Трансплантация

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1. Трансплантация туралы түсінік және оның даму тарихы ... ... ... ...4
1.1. Трансплантологияның Қазақстанда дамуы ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Трансплантацияның жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
2. Жүрек трансплантациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.1. Жүрек трансплантациясының донорлары ... ... ... ... ... ... ... ..8
2.2. Жүрек трансплантациясының әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
2.3. Жүрек трансплантациясының кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... 10
3. Қазақстандағы трансплантологияның бүгінгі таңдағы жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14

КІРІСПЕ
Егер ағзаның ескірген не бүзылған құрылымдары табиғи жолмен (регенерация) қалпына келмесе, басқа сау мүшені не үлпаны қондыру (трансплантация) қажет болады — мұны ұлпалар мен мүшелердің транстантациясы деп атайды.
Ағзалардың ұлпалары мен мүшелерін қондыру туралы аңыздар ерте замандардан — ежелгі грек, христиан аңыздарынан белгілі. Мысалы, Косьма және Дамион туралы аңыздар.
Біздің заманымыздың II ғасырда Қытай емшісі Хуа Ту адамдардың зақымданған мүшелерін алып тастап, орнына сау мүшелерді қондырған деген деректер бар.
Ұлпалар мен мүшелердің трансплантациясы ғылыми түрде XIX ғасырда италияңцық Д. Баронко (1804) неміс К. Бюнгер (1823) тәжірибелерінің нәтижесіңде дами бастады. Трансплантацияның дамуында Н.И. Пироговтың (1835) еңбегінің маңызы зор. Қазіргі кезде ұлпалармен мүшелерді қондыру көптеген елдерде жүргізілуде. 1980-1990 жылдары әлемде бүйректі қондыратын 301 орталық болып 25000 операция жасалынған, жүректі қон-дыратын 64 орталықта 500-ге жуық операциялар жасалынған.
Қазақстанда мүшелерді трансплантациялау операциялары академик М.Әлиев есімімен байланысты. М.Әлиевтің басшылығымен XX ғасырдың 80-90 жылдары бауырға, ұйқы безіне т.б. мүшелерге операциялар жасалынған. 2002-2003 жылдары Қазақстан дәрігерлері трансплантация саласында жаңа жетістіктерге қол жеткізді, себебі ұлпалармен мүшелерді қондырудан жасушалық трансплантацияға көшті. Мысалы, 2002 жылы М.Алиевтің басшылығымен бауырға, 2003 жылы әлемде бірінші болып М.Әлиев, Ж.Досқалиевтар қалқанша безге шприцпен эмбрион-дық жасушаларды енгізу арқылы сәтті операциялар жасады. Қазіргі кезде Қазақстанда бауыры ауыратын адамдарға эмбриоңдық гепотоциттерді енгізу арқылы жылына 200-300 сәтті операциялар жасалынуда. Бұл әдістің болашағы мол. Трансплантологияда мүшесі алынатын ағзаны — донор, ал сол мүшені кондыратын ағзаны — рецепиент, қондырушы мүшені трансплантант деп атайды. Трансплантацияны — аутотрансплантация, аллотрансплантация және ксенотрансплантация деп үшке бөледі.

ЖҰМЫСТЫҢ МАҚСАТЫ: Трансплантология, трансплантация ұғымдарына ауқымды түрде сипаттама бере отырып, ағзалар трансплантациясының түрлеріне, кезеңдеріне шолу жасау. Жүрек трансплантациясының негізгі ерекшелігі мен құрылымына, кезеңдеріне тоқталып, теориялық білімді жетілдіру.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Алматы Ақшамы газеті. «Трансплантация дегеніміз не?»
/31.03.2014 жылғы басылым/.
2. Ұлттық Ғылыми кардиохирургия орталығының ресми сайты http://heartcenter.kz/donation_trans/transplantation/istoriya-transplantatsii/
3. «ТРАНСПЛАНТОЛОГИЯ АДАМҒА ӨМІР СЫЙЛАЙДЫ» «Сыр бойы» Қызылорда облыстық газеті,
/23.11.2013 жылғы басылым/.
4. http://kazorta.org/a-zany-alpyna-kelu-bylystary/
5. http://kazmedic.kz/archives/«Жүрек трансплантациясы»
6. http://www.astana-akshamy.kz/«Астана Ақшамы»
7. ДонорлықжәнеоргандартрансплантациясымәселелеріжөніндегіЕуропалаққорқатысқан ДонорКүні.
http://heartcenter.kz/news/4022/

