Стилистика және оның проблемасы туралы



Қазақ тілінің функционалды стильдерінің бір-бірінен өзгешелік белгілері осы уақытқа дейін айтылып келеді. Осы басты белгілер отандық тіл ғылымы мен орыс тіл ғылымының ортақ танымдық деңгейінің көрінісінің нәтижесінде қаралып келеді. Ол тек стилистика ғылымына ғана қатысты емес, тіл ғылымының басқа салаларына да қатысты деп айтуға болады. Бұның басты себептері - тілдегі функционалды стильдердің анықтамасы, зерттеу бағыттары, түрлері, стильдердің табиғаты, лингвистикалық тілдік кұрылымның болмысы, ортақ, бірдей немесе ұқсас қызметінің әмбебаптық сипаты,т.б.Адамзат болмысының қоғамдық өмірде санасы, қабілеті,талғам-өрісі кеңейген кезде, ғылымның ғажайыптары игеріліп, жаңа техника мен компьютерлік жүйенің дұрыс немесе кері ықпалы жетілген тұсында стильдердің әр саласының атқаратын қызметі күннен күнге күрделеніп отыр.
Қазақ тіл ғылымында функционалды стильдерді былайша топтастырып жүр:
1. ауыз -екі сөйлеу стилі;
2. ғылыми стиль;
3. ресми стиль;
4. публицистикалық стиль;
5. көркем әдебиет стилі.
Бүгінгі таңда стилистика ғылымының негізгі теориялық әрі практикалық мәні артып, функционалды стильдерінің қоғамдық қызметі артқаны белгілі, сондықтан тілдің стильдік табиғатты жан-жақты тану, тереңнен зерттеу талабын міндетке алып отыр.
Қазақстанның жеті кереметі
Мақсаты: оқушыларды Қазақстанның тарихи мұраларымен таныстырып, мәдениетке дегн қызығушылығын арттырып, тәрбиелеу.
1-оқушы:Бүгін маған керек емес ертегі,
Ертегіні өз басымда шертеді.
Тарих керек іргетасы халықтың,
Іргетассыз қаланбайды ертеңі.
2-оқушы: Бүгінгі тәрбие сағатымызда 7 керемет жайында айтылып отыр. Адамзат тарихында әлем кереметтерінің саны жетеу ғана. Неге жетеу? Кездейсоқ алынды ма бұл сан? Бұл сұрақтарға жауап беру үшін өткенді еске алған артық емес. Кереметтер туралы қысқаша айтып кетейік.
3-оқушы: « Жеті» деген санды қадірлеу көне заманнан басталады,қасиетті сан болып есептеледі. Ай күнтізбесін негізге алған есеп бойынша-бір аптада жеті күн бар, демек, Ай фазалары жеті күнде бір өзгеріп отырады. Аспан әлемінде жеті шырақ: Күн, Ай, Меркурий, Сатурн, Марс, Юпитер, Шолпан- жеті құдайы атымен байланысты болып, олардың құрметіне Вавилонда жеті сатылы күмбез орнатылды. Ежелгі гректер де жеті дегн санға табынды.
4-оқушы. Ендігі әңгіме бұдан көп ғасыр бұрын сәулет және мүсін өнері шеберлерінің қолымен жасалған асыл мұралар туралы. Суы жоқ, тіршілігі жоқ Нуби шөлінде орналасқан Мысыр пирамидалары да жеті кереметтердің бірі. Мысыр пирамидалары осыдан 5000 жыл бұрын тұрғызылған, сәулетшісі Имхотеп.
1. Қожа Ахмет Иассауи кесенесі.
2. Тайқазан.
3 .Айша биі мазары.
4. Тамағалы кешені жартас суреттері.
5. Алтын Адам.
6. Домбыра.
7. Күлтегін ескерткіші. Қазақ тілі фонетикасы
Фонетика гректің фоне деген сөзі негізінде қолданысқа еніп қалыптасқан. Фонеманың мағынасы – дыбыс, үн, дауыс. Фонетика – тіл ғылымының, тілдердің дыбыстық жүйесін зерттейтін саласы. Ол тіл дыбыстарын, олардың құрамын, тілдегі дыбыстардың өзгеру заңдылықтарын зерттейді. Тілдегі лексикалық және грамматикалық құбылыстар тіл дыбыстарымен, тілдің дыбыстық жүйесіндегі фонетикалық заңдылықтармен байланыста, қарым-қатынаста болады.
Қазақ тілінде дыбыс деген сөздің мағынасы әр түрлі. Дыбыс деген ұғым тек тіл дыбыстарына ғана айтылмайды, бізді қоршаған ортаға тән құбылыс. Жалпы дыбыс болу үшін мынадай үш түрлі шарт керек: 1) дыбыс шығаратын дене; 2) дыбыс шығаратын денені қозғалысқа келтіретін күш; 3) ауа толқырлық кеңістік. Сөйлеу тілінің дыбыстарының пайда болуына да осындай үш түрлі шарт керек: 1) дыбыс шығаратын дене- сөйлеу мүшелері, 2) қозғалысқа келтіретін күш - өкпеден шығатын ауа, 3) кеңістік – тыныс мүшелері, тамақ, ұуыс мүшелері. Тіл дыбыстарының тілдік емес дыбыстардан негізгі айырмашылығы – олардың адамның сөйлеу мүшелері арқылы жасалатындығында.
Сөйлеу мүшелері дегеніміз – тіл дыбыстарын жасауға қатысатын дыбыстау мүшелері. Тіл дыбыстары дыбыстау мүшелері арқылы жасалады. Сөйлеу дыбыстарын жасаудағы дыбыстау мүшелерінің қызметін артикуляция дейміз. Сөйлеу мүшелері – сөйлеу органы немесе дыбыстау аппараты деп те атала береді. Сөйлеу мүшелерінің тіл дыбыстарын жасау қызметі адам жаратылысында, туа пайда болатын биологиялық қасиет емес, ұзақ мерзімдік жаттығу нәтижесінде, өзін қоршаған ортадан, өмірден үйренетін қосымша қызметі. Адамның сөйлеу органы үш бөліктен тұрады. 1. тыныстау аппараты; 2. көмей (тамақ, желбезек) дауыс шымылдығы деп те аталады; 3. мұрын қуысы мен ауыз қуысы.

