Экологияның тақырыбы мен міндеттері

Жоспар

І. Кіріспе.

ІІ. Негізгі бөлім
1. Экологияның анықтамасы
2. Экология тақырыбы
3. Экологияның ғылымдағы орны

Қорытынды.

Экологияның анықтамасы
Организмдер, олардың түрі бір тобы (популяция) жене бірге түрлі тобы (сообщество) белгілі бір жерді қоныстанып өмір сүреді, сол ортада табиғатпен және өзара байланыстар жасайды.
Қоршаған табиғи ортаға адамдар, жануарлар, өсімдіктер, басқа да тірі жеңдіктер өмір сүретін мекен-жай, ондағы жер-су, ауа мен жел, жылы мен суық, ас пен қорек, олардың достары мен жаулары кіреді.
Қоршаған орта тірі және әлі табиғаттан құралған, өзара тығыз байланыстары бар біртұтас жүйе. Табиғатта болатын барлық құбылыстар мен өзгерістер осында өтеді.
Табиғат байлықтарын есепсіз, бақылаусыз жұмсауға болмайтынын, қоршаған орта бүлініп, істен шығуы оңай екенін адамдар XX ғасырдың алғашқы жылдарынан түсіне бастады. Сол кезден бастап қоршаған ортаны қорғау деген ұғым пайда болды.
Бұл ұғым, әуелі жануарлар мен өсімдіктердің жойылып кетуден, табиғаттың қымбат ескерткіштерін қыйраудан қорғауды білдіретін.
Отызыншы жылдары қазбалы кен қорлары таусылу, ормандар мен су көздері жойылу қаупі төнген кезде бұл ұғым табиғат байлықтарымен қорғаумен толықты, 50-60 жылдары қоршаған ортаны қорғау ұғымына жоғарыда айтылғандарға қосымша ауаны, су көздерін, топырақты зиянды өндірістік және радиоактиіггі қалдықтардан, уақытты химиялық заттардан қорғау кіретін болды.
Сонымен, қоршаған ортаны қорғау жануарлармен өсімдіктер дүниесін азып-тозудан, жойылып кетуден, қазбалы кендер қорларын таусылудан, талан-тараж болудан, ауаны, топырақты, өзеңдерді, көлдерді, теңіздер мен мұхиттарды ластанудан, ысырап болудан сақтау болып табылады.
Табиғатты қорғау проблемалары әр елде әр түрлі. ТІПТІ кейде басқа елдің іс-әрекетінен де зиян көріп жатады.
Ауаның, өзен, теңіз суларының ластануы мемлекеттік шекараға тоқтамай желмен, ағын сулармен өтіп, біреудің зиянды қалдықтарын мыңдаған километр қашықтыкта жатқан жазықсыз екінші елдің ауасын, суын, топырағын, орманын ластап, оны тазалауға көп қаржы мен күш жұмсауға мәжбүр етеді.
Табиғат қорғау арзанға түспейді. Көп қаражат жұмсалатын күрделі проблемаларды шешу бір елдің қолынан келмейді. Сондықтан бірнеше мемлекеттер қосылып, өзара шарт жасасып, тез уақытта және арзан бағамен соңдай жұмыстарды орындауға мүмкіндік алады. Сөйтіп қоршаған ортаны қорғау бір аймақтың немесе бір елдің проблемасынан көп елге қатысы бар, халықаралық проблемаға айналады. Соңғы жылдары көптеген мемлекеттер халықаралық келісімдерге конвениияларға, шарттарға қатынасып, табиғатты бірлесіп қорғауға келісті. Онда өсімдіктер және жануарлар дүниесінің жойылып кету қалпы төнген түрін қорғау, теңізден балық пен басқа жануарларды аулау мөлшері мен мерзімі туралы келісімдерге қол жетті.
Табиғат жағдайын үнемі бақылап отыратын халықаралық ұйымдар мен одақтар құрылды. Оларға мүше болған мемлекеттер халықаралық ұйым жарғыларын мойындап, міндетті түрде орындауға келіседі. Жарғы талаптарын орындамаса немесе бұзса жауапқа тартылады. Табиғат байлықтарын қорғау, пайдалану және қалпына келтіріп отыру жөнінде әр мемлекет өзінің заңдарын қабылдап, мемлекеттік орындар мен азаматтардың оны толығынан орындауын қатаң қадағалап отырады. Министрліктер, мемлекеттік комитеттер, жергілікті әкімдер заңның орындалуын ұйымдастырушы және бақылаушы ролын атқарады. Кәсіпорын, ұжым, мекеме - басшыларынан, жеке азаматтардан заң талаптарын уақытында орындалуын талап етіп, көнбегендерін жауапқа тартады.
Туған табиғатты қорғау мәселелеріне экономикалық мекемелер, құқық қорғау орындау орындары және қоғамдық ұйымдарда қатысады.
Мііне, сондықтанда табиғат жүмыстары тек мемлекеттің ғана міндеті болып қоймай, оған бүкіл жұртшылық барлық азаматтар қатысуы қажет.

Әдебиеттер

1. Сағынбаев Ғ. «Экология негіздері»