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

БАЯНДАМА
Тақырыбы: ТРАНСПЛАНТАЦИЯ

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1. Трансплантация туралы түсінік және оның даму тарихы ... ... ... ...4
1.1. Трансплантологияның Қазақстанда дамуы ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Трансплантацияның жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
2. Жүрек трансплантациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
2.1. Жүрек трансплантациясының донорлары ... ... ... ... ... ... .. ... 8
2.2. Жүрек трансплантациясының әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
2.3. Жүрек трансплантациясының кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ..10
3. Қазақстандағы трансплантологияның бүгінгі таңдағы жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...14

КІРІСПЕ
Егер ағзаның ескірген не бүзылған құрылымдары табиғи жолмен (регенерация) қалпына келмесе, басқа сау мүшені не үлпаны қондыру (трансплантация) қажет болады -- мұны ұлпалар мен мүшелердің транстантациясы деп атайды.
Ағзалардың ұлпалары мен мүшелерін қондыру туралы аңыздар ерте замандардан -- ежелгі грек, христиан аңыздарынан белгілі. Мысалы, Косьма және Дамион туралы аңыздар.
Біздің заманымыздың II ғасырда Қытай емшісі Хуа Ту адамдардың зақымданған мүшелерін алып тастап, орнына сау мүшелерді қондырған деген деректер бар.
Ұлпалар мен мүшелердің трансплантациясы ғылыми түрде XIX ғасырда италияңцық Д. Баронко (1804) неміс К. Бюнгер (1823) тәжірибелерінің нәтижесіңде дами бастады. Трансплантацияның дамуында Н.И. Пироговтың (1835) еңбегінің маңызы зор. Қазіргі кезде ұлпалармен мүшелерді қондыру көптеген елдерде жүргізілуде. 1980-1990 жылдары әлемде бүйректі қондыратын 301 орталық болып 25000 операция жасалынған, жүректі қон-дыратын 64 орталықта 500-ге жуық операциялар жасалынған.
Қазақстанда мүшелерді трансплантациялау операциялары академик М.Әлиев есімімен байланысты. М.Әлиевтің басшылығымен XX ғасырдың 80-90 жылдары бауырға, ұйқы безіне т.б. мүшелерге операциялар жасалынған. 2002-2003 жылдары Қазақстан дәрігерлері трансплантация саласында жаңа жетістіктерге қол жеткізді, себебі ұлпалармен мүшелерді қондырудан жасушалық трансплантацияға көшті. Мысалы, 2002 жылы М.Алиевтің басшылығымен бауырға, 2003 жылы әлемде бірінші болып М.Әлиев, Ж.Досқалиевтар қалқанша безге шприцпен эмбрион-дық жасушаларды енгізу арқылы сәтті операциялар жасады. Қазіргі кезде Қазақстанда бауыры ауыратын адамдарға эмбриоңдық гепотоциттерді енгізу арқылы жылына 200-300 сәтті операциялар жасалынуда. Бұл әдістің болашағы мол. Трансплантологияда мүшесі алынатын ағзаны -- донор, ал сол мүшені кондыратын ағзаны -- рецепиент, қондырушы мүшені трансплантант деп атайды. Трансплантацияны -- аутотрансплантация, аллотрансплантация және ксенотрансплантация деп үшке бөледі.

