағы кезеңдік) белгілейді.
2) Стратегия - мақсатқа жетудің құралы, пайданы ең көп мөлшерде алу үшін ресурстарды қалай пайдалану керектігін кәсіби ұғындыратын түжырымдама. Мақсаттарға қол жеткізу мәселелерді шешуді қажет етеді: стратегиялық әкімшілік, оперативтік. Стратегялық мәселелерге өндіруге қажетті тауарлар мен қызметтерді таңдау, осы өнімдерді сатуға болатын нарықтар мен тұтынушыларды таңдау.
Бизнес мәселелері бойыша тәжірибелі маман фирманы жетістікке жеткізетін өзгеше стратегияларды танып, көре біледі.
Стратегияны таңдау барысында орталарға, әрекеттердің тактикалық мағынасына, бәсең және белсенді стратегияларды таңдауына баға беріледі.
Стратегия ұйымның өз қызметінде басшылыққа алатын шешімді қабылдаудың таңдау ережесі болып табылады. Ережені төрт топқа бөліп көрсетіледі:
* Осы шақта да болашықта да фирма қызметінің нәтижелерін бағалауда пайдаланатын ережеге (сапалақ бағдар, сандық - тапсырма) ;
* Қандай өнім түрін және технологиялық әзірлеуді, бұйымдарды қайда өткізуге болатынын, бәсекелестердің қалай асып түсудің жолдарын анық анықтайтын сыртқы орта мен фирманың қатынасын қалыпиасиыратын ереже. Бұл ережелердің жиыны өнімдік - нарық стратегиясы немесе бизнес стратегиясы деп аталады;
* Ұйым ішіндегі қатынас пен процедураны белгілейтін ереже. Оны ұйымдық бәсеке деп атайды;
* Негізгі оперативтік тәсілдер деп аталатын фирманың өз қызметінде күнделікті жүргізетін ереже;
Стратегияны жасау процесі қандай да бір жылдам әрекетпен біте қоймайды. Әдетте ол фирманың өсуі мен позициясын нығайтуды қамтамасыз ететін жалпы бағыттарды белгілеу арқылы аяқталады.
Қалыптастырылған стратегия іздестіру әдістерінің стратегиялық жобаларын (нақты участкелер мен мүмкіндіктерге назар аударуды күшейтіп, стратегиямен қиыспайтын қалғандарын тастап) даыйндауда пайдаланылуы керек.
Мақсаттардың жиынына қол жеткізудің ықтимал әр түрлі жолдары бар: бұл жолдар стратегия деп аталады. Мысалы, мақсат: неге қол жеткізілді? Үш жылдық кезеңді аяқтауға айналымды 50% - ға және пайданы 60% - ға өсіруді қамтамасыз ету.
Менеджмент тұтас нарықтық экономикалық және ішінара басқарудың тұрақты тетіктерінің болғанын ұйғарады. Бұл арада менеджменттің өз стратегиялық жоспары болуы керек. Бұл бағыттардың схемасы нарықтағы менеджментті дайындау, ұйымдық қатынастарды басқаруды қайта құруды, шетелдік тәжірибені және комьютерлік техниканы зерделеп (үйреніп), пайдалануды қамтиды: басқарушылық және экономикалық білімдердің философиясын; дайындау сапалық технологиялық білімді; дайындау формаларын;
Менеджменттің басты бағыты ретінде болатын өз компоненттері бар меншік түрлері; бәсекелестік; монополиясыздандыру; банк - кредит жүйелерін дамыту.
Басқару ісін қайта құру мына бағыттарды қамтиды: басқаруды орталықсыздандыру; басқарудың жаңа түрін құқықтық тұрғыдан қамтамасыз ету; экономикалық басқаруды демократияландыру; басқарудың (ұйымдастыру нысандары) икемділігі; басқаруды кәсібилендіру.
Әр түрлі басқару жүйесіндегі менеджменттің орнын анықтау үшін типология деп аталатын басқару, яғни құбылыстарды жіктеудің ерекше түрі қарастырылады. Ол бір үлгідегі критерийлердің (өлшемдердің) шектеулі шеңберін пайдалануды ұйғарады.
Басқардағы нарықтың рөлі белгілі бір дәрежеде назар аударуға тұрады. Бірінші критерий - директивтік басқару өзін өзі ақтаудан қалған, көнерген критерий. Маркетинг типіндегі басқару ұсыныс пен сұраныстың арақатынасын ескеретін және тауарды нарықта жылжытатын менеджмент қызметін білдіреді.
Мақсатты басқару - бұл нарықтық (экономикалық) басқаруды жоққа шығармайтын мақсаттар бойынша басқару болып табылады. Басқарудың мұндай типі адами құндылықтар мен мүддені өз тірегіне айналыдырады.
I. Барлық адамзат тарихы бизнеспен байланысты. Қарапайым анықтаманы терминнің этимологиясына жүгінбей-ақ беруге болады. Бизнес - бұл іс. Тари-хи "іс" - "бизнес" ұғымын білдіреді.
Бизнес - бұл пайда (табыс) алуға бағытталған қызмет. Ол әр түрлі салаларда жүзеге асырылады. Атап айтқанда, өндірісте және тауарлар мен қызметтердің саудасында, банк ісінде және сақтандыру қорында, көліктік, жалға беру қызмет түрі ретінде болатын басқа да операцияларды жүзеге асырады. Субъектінің айналымға түсіретін капиталының болуы бизнесте маңызды орын алады. Мұндай капитал айналымға ақшалай түрде түсуі міндетті емес, ол тауар түрінде және қызмет түрінде ұсынылуы ықтимал.
Кәсіпкерлік қызметке қарағанда бизнестің ұғымы кең, өйткені бизнеске табыс (табыс) алуға бағытталған кез-келген қызмет саласындағы кез-келген бір жолғы коммерциялық мәмілені жасау қатысты болады.
"Субъект" бизнесте - бизнесмен немесе коммерсант деп аталады.
Коммерсанттың мәртебесі заң бойынша қызметі мына белгілермен сипатталатын тұлғаға беріледі:
мәміле бекіту және басқа шаруашылық операцияларын
кәсіпкерлік түрінде жүзеге асыру;
кәсіпкерлік қызметті өз атынан, яғни нарықтық қатынастың
дербес экономикалық субъектісі ретінде жүзеге асыру.
Бизнестің өз стратегиясы мен тактикасы бар.
Бизнестің стратегиялық мақсаты - әр түрлі мәмілені жүзеге асыру процесінде пайданы (табысты) ең көп шамаға жеткізу.
Тактикалық мақсаты - әр контрагентпен әрбір нақты себеп бойынша мәміленің нақты мерзімі мен мазмұнын, жүзеге асыру шарттарын пайдалану осы стратегиялық нұсқаманы жүзеге асыру.
II. Бизнес - істі жүргізу жүйесі. Бизнес - бұл адамдарға қажетті өнімді жасау. Бизнес - бұл біздің әлеуметтік - экономикалық жүйеміздегі орталық магистраль.
Бизнес субъектілеріне мыналар жатады:
кәсіпкерлер;
кәсіпкерлердің ұжымдары мен кәсіпкерлік ассоциялар;
өндірген өнімді тұтынатын жеке адамдар мен ұжымдар, сондай-ақ, тұтынушылардың одағы мен ассоциациялар;
келісімшарт немесе басқа негізде жалдагып еңбек ететін жұмыскерлер, сондай-ақ олардың кәсіподақтары:
мемлекеттік құрылымдар.
Кәсіпкерлік - бизнес жүйесінің элементі. Оның негізін жеке меншіктегі өндіріс құралдары құрайды.Олар - топтық меншік, ұжымдық меншік, кооперативтік меншік, акционерлік меншік, пай.
