Тәуекел мен табыстың ара қатынасы



Тәуекел мен табыстың ара қатынасы

Тәуекел мен табыс- бір-бірімен өзара байланысты және тікелей пропорционалды. Тәуекел мен табыстың ара қатынасы үйлесімді болуы тиіс; табысты ұлғайтып, тәуекелді азайту керек.

Тәуекел мен табыстың ара қатынасы (ағылш. Risk-return tradeoff) – кез-келген инвестор үшін ең маңызды ұғым, бұл табыстылық тәуекелге тікелей пропорционалды дегенді білдіреді. Басқаша айтсақ, тәуекел мен табыстың ара қатынасы, неғұрлым тәуекел көп болса, соғұрлым табыс та үлкен болады, неғұрлым тәуекел аз болса, соғұрлым табыс та аз болады дегенді білдіреді. Табыстылық пен тәуекел бір-бірімен тығыз байланысты екені анық, «тәуекел мен табыстың ара қатынасы» термині де осыдан шыққан.

Тәуекел мен табыстың ара қатынасы принципі төңірегінде көптеген мысал келтіріп, және іс жүзіндегі инвестициялық әрекеттің базисін суреттеп беруге де болады. Бірақ, алдымен, тәуекел мен табыстылықтың өзара күрделі байланысын қарастырып көрейік. Себебі, табыстылық-тәуекел жұбының тәуелділігі екі жаққа бірдей тең (керісінше емес), олай болса, негізгі график координаталық жазықтықтың 1-ші ширегіне бойлай енуге ұмтылатын, түзу сызық болып көрінеді (циферблаттағы түстік жағы).

Бұл графикте абсциссаның осі ОША өлшенеді(орташаширектік немесе стандартты ауытқу), бұл құралдың уақыт өте келе өзгергіштігін өлшейді. Тәуекелдің басты көрінісі нақ осы өзгергіштік.

Тәуекел мен табыстың ара қатынасы туралы нақтылап айтсақ

Жоғарыда айтылғанға қарасақ, табыс пен тәуекелдің өзара байланысы тым қарапайым болып көрінуі мүмкін. Және қарапайым да: тәуекел мен табыстың ара қатынасы мәні бойынша тым қарапайым, бірақ, ескеруге тұрарлық бірқатар дүниелер бар.

Біріншіден, тәуекелсіз ставка немесе табыс сияқты ұғым да бар (ағылш. Risk-free rate), ол нақты экономикада еш тәуекелсіз алуға болатын табыстылық. Тәуекелсіз ставка табыстылықтың болжамдық нормаларының ішіндегі ең кішкенесі. Бірақ нақ соның өзі болжамды және ол өте төмен.
Табыстылықтың осындай тәуекелсіз нормасының өлшемі мемлекеттік облигацияларға қойылған ставка. Үкіметтің мүмкін дерлік дефолты өте кішкентай болғандықтан (қазір бәріміз сеніп қалғандай болайық), табыстың тек азғантай бөлігін ғана қайтарып алып, біздің инвестициямыз бойынша, еш тәуекелсіз қайтарым алуға үміттенейік.
Мысал: АҚШ тәуекелсіз табыс 6% айналасында ауытқиды, Швейцарияда - 3%, Ресей мен Украинада – 8-9%. Бұл сандар, дамыған елдерге қарағанда, ТМД үкіметінде дефолт болу мүмкіндігінің жоғары екендігін көрсетеді, себебі, ТМД тым үлкен пайыздық мөлшерлемені ұсынады.

Сонымен, еш тәуекелсіз біздер жылына 9% табыс алуымыз мүмкін екен. Алайда, коммерциялық банктер депозиттер бойынша 15-20% ұсынып тұрғанда, кімнің 9% жылдық табыс алғысы келеді? Ол аздай, 2007ж акциялар құнының қалай шарықтап кеткенін есімізге түсірейік: бір ғана Енакиев зауытында жылына шамамен 1500% алуға болатын (акция 30-дан 445 грн.өсіп кетті!). Дәл осы жерде, сіздің қандай табыс алғыңыз келетіні және қандай тәуекелге баруға бел буғаныңызды білетін кез келді. Аталған зауыттың акциясын ұстаушылар үлкен тәуекелге бас тіккені айдан анық қой, алайда, қайтарым да соншылқты қомақты болып шықты. Тәуекел мен табыстылықтың ара қатынасын бағалау үшін, активтерді бағалау үлгісі қолданылады (САРМ).

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:   
Тәуекел мен табыстың ара қатынасы

Тәуекел мен табыс- бір-бірімен өзара байланысты және тікелей
пропорционалды. Тәуекел мен табыстың ара қатынасы үйлесімді болуы тиіс;
табысты ұлғайтып, тәуекелді азайту керек.