ЖҰМЫСТЫҢ МАҚСАТЫ: Трансплантология, трансплантация ұғымдарына ауқымды түрде сипаттама бере отырып, ағзалар трансплантациясының түрлеріне, кезеңдеріне шолу жасау. Жүрек трансплантациясының негізгі ерекшелігі мен құрылымына, кезеңдеріне тоқталып, теориялық білімді жетілдіру.

1. ТРАНСПЛАНТАЦИЯ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК ЖӘНЕ ОНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
Трансплантация (transplantatіo - ауыстыру) - адам мен жануарда - бір организмнің (донор) мүшелерін басқа организмге (реципиент) ауыстырып салу. [1]
Өмірлік маңызы бар мүшелерді, соның ішінде жүректі, экспериментальды түрде трансплантациялаудың негізін қалаушы Алексис Каррель, сол үшін 1912 жылы Нобель сыйлығымен марапатталған. Ол эксперимент түрінде мүшелерді ауыстырып қондыру, оларды сақтап және қан тамырының торабын салу техникасына зерттеулер жасады. Ол донорлық мүшені сақтау үшін негізгі принциптерді жетілдірді. [2]
Бірінші рет 1933 жылы адамның мүшесін адамға трансплантациялауды Ю. Вороной жасаған. Ресейлік трансплантологияның негізін қалаушылардың бірі В. П. Демихов атты ресейлік ғалым болған, ол 1951 жылы донорлық жүректі итке ауыстырып қондыруды толық жетілдірді.
1967 жылы 3 желтоқсан күні ОАР хирургі Кристиан Барнард Демиховтан және біршама дүниежүзілік хирургиялық клиникалардан алдын ала тағылымдамадан өтіп, әлем бойынша бірінші рет Кейптаунда адамның жұрегін сәтті аустырып салды. [2]
Джозеф Мюрреядің (Murrey) тікелей басшылығымен бір топ дәрігерлер 1954 жылы желтоқсан айында екі егіз ағайындылар арасында бүйрек ауыстырып салу операциясын сәтті өткізді. Джозеф Мюррей зертеулерін жалғастырып, туыспаған донордың бүйрегін ауыстырып салуды қол жеткізді және иммунодепресанттардың ерекшеліктері мен қабылдамау механизмі зерттеді. [2]
1956 году Томас Старзл бірінші рет бауырды ауыстырып салды.
Алғашқы рет өкпені ауыстырып қондыруды 1963 жылы дәрігер Джеймс Харди Миссисипи Университетінде жасады, бірақ операциядан кейін бірнеше күн өте емделуші қайтыс болып кетті. 1983 жылы Джоел Купер бір өкпені ойдағыдай ауыстырып қондырды және 1986 жылы жоғарыда аталған дәрігер екі өкпені ауыстыру операциясы сәтті өткізді.
2008 жылдың маусым айында, Барселона кликасында профессор Паоло Макиарини бағаналы жасушалардан өсірілген, алғашқы адам мүшесі трансплантациясын өткізді. [2]
Емделуші кеңірдегі туберкулездің кесірінен зақымданган әйел адам болды. Кеңірдек күрделі технология арқылы жасалған: дәрігерлер жуырда қайтыс болған адамның кеңірдегін пайдаланды, химиялық препараттар арқылы тірі жасушаларды заласыздандырып онда талшықты ақуызды тінге емделушінің кемігінен алынған діндік жасушаларды еңгізді. Бұл жасушалар арнаулы биореакторда төрт күн дамыды, содан соң кеңірдек ауыстырып қоныдыруға дайын болды. Бір айдан соң ауыстырып салыңған мүшенің қан айналымы қалпына келді.
Донорлық мүшемен (жүрек) өмір сүру ұзақтығы бойынша рекорд жасаушы американдық Тони Хьюсман болып табылды, ол трансплантациядан кейін 30 жыл өмір сүріп қатерлі ісіктен қайтыс болды. [2]

