Салық жүйесінің қызмет етуінің тиімділігін салықтық бақылау қызметін ұйымдастыру арқылы реттеу

Кіріспе

Салықтар - мемлекетiмiздiң негiзгi кiрiс көзi болғандықтан, оған үнемi салық әкімшілігін жүргізу, яғни салықтық бақылау жасалынып отыру қажет. Салық әкімшілігін жүргізу салық қызметі органдарының салық бақылауын жүзеге асыруы, мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесінің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдері мен салық берешегін мәжбүрлеп өндіріп алу шараларын қолдануы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салық төлеушілерге және басқа да уәкілетті мемлекеттік органдарға мемлекеттік қызмет көрсету болып табылады. Сонымен, кең мағынада салықтық бақылау - бұл салық заңдылықтарының орындалуын бақылау. Салықтық бақылау - мемлекеттiң жетiк меңгерiп, жақсы ұйымдастырылған iс-әрекетi. Өйткенi, мұнда мемлекеттiң мүддесi, материалдық-қаржылық қамтамасыз етiлуi көзделiп отыр. Қоғамымыздың жетiлiп-дамуына, экономикалық өркендеуiнде салықтардың үлесi басым.
Жалпы алғанда, салық бақылауы салық қызметi органдарының салық заңдарының орындалуын, жинақтаушы зейнетақы қорларына мiндеттi зейнетақы жарналарының және мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдардың толық және уақытылы аударылуын бақылауы .
Салықтық бақылау мемлекеттiк қызметтiң бiр түрi ретiнде келесi белгiлерi бойынша сипатталады:
1.Салықтық бақылау мемлекеттiк бақылаудың бiр түрi ретiнде. Салықтық бақылау - мемлекеттiң салық қызметiнiң бiр бағыты болып саналады. Салық бақылауы мемлекеттiк салық қызметi органдары арқылы жүзеге асады. Осы органдар арқылы мемлекет өзiнiң бақылау функциясын айқындайды, соған сәйкес, мемлекеттiк салық қызметi органдары өзiне берiлген бiр жақты билiк негiзiнде айқындалған функцияларды жүзеге асырады.
2. Салықтық бақылау қаржы бақылауының құрамдас бір бөлігі ретiнде. Салық бақылауы мемлекеттiң қаржы қызметiнiң бiр тармағы болып табылады. Салық бақылауын жүзеге асыру барысында тексерiске, мемлекеттiк қаржы қорын жасауға керектi табыстарды жинауды жүзеге асыратын, мемлекеттiң қаржы қызметiнiң бағыттары тартылады.
3. Салық бақылауы - мемлекеттiк бақылаудың айқындалған түрi. Салық кодексi бойынша, бұл салық бақылауын арнайы уәкiлеттiлiгi бар мемлекеттiк салық қызметi органдары ғана жүзеге асыруға құқығы бар. Соған сәйкес, басқа мемлекеттiк органдардың салық бақылауы өрiсiне араласуға еш құқықтары жоқ.
4. Салық бақылауының айқындылығы - оның функционалдылығын айқындайды. Бұл бiрiншiден, салық бақылау органдарының салық бақылауы барысында шектен шықпау мiндеттiлiгiн айқындаса, ал екiншiден салық бақылауы объектiсi ретiнде салық мiндеттемесi жүктелген, меншiк формасы, атқаратын қызмет түрлерi мен ұйымдық-құқықтық формасына байланыссыз кез-келген заңды және жеке тұлға бола алатындығымен байланысты.

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Салық жүйесінің қызмет етуінің тиімділігін салықтық бақылау қызметін ұйымдастыру арқылы реттеу

Қаржы кафедрасының доценті, э.ғ.к. Абиева С.Н.
Қаржы мамандығының магистранты Нурсеитова А.М