Кәсіпкерлік меншіктің үш негізгі компоненттері бөліп көрсетіледі:
өнім өндірісі;
коммерция (сауда);
коммерциялық делдалдық.
Барлық қызметті бизнеспен шатастыруға болмайды. Бұл жөнінде Г.Форд былай дейді: ... өнімді дайын күйінде алып - сату (алыпсатарлық) нағыз іспен ешқандай байланысы жоқ - ол заң жолымен жоюға келмейтін ұрлықтың әдепті түрін (пристойный вид) ғана танытады.
Іскерлік қатынастағы субъектілердің екінші категориясына - тұтынушылар жатады. Олар кері байланысты тудырады әрі өндіріске ықпал етеді. Кәсіпкерге - пайда (табыс) қажет болса, тұтынушыларға - өз қажеттіліктерінің толық қанағаттандырылғаны қажет.
Іскерлік қатынастарға қатысушылардың үшінші категориясына - жалдамалы жұмысшылар, яғни жалданып жұмыс істейтін азаматтар жатады. Бұл категориядағы азаматтар кәсіпкерлермен жасасқан мәміледен табыс табу арқылы өздерінің еңбек мүдделерін жүзеге асырып, өзіндік ерекшелігі бар еңбек бизнесін қалыптастырады.
Іскерлік қатынастарға қатысушылардың төртінші категориясына - мемлекеттік органдар жатады. Олар нарыққа іскерлік ұсыныстарымен тікелей шыққан жағдайда ғана осы категорияға жатады. Осы тұрғыдан алғанда бұл органдар іскерлік қатынастағы басқа қатысушылармен тең құқылы болады.
Мемлекеттік бизнезтің негізін мемлекет меншігіндегі өндіріс құралдары, ақпарат, ой еңбегінің өнімдері, құнды қағаздар, ақша ресурстары құрайды.
III. Үкімет - еркін кәсіпкерлік жүйесінде елеулі рөл атқаруы керек. Осы негіздегі мемлекеттік реттеуді алты негізгі топқа бөлуге болады:
қауіпсіздік;
денсаулықты және қоршаған ортаны реттеу;
көлікті реттеу;
еңбек қатынастарын реттеу;
қаржыны реттеу;
энергетиканы реттеу.
Мемлекет өзінің экономикаға араласуын ақтау үшінсылтау етіп нарықтың мынадай кемшіліктеріналға тартады:
1. Анық емес ақпарат.
2. Газбен, электр энергиясымен, телеграфтық қызметпен қамтамасыз ету жүйесіндегі табиғи монополия.
3. Сыртқы себеп. Мысалы, қоршаған ортаға келтірілген зиян.
4. Экономикалық тиімділікпен еш байланысы жоқ басқадай мақсаттар. Мысалы: қауіпсіздік жүйесін қамтамсыз ету; ұлттық өндірісті қорғау; жаңа инновациялардың дамуын ынталандыру; денсаулық сақтау, спорт, алкогольді ішімдіктер мәселесі.
5. Маңызды қызметтер мен ресурстар:
- тұрғын үй құрылысы;
- су;
- энергия;
- қорғаныс.
Нарықтық шаруашылық жағдайындағы экономикаға мемлекеттің араласуы бір үлгідегі заңдық орындаушылық және бақылаушылық сипаттарындағы жүйені білдіреді. Бұл шараларды әлеуметтік - экономикалық жүйені өзгерген жағдайда бейімдеу әрі тұрақтандыру мақсатында құқықтық өкілеттігі бар мемлекеттік мекемелер мен қоғамдық ұйымдар жүзеге асырады.
Мемлекеттің араласу мүмкіндігінің объективті жағы өндіріс пен капиталды шоғырландыру, экономикалық дамудың белгілі бір деңгейіне қол жеткізу арқылы таныла алады.
Экономиканы мемлекеттік реттеудің екі негізгі тәсілі белгілі: орталықсыздандыру, ол нарық тетіктерінің көмегімен жүзеге асады, және тауар - ақша қатынастарымен, баға және т.б. жүзеге асады. Орталықтандыру - директивтік жолмен болады. Бірінші тәсілде өндірістің өсуі кәсіпорынның қаржылық мүмкіндіктеріне және өнім сұранысына тәуелді болады. Екіншісінде - мұндай шектеулер жоқ. Кәсіпорын аясы тар мақсат ретінде өндірістің тұрақты түрде өсуіне бағдарланған.
Жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшудің өзгешелігі осы заманғы нарықтық экономикада мемлекеттік дәстүрлі міндетті істердің орындалуы шектен тыс қиындыққа тап болады.
Ұзақ мерзімді жоспарлаудың негізіндегі микро реттеу тетіктерінің белгілі бір сабақтастығы толықтай қолайлы жағдай тудырады: ол жаңа жағдайға жоспарлаудың ескі әдістерін бейімдеуге, әрі бір мезгілде осы заманғы әдістерді игеруге талпыныс әрекетін көп оңайлатады.
Үкімет қызметінің тиімділігі өзара байланысты үш факторға негізделеді: оның құрылымдық ұйымы, ведомостаралық үйлесімі және кадрларды дайындау ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Университеттің
оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде Бекітілген
Қаулы №___ _____________ 2011ж.
ОӘК төрағасы, бірінші проректор-оқу ісі
жөніндегі проректор, п.ғ.д., профессор
______________________
ПӘННІҢ СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Менеджмент пәні бойынша
Менеджмент мамандығы
Алматы, 2011 г.
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
(ПОӘК)
Менеджмент пәні бойынша
Менеджмент мамандығы
Оқу формасы
магистратура
Магистратура бөлімі
Кредиттер саны
1
Курс
1
Семестр
1
Экзамен (семестр)
1
Дәріс (сағат)
15
МОӨЖ (сағат)
15
МӨЖ (сағат)
30
АЛМАТЫ 2011
1.
Оқытушы туралы мәлімет:
2.
Пәннің пререквизиті
Менеджмент курсы магистранттердің біліміне және келесі пәндерге негізделген: базалық экономикалық пәндерге.
3.
Пәннің постреквизиті
Менеджмент курсын игергеннен кейін қаржылық менеджмент, маркетинг, мемлекеттік менеджмент және басқа да бірқатар пәндерді игеру қажет болып табылады. Жетік білім алу үшін лекцияға қатысумен қатар іскерлік және рольдік ойындарды өткізуге, кейстік тапсырмаларды шешуге, негізгі және қосымша әдебиет көздерін өзіндік оқып игеруге белсенді қатысу керек.
4.
Пәннің сипаты
Менеджмент курсы Қаржы, Маркетинг, МжМБ және Экономика мамандықтарында арнайы пәннің бірі болып келеді. Менеджмент бәсекелестік күрес жағдайында нарық конъюнктурасын сергек сезіну мүмкіншілігінде, талапты, икемді экономиканы басқару жүйесін ұсынуда және нарық экономикасындағы қажетті экономикалық звеноның арнайы басқару түрлерінде қарастырылады.
5.
Пәнді оқытудың мақсаты
Менеджмент пәнін оқытудың мақсаты, магистранттерде менеджмент туралы кешенді теориялық білімнің болуы, халықаралық тәжірибені тиімді пайдалану негізінде экономикалық қызмет дағдысын қалыптастыру болып табылады.
6.
Пәнді оқыту міндеті
Пәннің мақсатына сәйкес, кәсіпті білім алу, жетекшінің тәжірибелік жұмысының дағдысын меңгеру, іскер ойындар, тәжірибелік жұмыстар, жаттығулар, кейстер, тренингтер, тестерді орындау, лекциялық материалдарды және т.б. оқу арқылы іскер қасиетті және магистранттердің шығармашылық белсенділігін дамыту болып табылады.