Тәуекел мен табыстың ара қатынасы (ағылш. Risk-return tradeoff) – кез-
келген инвестор үшін ең маңызды ұғым, бұл табыстылық тәуекелге тікелей
пропорционалды дегенді білдіреді. Басқаша айтсақ, тәуекел мен табыстың ара
қатынасы, неғұрлым тәуекел көп болса, соғұрлым табыс та үлкен болады,
неғұрлым тәуекел аз болса, соғұрлым табыс та аз болады дегенді білдіреді.
Табыстылық пен тәуекел бір-бірімен тығыз байланысты екені анық, тәуекел
мен табыстың ара қатынасы термині де осыдан шыққан.

Тәуекел мен табыстың ара қатынасы принципі төңірегінде көптеген мысал
келтіріп, және іс жүзіндегі инвестициялық әрекеттің базисін суреттеп беруге
де болады. Бірақ, алдымен, тәуекел мен табыстылықтың өзара күрделі
байланысын қарастырып көрейік. Себебі, табыстылық-тәуекел жұбының
тәуелділігі екі жаққа бірдей тең (керісінше емес), олай болса, негізгі
график координаталық жазықтықтың 1-ші ширегіне бойлай енуге ұмтылатын, түзу
сызық болып көрінеді (циферблаттағы түстік жағы).

Бұл графикте абсциссаның осі ОША өлшенеді(орташаширектік немесе
стандартты ауытқу), бұл құралдың уақыт өте келе өзгергіштігін өлшейді.
Тәуекелдің басты көрінісі нақ осы өзгергіштік.

Тәуекел мен табыстың ара қатынасы туралы нақтылап айтсақ

Жоғарыда айтылғанға қарасақ, табыс пен тәуекелдің өзара байланысы тым
қарапайым болып көрінуі мүмкін. Және қарапайым да: тәуекел мен табыстың ара
қатынасы мәні бойынша тым қарапайым, бірақ, ескеруге тұрарлық бірқатар
дүниелер бар.

Біріншіден, тәуекелсіз ставка немесе табыс сияқты ұғым да бар (ағылш.
Risk-free rate), ол нақты экономикада еш тәуекелсіз алуға болатын
табыстылық. Тәуекелсіз ставка табыстылықтың болжамдық нормаларының
ішіндегі ең кішкенесі. Бірақ нақ соның өзі болжамды және ол өте төмен.
Табыстылықтың осындай тәуекелсіз нормасының өлшемі мемлекеттік
облигацияларға қойылған ставка. Үкіметтің мүмкін дерлік дефолты өте
кішкентай болғандықтан (қазір бәріміз сеніп қалғандай болайық), табыстың
тек азғантай бөлігін ғана қайтарып алып, біздің инвестициямыз бойынша, еш
тәуекелсіз қайтарым алуға үміттенейік.
Мысал: АҚШ тәуекелсіз табыс 6% айналасында ауытқиды, Швейцарияда - 3%,
Ресей мен Украинада – 8-9%. Бұл сандар, дамыған елдерге қарағанда, ТМД
үкіметінде дефолт болу мүмкіндігінің жоғары екендігін көрсетеді, себебі,
ТМД тым үлкен пайыздық мөлшерлемені ұсынады.

Сонымен, еш тәуекелсіз біздер жылына 9% табыс алуымыз мүмкін екен.
Алайда, коммерциялық банктер депозиттер бойынша 15-20% ұсынып тұрғанда,
кімнің 9% жылдық табыс алғысы келеді? Ол аздай, 2007ж акциялар құнының
қалай шарықтап кеткенін есімізге түсірейік: бір ғана Енакиев зауытында
жылына шамамен 1500% алуға болатын (акция 30-дан 445 грн.өсіп кетті!).
Дәл осы жерде, сіздің қандай табыс алғыңыз келетіні және қандай тәуекелге
баруға бел буғаныңызды білетін кез келді. Аталған зауыттың акциясын
ұстаушылар үлкен тәуекелге бас тіккені айдан анық қой, алайда, қайтарым да
соншылқты қомақты болып шықты. Тәуекел мен табыстылықтың ара қатынасын
бағалау үшін, активтерді бағалау үлгісі қолданылады (САРМ).

Орташа табысты өлшеу

Таңдап алған құнды қағазымыз тәуекел тұрғысынан алғанда, тартымды ма,
соны білу үшін, орташа табыстылықты дұрыс есептеп алу керек. Орташа
табыстылық арифметикалық емес, геометриялық орташа арқылы есептелетінін
еске саламыз. Геометриялық орташалық, арифметикалыққа(қарапайым) қарағанда,
барлық элементтердің n көбейтіндісінің n дәрежесінің түбіріне тең.
Нақтырақ орташа табыстылықты есептеу туралы мақаладан қараңыз.