Салықтар - мемлекетiмiздiң негiзгi кiрiс көзi болғандықтан, оған үнемi салық әкімшілігін жүргізу, яғни салықтық бақылау жасалынып отыру қажет. Салық әкімшілігін жүргізу салық қызметі органдарының салық бақылауын жүзеге асыруы, мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесінің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдері мен салық берешегін мәжбүрлеп өндіріп алу шараларын қолдануы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салық төлеушілерге және басқа да уәкілетті мемлекеттік органдарға мемлекеттік қызмет көрсету болып табылады. Сонымен, кең мағынада салықтық бақылау - бұл салық заңдылықтарының орындалуын бақылау. Салықтық бақылау - мемлекеттiң жетiк меңгерiп, жақсы ұйымдастырылған iс-әрекетi. Өйткенi, мұнда мемлекеттiң мүддесi, материалдық-қаржылық қамтамасыз етiлуi көзделiп отыр. Қоғамымыздың жетiлiп-дамуына, экономикалық өркендеуiнде салықтардың үлесi басым.
Жалпы алғанда, салық бақылауы салық қызметi органдарының салық заңдарының орындалуын, жинақтаушы зейнетақы қорларына мiндеттi зейнетақы жарналарының және мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдардың толық және уақытылы аударылуын бақылауы .
Салықтық бақылау мемлекеттiк қызметтiң бiр түрi ретiнде келесi белгiлерi бойынша сипатталады:
1.Салықтық бақылау мемлекеттiк бақылаудың бiр түрi ретiнде. Салықтық бақылау - мемлекеттiң салық қызметiнiң бiр бағыты болып саналады. Салық бақылауы мемлекеттiк салық қызметi органдары арқылы жүзеге асады. Осы органдар арқылы мемлекет өзiнiң бақылау функциясын айқындайды, соған сәйкес, мемлекеттiк салық қызметi органдары өзiне берiлген бiр жақты билiк негiзiнде айқындалған функцияларды жүзеге асырады.
2. Салықтық бақылау қаржы бақылауының құрамдас бір бөлігі ретiнде. Салық бақылауы мемлекеттiң қаржы қызметiнiң бiр тармағы болып табылады. Салық бақылауын жүзеге асыру барысында тексерiске, мемлекеттiк қаржы қорын жасауға керектi табыстарды жинауды жүзеге асыратын, мемлекеттiң қаржы қызметiнiң бағыттары тартылады.
3. Салық бақылауы - мемлекеттiк бақылаудың айқындалған түрi. Салық кодексi бойынша, бұл салық бақылауын арнайы уәкiлеттiлiгi бар мемлекеттiк салық қызметi органдары ғана жүзеге асыруға құқығы бар. Соған сәйкес, басқа мемлекеттiк органдардың салық бақылауы өрiсiне араласуға еш құқықтары жоқ.
4. Салық бақылауының айқындылығы - оның функционалдылығын айқындайды. Бұл бiрiншiден, салық бақылау органдарының салық бақылауы барысында шектен шықпау мiндеттiлiгiн айқындаса, ал екiншiден салық бақылауы объектiсi ретiнде салық мiндеттемесi жүктелген, меншiк формасы, атқаратын қызмет түрлерi мен ұйымдық-құқықтық формасына байланыссыз кез-келген заңды және жеке тұлға бола алатындығымен байланысты.
5. Салық бақылауының субъектiсi ретiнде - бақылауды жүзеге асырушы уәкiлеттi мемлекеттiк орган қарастырылады. Қазақстан Республикасының заңы бойынша салық бақылауын салық қызметi органдарының, сонымен қатар, Қазақстан Республикасының шекарасы арқылы өтетiн әрбiр тауарға қатысты салық мiндеттемелерiнiң орындалғанын бақылап отыратын - кеден органдарының ғана жүргiзуге құқықтары бар.
Салық бақылауы ұйымдасқан күрделi жүйе болып табылады және өзiнiң күрделiлiгiне байланысты келесi элементтерден тұрады: бақылау субъектiсi, бақыланатын субъект, бақылау объектiсi, бақылау құралы, бақылау мақсаты және де бақылауды жүзеге асыратын әдiстер.
Бақыланатын субъектi ретiнде, салық заңдылығымен айқындалған мiндеттер жүктелген тұлғалар болып табылады. Оларға: салық төлеушiлер, салық агенттерi, салық жинаушы тұлғалар, банктер немесе банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдар, дебиторлар, салық төлеушi жайлы ақпаратпен құлағдар тұлғалар жатады.
Бақылау объектiсi ретiнде бақыланатын субъектiнiң қызметi, дәлiрек айтсақ, бақыланатын субъектiлердiң салық заңдылығымен жүктелген мiндеттерiн орындаулары болып табылады.
Салық бақылауының мақсаты болып:
- салық заңдылықтарының бұзылу фактiлерiн ашу немесе салық қызметкерлерiнiң өз мiндеттерiн атқару барысындағы кемшiлiктердi анықтау;
- салық заңдылықтарының бұзылуына байланысты кiнәлiлердi табу және оларды жауапкершiлiкке тарту;
- салық заңдылығындағы кемшiлiктердi жою;
- салық берешектерi мен айыппұлдарды өндiрiп алуға байланысты мемлекеттiң материалдық жағдайын қорғау;
- салық заңдарының бұзылу себебiн анықтау, анықталған кемшiлiктердi жою және болашақта қайталанбауын қадағалау.
Салық бақылауын жүзеге асыру кезеңдері бойынша, бақыланатын субъектiлер жайлы мәлiметтер жинау; жиналған мәлiметтердi бағалау және жиналған мәлiметтерге ықпал ету арқылы қызмет ете алады.
Мәлiметтердi жинау барысында салық бақылауы субъектiсi бақыланатын субъектiден жұмыс барысы жайлы ақпараттарды алуға тиiс. Бұл ақпараттарды алғаннан кейiн, тексеру жүргiзушi тұлға оларды талдап, заңға сәйкес жүргiзiлуiн анықтайды. Соңынан жиналған мәлiметтерге ықпалы айқындалады. Егер бақылау барысында қателiктер кеткендiгi айқындалса, онда бақыланатын субъектiнiң әкiмгершiлiк немесе қылмыстық жауапкершiлiктiң қайсысына тартылатындығы жайлы сұрақтар шешiледi .
Салық бақылауын қалыптасуына байланысты әртүрлi топтарға бөлуге болады. Iске асырылу формасына байланысты салық бақылауы тікелеі және жанама болып бөлінеді.