1.2. ТРАНСПЛАНТАЦИЯНЫҢ ҚАЗАҚСТАНДА ДАМУЫ
Бүгінгі таңда елімізде 3000-ға жуық адам бүйрек алмастыру үшін өз кезегін күтуде, сонымен қатар, 170-200 қазақстандық жыл сайынғы бауыр және осыншама адам жүрек алмастыруға мұқтаж екен. [3]
Жалпы, Қазақстанда ағза ауыстыру оталары отыз жылдан бері жасалып келеді. Оның ішінде бір бүйрегін, бауырының шамалы бір бөлігін беріп, өзгеге ғұмыр сыйлаған жандар арамызда жүр. Сол сияқты сырқаттарға аса қажет органдарды қайтыс болған адамдардан да алуға болады. [2]

КЕСТЕ-1. ТРАНСПЛАНТОЛОГИЯНЫҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДАМУ ТАРИХЫ [2]
1979 ж.
Алғашқы бүйрек трансплантациясы
ҚР денсалық сақтау министрлігі клиникалық және эксперименттік ғылыми-зерттеу институты, хирург А.Д.Сутыко
1992 ж.
Алғашқы ұйқы безінің гетеротопиялық трансплантациясы
А.Н. Сызганов атындағы
хирургия институты , хирургтар М.А. Алиев и Ж.А. Доскалиев
1996 ж.
Алғашқы бауырдың гетеротопиялық трансплантациясы
А.Н. Сызганов атындағы
хирургия институты , хирургтар М.А. Алиев и Ж.А. Доскалиев
2011 ж.
Алғашқы тірі донордан алынған бауырдың ортотопиялық трансплантациясы
А.Н. Сызганов атындағы
хирургия институты , хирург
О. Руммо (Белоруссия)
8 тамыз 2012 ж.
Алғашқы жүрек трансплантациясы
АҚ Ұлттық ғылыми кардиохирургиялық орталық ,
Кардиохирургтар Ю.В. Пя және Я. Пирк (Чех Республикасы)
2012 ж.
Алұғашқы ұйқы безімен бүйректің бөлшектерінен құрамдастырылған трансплантациясы
ҚКА №7 Алматы қаласы
Хирург Kwan-Tae Park (Оңтүстік Корея)
2012 ж.
Алғашқы баланың бүйрегінің трансплантациясы
АҚ Ұлттық ана мен бала ғылыми орталығы
Қазақстандық және шетелдік мамандар
2013 ж.
Алғашқы баланың бауырының трансплантациясы
АҚ Республикалық медициналық жедел жәрдем нский орталығы
хирург О. Руммо (Белоруссия)
2013 г.
Алғашқы өліктік донордан алынған бауырдың ортотопиялық трансплантациясы
АҚ Республикалық медициналық жедел жәрдем нский орталығы
хирург Т. Султаналиев

1.3. ТРАНСПЛАНТАЦИЯНЫҢ ЖІКТЕЛУІ
Трансплантация мынадай өзгеше түрлерге бөлінеді:
:: аутотрансплантация - бір ағзаның ішінде мүшелерді немесе тіндерді ауыстыру;
:: изотрансплантация - генетикалық ұқсастығы бар ағзадан алынып, ауыстырылған тіндер немесе мүшелер (мысалы: егіздерде);
:: аллотрансплантация - (көнерген гомотрансплантация) бір түрлі ағзалардың мүшелерін және тіндерін ауыстыруы;
:: ксенотрансплантацию (көнерген гетеро-трансплантация) - әр түрлі ағзалардың мүшелерін және тіндерін ауыстыруы. [4]
Трансплантация ортотопиялық және гетеротопиялық болады.
Ортотопиялық трансплантация (грек тілінен orthos тура, түзу + topos орын) -- бұл жағдайда мүшені немесе тінді жоқ немесе алынып тастаған дәл сондай мүшенің немесе тіннің орнына ауыстырып қондыру.[4]
Гетеротопиялық трансплантация (грек тілінен heteros өзге, бөтен, өзгеше + topos орын) - бұл жағдайда мүшені немесе тінді өзіне тән емес орынға ауыстырып қондыру.[4]
Гетеротопиялық трансплантацияның біршама жағдайларда қосымша өзгешіліктері бар, мысалы, трансплантат (жүрек, бауыр, үйқы безі) әлі біршама жұмыс жасап тұрған, бірақ зақым келген мүшенің орнына қосымша рөл атқарады.
Сурет-1. Ағзалар трансплантациясы
Трансплантат - ауыстырып қондыруға арналған тіннің, мүшенің бөлігі немесе бүтін бір мүше. Ауыстырып қондыру үшін ағзадан алынған тін немесе мүшені донор деп атайды, ал реципиент деп тінін немесе мүшесін ауыстырған ағзаны атайды. Ретрансплантация деп сол немесе басқа трансплантатты қайта ауыстырып қондыруды атайды.[4]