7. Күнтізбелік-тақырыптық жоспар
№
Тақырып аты
Барлығы
Сағаттар мөлшері
Лекциялар
МОӨЖ
МӨЖ
Магистратура бөлім
1
Менеджменттің мәні мен оның ролі
8
2
2
4
2
Басқарудың методолиялық функциялары
8
2
2
4
3
Ұйым басқару объектісі реінде
8
2
2
4
4
Әлеуметтік-экономикалық жүйелер
8
2
2
4
5
Басқару шешімдерін жасау және оның қолданылуы
8
2
2
4
6
Басқару қызметінің макро, мезо және микро деңгейіндегі тиімділігі
9
2
2
5
7
Билік және басқару
11
3
3
5
Барлыығы:
60
15
15
30
8. Пәннің мазмұны
№
Тапсырма тақырыбы
Тапсырма мазмұны
1
Пәннің мақсаты мен міндеті
Менеджменттің негізгі қағидалары. Бизнес өрісі және бизнес сферасы
2
ҚР кәсіпкерлік қызмет және өндірісті басқару жүйесі
Кәсіпкерлік басқару және оған қойылатын талаптар. Жүйе ұғымы және оның түрлері. Экономикалық жүйе, оның ерекшеліктері.
3
Менеджердің іскерлік этикеті
Іскерлік этикет ережелері. Іскерлік этикеттің ережелері. Кәсіби этикет. Сөйлеу мәдениеті.
Уйымның сыртқы және ішкі ортасы
Ұйымның ішкі айнымалылары және сыртқы орта факторлары. SWOT талдау
Басқарудағы шешімдер
Басқару шешімдерінің түрлері, кезеңдері және қабылдау әдістері
4
Модельдеу және оның ерекшеліктері
Модельдеу шешім қабылдаудың әдісі ретінде. Оның сипаттамалары. Модельдеу процесі мен оның кезеңдері.
5
Стратегиялық жоспарлау - менеджменттің функциясы ретінде
Стратегиялық жоспар. Стратегия ұғымы және оның түрлері. Стратегиялық альтернативалар. Тактика, ереже, саясат, процедура. Индикативтік жоспар.
6
Менеджмент жүйесіндегі бақылау түрлері мен формалары
Бақылау жүйесіндегі экономикалық талдау. Ұйым ішіндегі бақылау. Бақылау формалары, қарапайымдылығы мен тиімділігі.
7
Менеджменттегі күйзелістер мен өзгерістердің ролі
Күйзеліс табиғаты, оларды басқару. Өзгерістерді жасау үшін басқаруда қызметкердің қатысуын пайдалану.
Ескерту: - оныншы аптада 8,9,10 апта ішінде орындалған өзіндік жұмыстардың қорытындысы эссені
қорғау негізінде жүргізіледі;
- он төртінші аптада 11,12,13,14 апта ішіндегі материалдар бойынша коллоквиум жүргізіледі.
9. Дәріс сабақтарының жоспары
Тақырып
№
Лекция жоспары
1
1. Менеджмент ұғымы және оның негізгі қағидалары
2. Менеджменттің міндеттері
3. Менеджменттің ролі
2
1. Басарудың функцияларының методологиясы
2. Басқару функцияларының өзара қарым-қатынасы
3
1. Ұйымдар және оның сипаттамалары
2. Ұйымның сыртқы және ішкі орта ұғымы мен сипаттамасы
4
1. Жүйе түсінігі, жіктемелері
2. Әлеуметік-экономикалық жүйелер
3. ӘЭЖ басқару органдарының қызметін жобалау
5
1. Басқару шешімдері түсінігі жіне оны қабылдау
2. Басқару шешімдерін жасау және оның қолданылуы
6
1. Басқару қызметінің мего-, макро-, мезо- және микро- деңгейіндегі тиімділігі
2. Жергілікті өзін-өзі басқару
3. Жергілікті өзін-өзі басқарудағы шет ел тәжірибесі
7
1. Билік түсінігі
2. Ықпал етуді тәжірибе жүзінде пайдалану. Мемлекеттік билік және мемлекеттік басқару
10. МОӨЖ өткізу кестесі
№
Тапсырма тақырыбы
Өткізілу
формасы
1
Менеджменттің мәні мен оның ролі
Кеңес беру
2
Басқарудың методолиялық функциялары
Кеңес беру
3
Ұйым басқару объектісі реінде
Кеңес беру
4
Әлеуметтік-экономикалық жүйелер
Кеңес беру
5
Басқару шешімдерін жасау және оның қолданылуы
Кеңес беру
6
Басқару қызметінің макро, мезо және микро деңгейіндегі тиімділігі
Кеңес беру
7
Билік және басқару
Кеңес беру
11. МӨЖ-ғы тапсырмаларды орындау және өткізу тәртібі
№
Тапсырма тақырыбы
Тапсырма мазмұны
Бақылау
түрі
Өткізу
Уақыты апта
к.б
1
Пәннің мақсаты мен міндеті
Менеджменттің негізгі қағидалары. Бизнес өрісі және бизнес сферасы
Баяндама
1
2
ҚР кәсіпкерлік қызмет және өндірісті басқару жүйесі
Кәсіпкерлік басқару және оған қойылатын талаптар. Жүйе ұғымы және оның түрлері. Экономикалық жүйе, оның ерекшеліктері.
Реферат
қорғау
2
3
Менеджердің іскерлік этикеті
Іскерлік этикет ережелері. Іскерлік этикеттің ережелері. Кәсіби этикет. Сөйлеу мәдениеті.
Жазбаша
4
Уйымның сыртқы және ішкі ортасы
Ұйымның ішкі айнымалылары және сыртқы орта факторлары. SWOT талдау
Эссені қорғау
-
Басқарудағы шешімдер
Басқару шешімдерінің түрлері, кезеңдері және қабылдау әдістері
Эссені қорғау
-
4
Модельдеу және оның ерекшеліктері
Модельдеу шешім қабылдаудың әдісі ретінде. Оның сипаттамалары. Модельдеу процесі мен оның кезеңдері.
Өзіндік жазбаша жұмыс
6
5
Стратегиялық жоспарлау - менеджменттің функциясы ретінде
Стратегиялық жоспар. Стратегия ұғымы және оның түрлері. Стратегиялық альтернативалар. Тактика, ереже, саясат, процедура. Индикативтік жоспар.
Бақылау жұмысы
7
6
Менеджмент жүйесіндегі бақылау түрлері мен формалары
Бақылау жүйесіндегі экономикалық талдау. Ұйым ішіндегі бақылау. Бақылау формалары, қарапайымдылығы мен тиімділігі.
Эссені қорғау
10
7
Менеджменттегі күйзелістер мен өзгерістердің ролі
Күйзеліс табиғаты, оларды басқару. Өзгерістерді жасау үшін басқаруда қызметкердің қатысуын пайдалану.
Жазбаша жұмыс
14
Ескерту: - оныншы аптада 8,9,10 апта ішінде орындалған өзіндік жұмыстардың қорытындысы эссені
қорғау негізінде жүргізіледі;
- он төртінші аптада 11,12,13,14 апта ішіндегі материалдар бойынша коллоквиум жүргізіледі.