Тәуекел деген не

Тәуекел күткен табысты алмаудың мүмкіндігі. Құралдың өзгергіштігі
үлкенірек болса, күткен табысымыздың болмай қалу мүмкіндігі соғұрлым
үлкен. Өзгергіштік немесе волатильность басқасын былай қойғанда, Бета
коэффициентімен (САРМ-нан) немесе стандартты ауытқумен (жоғарыдағы
графиктегі тәрізді) өлшенеді.
Сіздің ағымдағы тәуекеліңіз бен табысыңызды біліп, сіз, өзіңіздің
инвестициялық әрекетіңіздің қаншалықты тиімді екенін бағалай аласыз.
Алайда, тым төменгі тәуекелде тым жоғары табыс алу үшін, сіздің
инвестицияңыз тиімділік шегінде болуы керек (Марковиц бойынша).

Үйлесімді портфель және Марковицтің тиімділік шегі

Қысқаша айтсақ, Марковицтің теориясы, табыстылыққа деген өсім
тәуекелге деген үлкен өсім арқылы келетінін, білдіреді. Яғни, сіздің
инвестициялық портфеліңіз әділ, бірақ, төмендетілмеген табыс әкелу үшін,
құралдарды нақты таңдай білу қажет.
Тәуекел мен табыстылық ара қатынасының кең көлемді иллюстрациясы
былайша көрінеді:

Марковиц бойынша, инвестициялар төмендетілген табыс аумағы мен
төмендетілген тәуекелдің мүмкін еместей аумағымен түйіскен жерінде
орналасуы тиіс.
Бұл түйісуді Марковиц былай атаған: Тиімділік шегі (ағылш. Efficient
frontier).

Қорытынды

Тәуекел мен табыстылық – өзара байланысты және тікелей пропорционалды.
Неғұрлым табыс көп болса, тәуекел де соғұрлым жоғары, және керісінше; егер
тәуекел жоғары болса, табыс та соғұрлым жоғары болуы керек. Тәуекел мен
табыстылықтың ара қатынасы үйлесімді болуы тиіс, және оның мақсаты:
тәуекелді азайтып, табыстылықты арттыру. Табыс пен тәуекелдің байланысы
инвестициялық әрекетпен айналысатындар үшін, ең негізгі ереже болып
табылады.
Кружка (трендтің жалғасу фигурасы)

Кружка (ағылш. Cup with handle, сөзбе сөз: сабы бар шыныаяқ)
техникалық сараптамада- бұл өрлейтін трендтің жалғасу фигурасы. Бұл
фигураны Уильям Онил жасап, алғаш рет 1988 жылы Акциялардан қалай табыс
алу кітабында жазған (How to make money in stocks).

Нағыз кружка тәрізді, экзотикалық Кружка атауы бар фигура екі бөліктен
тұрады:

٠ стақаннан
٠сабынан

Стақан сол жағында, сабы- оң жағында орналасқан.

Кружка фигурасы өрлейтін трендте қалыптасады. Фигура, өрлейтін трендте
иілген доға тәрізді түбі пайда болғанда, қалыптасады. Бұл Кружканың алғашқы
бөлігі, яғни, стақан. Аяқталғасын, тағы бір түбі қалыптасады, ол
алдыңғысына қарағанда, кішілеу. Стақанның жиектері мен сабы шамамен бір
деңгейде орналасқан (кедергіні қалыптастырады). Сабы аяқталғасын, құны
кедергі сызығын төменнен жоғарыға қарай қиып өтіп, ағымдағы тенденцияны
(тренд) растап және күшейтіп, фигура сәтті аяқталады.

Кружка фигурасының маңызды элементтері

1. Өрлейтін тренд Кружка алдында қажет, себебі, бұл тенденция
жалғасуының фигурасы. Іс жүзінде, тренд ескі болмауы тиіс; бірнеше
ай- ең ұтымдысы осы. Тренд неғұрлым ескі болса, фигураның орындалу
мүмкіндігі де соғұрлым төмен.
2. Стақан - жәйлап иілген түбі, ол латынның U әрпіне ұқсайды. Егер
стақан V көбірек ұқсайтын болса, бұндай күрт өзгерісті Кружкаға
жатқызуға болмайды; Кружка туралы ұмытсақ та болады. Іс жүзінде
Кружка, стақанның максимумы (жиектері бойынша шеті) бір деңгейде
болады, бірақ, бұл міндетті емес; олар кедергілесу сызығын (тым
болмаса, зонасын) қалыптастыру үшін, шамамен бірдей болуы тиіс.
3. Сабы стақаннан кейін қалыптасады. Әдетте, сабы биіктігі бойынша
стақанның 13 биіктігінен аспайды. Саптың жиектері стақанның
жиектерімен бір деңгейде болып келеді, бұл кедергіні тағы бір рет
растайды.
4. Кружканың ұзақтығы, әдетте, 1 айдан 6 айға дейін құрайды. Сабы
әдетте бір айдан аспайды.
5. Сауда көлемінің артуы Кружканың соңында, кедергіні тесіп өткенде,
белгіленеді.
6. Мақсатты құны кедергі құнына қосылған фигураның минимум мен максимум
аралығына тең.

