Компанияның қаржылық жағдайына талдау

Бухгалтерлік тіркелім мен шоттардағы жүргізілген шаруашылық операцияларын дұрыс көрсетуді тексергеннен кейін аудитор компанияның қызметінің қаржылық жағдайы мен нәтижелеріне терең талдау жүргізуі керек. Бұл оған аудит жұргізілген шаркашылық субъектісінің деңгейінің толықтығы мен соған сәйкесті көрсеткіштерінің анықтық дәрежесін бүге – шігесіне дейін анықтауға мүмкіндік береді.
Кәсіпорынның пассивтерін талдау кезінде креддиттік берешектің құрылымы мен құрамына ерекше көңіл бөлінеді, қарызды жабу мүмкіндігі, сондай-ақ, олардың күдікті және үмітсіз жақтары қаралады.Кредиттік берешектің құрылымы мен құрамын сипаттайтын кесте жасалады.Кәсіпорынның пассивтік құнына қарай кредиттік берешектің сыбағалы салмағы және жылдың басы мен аяғындағы осы көрсеткіштердің серпіні есептеледі. Жасалған кесте негізінде кредиттік берешектің құрылымы мен өзгерістері талданады. Бұл баға кредиторлық берешектің сапсы мен көлемін зерттеу көзқарасы тұрғысынан өте маңызды, үлкен деңгейі және оның күдікті бөлімінде болуы айналымдағы қордың қозғалысының баяулауына әкеп соғады және кәсіпорынның қаржылық жағдайына кері әсерін тигізеді.
Кәсіпорынның ағымдағы активтері мен мүліктердің жинақтылығының өсуі кезінде кредиттік берешектің
талдауына ерекше назар аудару қажет, өйткені кәсіпорынның міндеттемесінің жалпы сомасындағы үлесі - кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын сипаттайтын маңызды көрсеткіштердің бірі болып саналады.
Кәсіпорынның қаржылық жағдайына кредиттік берешектің барлығы емес, оның көлемі - қозғалысы және пайда болу себебі әсер етеді. Кредиттік берешектің барлығы қолма-қолсыз есеп айырысу жүйесі бар шаруашылық қызметінде кредиттік берешектің пайда болдуы тәрізді объективті үдеріс болып табылады. Кредиттік берешек барлық уақытта есеп айырысу тәртібінің бұзылғанынан пайда бола бермейді және барлық уақытта қаржылық жағдайды нашарлата бермейді.
Кредиттік берешектің құрылымы және құрамымен жалпы танысқаннан кейін көзқарас тұрғысынан нақты құнының бағасын беру керек. Бұл барлық кредиттік берешектің қайтарылмауы мүмкін екенін байланысты. Берешектің қайтарылу көрсеткішінің нәтижесі оның айналымдылығы болып табылады. Кредиттік берешектердің көрсеткіштерін зерттеу маңызды болып табылады.
Сапалық сөз мағынасын берешектің пайда болу мерзіміне байланысты, осы берешектің толық сомасын қайтару мүмкіндігі мол ретінде түсінуге болады.Кредиторлық берешектің мерзімі қанша үлкен болса, оны қайтарып алу мүмкіндігі сонша төмен. Кредиттік берешектің сипаттамасын талдау кезінде оның пайда болу мерзіміне қарай, талдау кестесін (1.1) жасап,топтау орынды.

1. Д.О.Абленов. « Қаржылық бақылау және басқарушылық аудит » Алматы,2007
2. Қаржы Құлпыбаев.С Алматы,2005
3. Әбдіманапов. « Бухгалтерлік есеп » Алматы,2006
4. Қаржы қаражат. Журнал
5. Банктегі бухгалтерлік есеп, Міржақыпова
6. Қаржы Құлпыбаев.С Алматы,2007