Салық әкімшілігі және оны жетілдірудің алғышарттары

Салық әкімшілігі дегеніміз- салық салу жүйесін мемлекет тарапынан басқару. Көптеген экономистер салық әкімшілігін салық салуды басқарудың бәр элементі ретінде қарастырады. Біздіңше, салық әкімшілігі өзіндік ерекшелігі бар процесс болып табылады. Барлық күрделі жүйе сияқты, салық салу жжүйесі де- басқаруу объектісі.
Жалпы айтқанда, салықтық басқару мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық басымдылықтарына қарай бейімделіп отыралы. Барлыө басқару процесі сияқты бұл басқарудың түрі де салық жүйесін тұтастай болжамдау мен салық жүйесінің дамуын бюджет жүйесімен және барлық экономиканы тұтастай біріктіре отырып, салықтық процестерді реттеуді, талдау мен баұылауды және жоспарлауды білдіреді.
Салық әкімшілігі- салық салудың барлық мәселелерінің өкілеттілігі және ерекше құқықтарымен, салық қызметімен және өзара байланыстағы салық төлеушілерімен бөлініп алынған мемлекеттік басқарудың әкімшіл-нұсөаушыл органы.
Ол салықтық әкімшіліктің өкілеттілігі мен қызмет ету құзыретінің аясында, мемлекет пен салық туралы заң бекіткен шараларды жүзеге асыр арқылы қызмет етеді.
Салықты басқару жүйесі төмнедегідей әдістемелік кешенді шараларды жүзеге асырады:
- салық құрылымдарын оңтайландыру;
- салықты уақытында жинаудың механизмін жетілдіру, оны есептеу мен есеп берудің дұрыстығын тексрі және ұәымдастыру;
- салықты дұрыс есептеуді бақылау, оны өз уақытында және толық төлеуді қамтамасыз етуде салық органдарының заңмен бекітілген құқықтары мен міндеттерін пайдалана отырып, салық төлеушілердің мүддесін қорғау;
- қоғамның барлық мүшелеріне салынатын салық қатынастарын үйлестіру;
- түрлі деңгейдегі мемлекеттік бюджеттің арасындағы салықтық түсімерді бөлу;
- жинау және алынған нәтижені сараптау арқылы салық жүйесін және жекелеп алғандағы салықты басқару жүйесін жетілдіру жөнінде ұсыныстар жасау.
Салық жүйесін басқару Бас салық комитеті арқылы республика аумағында бірдей жүзеге асырылады.
Жалпы салықтық бақылау келесі белгілеріне байлаысты төмендегідей деңгейде сипатталады. Біріншіден, салықтық бақылау- мемлекеттік бақылаудың бір механихмі, яғни, ол мемлекеттің бақылаушылық қызметін жүзеге асыратын мемлекеттің уәкілетті органы. Бұл жерде аталған органға мемлекет бәр жақыт билік өкілеттілігін бере отырып, белгіленген қызметті атқаруға мүмкіндік жасап отыр. Екіншіден, салықтық бақылау қаржылық бақылаудың негізгі түрі ретінде сипатталады. Салықтық бақылауды жүзеге асырған кезде мемлекеттің қаржылық жүйесінің құрамына кіретін ақшалай қаражаттардың қалыптасуына мүмкіндік беретін табыстарды жинау қамтамасыз етіледі.