Мағжан жұмабаевтың тәрбие туралы көзқарасы



Мағжан Жұмабаевтың өмірі.

Ол 1893 ж. Қазіргі Сол түстік Қазақстан облысы Булаев ауданы “Молодежный” совхозында дүние келген. Алғаш – 1903 ж. дейін молдадан, кейін Уфада Ғалияда дәріс алған 1913-1917 ж.ж Омбы мұғалімдер семинариясын, 1923-1926 ж.ж Мәскеудің Әдеби – көркем институтын бітіреді.
Отбасы. Әкесі Бекен 1868 ж. Сасықкөлде дүниеге кедген, Анасы Гүлсім 7 ұл, екі қыз туады. Ең үлкені Мүсілім, Қаһарман, Мағжан, Мұхамеджан, Сәлімжан, Қалижан, Сабыржан қыздары Күландай, Гүлбаһрам. Бекеннің аулына Ахмет атты бір жігіт келіп, бұл ауылға мұғалім болып мектеп ашады. Мағжан бұл мектепке 4 жасынан барады. Мағжанға атасы Жұмабай: “Менің атымды осы немерем түбінде әлемге әйгілі ететін болады” деп бата берген екен. Зерек баланы әкесі Қызылжардағы М. Бегішов ұстаздық еткен медресеге оқуға береді. Ол онда төрт жыл оқиды. Бұдан соң 1910 ж. Медресе – Ғалияға оқуға түскен.
Мағжанның педагогика саласындағы өрісінің биіктігі, білімінің тереідігі тәрбиені жан иесінек тиісті азық беру деп түсінгендігінде. Ол тірбиені төрт тұрге бөледі: 1. Дене тәрбиесі; 2. Ақыл тәрбиесі; 3. Сұлулық тәрбиесі; 4. Құқық тәрбиесі; Осы тәрбиелердің бәрін дұрыс алуы тәрбиешіден, дейді ақын.
“Бала істеген жауыздықтың жазасын, тәрбиеші көтерсін” деген Иран елінің мәтелі “шын, дұрыс” дейді.
Оның «Педагогика» кітабының осы заманғы құндылығы. «Педагогика» кітабында тәрбиешінің өзіне қолай»лы жолы тәрбиеленушіге қолайлы болмауы мүмкін. “Баламды өзімдей бол деп үйретпе, өзімдей болма, деп үйрет” деген Әзрет Әлінің сөзінде көп шындық бар, дейді.
М. Жұмабаев “ұлт тәрбиесінің жақсылық жағы көп болғаны сықылды, жамандық жағы да көп. Қысқасы, ұлт тәрбиесі қанша кадірлі болғанымен, адастырмайтын дұрыс жол деуге бола бермейді” дейді.
«Баланы тәрбиешінің дәл өзіндей қылып шығару емес, келешек заманына лайық қып шығару» керек деп армандаған.
Пайдаланған әдебиеттер


1. М. Жұмабаевтың шығармалары. Алматы 1995 ж
2. М. Жұмабаевтың шығармалары. Алматы. 1996 ж

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:   
Мағжан Жұмабаевтың тәрбие туралы көзқарасы

Мағжан Жұмабаевтың өмірі.