Тiкелей салық бақылауы бiрiншiден, тексерiс бақылау объектiсiнiң өзiнде жүргiзiлетiндiгiмен, ал екiншiден, салық органдары қызметкерлерiнiң салық есептемесiне қатысты алғашқы құжаттарды зерделеп, талдау жасалуымен сипатталады. Тiкелей салық бақылауы әдетте бақыланатын субъектiнiң тұрғылықты жерi бойынша жүзеге асырылады.
Жанама салық бақылауы кезiнде бақылау субъектiсi мен объектiсi бiр-бiрiмен тiкелей байланысқа түспей, бақылау сырттан жасалады, сонымен қатар, бақылау негiзiнен есеп-қисап құжатамасына тiкелей қатысты жүргiзiледi. Салық тәжiрибесiнде бақылаудың бұл түрi-камералдық бақылау деп аталады. Салық бақылауы жүргiзiлу уақытына байланысты:
- алдын-ала салық бақылауы;
- ағымдағы салық бақылауы;
- кейiнгi салық бақылауы болып үшке бөлiнедi.
Алдын-ала салық бақылауы әлде бiр салық салумен байланысты қаржы-шаруашылық операциялар жүргiзiлер алдында жасалынады. Бақылау барысында iске асырылатын операциялардың заңға сәйкестiлiгi тексерiлiп, соған сәйкес бiрқатар сұрақтар шешiмiн табады. Бұл бақылаудың басты мiндетi - салық заңын бұзушылықты болдырмау болып табылады.
Ағымдағы салық бақылауы қандай да бiр қаржы-шаруашылық операцияларының жүргiзiлу барысында жасалынады. Бақылау барысында жүргiзiлiп жатқан операциялардың заңға сәйкестiгi қарастырылады. Ағымдағы салық бақылауының мiндетiне - салық заңдылықтарын орындау барысындағы кемшiлiктердi дер кезiнде тауып, қателердi жөндеу жатады.
Кейiнгi салық бақылауы қандай да бiр салық мiндеттемесiнiң орындалу уақыты аяқталған соң жасалынады. Бақылау барысында салық мiндеттемелерiнiң орындалғандығы, орындалу барысында салық заңдылығын бұзушылық орын алды ма деген бiрқатар сұрақтар қарастырылады. Кейiнгi салық бақылауының мiндетiне салық заңының бұзылуы жөнiнде айғақтарды тауып, заң бұзушылықты кейiн де болдырмау мақсатымен , оған қатысты тұлғаларды жауапкершiлiкке тарту жүктеледi.
Көп жағдайда алдын - ала жасалынатын салық бақылауы қолданылмайды. Мұндай бақылау әдетте, салық төлеушi салық қызметi органымен салық мiндеттемесiнiң көлемi жайлы алдын-ала келiссөз жүргiзген кезде ғана орын алады. Мысалы, салық декларациясын тапсыру кезiнде, себебi бұл iс әрекет салық органдарының қызметкерлерiнiң көмегi арқылы жүзеге асырылады. Сонымен қатар, ағымдағы салық бақылауы да қолданыста жиi бола бермейдi. Себебi, бұл бақылау кезiнде, бақылаушы орган бақыланатын субъектiнiң салық мiндеттемесiнiң орындалуына бақылау жасап отыруы керек .
Салық бақылауы бақылау көлемiне байланысты:
- кешендi салық бақылауы;
- тақырыптық салық бақылауы болып бөлiнедi.
Кешендi салық бақылауы кезiнде бақыланатын субъектiнiң бүкiл салық мiндеттемелерiнiң орындалуы бақыланады.
Тақырыптық салық бақылауы кезiнде бақыланатын субъектiнiң қызметiнiң бiр бағыты салық бақылауының құралы ретiнде айқындалады (мысалы, салық салу объектiсiнiң тiзiмiнiң жасалуының дұрыстығын тексеру). Бақылаумен қамтылу көлемiне немесе ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.