12.Курстық жұмыс
Пән бойынша курстық жұмыс жазу қарастырылмаған
Әдебиеттер тізімі:
Негізгі әдебиеттер:
1. Басқару негіздері. Оқу құралы, Экономика, 1997*
2. Менджмент негіздері. Ахметов А., 2005*
3. Менеджмент (лекциялар курсы). Бердалиев К.Б., Алматы: Экономика, 2006*
4. Менеджмент теориясы мен тәжірибесі. ЮАТ баспасы, 2002*
5. Мескон М.Х. и др. Основы менеджментаПер. с англ.-М.:Дело,1992*
Қосымша әдебиеттер:
6. Виханский О.С., Наумов А.И. менеджмент.-М.: Гардарика, 1996*
7. Вудкок М., Френсис Д. Раскрепощенный менеджер Пер с англ..-М.:Дело,1991*
8. Виссема Х. Менеджмент в подразделениях фирмы Пер. с англ.-М., 1996
9. Кубаев К.Е Теория и практика менеджмента*
10. Томпсон А.А., Стрикленд А.Дж.- Стратегический менеджмент Искусство разроботки и реализации стратегии Пер.с англ. М.. Банки и Биржи, ЮНИТИ,1998*
Аралық және қорытынды бақылау сұрақтары
Стратегиялық жоспарлау процесінің басқарушылық қызметтері қандай болып келеді?
Коммуникация процестің неше кезеңі бар?
Көлденең еңбек бөлінісі нәтижесінде пайда болған бөлімшелердің қызметін үйлестіруді басқарудың қандай деңгейі жүзеге асырады?
Скалярлық процес қандай өкілеттіліктерге тән?
Шешімдер қандай деңгейлерде қабылданады?
Ұйым миссиясы нені білдіреді?
Психологиялық және адамгершілік қарым-қатынастар бағытының негізін қалаушылар кімдер болып есептеледі?
Ұйымның мақсатына жетуді қамтамасыз ететін жан-жақты, кешенді жоспар жиынтығы болып не саналады?
Сыртқы орта факторлары қандай әдістер арқылы ұйымға әсер етеді?
Мүмкін болған екі ұйғарымның бірін ғана таңдап алуға мәжбүрлік басқарудың қандай процесіне тән?
Күту теориясының элементтері нешеу?
Көрсетілген марапаттаудан кейінгі қанағаттану немесе қанағаттанбау дәрежесі?
Төменде көрсетілгендердің қайсысы коммуникация процесінің элементтеріне жатпайды?
Мотивацияның кешенді-процессуалдық теориясы деп - қандай теорияны айтамыз?
Шешім қабылдау процесі неше кезеңнен тұрады?
Жоспарлау процесіндегі стратегиялық алтернативаларға төмендегілердің қайсысы жатпайды?
Қажеттіліктер басқарудың қандай деңгейлеріне тән болып келеді?
Технологияны жіктеудің Вудворд жүйесі?
Ұйымның жоғарғы буындармен, басқа кәсіпорындармен қарым-қатынасын шешімнің қандай түрі жүзеге асырады?
Стратегияны жасап, оны жүзеге асыру үшін не қажет?
Өлшеу мүмкіндігі бар мақсаттар нені сипаттайды?
Алдын ала бақылау кай кезде жүргізіледі?
Адамдарды белгілі бір іс-әрекет жасауға итермелейтін себеп?
Коммуникациялық процестің мақсаты не?
Герцбергтің қос факторлы теориясы қандай қажеттіліктерге негізделген?
Бағдарланған және бағдарланбаған шешімдер - шешімнің қандай түріне жатады?
Лауазымды адамдардың, өздеріне берілген міндеттерді орындаулары үшін таңдау қабілеттіліктерінің болуы - шешімнің қандай түрі арқылы жүзеге асады?
Мотивацияның мазмұндылық теорияларының мақсаты?
Ғылыми басқару бағытының негізін қалаушылар кімдер болып есептеледі?
Төменгі буын қандай деңгейді сипаттайды?
Өкілеттіліктер классикалық концепция кезінде қалай беріледі?
Жүйе параметрлері нені білдіреді?
Еңбек бөлінісінің қандай түрлері бар?
Менеджмент дегеніміз не істеу керектігін және оны мейлінше арзан, әрі тиімді жасай білу өнері анықтамасын ұсынған автор кім?
Мәселелердің ауқымдылығына немесе көлеміне байланысты басқарушылық шешімдер қандай түрлерге бөлінеді?
Басқару қызметтерінің барлық түрлеріндегі ақпараттар, мәліметтер айналымы қандай процеске тән?
Басқару деңгейлері ненің нәтижесінде пайда болады?
Жабық жүйелердің ерекшелігі неде?
Мотивацияның мазмұндылық теориялары неге негізделеді?
Нақты тарихи қоғамдық жағдайда қалыптасқан өндірістік қатынастардың жиынтығы нені береді?
Мотивацияның мазмұндылық теорияларына қандай теориялар жатады?
Мотивация теориясында қос факторлы теорияны кім ұсынған?
Қабылданған шешімдер қандай негізде тұжырымдалады?
Қысқа мерзімді мақсаттар нені сипаттайды?
Үнемді адам концепциясы қалай аталады?
Адамдардың бойындағы мотивтерді қозғау арқылы оларға әсер ету процесі?
Классикалық концепция кезінде өкілеттіліктер қалай беріледі?
Білім мен қызметтің бірлігі нені береді?
Бақылаудың қандай түрлерін білесіз?
Көлденең еңбек бөлінісі нәтижесінде не пайда болады?
Адамдар ненің салдарынан қажеттіліктерді сезінеді?
Мотивация процесі неше кезеңнен тұрады?
Д.М. Клелланда өзінің теориясында қажеттіліктердің қандай түрлерін қарастырған?
Сызықтық өкілеттіліктерді делегирлеу не береді?
Анри Файоль және Линдалл Урвик басқарудың қандай мектептерінің негізін қалаушылар?
Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілуі:
Негізгі әдебиеттер:
1. Басқару негіздері. Оқу құралы, Экономика, 1997*
2. Менджмент негіздері. Ахметов А., 2005*
3. Менеджмент (лекциялар курсы). Бердалиев К.Б., Алматы: Экономика, 2006*
4. Менеджмент теориясы мен тәжірибесі. ЮАТ баспасы, 2002*
5. Мескон М.Х. и др. Основы менеджментаПер. с англ.-М.:Дело,1992*
Қосымша әдебиеттер:
6. Виханский О.С., Наумов А.И. менеджмент.-М.: Гардарика, 1996*
7. Вудкок М., Френсис Д. Раскрепощенный менеджер Пер с англ..-М.:Дело,1991*
8. Виссема Х. Менеджмент в подразделениях фирмы Пер. с англ.-М., 1996
9. Кубаев К.Е Теория и практика менеджмента*
10. Томпсон А.А., Стрикленд А.Дж.- Стратегический менеджмент Искусство разроботки и реализации стратегии Пер.с англ. М.. Банки и Биржи, ЮНИТИ,1998*
Баға қою саясаты
Білімді бағалаудың жалпы шкаласы
Әріппен бағалау
Баллдардың сандық
Эквиваленті
Оқу пәнін ұғынып-
білудің пайыздық көрсеткіші
Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау
А
4,0
95-100
өте жақсы
А-
3,67
90-94
В+
3,33
85-89
жақсы
В
3,0
80-84
В-
2,67
75-79
С+
2,33
70-74
қанағаттанарлық
С
2,0
65-69
С-
1,67
60-64
D+
1,33
55-59
D
1,0
50-54
F
0
0-49
Қанағаттанарлық емес
Магистранттердің рейтингтерін қою шкаласы
№
Бақылау түрі
Крит-р
1-ші рейт
бағалау
крит.(Р1)%
Апталар
1-ші рейтинг
қорытын
Крит-р
2-ші рейт
бағ крит
(Р2)%
2-ші рейт
қорытын
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
1
Қатысуы
7
*
*
*
*
*
*
*
8
*
*
*
*
*
*
*
*
2
Лекц. консп.
10
*
*
10
*
*
3
Коллоквиум
3
*
*
2
*
5
МӨЖ тапсырма-
ларын ор -ындау
30
*
*
*
*
*
30
*
*
*
*
*
6
Аралық бақ.