Ол 1893 ж. Қазіргі Сол түстік Қазақстан облысы Булаев ауданы
“Молодежный” совхозында дүние келген. Алғаш – 1903 ж. дейін молдадан, кейін
Уфада Ғалияда дәріс алған 1913-1917 ж.ж Омбы мұғалімдер семинариясын, 1923-
1926 ж.ж Мәскеудің Әдеби – көркем институтын бітіреді.
Отбасы. Әкесі Бекен 1868 ж. Сасықкөлде дүниеге кедген, Анасы Гүлсім 7
ұл, екі қыз туады. Ең үлкені Мүсілім, Қаһарман, Мағжан, Мұхамеджан,
Сәлімжан, Қалижан, Сабыржан қыздары Күландай, Гүлбаһрам. Бекеннің аулына
Ахмет атты бір жігіт келіп, бұл ауылға мұғалім болып мектеп ашады. Мағжан
бұл мектепке 4 жасынан барады. Мағжанға атасы Жұмабай: “Менің атымды осы
немерем түбінде әлемге әйгілі ететін болады” деп бата берген екен. Зерек
баланы әкесі Қызылжардағы М. Бегішов ұстаздық еткен медресеге оқуға береді.
Ол онда төрт жыл оқиды. Бұдан соң 1910 ж. Медресе – Ғалияға оқуға түскен.
Мағжанның педагогика саласындағы өрісінің биіктігі, білімінің тереідігі
тәрбиені жан иесінек тиісті азық беру деп түсінгендігінде. Ол тірбиені төрт
тұрге бөледі: 1. Дене тәрбиесі; 2. Ақыл тәрбиесі; 3. Сұлулық тәрбиесі; 4.
Құқық тәрбиесі; Осы тәрбиелердің бәрін дұрыс алуы тәрбиешіден, дейді ақын.
“Бала істеген жауыздықтың жазасын, тәрбиеші көтерсін” деген Иран елінің
мәтелі “шын, дұрыс” дейді.
Оның Педагогика кітабының осы заманғы құндылығы. Педагогика
кітабында тәрбиешінің өзіне қолайлы жолы тәрбиеленушіге қолайлы болмауы
мүмкін. “Баламды өзімдей бол деп үйретпе, өзімдей болма, деп үйрет” деген
Әзрет Әлінің сөзінде көп шындық бар, дейді.
М. Жұмабаев “ұлт тәрбиесінің жақсылық жағы көп болғаны сықылды,
жамандық жағы да көп. Қысқасы, ұлт тәрбиесі қанша кадірлі болғанымен,
адастырмайтын дұрыс жол деуге бола бермейді” дейді.
Баланы тәрбиешінің дәл өзіндей қылып шығару емес, келешек заманына
лайық қып шығару керек деп армандаған.
Қазақлық тұрмыс жағдай, қалып. Мағжан Халық тәрбиесін қастерлей отырып
(бесік, рәсімдер), онда да зиянды әдеттер толып жатыр дейді. Бастыс,
тәрбиешінің педагогикалық шеберлігін ұштауға назар аударғаны дұрыс дейді.
Бесік – Баланың таза, жатуына көп себепші дей келе, оның құрлысын
жетілдру керек, дейді.
Психологиялық бағыттар. Түйсіктерді – көру, есту, иіскеу, тату, сезіну,
айыру қасиеті – бұларға ерекше назар аударады. Бұл сезімдердің сау, берік
болуына ыждағаттың керектігін айтады. Сәбидің ә дегенде есту арқылы өсе
бастайтыны айтылып, әдемілікті алғаш сөзді есту ықпалы зор, дейді.
Абай(Зейін). Бұл адамның өз ішкі және сыртқы дүниесіне бағыты, бағдары,
өлшемі, дейді.
Психологиясы. Жан туралы көзқарасы. Ол бұрынғы философтарға сүйеніп
жанның үш түрлі жағдайдағы көрінісін мысалға клтіреді. Біріншісі – жан
денеден бөлек. Екінші – жан деген дененің тірлігі дейді (материализм).
Үшінші жан көріністерінің (есту, көру, сезу, ойлау т.б.) жалпы атауы.
(Эмпиризм).
Бастапқы кезде жөбішенді білінбейтін баланың жан тұрмысы бала өскен
сайын бірте-бірте біліне бастайды. Сондықтан баланың дене тәрбиесі мен жан
тірбиесі қатар алып бару керек. Қатар алып бару емес, бала өскен сайын
тәрбиеші күшінің көбін баланың жан тәрбиесіне жұмсай беруге міндетті.
Тегінде берік ұңу керек: адамның қымбат нәрсесі де, жұмбақ нәрсесі де сол
жан. Қиын тәрбие тілейтін де сол жан. Жанды дұрыс тірбие қыла білу үшін
жанның жайын баяндайтын ғылыммен таныс болу керек. - деп тұжырымдайды.
2. Жан көріністерінің дене көріністерінен айырмасы. Жан көріністері
белгілі орында иемденбейді, түсі салмағы, оңы мен солы жоқ, т.б.
3. Сыртқы дүниеде бірнеше зат, яки көріністер бір мезгілде бола береді.
Дене де солай: қан түруі, дмалу, ойлау, қозғалу т.б. Ал жан көріністері
бір уақытта бола алмайды. Мыс, біз бір уақытта екі ойлай алмаймыз.
Жан тұрмысының бірлігі. Абайдың Әуелде бір суық мұз... өлеңінің мәні.
Ақыл көріністері. Әсерлену. Құлақ нирванасы. Әсерлену күші. Иллюзия.
Үлкен адам мен бала әсерінің айырмасы. Көру әсері. Есту әсері (сезімі). Иіс
сезімі. Тату сезімі.
Абай. Ерікті бай. Еріксіз бай. Тұрақтылығы боыйнша: табанды бай,
табансыз бай. Абайдың болмауы – жанның шаршауы.
Сұлулық тәрбиесі. (Эстетика: көркемсуреті саз)
Құлық тәрбиесі. (Үйрену қадағалау)
Ес. Көру есі есті өркендету жолдары.
Мінез.
Темперамент. (тұқым қуалайды).
1) Сангвиник – сыртқы әсерлі. Жеңіл әрі тез алу, бірақ терең алмау.
Тиянақсыз адам. Істі бастап тұрып тастап кетеді.
2) Холерик – сыртқы әсерлі. Тез һәм терең алу. Бір алған әсеріне мықты
бекем. Көздеген мақсатын қадағаламай, тиянақтамай жолдан қайрылмайды.
Табанды.
3) Флегматик – әсерлі әлсіз алу һәм ішкі сезімдердің созалақ оянуы.
Бірақ түбі берік болады. Ауыр мінезді. Көрсе қызар емес. Мәселені тез
шешуге асықпайды. Іс істегенде саспайды. Бірақ бір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Мағжан Жұмабаевтің лекциялары
Мағжан Жұмабаевтың педагогика туралы ой-пікірлеріндегі тәрбиелік идесының тәжірибеде қолдану маңызы
Мағжан Жұмабаевтың педагогика туралы ой-пікірлеріндегі тәрбиелік идесының тәжірибеде қолдану маңызы туралы
Оқушыларды тәрбиелеуде М.Жұмабаевтың педагогикалық мұрасын (педагогика оқулығы) пайдалану
Мағжан Жұмабаевтың Педагогика оқулығының қазақ педагогикасындағы орнын анықтау
М. Жұмабаев еңбектеріндегі жалпы психология мәселелері
Қазақ баласының тәрбиесі қазақ тұрмысына қабысуы мақұл
М.Жұмбаевтың педагогика-психологиялы көзқарасы
М.Жұмабаев қазақ педагогикасының негізін қалаушы
Мағжан Жұмабаев - қазақтың ұлы ақыны
Пәндер