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:   
Стилистика және оның проблемасы

Қазақ тілінің функционалды стильдерінің бір-бірінен өзгешелік белгілері осы
уақытқа дейін айтылып келеді. Осы басты белгілер отандық тіл ғылымы мен
орыс тіл ғылымының ортақ танымдық деңгейінің көрінісінің нәтижесінде
қаралып келеді. Ол тек стилистика ғылымына ғана қатысты емес, тіл ғылымының
басқа салаларына да қатысты деп айтуға болады. Бұның басты себептері -
тілдегі функционалды стильдердің анықтамасы, зерттеу бағыттары, түрлері,
стильдердің табиғаты, лингвистикалық тілдік кұрылымның болмысы,  ортақ,
бірдей немесе ұқсас қызметінің әмбебаптық сипаты,т.б.Адамзат болмысының
қоғамдық өмірде санасы, қабілеті,талғам-өрісі кеңейген кезде, ғылымның
ғажайыптары игеріліп, жаңа техника мен компьютерлік жүйенің дұрыс немесе
кері ықпалы жетілген тұсында стильдердің әр саласының атқаратын қызметі
күннен күнге күрделеніп отыр.
Қазақ тіл ғылымында функционалды стильдерді былайша топтастырып жүр:
1. ауыз -екі сөйлеу стилі;
2. ғылыми стиль;
3. ресми стиль;
4. публицистикалық стиль;
5. көркем әдебиет стилі.
Бүгінгі таңда стилистика ғылымының негізгі теориялық әрі практикалық мәні
артып, функционалды стильдерінің қоғамдық қызметі артқаны белгілі,
сондықтан тілдің стильдік табиғатты жан-жақты тану, тереңнен зерттеу
талабын міндетке алып отыр.