тапсырма-
ларын ор -ындау
20
*
20
*
Барлығы
100
100
Қорытынды
бағадан үлес
30%
30%
Пән бойынша пайыздық мазмұндағы қорытынды баға төмендегі формуламен анықталады:
Р1+Р2
И% = --------- х 0,6 + Э х 0,4
2
бұл жерде: Р1 - 1 рейтингті бағалаудың пайыздық мазмұны;
Р2 - 2 рейтингті бағалаудың пайыздық мазмұны;
Э - емтиханды бағалаудың пайыздық мазмұны (тест-емтихан).
Академиялық тәртіп саясаты
№
Тәртіпті бағалау критерийлері
Балдар жиыны
1.
Сабаққа кешігу
-1
2.
Тәжірибелік сабақтарда белсенді қатысу
+1
АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ
СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ
Менеджмент пәнін
игеру бойынша
әдістемелік нұсқаулар
Менеджмент пәнін әдістемелік тұрғыдан оқып-игеру барысында магистранттің курс мазмұнын білуі ғана емес, сонымен қатар шығармашылық белсенділіктің дамуы мен сана сезімнің қатынасын да жетілдіру қажет. Міндетті түрде білім алуға үйрету қажет, келешекте жас мамандарға өзінің біліктілік деңгейі мен білім деңгейін тереңірек жоғарылатуына мүмкіндік береді.
Менеджмент пәні микродеңгейде басқарудың методологиялық, әлеуметтік-экономикалық және психологиялық аспектілерін логикалық тізбекте қарастырады.
Басқару процесінде қатысатын негізгі элементтер болып коммуникация, басқару шешімдері, жоспарлау, ұйымдастыру, мотивация, бақылау функциялары табылады.
Менеджмент пәнінің мақсаты ретінде курстың теориялық-әдістемелік негізінің пайда болуы мен қалыптасуын, басқару теориясы мен тәжірибесінің қолданылуы мен дамуын нарықтық қатынастардың қалыптасуы жағдайларында игеру болып табылады.
Белгіленген мақсат негізінде келесідей міндеттер қойылады:
магистранттерде менеджмент теориясы мен тәжірибесі жөнінде біртұтас білім жүйесін қалуыптастыру;
алдыңғы қатарлы шетелдік тәжірибелерді оқыту және олардың Қазақстан тәжірибесінде қолданылуы;
ұйымды шаруашылық басқарудың ерекшеліктері мен болашақтағы даму мүмкіндіктерін экономикалық тұрғыдан дұрыс бағалауды үйрету;
қазіргі кезеңгі ұйымдардағы тиімді басқаруды қамтамасыз ететін әдістерді, формаларды және механизмдерді оқыту.
Лекциялар, дебаттар, әңгімелесулер мен периодикалық басылымдарды оқу анық, әрі тұрақты түсінушілікке әкеліп соғады. Осы негізде Менеджмент пәнін игерудің негізгі міндеті ретінде терең ғылыми білім алу ғана емес, сонымен қатар процестер мен құбылыстардың мәні және заңдылықтарын ашып көрсетуге жағдай туғызады.
Соныменен, экономикалық ғылымдардан сабақ берушілерге әрдайым білім деңгейлерін оқу процесіне тікелей қатысы бар басқа ғылымдар арқылы толықтырып отыру қажет.
Менеджмент пәні мен экономика ғылымдары бойынша сабақ берудің әдістемесі білім берудің өте жоғарғы теориялық деңгейінің, қатаң ғылымилықты, материалдарды ұғындыру барысындағы түсіндірушіліктің бар екендігін көрсетеді. Білім берудің белгілі бір әдістері мен тәсілдерінің біртұтастығы игерілетін ғылым мен оның әдістемесінің арасындағы үзіліссіз байланысын көрсетеді.
Магистранттерді даярлау барысында өзіндік жұмыстың ролі өте үлкен, яғни рефераттарды, курстық жұмыстарды және басқа да зерттеу жұмыстарын орындау кезінде өзіндік ізденіс қабілеттіліктерін дамыту. Егер белгілі бір талаптардың негізінде оқу процесіне интернетті белсенді қолданса, негізгі және қосымша әдебиеттердің пайдаланудыің әсері өте үлкен болады.
Оқу процесінің формалары бір-бірімен өзара байланыста және логикалық тізбектелінген болып келеді.Білім алу барысындағы орындалатын жұмыс формаларының әдістемесі келесі формаға үлкен дәрежедегі салмақты ықпалын білдіреді.
Осы негізде Менеджмент курсын игеру барысында білім берудің келесідей формалары кең көлемде қолданылады:
oo сөздей әдістер, оның көзі ретінде ауызша немесе жазбаша сөздердің қолданылуы қарастырылады;
oo көрнекті әдіс, оның көздері ретінде бақыланып отырған құралдар, құбылыстар және көрнекті құралдар қарастырылады; иллюмрациялар мен демонстрациялар жасалынады;
oo тәжірибелік әдіс, оқушылар тәжірибелік іс-әрекеттерді орындай отырып білім алады және белгілі бір қабілеттіліктерді қалыптастырады; жаттығулар, лабораториялық жұмыстар, практикалық жұмыстар жүргізіледі.
Менеджмент пәнінің бағдарламасы жоғары оқу орындарының экономикалық мамандықтарына арналған.
АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ
СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ
МОӨЖ өткізуге арналған
әдістемелік нұсқаулар
Менеджмент кафедрасы
Менеджмент пәні
МОӨЖ №1
Менеджменттің мәні мен оның ролі атты тақырыпқа кеңес беру, сонымен қатар МӨЖ тапсырмасын орындау талаптарын, мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ № 2
Басарудың методолиялық функциялары атты дәрістік тақырыпқа кеңес беру, баяндаманы жазу, қорғау талаптарын, сонымен қатар, МӨЖ тапсырмасын орындау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ № 3
Ұйым басқару объектісі реінде. атты дәрістік тақырыпқа кеңес беру, рефератты жазу мен қорғауға қойылатын талаптармен таныстыру. Сонымен қатар, МӨЖ тапсырмасын қорғау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ № 4
Әлеуметтік-экономикалық жүйелер атты дәрістік тақырыпқа кеңес беру, сонымен қатар МӨЖ тапсырмасын орындау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ № 5
Басқару шешімдерін жасау және оның қолданылуы атты тақырыпқа кеңес беру, сонымен қатар МӨЖ тапсырмасын қорғау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ № 6
Басқару қызметінің макро, мезо және микро деңгейіндегі тиімділігі атты дәрістік тақырыпқа кеңес беру, коллоквиумды тапсыру жоспарын түсіндру. Сонымен қатар МӨЖ тапсырмасын - рефератты жазу, қорғау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
МОӨЖ №7
Билік және басқару атты дәрістік тақырыпқа кеңес беру, коллоквиумды тапсыру жоспарын түсіндру. сонымен қатар МӨЖ тапсырмасын жазу, қорғау талаптары мен мерзімін түсіндіру.
АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ
СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ
МӨЖ өткізуге арналған
әдістемелік нұсқаулар
Менеджмент кафедрасы
Менеджмент пәні
Тапсырма №1 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - бірінші апта
Пәннің мақсаты мен міндеті
тақырыбы бойынша баяндамаларды талқылау
Мазмұны:
Жоғарыда айтылған тақырып бойынша магистранттердің өзіндік баяндама дайындаулары. Оны жүзеге асыру барысында бірнеше қосымша әдебиеттерді міндетті түрде пайдалану. Олар келесідей тақырыптар арқылы бейнеленеді:
oo менеджменттің негізгі қағидалары;
oo бизнес өрісі және бизнес сферасы.
Магистранттер баяндамаларын жеке-жеке оқиды.
Олардың жауаптары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге, ұсыныстарға негізделеді.