Кружкамен жұмыс істегенде, басқа фигурамен жұмыс істеген кездегідей,
фигураның мәнін білу маңызды, және геометриялық стандарттары мен нақты
пропорциялары оншалықты маңызды емес. Өрлейтін трендте иілгіш түбі – бұл
болашақтағы Кружка екенін есте сақтаңыз. Егер осы түбінен кейін шағын түбі
көрінсе, бұл кружканың сабы болғаны. Құны осы екі түптің жиектік
шеттерімен түзілген, кедергі сызығын қиып өткенде, Кружка іске қосылып, еш
алаңсыз сатып ала беруіңізге болады., өйткені, Кружка- тенденция
жалғасуының фигурасы және құны жоғары көтеріледі.

Техникалық сараптамаға негізделген, биржалық сауданың ережелері

Техникалық аналитик трендерді белгілеп, техникалық ақаудың болмауын
және индикаторларды қадағалап, техникалық сараптама жүргізу үшін, биржалық
сауданың басқа да ережелерін бақылауы керек.

Биржадағы сауданың әр түрлі стратегиялары бар: оның кейбірі дұрыс
бағаланбаған акцияларды сатып алуға негізделеді, басқалары түбегейлі
зерттеулердің өзіне негізделеді. Бүгін біз стратегияны немесе техникалық
сараптама үшін биржалық сауданың ережелерін қарастырамыз.

Келесі 10 ереже техникалық аналитиктерге арналған, себебі, олар
техникалық талдауға негізделеді, яғни, Доу теориясына. Егер сізге түбегейлі
зерттеу ұнайтын болса, немесе сіз нарықтың тиімсіздігі туралы теорияны
ұстанатын болсаңыз, онда биржадағы ұтымды сауданың бұл ережелері сізге
арналмаған. Олай болмаса, сіз сауданың бұл ережелерін өте пайдалы деп
табасыз.

Осы ережелердің авторы Джон Мерфи, америкалық сарапшы, оны техникалық
талдаудың патшасы атайды.

Сонымен...

Техникалық талдауға арналған биржалық сауданың 10 ережесі

Бұл ережелердің барлығы өте қарапайым; бәлкім, сіз оларды білетін де
шығарсыз. Алайда, білу мен оларды ұтымды пайдалану – бұл әр түрлі жағдай.
Бұл ережелерді іс жүзінде қолданыңыз, әйтпесе, тек біліп қана қойып,
ешқандай пайда таппайсыз.

Қысқаша шолу:

1. Трендтерді табыңыз
2. Мықты трендті біліп, соның соңынан еріңіз
3. Қолдау мен кедергіні табыңыз
4. Коррекция көлемін біліңіз
5. Тренд сызықтарын сызып шығыңыз
6. Жылжымалы орташаны бақылаңыз
7. Индикаторды бақылаңыз
8. Ескертпе белгілерін бақылаңыз
9. Трендті нарықтың кездейсоқ ұзақ қозғалысынан айыра біліңіз
10. Растау белгілерін бақылаңыз

Енді әр ережеге нақтылап тоқтайық

Трендті табыңыз
Сіздің нарыққа ұзақ уақытқа шығу ойыңыз бар ма, әлде қысқа кезеңге
шығасыз ба, соған орай, нарықтың жалпы көрінісін зерттеу үшін техникалық
талдауды бастау керек. Алдымен бір аптадағы немесе бір айдағы максималды
графиктегі үлкен периоды бар ауытқулар мен трендтерді зерттеңіз. Нарық
қозғалысының жалпы көрінісі сізге түсінікті болғанда, тоқсан мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Банктік тәуекелдердің Қазақстанның банктік жүйесінде қолданылуы мен басқарылуының теориялық аспектілерін анықтау және тәуекелдерді басқаруда шетелдік тәжірибе мен отандық тәжірибе
Тәуекел мәні, функциялары және жіктелуі
Пайыздық тәуекел
Кәсіпорынның техника - экономикалық көрсеткіштерін талдау және тәуекелін бағалау
Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекелдікті төмендету жолдары
Қаржылық тәуекел
Қазақстан банк ісі
Шетел тәжірибесіне сүйене отырып, банктік тәуекелдерді басқаруды жетілдіру
Кәсіпорынның қызметінің тәуекелін бағалау және төмендету әдістері
Банктегі несиелік тәуекелділік. «Алматы сауда қаржы банкі» акцонерлік қоғамының несиелік қызметіне талдау
Пәндер