Қазақстанның жеті кереметі

Мақсаты: оқушыларды Қазақстанның тарихи мұраларымен таныстырып, мәдениетке
дегн қызығушылығын арттырып, тәрбиелеу.
1-оқушы:Бүгін маған керек емес ертегі,
  Ертегіні өз басымда шертеді.
  Тарих керек іргетасы халықтың,
  Іргетассыз қаланбайды ертеңі.
2-оқушы: Бүгінгі тәрбие сағатымызда 7 керемет жайында айтылып отыр. Адамзат
тарихында әлем кереметтерінің саны жетеу ғана. Неге жетеу? Кездейсоқ алынды
ма бұл сан? Бұл сұрақтарға жауап беру үшін өткенді еске алған артық емес.
Кереметтер туралы қысқаша айтып кетейік.
3-оқушы: Жеті деген санды қадірлеу көне заманнан басталады,қасиетті сан
болып есептеледі. Ай күнтізбесін негізге алған есеп бойынша-бір аптада жеті
күн бар, демек, Ай фазалары жеті күнде бір өзгеріп отырады. Аспан әлемінде
жеті шырақ: Күн, Ай, Меркурий, Сатурн, Марс, Юпитер, Шолпан- жеті құдайы
атымен байланысты болып, олардың құрметіне Вавилонда жеті сатылы күмбез
орнатылды. Ежелгі гректер де жеті дегн санға табынды.
4-оқушы. Ендігі әңгіме бұдан көп ғасыр бұрын сәулет және мүсін өнері
шеберлерінің қолымен жасалған асыл мұралар туралы. Суы жоқ, тіршілігі жоқ
Нуби шөлінде орналасқан Мысыр пирамидалары да жеті кереметтердің бірі.
Мысыр пирамидалары осыдан 5000 жыл бұрын тұрғызылған, сәулетшісі Имхотеп.

1. Қожа Ахмет Иассауи кесенесі.
2. Тайқазан.
3 .Айша биі мазары.
4. Тамағалы кешені жартас суреттері. 
5. Алтын Адам.
6. Домбыра. 
7. Күлтегін ескерткіші. Қазақ тілі фонетикасы

Фонетика гректің фоне деген сөзі негізінде қолданысқа еніп қалыптасқан.
Фонеманың мағынасы – дыбыс, үн, дауыс. Фонетика – тіл ғылымының, тілдердің
дыбыстық жүйесін зерттейтін саласы. Ол тіл дыбыстарын, олардың құрамын,
тілдегі дыбыстардың өзгеру заңдылықтарын зерттейді. Тілдегі лексикалық және
грамматикалық құбылыстар тіл дыбыстарымен, тілдің дыбыстық жүйесіндегі
фонетикалық заңдылықтармен байланыста, қарым-қатынаста болады. 
Қазақ тілінде дыбыс деген сөздің мағынасы әр түрлі. Дыбыс деген ұғым тек
тіл дыбыстарына ғана айтылмайды, бізді қоршаған ортаға тән құбылыс. Жалпы
дыбыс болу үшін мынадай үш түрлі шарт керек: 1) дыбыс шығаратын дене; 2)
дыбыс шығаратын денені қозғалысқа келтіретін күш; 3) ауа толқырлық
кеңістік. Сөйлеу тілінің дыбыстарының пайда болуына да осындай үш түрлі
шарт керек: 1) дыбыс шығаратын дене- сөйлеу мүшелері, 2) қозғалысқа
келтіретін күш - өкпеден шығатын ауа, 3) кеңістік – тыныс мүшелері, тамақ,
ұуыс мүшелері. Тіл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Стилистика және оның проблемасы
Мәтіннің мағыналық жайылу теориясы
Тіл, лингвистика, лингвоэкология
Тіл - рухани көрсеткіш
Когнитивтік лингвистика
Жалпы фразеологиялық тіркес - құрамы мен қолданылуы тұрақты болып келетін мағынасы ерікті сөздердің тіркесі
Стилистика
Қазақтың салт-дәстүрін суреттеп аудару арқылы баяндау
Тіл білімі тарихындағы негізгі кезендер
Мектепте әдеби тіл нормаларын меңгерту – тілдік сауаттылықты қалыптастырудың басты шарты
Пәндер