Әрбір баяндама 10 минуттың көлемінде болуы тиіс.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Әрбір баяндама төмендегілерді қамтуы қажет:
oo әдебиеттермен жұмыс - 1 сағат;
oo материалдарды өңдеу - 1 сағат;
oo рефераттың мазмұны мен оны өңдеу - 1 сағат.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл);
oo тапсырманы уақытында орындау (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 2, 4, 5.
Тапсырма №2 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - екінші апта
ҚР кәсіпкерлік қызмет және өндірісті басқару жүйесі
тақырыбы бойынша рефераттарды талқылау
Мазмұны:
Тақырып бойынша берілген рефераттарды оқып, талдау, талқылау. Олар келесідей тақырыптар арқылы бейнеленеді:
oo кәсіпкерлік басқару және оған қойылатын талаптар;
oo жүйе ұғымы және оның түрлері;
oo экономикалық жүйе, оның ерекшеліктері.
Магистранттер рефераттарын жеке-жеке оқиды. Топ үшке бөлінеді.
Олардың жауаптары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге, ұсыныстарға негізделеді.
Әрбір реферат 10 минуттың көлемінде болуы тиіс.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 2, 3, 5.
Тапсырма №3 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - төртінші апта
Менеджердің іскерлік этикеті
тақырыбын талқылау
Мазмұны:
Берілген тақырып бойынша қарастырылған және өзіндік жұмысқа берілген сұрақтарға жазбаша жауап беру:
oo іскерлік этикет ережелері;
oo іскерлік этикеттің ережелері;
oo кәсіби этикет;
oo сөйлеу мәдениеті.
Магистранттер өздеріне берілген сұрақтарға жауап жазады. Топ үшке бөлінеді.
Олардың жауаптары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге негізделеді.
Жұмыс барысы 30 минут көлемінде болуы тиіс. Сонан соң 40 минут қорытындыларына талдау жүргізіледі.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл).
oo тапсырманы уақытында орындау (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 2, 5, 7, 9.
Тапсырма №4 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - алтыншы апта
Модельдеу және оның ерекшеліктері
тақырыбын талқылау
Мазмұны:
Берілген тақырып бойынша қарастырылған және өзіндік жұмысқа берілген сұрақтардың қаншалықты дәрежеде игерілгенін тексеру:
oo модельдеу шешім қабылдаудың әдісі ретінде;
oo модельдеу процесі мен оның кезеңдері, оның сипаттамалары.
Магистранттер тапсырмалардың нәтижесі бойынша жеке-жеке есеп береді. Топ үшке бөлінеді.
Олардың жауаптары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге негізделеді.
Әрбір жауап 10 минуттың көлемінде болуы тиіс.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл);
oo тапсырманы уақытында орындау (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 1, 2, 4, 5.
Тапсырма №5 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - жетінші апта
Стратегиялық жоспарлау - менеджменттің функциясы ретінде
тақырыбына бақылау жұмысын өткізу
Мазмұны:
Берілген тақырып бойынша қарастырылған және өзіндік жұмысқа берілген сұрақтар бойынша бақылау жұмысын жазбаша түрде жүргізу:
oo стратегиялық жоспар;
oo стратегия ұғымы және оның түрлері;
oo стратегиялық альтернативалар;
oo тактика, ереже, саясат, процедура;
oo индикативтік жоспар.
Магистранттер бақылау жұмысының нәтижелері бойынша жеке-жеке есеп береді. Топ үшке бөлінеді.
Олардың бақылау жұмыстары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге негізделеді.
Әрбір жауап 10 минуттың көлемінде болуы тиіс.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 1, 2, 4, 5, 10.
Тапсырма №6 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - оныншы апта
Менеджмент жүйесіндегі бақылау
тақырыбы бойынша қорғалатын эсселерді талқылау
Мазмұны:
Тақырып бойынша берілген эсселерді оқып, талдау, талқылау, қорғау. Олар келесідей тақырыптар арқылы бейнеленеді:
oo бақылау жүйесіндегі экономикалық талдау;
oo ұйым ішіндегі бақылау;
oo бақылау формалары, қарапайымдылығы мен тиімділігі.
Магистранттер дайындап келген эсселері бойынша жеке-жеке баяндама жасайды.
Олардың ғылыми жұмыстарының нәтижелері негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге негізделеді.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау, қорытындылар мен ұсыныстар арқылы іске асады.
Тапсырманы орындау барысында төмендегілерді қамтуы қажет:
oo әдебиеттермен жұмыс - 3 сағат;
oo материалдарды өңдеу - 4 сағат;
oo жұмысты орындау мен оны өңдеу - 2 сағат.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл);
oo тапсырманы уақытында орындау (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 2, 4, 5, 9.
Тапсырма №7 (МӨЖ)
тапсыру мерзімі - он төртінші
Менеджменттегі үйзелістер мен өзгерістердің ролі
тақырыбына жазбаша жұмыс
Мазмұны:
Берілген тақырып бойынша қарастырылған және өзіндік жұмысқа берілген сұрақтарды негізінде жазбаша жұмыс беру:
oo күйзеліс табиғаты, оларды басқару;
oo өзгерістерді жасау үшін басқаруда қызметкердің қатысуын пайдалану.
Магистранттер жазбаша жұмыстарының қорытындыларын жеке-жеке қорғайды. Топ үшке бөлінеді. Соған сәйкес әр топқа бес сағаттан уақыт шығыны кетеді.
Олардың жауаптары негізгі теориялық материалдарға, деректерге, қағидаларға, формалар мен терминдерге негізделеді.
Әрбір жауап 10 минуттың көлемінде болуы тиіс.
Сабақ бойынша қорытындылау әрекеттері 10 минут көлемінде жүргізіледі және негізгі мәселелерді талқылау арқылы іске асады.
Келесідей шарттар бағалау баллдарына әсер етеді:
oo өз ойыңды нақты жеткізе білу (1 балл);
oo ойыңдағыларды тиянақты, әрі ықшамды қалыптастыру (1 балл);
oo ұсыныстарды негіздеу (1 балл);
oo қосымша жаңа әдебиеттерді пайдалану (1 балл).
Ұсынылатын әдебиеттер - 2, 5, 7, 8.
МЕНЕДЖМЕНТ ПӘНІ БОЙЫНША
ДӘРІС КЕШЕНІ
1-тақырып. Менеджменттің мәні мен оның ролі
1. Менеджмент ұғымы және оның негізгі қағидалары
2. Менеджменттің міндеттері
3. Кәсіпкерлік және бизнес ұғымдары. Олардың менеджментпен байланысы
Менеджмент - кәсіпорынды ұйымдастырудың туралы, оны дамытудың стратегиясы ретінде, қызметкерлерді іріктеу (әлеуметтік жағы) туралы және олардың жұмысын оңтайландырудың тәсілдері (психологиялық бөлігі) туралы ілімдер қамтитын кәсіпорынды тиімді басқару.
Менеджментте басты нәрсе, кез келген адамдық қарым қатынастарға жарайтын баршаға ортақ басқару принциптерін іс жүзінде бөлу, анықтау және қолдану болып табылады.
Менеджмент тура мағынасында адамдарды басқару ұғымын білдіреді. Менеджменттің отаны болған АҚШ - та коперативтік пен мүлікке билік жүргізуді жүзеге асыру бойынша міндетті заңға сәйкес өз мойнына алатын тұлғаы менеджер деп атайды. Менеджмент термині американдықтар үшін фирманың алдына қойған мақсаттарына қол жеткізудегі материалдық және адамдық ресурстарды әлдеқайда тиімді пайдаланумен қамтамасыз ететін процесті білдіреді.
Басқаша айтқанда, менеджмент - бұл нарық жағдайында фирманы және оның қызметкерлерін басқарудың теориясы мен тәжірибесі.