2. ЖҮРЕК ТРАНПЛАНТАЦИЯСЫ
Жүрек трансплантациясы терминалды жүрек функциясы жетіспеушілігінің белгіленген емдеу тәсілі болып айналды. Жүрек трансплантациясына кандидаттар консервативті терапия тиімсіз болып табылатын, және миокард функциясы жеткіліксіздігіне байланысты жүрек ауруларын түзету үшін басқа хирургиялық әдістер көрсетілмеген науқастар болып табылады. Жүрек трансплантациясында ең негізгі сәттер ол рецепиенттерді бағалау және таңдау, сонымен қатар отадан кейін жүргізу мен иммуносупрессия. Жүрек алмастыру хаттамаларына сәйкес осы қадамдардың дәйекті түрде іске асыру -- ота табысы. [5]

Жүрек трансплантациясына нақты көрсеткіштері:
Дилатациялық кардиомиопатия;
Ишемиялық кардиомиопатия;
Туабіткен жүрек ақауын тиімді емдеу орындамаған немесе болмаған кейін (консервативті немесе хирургиялық);
Шығарылу фракциясы 20% кем;
Емге келмейтін стенокардия немесе басқа тиiмсiз терапиядағы қатерлi ырғақсыздықтар;
Жасы 65 төмен;
Одан әрі емделу жоспарын ұстануға және бақылауда болуға ниет пен мүмкіндік; [5]

Қарсы көрсеткіштер:
Жасы 65 тен жоғары; бұл салыстырмалы қарсы көрсеткіш және 65 тен жоғары науқастар жеке бағаланады;
Өкпе тамырлары қарсылығы 4 Вуд бірлігінен аса тұрақты өкпе гипертензиясы;
Белсенді жүйелі инфекция;
Белсенді жүйелі дерт, мысалы коллагеноз;
Белсенді қатерлі ісік; кандидаттар болжамды өмір сүруі 3 және 5 жылдан аса науқастар саналады, сонымен қатар ісіктің түрін қарау керек;
Темекі шегу, алкогольді, нашақорлық препараттарды шектен тыс қолдану;
Психосоциалдық тұрақсыздық;
Одан әрі емделу және диагностикалау жоспарларын ұстануға ниет болмау немесе жарамсыздық; [5]

2.1. ЖҮРЕК ТРАНСПЛАНТАЦИЯСЫНЫҢ ДОНОРЛАРЫ
Негізгі донорлар:
+ Көлік апаты, жүрек-қантамырлары ауруларынан басқа аурулардан қайтыс болған науқастар;
+ ВИЧГепатит-ке тексерілу;
+ Қан тобымен сәйкестік;
+ ЭХО-КГ - барлық донорларға, коронарлы ангиография - жасы 45-тен жоғары болса,
+ Жүректі транплантациялауға потенциальды донорлар жүрек
қызметінің функциясы сақталған ми өлімі жағдайындағы пациенттер болып табылады. Ми өлімі - бас миының барлық құрылымдарының қайтымсыз зақымдалуымен сипатталатын патофизиологиялық жағдай болып табылады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.