Менеджмент - нарықтық экономиканың қажеттіліктері мен жаңдайына толығырақ жауап бере алатын басқару типі.
Менеджмент еркін кәсіпкерлік, бәсекелестік, экономикалық уәждеме (мотивация) жағдайларында туған нақты басқарудың өзінше тұжырымдамасында пайда болып, ресімделеді. Әміршілдік - әкімшілік, технократиялық, жоспарлы - директивтік, өктемшілік (авторитарное) басқарулар оның қарсы түрлері болуы ықтимал.
Басқарудың типі ретінде менеджменттің негізгі белгілеріне мыналарды жатқызуға болады:
1. Адам, оның қажеттіліктері, мүдделері, уәждері, құндылықтары, нұсқамалары (установки) басқаруды ұйымдасьырудың бастапқы сәті мен оны жүзеге асырушы болып табылады.
2. Басқарудың тәсілдемесінде, принциптерінде және әдістерінде экономикалық құралдар мен басқару әдістеріне артықшылықтар беріледі. Бұл әсіресе маркетингте - тұтынушылардың мүддесін алдыңғы орынға қоятын басқаруда жиі білінеді.
3. Менеджер мен қызметкерге қойылатын басты талап ретінде көрінетін кәсіби тұрғыдан басқару менеджментке тән. Менеджер экономикалық және әлеуметтік - психологиялық білімдерді игеріп оқуы керек.
4. Ұйымдастыру ісінде менеджментке жағдайдың өзгеруіне қарай және инновациялық типті ұйымдастыруда, яғни жаңашылдыққа жылдам бейімделе алатындай басқаруды икемді ұйымдастыру тән.
5. Менеджмент менеджменттің жеке бсына қоылатын талаптардың кешенін танытуы керек. Олардың ішіндегі негізгілері - тапқырлық, байланысқа бейімділік (коммуникабельность), сенімділік. Бұл сапалар басқару өнерін танытуда маңызды рөл ойнайды. Менеджменттің басқару өнерімен қатар қойылатын кездейсоқ емес.
Менеджменттің мыналарды қамтамасыз ететін ең маңызды деп саналатын сәттерін бөліп көрсетуге болады:
* Еңбек өнімділігін арттыру;
* Бәсекеге жарамдылық;
* Тұтынушыға бағдарлану (маркетинг);
* Іс - әрекетте еркін болу әрі ереже бойынша жұмыс істеу.
Басқару процесі кез келген ахуалға ғылыми тәсілдемені әсері болып табылады. Менеджмент әрдайым жағдайын қарай басқаратын ахуалдық басқаруды білдіреді.
Менеджментте бастысы - ең алдымен кәсіпорынның мүдделерімен нақты мақсаттарды (ұзақ мерзімді, алдағы кезеңдік) белгілейді.
2) Стратегия - мақсатқа жетудің құралы, пайданы ең көп мөлшерде алу үшін ресурстарды қалай пайдалану керектігін кәсіби ұғындыратын түжырымдама. Мақсаттарға қол жеткізу мәселелерді шешуді қажет етеді: стратегиялық әкімшілік, оперативтік. Стратегялық мәселелерге өндіруге қажетті тауарлар мен қызметтерді таңдау, осы өнімдерді сатуға болатын нарықтар мен тұтынушыларды таңдау.
Бизнес мәселелері бойыша тәжірибелі маман фирманы жетістікке жеткізетін өзгеше стратегияларды танып, көре біледі.
Стратегияны таңдау барысында орталарға, әрекеттердің тактикалық мағынасына, бәсең және белсенді стратегияларды таңдауына баға беріледі.
Стратегия ұйымның өз қызметінде басшылыққа алатын шешімді қабылдаудың таңдау ережесі болып табылады. Ережені төрт топқа бөліп көрсетіледі:
* Осы шақта да болашықта да фирма қызметінің нәтижелерін бағалауда пайдаланатын ережеге (сапалақ бағдар, сандық - тапсырма) ;
* Қандай өнім түрін және технологиялық әзірлеуді, бұйымдарды қайда өткізуге болатынын, бәсекелестердің қалай асып түсудің жолдарын анық анықтайтын сыртқы орта мен фирманың қатынасын қалыпиасиыратын ереже. Бұл ережелердің жиыны өнімдік - нарық стратегиясы немесе бизнес стратегиясы деп аталады;
* Ұйым ішіндегі қатынас пен процедураны белгілейтін ереже. Оны ұйымдық бәсеке деп атайды;
* Негізгі оперативтік тәсілдер деп аталатын фирманың өз қызметінде күнделікті жүргізетін ереже;
Стратегияны жасау процесі қандай да бір жылдам әрекетпен біте қоймайды. Әдетте ол фирманың өсуі мен позициясын нығайтуды қамтамасыз ететін жалпы бағыттарды белгілеу арқылы аяқталады.
Қалыптастырылған стратегия іздестіру әдістерінің стратегиялық жобаларын (нақты участкелер мен мүмкіндіктерге назар аударуды күшейтіп, стратегиямен қиыспайтын қалғандарын тастап) даыйндауда пайдаланылуы керек.
Мақсаттардың жиынына қол жеткізудің ықтимал әр түрлі жолдары бар: бұл жолдар стратегия деп аталады. Мысалы, мақсат: неге қол жеткізілді? Үш жылдық кезеңді аяқтауға айналымды 50% - ға және пайданы 60% - ға өсіруді қамтамасыз ету.
Менеджмент тұтас нарықтық экономикалық және ішінара басқарудың тұрақты тетіктерінің болғанын ұйғарады. Бұл арада менеджменттің өз стратегиялық жоспары болуы керек. Бұл бағыттардың схемасы нарықтағы менеджментті дайындау, ұйымдық қатынастарды басқаруды қайта құруды, шетелдік тәжірибені және комьютерлік техниканы зерделеп (үйреніп), пайдалануды қамтиды: басқарушылық және экономикалық білімдердің философиясын; дайындау сапалық технологиялық білімді; дайындау формаларын;
Менеджменттің басты бағыты ретінде болатын өз компоненттері бар меншік түрлері; бәсекелестік; монополиясыздандыру; банк - кредит жүйелерін дамыту.
Басқару ісін қайта құру мына бағыттарды қамтиды: басқаруды орталықсыздандыру; басқарудың жаңа түрін құқықтық тұрғыдан қамтамасыз ету; экономикалық басқаруды демократияландыру; басқарудың (ұйымдастыру нысандары) икемділігі; басқаруды кәсібилендіру.
Әр түрлі басқару жүйесіндегі менеджменттің орнын анықтау үшін типология деп аталатын басқару, яғни құбылыстарды жіктеудің ерекше түрі қарастырылады. Ол бір үлгідегі критерийлердің (өлшемдердің) шектеулі шеңберін пайдалануды ұйғарады.
Басқардағы нарықтың рөлі белгілі бір дәрежеде назар аударуға тұрады. Бірінші критерий - директивтік басқару өзін өзі ақтаудан қалған, көнерген критерий. Маркетинг типіндегі басқару ұсыныс пен сұраныстың арақатынасын ескеретін және тауарды нарықта жылжытатын менеджмент қызметін білдіреді.
Мақсатты басқару - бұл нарықтық (экономикалық) басқаруды жоққа шығармайтын мақсаттар бойынша басқару болып табылады. Басқарудың мұндай типі адами құндылықтар мен мүддені өз тірегіне айналыдырады.
I. Барлық адамзат тарихы бизнеспен байланысты. Қарапайым анықтаманы терминнің этимологиясына жүгінбей-ақ беруге болады. Бизнес - бұл іс. Тари-хи "іс" - "бизнес" ұғымын білдіреді.
Бизнес - бұл пайда (табыс) алуға бағытталған қызмет. Ол әр түрлі салаларда жүзеге асырылады. Атап айтқанда, өндірісте және тауарлар мен қызметтердің саудасында, банк ісінде және сақтандыру қорында, көліктік, жалға беру қызмет түрі ретінде болатын басқа да операцияларды жүзеге асырады. Субъектінің айналымға түсіретін капиталының болуы бизнесте маңызды орын алады. Мұндай капитал айналымға ақшалай түрде түсуі міндетті емес, ол тауар түрінде және қызмет түрінде ұсынылуы ықтимал.
Кәсіпкерлік қызметке қарағанда бизнестің ұғымы кең, өйткені бизнеске табыс (табыс) алуға бағытталған кез-келген қызмет саласындағы кез-келген бір жолғы коммерциялық мәмілені жасау қатысты болады.
"Субъект" бизнесте - бизнесмен немесе коммерсант деп аталады.
Коммерсанттың мәртебесі заң бойынша қызметі мына белгілермен сипатталатын тұлғаға беріледі:
мәміле бекіту және басқа шаруашылық операцияларын
кәсіпкерлік түрінде жүзеге асыру;
кәсіпкерлік қызметті өз атынан, яғни нарықтық қатынастың
дербес экономикалық субъектісі ретінде жүзеге асыру.
Бизнестің өз стратегиясы мен тактикасы бар.
Бизнестің стратегиялық мақсаты - әр түрлі мәмілені жүзеге асыру процесінде пайданы (табысты) ең көп шамаға жеткізу.
Тактикалық мақсаты - әр контрагентпен әрбір нақты себеп бойынша мәміленің нақты мерзімі мен мазмұнын, жүзеге асыру шарттарын пайдалану осы стратегиялық нұсқаманы жүзеге асыру.
II. Бизнес - істі жүргізу жүйесі. Бизнес - бұл адамдарға қажетті өнімді жасау. Бизнес - бұл біздің әлеуметтік - экономикалық жүйеміздегі орталық магистраль.
Бизнес субъектілеріне мыналар жатады:
кәсіпкерлер;
кәсіпкерлердің ұжымдары мен кәсіпкерлік ассоциялар;
өндірген өнімді тұтынатын жеке адамдар мен ұжымдар, сондай-ақ, тұтынушылардың одағы мен ассоциациялар;
келісімшарт немесе басқа негізде жалдагып еңбек ететін жұмыскерлер, сондай-ақ олардың кәсіподақтары:
мемлекеттік құрылымдар.
Кәсіпкерлік - бизнес жүйесінің элементі. Оның негізін жеке меншіктегі өндіріс құралдары құрайды.Олар - топтық меншік, ұжымдық меншік, кооперативтік меншік, акционерлік меншік, пай.
Кәсіпкерлік меншіктің үш негізгі компоненттері бөліп көрсетіледі:
өнім өндірісі;
коммерция (сауда);
коммерциялық делдалдық.
Барлық қызметті бизнеспен шатастыруға болмайды. Бұл жөнінде Г.Форд былай дейді: ... өнімді дайын күйінде алып - сату (алыпсатарлық) нағыз іспен ешқандай байланысы жоқ - ол заң жолымен жоюға келмейтін ұрлықтың әдепті түрін (пристойный вид) ғана танытады.
Іскерлік қатынастағы субъектілердің екінші категориясына - тұтынушылар жатады. Олар кері байланысты тудырады әрі өндіріске ықпал етеді. Кәсіпкерге - пайда (табыс) қажет болса, тұтынушыларға - өз қажеттіліктерінің толық қанағаттандырылғаны қажет.
Іскерлік қатынастарға қатысушылардың үшінші категориясына - жалдамалы жұмысшылар, яғни жалданып жұмыс істейтін азаматтар жатады. Бұл категориядағы азаматтар кәсіпкерлермен жасасқан мәміледен табыс табу арқылы өздерінің еңбек мүдделерін жүзеге асырып, өзіндік ерекшелігі бар еңбек бизнесін қалыптастырады.
Іскерлік қатынастарға қатысушылардың төртінші категориясына - мемлекеттік органдар жатады. Олар нарыққа іскерлік ұсыныстарымен тікелей шыққан жағдайда ғана осы категорияға жатады. Осы тұрғыдан алғанда бұл органдар іскерлік қатынастағы басқа қатысушылармен тең құқылы болады.
Мемлекеттік бизнезтің негізін мемлекет меншігіндегі өндіріс құралдары, ақпарат, ой еңбегінің өнімдері, құнды қағаздар, ақша ресурстары құрайды.
III. Үкімет - еркін кәсіпкерлік жүйесінде елеулі рөл атқаруы керек. Осы негіздегі мемлекеттік реттеуді алты негізгі топқа бөлуге болады:
қауіпсіздік;
денсаулықты және қоршаған ортаны реттеу;
көлікті реттеу;
еңбек қатынастарын реттеу;
қаржыны реттеу;
энергетиканы реттеу.
Мемлекет өзінің экономикаға араласуын ақтау үшінсылтау етіп нарықтың мынадай кемшіліктеріналға тартады:
1. Анық емес ақпарат.
2. Газбен, электр энергиясымен, телеграфтық қызметпен қамтамасыз ету жүйесіндегі табиғи монополия.
3. Сыртқы себеп. Мысалы, қоршаған ортаға келтірілген зиян.
4. Экономикалық тиімділікпен еш байланысы жоқ басқадай мақсаттар. Мысалы: қауіпсіздік жүйесін қамтамсыз ету; ұлттық өндірісті қорғау; жаңа инновациялардың дамуын ынталандыру; денсаулық сақтау, спорт, алкогольді ішімдіктер мәселесі.
5. Маңызды қызметтер мен ресурстар:
- тұрғын үй құрылысы;
- су;
- энергия;
- қорғаныс.
Нарықтық шаруашылық жағдайындағы экономикаға мемлекеттің араласуы бір үлгідегі заңдық орындаушылық және бақылаушылық сипаттарындағы жүйені білдіреді. Бұл шараларды әлеуметтік - экономикалық жүйені өзгерген жағдайда бейімдеу әрі тұрақтандыру мақсатында құқықтық өкілеттігі бар мемлекеттік мекемелер мен қоғамдық ұйымдар жүзеге асырады.
Мемлекеттің араласу мүмкіндігінің объективті жағы өндіріс пен капиталды шоғырландыру, экономикалық дамудың белгілі бір деңгейіне қол жеткізу арқылы таныла алады.
Экономиканы мемлекеттік реттеудің екі негізгі тәсілі белгілі: орталықсыздандыру, ол нарық тетіктерінің көмегімен жүзеге асады, және тауар - ақша қатынастарымен, баға және т.б. жүзеге асады. Орталықтандыру - директивтік жолмен болады. Бірінші тәсілде өндірістің өсуі кәсіпорынның қаржылық мүмкіндіктеріне және өнім сұранысына тәуелді болады. Екіншісінде - мұндай шектеулер жоқ. Кәсіпорын аясы тар мақсат ретінде өндірістің тұрақты түрде өсуіне бағдарланған.
Жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшудің өзгешелігі осы заманғы нарықтық экономикада мемлекеттік дәстүрлі міндетті істердің орындалуы шектен тыс қиындыққа тап болады.
Ұзақ мерзімді жоспарлаудың негізіндегі микро реттеу тетіктерінің белгілі бір сабақтастығы толықтай қолайлы жағдай тудырады: ол жаңа жағдайға жоспарлаудың ескі әдістерін бейімдеуге, әрі бір мезгілде осы заманғы әдістерді игеруге талпыныс әрекетін көп оңайлатады.
Үкімет қызметінің тиімділігі өзара байланысты үш факторға негізделеді: оның құрылымдық ұйымы, ведомостаралық үйлесімі және кадрларды дайындау ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz